Irak drijft
Europa en
VS uiteen
BUITENLAND
Hongerend en doodziek Afrika schreeuwt om hulp
Israëlische tanks rollen
deel Gaza-stad binnen
'Verdwaalde' verstekelingen vallen in China dood
t(
Regio: Saddam moet meewerken
Spaanse politie
arresteert tien
al-Qaedaleden
W o
.M
fM
Beroemde vaders
Partijen tekenen
vredesakkoord
voor Ivoorkust
Kritiek wetenschappers op
aanpak van Prestige-crisis
aanhouding
e-zaak
)e Britse politie heeft
en aanhouding ver-
t/ band met de vondst
ricine, enkele weken
een Londense flat.
■jrk n een 31-jarige man
'kflil-Afrikaanse afkomst,
angehouden in een
Noordoost-Londen.
__.i gearresteerd op basis
sluit tse antiterreurwet,
kt tie verdergaande op-
i vee «voegdheden geeft in
rmat en naar terrorisme.
zak met ericine-
203 nnden werden eer-
veil lanhoudingen ver-
oncei ndag deed de Britse
inval in een moskee.
Dgeri< >rden zeven arresta-
B it.
vrijdag 24 januari 2003
wil chef
worden
irda
ïre
'djes
ura
De voormalige
r de emier Poul Nyrup
trok 1 hoopt George Ro
ver!: te volgen als secre-
aal van de NAVO.
eei n Deense media gis-
onjèld. „Maar ik realiseer
het moeilijk wordt",
tegenover de
n vafzender TV2. Robert
•woensdag bekend
ecember aftreedt,
1 iet verzoek van ver-
1 I regeringen om nog
Wfn te blijven. Daar-
hij de race om zijn
.d,
rvuiling bij
ran Tricolor
Bij het wrak van
Tricolor is vervui-
)do t. Dat hebben de
ïetl itieme autoriteiten
l Het Noorse
:hip ligt sinds 14
lij Duinkerken. Plak-
oor Jrlekken strekken zich
•ter van het wrak.
wordt mogelijk
doordat bij het
a van de olie uit de
van het schip
is losgerukt. De
afhankelijk van
de stroming, de
ïrl|gische of Nederland-
Jedrag weg
equ is Koeweit
Jiol
l - Het Amerikaan
gisteren een on-
steld naar de dief-
el iijeveer 650.000 dollar
op een legerba-
t. Er zijn tot dusver
jstaties verricht,
geld is tussen
d en woensdag-
er t^tvreemd uit het Ar-
in Camp Doha,
an eftilometer van Koe-
ig ra )e legereenheid Ar-
le Aipteunt het Ameri-
Commando. In
leent Arcent steun
iterie die oefent in
lied met Irak.
huis op
doden
de Midden-Javaan-
vi is gisteravond een
'tuis en een olievat
i Bij de brand die
K rak kwamen zeven-
om het leven,
lolitie bekend. Zeker
r n raakten gewond,
ernstig. Vijftien van
0(Jfaren buspassagiers,
ncj€ leren waren mensen
e(jg urt van het huis za-
,0; iffeur, die onge-
wordt door de poli-
200 L
tg'
ddr oete voor
l 01
achi
bedelaars
i opdringerige be-
rankrijk riskeren
3.750 euro en zes
ivangenisstraf. Dat
tng van een wet die
larlement gisteren
i nomen als onder-
aanpak van de cri-
p straat. Mensen die
op uit sturen om te
nnen een nog
Ubü straf krijgen: 45.000
wer en maximaal drie
/ag( ïnisstraf. In de
waarover de Se-
iet stemmen, is
elen nog wel toege-
rek
tdjin betoging
,'reAzuela
r
in explosie tijdens
heepse demonstra
ted Venezolaanse presi-
jnfi -havez heeft zeker
n geëist. Dat maakte
'teren bekend op
gjj televisie. Tiendui-
lsen hadden zich 's
roc( orzameld om steun
jjgj aan de president,
dat er 45 jaar gele-
jjj j de kwam aan de
p latuur in het Zuid-
e land. Enkele mi-
me iat het zwaar bekri-
c p( ïtshoofd de menigte
;nti ^en' ontplofte er
bet et is in Venezuela al
door onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel - De meningsverschillen
rond een mogelijke oorlog tegen
Irak krijgen het karakter van een
diplomatieke crisis. Frankrijk en
Duitsland zijn woedend vanwege
de 'arrogantie' van de VS en hun
oppositie tegen een oorlog zorgt
binnen de NAVO voor grote ver
deeldheid. Secretaris-generaal
Robertson moest gisteren publie
kelijk ontkennen dat er binnen
het bondgenootschap hooglo
pende ruzie is.
De Verenigde Staten hebben
nog geen antwoord gekregen op
him formele verzoek aan het
NAVO-bondgenootschap om
steun in de strijd tegen Irak. De
Amerikanen vragen onder meer
om de NAVO-radarvliegtuigen
(de in Duitsland gestationeerde
Awacs) en ze willen dat de
NAVO na de oorlog in Irak vre
desmissies uitvoert.
Maar de Franse president Chi
rac en de Duitse kanselier
Schroder bundelden eerder de
ze week hun verzet tegen een
mogelijke oorlog. Zij blokkeren
een besluit binnen de NAVO, in
elk geval tot nadat de wapenin
specteurs volgende week verslag
hebben uitgebracht. Secretaris
generaal Robertson bagatelli
seerde gisteren de meningsver
schillen, die woensdag tijdens
een uren durend beraad hoog
opliepen. „Er is een verschil van
mening over de timing, niet
over het principe van steun aan
de VS", zei hij gistermorgen in
Brussel.
De Amerikaanse minister van
defensie Rumsfeld deed het
Frans-Duitse verzet woensdag
denigrerend af als 'een geluid
uit het oude Europa', suggere
rend dat de VS wel steun zal vin
den bij de voormalige Oostblok
landen die recent tot de NAVO
zijn toegetreden. Die opmerking
bleek gisteren in Parijs en Ber
lijn volstrekt in het verkeerde
keelgat te zijn geschoten. „Arro
gant", luidde het eensgezinde
oordeel. „Wellicht heeft het ou
de Europa een mate van wijs
heid vergaard die Bush hard no
dig heeft", sneerde de woord
voerder van president Chirac.
Een van de hooglopende me
ningsverschillen binnen de
NAVO betreft de steun aan Tur
kije, dat als buurland van Irak
bij een mogelijke oorlog betrok
ken kan raken. Daarmee is de
veiligheid van een NAVO-bond-
genoot rechtstreeks in het ge
ding, en volgens de NAVO-re-
gels ook de veiligheid van het
hele bondgenootschap. De
Amerikanen verwachten dat de
NAVO de Turkse zuidkust be
schermt met behulp van sche
pen, Patriot-raketten en Awacs.
„Ik twijfel er niet aan dat het
bondgenootschap voor Turkije
klaarstaat", aldus Roberston gis
teren.
De Veiligheidsraad buigt zich
volgende week over het verslag
van de wapeninspecteurs, dat
maandag wordt gepresenteerd.
Duitsland, dat zeer tegen de zin
van de Amerikanen vanaf 1 fe
bruari voorzitter is van de V-
raad, wil de inspecteurs om een
tweede rapport vragen. Dat zou
half februari klaar moeten zijn.
Rusland, China en Frankrijk
hebben als permanente leden
een vetorecht in de Veiligheids
raad. De Franse minister van
buitenlandse zaken De Villepin
liet eerder doorschemeren dat
Frankrijk daar wellicht gebruik
van zal maken om een aanval
tegen te houden.
Een broodmagere vrouw draagt haar ondervoede kleinzoon in Afder, zuidelijk Ethiopië. Op de achtergrond liggen de karkassen van haar gestorven vee. In delen van het land is al
vijfjaar geen druppel regen gevallen. Foto: Reuters/George Mulala
Topdelegatie VN vraagt met bezoek aan continent aandacht voor humanitaire drama's
istanbul/afp-rtr - De ministers
van buitenlandse zaken van zes
landen rondom Irak hebben
Saddam Hussein opgeroepen
mee te werken met de Verenig
de Naties. Egypte en de buur
landen Iran, Jordanië, Saudi -
Arabië, Syrië en Turkije riepen
Irak op tegemoet te komen aan
de VN-resoluties, teneinde een
oorlog te voorkomen. De minis
ters, bijeen in Istanbul, spraken
zich in een verklaring ook uit te-
barcelona/gpd - De Spaanse
politie heeft afgelopen nacht
tien vermeende al-Qaedaleden
opgepakt, die ervan worden ver
dacht met Osama bin Laden sa
men te werken. In een groot
scheepse actie, waaraan 140 po
litiemensen onder leiding van
onderzoeksrechter Baltasar Gar-
zon deelnamen, werden op ver
schillende plaatsen in de pro
vincies Barcelona en Gerona in
vallen gedaan. Daarbij werd ook
'belastend materiaal" in beslag
genomen, aldus een Spaanse ra
diozender.
Spanje heeft volgens de Spaanse
autoriteiten een belangrijke rol
gespeeld in de voorbereidingen
van de aanslagen op 11 septem
ber. Een van de piloten die zijn
toestel in het WTC in New York
vloog, zou kort ervoor in een
aantal Spaanse badplaatsen zijn
gesignaleerd Onder de naam
'Operatie Datil' opende Garzon
meteen de jacht op terroristen.
In totaal zitten nu 20 verdachten
in Spaanse gevangenissen. On
der hen Achmed Brahim, een
van de leiders van het financiële
netwerk van Bin Laden. Nog
niemand is voor de rechter ge
weest
gen een aanval op Irak. Ze zei
den dat 'oorlog geen optie is om
de crisis te bezweren'. In de ver
klaring werd de VS niet ge
noemd.
De Turkse premier Gül, gastheer
van de korte conferentie, noem
de de bijeenkomst eerder on
derdeel van de 'vredesdiploma-
tie'. Ankara heeft officieel nog
steeds geen toestemming gege
ven voor het gebruik van Turkse
bases.
door onze correspondent
Eelco van der Linden
maseru - De Verenigde Naties hebben gis
teren hun zwaarste geschut in stelling ge
bracht om de honger- en aidscrisis in zui
delijk Afrika onder de aandacht van de we
reld te brengen. James Morris en Stephen
Lewis, beiden speciaal gezant van secreta
ris-generaal Kofi Annan, zijn begonnen
aan een reis door de regio en waren giste
ren onthutst over wat ze hadden gezien in
Lesotho, een land dat door zowel honger
als aids wordt geteisterd.
„Ik heb veel gezien in Afrika, maar nog
nooit een ziekenhuis zoals vanochtend in
Maseru, waar 80 procent van de patiën
ten aids heeft", aldus Stephen Lewis, bij
na twee jaar speciaal gezant voor aids in
Afrika. De man die enkele weken geleden
de wereld ervan beschuldigde mede
plichtig te zijn aan massamoord vanwege
de lakse houding ten aanzien van het
aidsprobleem, vindt dat de aidscrisis vol
ledig uit de hand loopt door de honger.
„Patiënten komen wegens voedselgebrek
uitgeput aan bij het ziekenhuis, en kun
nen dan alleen nog snel doodgaan", al
dus Lewis. Hij benadrukte dat de rege
ring van Lesotho 'uitstekend' opereert,
maar dat de wereld het laat afweten.
„Het VN-fonds voor aids en tuberculose,
dat jaarlijks tien miljard dollar zou moe
ten bevatten, heeft slechts 2,2 miljard
ontvangen en is aan het einde van deze
maand leeg."
James Morris, directeur van de VN-voed
selhulporganisatie WFP en sinds vorig
jaar speciaal gezant voor humanitaire
nood in zuidelijk Afrika, was even be
zorgd, maar wilde de wereld nog niet he
lemaal afschrijven. „Er wordt goed gerea
geerd op verzoeken van voedselhulp, veel
minder als het gaat om medicijnen, alge
mene gezondheidszorg, onderwijs, water
en sanitair. Waarom dat is, weten we
niet."
'Goed' is voor Morris dat iets meer dan
de helft van de 611 miljoen dollar die
door de VN was gevraagd voor deze regio
inderdaad is binnengekomen. Hij wilde
niet van 'donormoeheid' spreken, en
roemde onder meer Nederland om zijn
vrijgevigheid. „Nederland is de grootste
donor van mijn organisatie, en nog
steeds een land waar veel andere een
voorbeeld aan kunnen nemen."
Morris en Lewis zullen de komende da
gen ook Zimbabwe, Zambia en Malawi
aandoen, landen waar tenminste 15 mil
joen mensen worden bedreigd door de
combinatie van ernstige voedseltekorten
en aids. De reis moet inzicht geven in
hoe de situatie zich heeft ontwikkeld
sinds Morris in september een zelfde
soort trip maakte. Ook toen de rol bena
drukte hij de rol van aids sterk.
De uitkomst lijkt al vast te staan. De situ
atie is verslechterd. Door de grillen van
het klimaat, falen van overheden (Zim
babwe), maar vooral ook door aids. Step
hen Lewis ging laatst zo ver om de huidi
ge hongercrisis te beschrijven als 'geheel
anders', omdat ze voor een groot deel
wordt veroorzaakt door aids. Mensen die
slecht eten sterven sneller, maar ook is er
'de feminisering' van de ziekte.
Vrouwen krijgen steeds vaker aids, en zij
zijn degenen die in Afrika traditioneel het
land bewerken en voor het voedsel zor
gen. Morris en Lewis gaan de hulppro
gramma's veel meer afstemmen op vrou
wen en ook op de wezen. Lewis: „Dit is
waarschijnlijk de grootste ramp voor
Afrika. Wij hebben nu elf miljoen aidswe-
zen in de landen bezuiden de Sahara. Zij
mogen niet aan hun lot worden overgela
ten."
In Lesotho, dat een bevolking heeft van
2,2 miljoen en waar zeker één op de drie
mensen in de leeftijd van 15 tot 49 jaar
besmet is met hiv, zeggen de aantallen
aidswezen meer dan de geschatte infec
tiegraad. In Taba Tseka, een van de tien
districten van Lesotho, zijn er al 27.000
geteld. Minister van buitenlandse zaken
Mohlabi Tsekoa beaamde desgevraagd
dat dit aangeeft dat de bevolking van
Lesotho kan uitsterven. „Het is triest,
maar heel erg waar."
Bvji; v
g/ vrtJV' M -
Berlijn - Charles de Gaulle's zoon Philippe (links) en Konrad Audenauer*s zoon Max poseren voor het beeld
van hun beroemde vaders dat deze week in Berlijn werd onthuld ter ere van het veertigjarige vriend
schapsverdrag tussen Frankrijk en Duitsland. In het kader van de feestelijke viering van dat jubileum open
de de Franse president Chirac gisteren ook een nieuwe Franse ambassade in de Duitse hoofdstad. Eerder
deze week was de complete Duitse politiek al te gast in Versailles. Foto: DPA/Michael Hanschke.
marcoussis/afp-anp - De strijd
in het West-Afrikaanse Ivoorkust
lijkt na vier maanden bijgelegd
met een akkoord over een rege
ring van nationale eenheid. Af
gezanten van de regering, de
oppositie en drie bewapende
groeperingen hebben afgelopen
nacht in Marcoussis bij Parijs
een akkoord ondertekend dat de
rust in het land moet herstellen.
Het akkoord behelst de vorming
van een regering van nationale
eenheid, waarin alle partijen zit
ting zullen hebben. De presi
dent, Laurent Gbagbo, mag zijn
ambtsperiode voltooien en der
halve aanblijven tot in 2005.
Gbagbo weigerde tijdens het
conflict op te stappen, terwijl
zijn deels bewapende tegen
standers zijn afrieden eisten.
Met het compromis krijgen re
bellengroepen en oppositiepar
tijen regeringsmacht onder een
neutrale premier die dQor alle
partijen kan worden geaccep
teerd.
Het akkoord volgt op een week
van onderhandelen. Frankrijk
bemiddelt in het conflict in
Ivoorkust, waar 2.500 Franse
militairen zijn gestationeerd en
naar schatting 25.000 Franse
staatsburgers wonen.
gaza/dpa/rtr - Het Israëlische
leger is vannacht met groot
machtsvertoon delen van Gaza-
stad binnengetrokken. Onder
steund door tanks trokken mili
tairen twee wijken van de stad
binnen, meldden Palestijnse
bronnen.
Ooggetuigen in de wijk Zaytoun
spraken van zeker dertig Israëli
sche tanks en pantservoertuigen
die vanuit de richting Netzarim
(een joodse nederzetting even
ten zuiden van de stad) opruk
ten. De voertuigen trokken op
onder dekking van zeker drie
Apache-gevechtshelikopters. De
toestellen zouden zware be
schietingen hebben uitgevoerd.
Verscheidene raketten werden
volgens Palestijnen afgeschoten
op metaalwerkplaatsen. Daarbij
zou ook een moskee beschadigd
zijn. Door de raketinslagen zou
den vier mensen gewond zijn
geraakt, aldus Palestijnse medi
ci. Israëlische militairen zouden
een woningcomplex van vijf ver
diepingen hebben opgeblazen.
Een van de appartementen was
van een militante Palestijn die in
het verleden aanslagen op Israël
had beraamd, maar in 2001 om
kwam bij een luchtaanval op
Gaza.
Het Israëlische leger heeft be
vestigd dat het een actie heeft
uitgevoerd, maar wilde verder
niets kwijt. De inval kwam enke
le uren na een aanslag op drie
Israëlische militairen op de
Westelijke Jordaanoever, die
daarbij omkwamen.
Ook in het vluchtelingenkamp
bij Rafah in het zuiden van de
Gazasriook kwamen Israëlische
militairen in actie. Ze verwoest
ten enkele huizen met tanks, al
dus Palestijnse ooggetuigen en
veiligheidsdiensten.
door onze correspondent
Gert-Jan Broere
Peking - Verstekelingen in een boot of
vliegtuig zijn niets nieuws. Maar wél als
de plaats van bestemming een ontwikke
lingsland is, namelijk China, terwijl het
vertrekpunt een rijk, westers land was.
Groot was dan ook de verbazing en ont
zetting nadat gisteren twee blanke man
nelijke verstekelingen van rond de dertig
jaar vlakbij Shanghai uit een vliegtuig van
Air France waren gevallen. Het toestel
i n
stond op het punt gaan landen op
Shanghai's internationale vliegveld Pu-
dong. Een van de mannen viel door het
dak van een woning, terwijl de ander op
wat bosschages terecht kwam.
Waarschijnlijk waren de beide versteke
lingen, die in Parijs moeten zijn opge
stapt, al dood voordat ze de grond raak
ten, want volgens de politie maakten de
beide lichamen een bevroren indruk. De
Chinese autoriteiten hebben de identiteit
van de slachtoffers nog niet bekend ge
maakt. Als die al bekend is, w^git de ver
stekelingen droegen geen papieren bij
zich.
Er zou wel contact zijn met 'een ambas
sade van een westers land', maar de au
toriteiten willen nog niet zeggen om welk
land het gaat. Volgens een krant uit
Shanghai droeg het tweetal een soort
uniform, en had een van hen iets dat leek
op een walkie-talkie in de hand.
Voor zover te achterhalen is hebben de
twee zich eerst opgehouden in het kof-
ferruim, en zijn ze daarna in de richting
van het neuswiel gekjropen. De tempera
tuur in het laadruim daalt tijdens een
vlucht ver onder nul, en verstekelingen
overleven de kou maar zelden.
Toen bij het inzetten van de landing het
landingsgestel werd uitgeklapt, vielen de
lichamen naar buiten, op een dorpje dat
ligt op de aanvliegroute van het vliegveld.
De Boeing 777 van Air France, die nog
dezelfde dag terug zou keren naar Parijs,
moest in verband met het politieonder
zoek aan de grond blijven.
washington/afp - Een groep
van 422 Spaanse wetenschap
pers heeft kritiek geuit op de
aanpak van de Spaanse regering
in de kwestie van de gezonken
tanker Prestige. Door het schip
te verslepen is de vervuiling ver
ergerd, ondanks de beschikbare
kennis over de stromingen in de
zee. Dat stellen zij in een brief
die het Amerikaanse weten
schappelijk tijdschrift Science
gisteren heeft gepubliceerd.
De wetenschappers onderstre
pen dat de beslissing de tanker
te slepen 'heeft geleid tot de ver
spreiding van de zwarte golf, die
zich nu uitstrekt over 900 kilo
meter kust'. Volgens de deskun
digen zal de huidige positie van
het wrak van de Prestige, op
3.500 meter diepte, 'waarschijn
lijk nog meer golven van vervui
ling opleveren, die de kusten
van Spanje, Portugal en/of
Frankrijk zullen bereiken'.
De onderzoeters hekelen de
slechte coörJËatie tussen de
Spaanse autoriteiten, die vol
gens hen heeft geleid tot een
zeer ondoelmatig gebruik van
wetenschappelijke kennis, bron
nen en instituten. Daardoor zou
vertraging zijn ontstaan en dub
bel werk zijn verricht. De schrij
vers van de tekst 'eisen dat de
Spaanse autoriteiten het mecha
nisme en de logistiek voor we
tenschappelijke en technische
raadpleging verbeteren'.
De Prestige zonk 19 november,
en veroorzaakte de ergste ver
vuiling ooit op de kust van Gali-
cië en Baskenland. Ook op de
len van de Franse kust is de
zware stookolie aangespoeld.
Portugal is tot nu toe gespaard
gebleven.
