REGIO 'Alternatieve therapie is misleiden? 11 'Dat gesjoemel was al langer bekend' Eredoctoraat voor kankeronderzoeker prof. dr. Piet Borst Stijfselbaan VRIJDAG 7 FEBRUAl NAVRAAG De Fiscale Inlichtingen en Opsporings Dienst (FIOD) is tientallen frau derende winkeliers op het spoor. Slagers, bakkers, poeliers en groen teboeren knoeien massaal met de software op hun weegschalen. Met valse omzetcijfers bewerkstelli gen ze een lagere loonbe lasting, waardoor de belas tingdienst aanzienlijke inkomsten misloopt. De Voorschotense groenteboer M. VERTELMAN begrijpt de commotie niet zo goed. Gehoord dat de FIOD invallen heeft gedaan bij middenstanders? ,,Ja, ik heb het net gelezen, in de krant. Een beetje opgeblazen hoor, die berichten." Hoezo? ..Nou, ik sta daar niet van te kijken dat er zoveel wordt gefraudeerd. Dat was al lan ger bekend, van gesjoemel met weegschalen. U weet er meer van? „Nou, je hoort wel eens wat van klanten, die op de markt iets kopen. Daar heb ben ze geen computer en rekenen met een kiloprijs. Maar dan schrijven ze wel een heel ander bedrag op hun bonnetje dan het ei genlijk moet zijn. Snapt u?" Volgens de FIOD gaat het juist om fraude met com putergestuurde weegscha len. ..Nou, dat verbaast me ook niet. In heel Nederland wordt volop ge fraudeerd, kijk maar naar verzekeringszaken." Kent u middenstanders die sjoemelen met hun weegschalen? „Eerlijk gezegd niet. Ik spreek weinig collega's. Alleen tijdens het koffiedrinken bij de grossier. Maar ik denk ook niet dat winkeliers openlijk spreken over dit soort dingen. Er hoeft er maar een iets door te vertellen en je bent erbij." Heeft u onlangs nog gesleuteld aan uw weegschaal? „Nee, zeker niet. Ik heb twee computerweegschalen en die zijn al lebei geijkt en gekeurd. En waarom zou je met die dingen gaan sjoemelen? Het levert je cash toch niets op? Het scheelt je hooguit wat belasting, maar dat is pas aan het einde van de rit, dat je daar voordeel van hebt." tekst: Erna Straatsma foto: Ron Pichel UIT DE ARCHIEVEN ANNO 1953, Zaterdag 7 Februari WATERSNOODRAMP - Van alle zijden stroomt hulp toe. Niet alleen uit het binnenland, ook het buitenland draagt een voortreffelijk aan deel bij. Eisenhower heeft thans een hulpcommissie gevormd uit en kele van zijn ministers die aanbevelingen zal doen over de wijze, waarop Amerika zo doeltreffend mogelijk hulp kan bieden. Een detachement van 100 man sjokt de Openbare School van Spij- kenisse binnen, nat tot op hun hemd en de gezichten grauw van ver moeidheid. Het is de instructiecompagnie van de Leidse Koksschool - soldaten die voor bijkok worden opgeleid en die nu een schop in de handen hebben gekregen. Zij hebben er op de kop af 24 uur opzitten - 24 uur van keihard werken: zandzakken vullen, bestemd voor een dijk ergens in de buurt van het dorpje Zuidland. De beloofde aflos sing van 50 mariniers is niet gekomen en dus luidt dan het parool: doorwerken. En er wordt doorgewerkt, zonder kankeren, want de Ne derlandse soldaat wil daadwerkelijk helpen in de geïnundeerde ge bieden. De Leidse Koksschool heeft een tweeledige taak: graven en koken. De instructie graaft en de schoolcampagnie, de dienstplichti gen die voor kok worden opgeleid, is over het gehele getroffen gebied verspreid om in reusachtige hoeveelheden maaltijden te bereiden voor legeronderdelen en evacué's. ANNO 1978, dinsdag 7 februari OEGSTGEEST-Anita Meijer, tot voor kort alleen bij insiders als ach tergrondkoortje-zangeres bekend, trad gisteravond, uitgenodigd door de KRO, in Oegstgeest op. Dit ter gelegenheid van een kennis makingsbijeenkomst met kandidaten voor de verkiezingen van de KRO-kontaktgroepen. Foto: archief Leidsch Dagblad Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op gironummer 57055 t.n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d. (datum van plaatsing) of door contante betaling aan de balie van net Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd. COLOFON Leidsch Dagblad Directie: B.M Essenberg, G.P. Arnold W.MJ. Bouterse (adjunct) E-mail: directie@damiate.hdc.nl Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct) E-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl HOOFDKANTOOR Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356 Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden. Redactie fax 071-5 356 415 Advertentie fax 071-5 323 508 Familieberichten fax 023-5 '5° 567 ADVERTENTIES 071-5 356 300 Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868 ABONNEESERVICE 071-5128 030 E-mail: abonneeservice@hdc.nl ABONNEMENTEN Bij vooruitbetaling (acceptgiro) p/m €19,60 (alleen aut. ine) p/kw €55.00 p/j €210,60 Abonnees die ons een machtiging verstrekken tot het automatisch afschrijven van het abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting per betaling. VERZENDING PER POST Voor abonnementen die per post (binnenland) worden verzonden geldt een toeslag van €0,50 aan portokosten per verschijndag. GEEN KRANT ONTVANGEN? Voor nabezorging: 071-5128 030 ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur AUTEURSRECHTEN Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV cq. de betreffende auteur. HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003 De publicatierechten van werken van beeldende kunstenaars aangesloten bij een CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting Beeldrecht te Amstelveen HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de verwerking van gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens worden gebruikt om gerichte informatie over voordeelaanbiedingen te geven, zowel door onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem. 'De Nederlandse student is dommer dan vroeger.' En: 'Het is onzin om nog rekening te houden met het be staan van God.' De bekende kankeronderzoeker prof. dr. Piet Borst (68), die vandaag van de Universiteit Leiden een eredoctoraat kreeg, is nooit te beroerd voor een pit tige stelling. In NRC Handelsblad krijgt de hoogleraar kli nische biochemie geregeld de kans van leer te trekken. Of anders daagt hij op televisie Jomanda, het medium uit Tiel, wel uit om water in te stralen om proefjes mee te doen. Negen stellingen voor anti-roker en bestrijder van de kwakzalverij Piet Borst, bedacht door collega hoogleraren, een tegenstander en een ex-minister die tevens zijn schoonzus is. Op de lange tafel in zijn werkkamer in het Nederlandse Kankerinstituut - ofwel het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis in Amsterdam - liggen negen opgevouwen stukjes papier. Eens of oneens. Piet Borst neemt stelling. Stelling 1, bedacht door prof. dr. Hans Nortier, hoogle raar geneeskundige oncologie aan de Universiteit Lei den en werkzaam in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC): 'Chemotherapie is de olifant in de porseleinkast; haar waarde en nut in de behandeling van kanker heeft het plafond bereikt. De toekomst is doelgerichte therapie waarbij alleen kankercellen wor den bestreden en niet gezonde cellen om bijwerkingen als kaal heid en braken te voorkomen. Borst: „Grotendeels mee eens. Het plafond is nog niet helemaal bereikt, maar komt in zicht. De klassieke chemotherapie doodt alle cellen, de kankercellen al leen een beetje meer dan gezon de cellen. Waar we naartoe moeten, is kankertherapie met middelen die beter de afwijken de kankercellen herkennen. Ge zonde cellen worden dan min der aangetast. Probleem is alleen dat een kankercel voor 99,9 procent op een gewone cel lijkt. Het is dus vreselijk moeilijk iets te vinden dat alleen de kanker cellen treft, hoewel we door fundamenteel kankeron derzoek wel steeds beter weten hoe kankercellen van gewone cellen verschillen." „Bij sommige vormen van kanker werkt de klassieke chemotherapie echter wel goed. Zoals bij teelbalkan ker, bij niet-rokende mannen tussen 15 en 44 jaar de meest voorkomende vorm van kanker. Wielrenner Lance Armstrong is met chemotherapie volledig gene zen. Maar bij veel voorkomende vormen van kanker, zoals borstkanker, moeten we meer gerichte therapie- en ontwikkelen omdat chemotherapie onvoldoende werkt. Daar zullen we zeker vorderingen mee boeken. Maar therapieën die uitsluitend kankercellen weten te raken, maak ik, vrees ik, niet meer mee." Stelling 2, eveneens van Nortier: 'Ziekenhuizen moeten de resultaten van behandelin gen van kankerpatiënten en de opgetreden complica ties openbaar maken. Dan kunnen patiënten zieken huizen vergelijken en zelf kiezen waar ze behandeld willen worden. Borst: „Sympathieke stelling. Als een patiënt denkt dat hij bij de beste dokter zit, is dat goed voor de gene zingskans. Maar het is wel een stelling die onmogelijk is uit te voeren. Stel dat ziekenhuis A beter is dan de rest. Dan melden alle patiënten zich de volgende dag bij A. De rest heeft niks meer te doen. A raakt volstrekt overbelast en kan daardoor zijn patiënten niet meer goed behandelen. Verder loop je het gevaar dat zie kenhuizen patiënten met lastig te behandelen vormen van kanker doorsturen. Anders scoor je immers slecht. Het gevolg is dat gespecialiseerde ziekenhuizen als het Antoni van Leeuwenhoek en de academische zieken huizen als eindstations enorm worden overbelast. Met dit soort compensatieproblemen worstelt elke minis ter van Volksgezondheid. Ie neemt een maatregel die er goed uitziet, maar het pakt hopeloos verkeerd uit." Stelling 3, bedacht door drs. Engelbert Valstar, arts voor alternatieve geneeswijzen in Den Haag: 'Door alternatieve geneeswijzen uit de ziekenhuizen te weren, sterven meer patiënten aan kanker dan nodig Borst „Volstrekte onzin. Punt. Ik aarzel niet om hem een kwakzalver te noemen. Alternatieve therapie is misleidend en wekt valse hoop. Kankerdokters in zie kenhuizen zijn rasopportunisten. Als er ook maar de geringste aanwijzing is dat iets werkt, passen ze het onmiddellijk toe. Maar in het alternatieve circuit be staan geen behandelingen met aanwijzingen dat ze werken. Ik heb een zeer open mind, maar ik geloof met mijn tientallen jaren ervaring als kankeronder zoeker niet dat we nog iets van het alternatieve circuit kunnen verwachten." „Ik begrijp het wel dat patiënten voor wie wij weinig meer kunnen doen hun heil vaak bij alternatieve the rapeuten zoeken. Het is hun laatste sprankje hoop. Ze geven daar gigantische hoeveelheden geld aan uit zonder dat ze er een stap beter van worden. Ik heb re cent in mijn naaste omgeving nog gezien dat een pa tiënt z'n huis verkocht om die peperdure therapie maar te kunnen betalen. Veel van die therapeuten houden er de volgende redenering op na: 'Mijn thera pie helpt. Als het jou niet helpt, volg je hem niet goed.' Elk falen van de therapie wordt afgewenteld op de pa tiënt. Je krijgt situaties dat de familie zegt dat je je be ter aan het Moermandieet moet houden. Zo wordt er een geweldige last op de patiënt gelegd." „Zo, meneer Valstar kan mijn bloed wel drinken. Maar dat wist ik al." Stelling 4, bedacht door prof dr. Eduard Klasen, lid van de raad van bestuur van het LUMC, hoogleraar management gezondheidsonderzoek aan de Universi teit Leiden en decaan aan die universiteit: 'Het investeren van veel meergeld in kankeronderzoek leidt tot een veel snellere oplossing van het kankerpro bleem. BoFst: „Eens, als 'veel' van 'veel snellere oplossing' wordt geschrapt. Want we moeten niet méér beloven dan we waar kunnen maken. Kankeronderzoekers zijn altijd erg enthousiast over nieuwe ontdekkingen. Maar als je het van grote afstand bekijkt, moetje toegeven dat het maar kleine stapjes zijn. Wel belangrijke stapjes, maar kleine stapjes. De op lossing van het kankerpro bleem kost nog tientallen ja ren. Kanker is geen polio dat je met vaccinatie oplost. Toch zal de diagnostiek be ter worden, zal kanker steeds vroeger worden ontdekt en zullen de behandelmethodes beter worden. Het zal nog enkele decennia duren voordat we iedere vorm van kanker vroegtijdig kunnen opsporen, lokaal kunnen behandelen zonder gezonde cellen al te veel te be schadigen en dat we voor iedere vorm van uitgezaaide kanker specifieke behandelingen hebben die in ieder geval kankercellen langdurig slapend kunnen houden. Of mensen dan nog aan kanker sterven? Zelden, men sen gaan dan gewoon aan ouderdom dood." Stelling 5, bedacht door profdr. Rob Baatenburg de Jong hoogleraar keel-, neus- en oorheelkundige onco logie aan de Universiteit Leiden en werkzaam in het LUMC: 'Een grondige analyse van alle gegevens van ooit uitge voerde behandelingen van kanker kan voor kankerpa tiënten meer opleveren dan het huidige genetische on derzoek naar kanker. Borst: „Oneens. Zonder genetisch onderzoek komen we nergens. Een simpel voorbeeld: Taxol is een duur en veel gebruikt middel bij chemotherapie met rottige bijwerkingen waar eenderde van de patiënten baat bij heeft. Bij tweederde helpt het niks, maar de bijwerkin gen zijn er wel. Ik denk dat ik kan garanderen dat wij binnen vijf tot tien jaar vóór de behandeling van elke vorm van kanker een monstertje van de tumor gene tisch kunnen analyseren. Daarmee stellen we vast of de tumor wel of niet resistent is tegen taxol. Baaten- burgs stelling is een eiland; je gebruikt bestaande grond zo goed mogelijk. Maar ik wil de zee om het ei land inpolderen, de hele zee van nog niet bestaande kennis." Stelling 6, ook bedacht door Baatenburg de Jong: 'Het moet verboden worden dat de farmaceutische in dustrie wetenschappelijk medisch onderzoek sponsort. De staat moet dit soort onderzoek betalen. Borst: „Ik wou dat het kon. Zijn angst is dat bij ge sponsord geneesmiddelenonderzoek het belang van het bedrijf belangrijker is dan het belang van de pa tiënt. Maar de kosten van het klinisch wetenschappe lijk onderzoek zijn gigantisch. Geen enkele overheid kan die kosten alleen dragen. Het zou een enorme toename van de uitgaven voor gezondheidszorg bete kenen. De belastingen zouden flink omhoog moeten. Geneesmiddelenonderzoek zonder geld van het be drijfsleven is onmogelijk. Ik vind wel dat sponsoring aan hele strikte regels moet zijn gebonden. En dat elke vorm van samenwerking tussen onderzoeker en indu strie openbaar moet zijn. Helaas is dat nog niet altijd het geval." Stelling 7, bedacht door dr. Els Borst, voorzitter van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenverenigin gen (NFK), oud-minister van Volksgezondheid en schoonzus van Piet Borst: Voor nieuwe geneesmiddelen tegen kanker, die duide lijk beter zijn dan de bestaande middelen, moet altijd de versnelde Europese registratieprocedure worden toe gepast. De minister van Volksgezondheid moet vervol gens onmiddellijk regelen dat zo'n nieuw geneesmiddel ook wordt vergoed. Borst: „Eens. Omdat nieuwe middelen duur zijn, is het moeilijk om ze vergoed te krijgen. Ziektekostenverzekeraars schrikken van de kosten. Maar ik wil de verzekeraars niet als schuldigen aanwijzen. Ook zij heb ben maar een beperkte hoeveelheid geld. Het is een politiek probleem. Dus als de oud-minister zegt dat het beter moet, moet zij met al haar politieke relaties de Tweede Kamer maar zover krijgen er wat aan te doen." Stelling 8, bedacht door Kla sen: 'Iedere actie om jongeren te stimuleren een carrière bin nen het wetenschappelijk onderzoek te kiezen is ge zien het huidige klimaat gedoemd te mislukken. Borst: „Oneens. Het is waar dat er weinig geld voor wetenschap is. Maar het is niet alleen een kwestie van geld. Dit moet er gebeuren: de universiteiten moeten zelf een gun stig klimaat voor we tenschap creëren en de interesse in onder zoek bij jonge men sen stimuleren. Pro fessoren moeten voor de klas op middelba re scholen willen staan om over onderzoek te praten en 11W< inneki K>RP iggroe dat de [vervL k blijk ieva It, bouw voon A4,ei faarm .uts h Ame rika ook. Daar zijn uni- ver- siteiten veel meer be trokken bij het onderwijs in middelbare scholen. Al mijn Amerikaanse collega's zijn bij schoolprojecten be trokken om te laten zien hoe leuk wetenschap is. Zo dat jongeren niet meer zo snel mogelijk een managementbaan in het bedrijfsleven willen, maar een wetenschappelijke loop baan gaan ambiëren." Stelling 9, bedacht door Els Borst: 'Mensen met kanker hebben recht op een snelle en goede diagnose en behandeling. Om de situatie in Ne derland op dit punt te verbeteren is een krachtige inbreng van de patiëntenbeweging noodzake lijk. Borst: „Noodzakelijk? Weet ik niet. Nuttig? Zeker. Hoeveel geld je kunt besteden aan diagnostiek en behandeling is een politiek probleem. Nu heeft een specialist een minuut of elf om een vrouw te vertellen dat ze borstkan ker heeft. Dat is inclusief bestudering van fo to's en laboratoriumuitslagen. Moet dat langer wor den? Dan moet je bij de politiek zijn. En de patiënten beweging is één van de voornaamste middelen om politiek.draagvlak te creëren." „Patiënten, dat zijn een hoop kiezers. En die kunnen Den Haag onder druk zetten. Bovendien kan de pati ëntenbeweging een zekere controle op de medische kwaliteit uitoefenen. Ze let bijvoorbeeld op of de beste behandelingen ook in alle ziekenhuizen worden toe gepast." „Niemand is feilloos. Ook dokters, die vaak nogal ge ïsoleerd werken, niet." -eidi nc Roelf Reinders LEIDS DIALECT Piet Borst:,, enkele deci voordat we 1 van kanker kunnen q< '<4; behand gezonde cell te Foto: Un De Boer/I^1 jëai eit: ekli •MH WIE latli Ses 500 'tig Ik heb al eens eerder geschre ven over de Stijfselbaan, die ontmoetingsroute voor jon gens en meisjes. Een echt wa terdichte verklaring van de naam konden ik en de lezers maar niet geven. Sommigen dachten dat stijfsel in verband gebracht moest worden met de gesteven bloesjes van de meisjes. Anderen gaven een erotische verklaring stijfsel in de betekenis van 'sperma'; maar ik geloof daar helemaal niets van) en nog anderen meenden dat de meisjes stijf- gearmd liepen of dat de stijve brilcream in de haren van de jongens debet waren aan de naam Stijfselbaan. J. van Leeuwen heeft nog een andere verklaring. 'Ik schrijf u aangaande het artikel van lang geleden over de Stijfselbaan in Leiden. Er werden diverse mo gelijkheden gegeven over de naam. Zelf heb ik daar, in de jaren zestig, veel gewandeld. De naam Stijfselbaan is naar mijn idee genoemd naar het 'plakken'. De Stijfselbaan liep van café Eigenzorg aan de Sta tionsweg tot aan café Bellevue op de hoek Steenstraat/Mors- straat. We wandelden dan met enkele kameraden over de Stijfselbaan. Deplakplaatsen waren bioscoop Luxor (Sta tionsweg) en bioscoop het Li- do aan de Steenstraat en de winkel van Jamin. Daar bleven we meestal staan om te kijken naar de meiden en eventueel voor het maken van een af spraak. Wanneer je een meid aan de haak had geslagen, werd ze uitgenodigd om naar de film te gaan; meestal het Trianon aan de Breestraat. Want daar werden de goeie huilfilms vertoond; de tranen- films, ja, daar waren de mei den gek op'. Bert van Kordelaar stuurde me een brief vol Leidse woorden. Ook over prosse 'opscheppen' schreef ik al eerder, maar Bert kent het woord in een andere betekenis. 'Mijn ouders had den vanaf 1936 een melkwin- kel in de Leliestraat. Daar hoorde ik in mijn kinderjaren vrouw de Wekker (ze was dus geen mevrouw; haar aan spreektitel was gewoon vrouw) vragen om een koppie kare, wat toen stond voor een halve liter karnemelk. We spraken over zoete melk als we de ge wone melk bedoelden. Over stoomfietsenpap, wanneer het om gortenpap ging. En over lammetjespap wat stond voor karnemelkse bloempap. Bij ons thuis werden de melk- maten die in gebruik; waren ook dikwijls pint genoemd. Onze klanten vroegen bijvoor beeld om twee pinten zoete melk. We kenden twee soorten melkmaten, namelijk een maat met en een maat zonder een schenkrand. De schep- melkmaat mocht niet gebruikt worden om het onderste uit de bus te scheppen, omdat je hele arm dan in de melkbus verdween. En dat was natuur lijk niet zo hygiënisch. Mijn vader, die ook een melkwijk had, kwam door de hele stad en waar in sommige buurten over margarine werd gespro ken, hadden we ook een aan tal klanten die om een pakje keukenboter (RAMA) vroegen in plaats van margarine. Mijn vader, die nog leeft en ondertussen in een verzor gingshuis woont, krijgt nog re gelmatig bezoek van zijn oude buurvrouw. Als de twee dan van een kopje koffie of thee zitten te genieten en mijn va der een beetje opschept, kan de buurvrouw reageren met: 'Zie hem nou eens lekker pros se'. Het woord prossen ge bruikte ze ook als ze samen in de tuin van het zonnetje had den zitten genieten. Als ik vroeg wat ze zoal hadden ge daan die dag, dan kon ze ant woorden: We hebben van middag nog effe lekker zitten prosse in de zon. Of niet buur man?' Volgens het grote Woorden boek der Nederlandsche Taal komt prossen 'opscheppen' al leen maar voor in een tekst uit de late 15de eeuw, 'Spiegel der Minnen' geheten. Maar.. 500 jaar later blijkt het nog in Lei den springlevend te zijn. Zo ziet u maar, hoe bel is om het dialect nu leggen. Over 20 jaar niemand meer echt thans, die echte Leii den sterven uit; het blijft wel) en dan zo alsof zo'n woord als maar een heel kort schoren was. Prossen is een kl; sing, verwant aan Het betekent eigei len', 'bruisen'. En grote fantasie kan il gemakkelijk de bet< 'pochen' en 'geniet! ren. U ook? Reacties en tips v briek kunt u sturen dactie van deze krat 54, 2300 AB Leiden, f melding van de rubi 'Leids dialect'. E-ina de auteur kan ook: l mans@inl.nl Hans Heestermans

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2003 | | pagina 10