Vluchtvakantie
populair in Israël
Oorlogsgevaar maakt Amerikanen onzeker
'Waar zult u straks zijn, als de raketten neerkomen?'
ZATERDAG
18 JANUARI
2003
Calia Segal, een 6o-jarige huisvrouw uit Tel Aviv: „Voor de oorlog in 1991
maakte ik mij ongerust, maar nu ben ik echt bang." Foto: GPD/Ad Bloemendaal
voor de pers gereserveerde waarne
mingspost ingericht. Die biedt uit
zicht op onder meer het centrum
van Tel Aviv, de Middellandse Zee,
de Ayalon-snelweg (de drukste ver
keersader van Israël) en de voorstad
Ramat Gan, waar in 1991 veel raket
ten terecht kwamen die het centrum
van Tel Aviv net niet haalden.
Als het om de veiligheid en het com
fort van de gasten gaat, is niets de
mensen van het Sheraton teveel. Het
hotel beschikt op alle verdiepingen
over in totaal zestig schuilplaatsen
van gewapend beton, voorzien van
filterinstallaties tegen het binnen
dringen van strijdgassen, water, tele
foon, televisie, matrassen, lekkere
hapjes en, niet onbelangrijk, 'chemi
sche toiletten met een gordijntje ter
verzekering van de privacy'.
En wie nog steeds denkt dat de di
rectie iets aan het toeval overlaat
moet weten dat 'in tijden van oorlog
en vrede' het onderhoud van dit al
les in handen is van Meir Ben-Ari,
voormalig commandant van de
technische afdeling van de Israëli
sche luchtmacht en een specialist in
het beschermen van burgerbevol-
king.
Ook gewone buitenlandse gasten in
Israël hoeven geen gasmaskers in
hun koffer te stoppen. Het ministe
rie van toerisme heeft vorige week
alvast tienduizend beschermings
pakketten naar de hotels gestuurd.
En er zijn video-cassettes in vele ta
len beschikbaar die het gebruik de
monstreren.
Wie niet in een hotel verblijft kan
voor tweehonderd shekel (ongeveer
veertig euro), waarvan de helft sta
tiegeld, een gasmasker afhalen bij de
filialen van een warenhuis. Zodra er
echt oorlog uitbreekt zijn de maskers
natuurlijk ook beschikbaar op het
vliegveld van Tel Aviv. Welkom in Is
raël!
voor haar kinderen van 17,12 en 8.
En een shmartav voor de anderhalf
jaar oude Alin, die ze op de arm
draagt. „De kinderen zijn bang. Op
school zijn ze voorgelicht over che
mische en biologische wapens en
over het gebruik van de gasmaskers.
Ze praten over bijna niets anders."
Wie bang is en over genoeg geld be
schikt voor een langdurig verblijf in
het buitenland, zit opgescheept met
het probleem: wanneer breekt de
oorlog uit? Voor welke periode moet
je reserveren? Lachish Tours heeft
een ontsnappingspakket in de aan
bieding waarvoor liefhebbers zich
tegen betaling van vijftig dollar per
persoon kunnen aanmelden. 'Waar
zult u straks zijn, als de raketten
neerkomen?' begint de advertentie
van het reisbureau. Het antwoord is:
op Cyprus. Snelle beslissers kunnen
zich met hun vijftig dollar verzeke
ren van een plaats in een van de
vliegtuigen waarmee Lachish Tours
een shuttle service naar het eiland
zal uitvoeren wanneer de oorlog op
het punt van uitbreken staat. Die ge
luksvogels kunnen ook rekenen op
een kamer in een hotel (vanaf 519
dollar per week). En als er nu eens
geen oorlog komt, of als de inschrij
ver op het laatste moment besluit
thuis te blijven? Dan is de vijftig dol
lar voor het reisbureau.
Uitkijkposten
Waar spanning heerst, zijn journalis
ten. De Israëlische hotelindustrie is
zich daar ook van bewust. Aanbie
dingen voor kamers en uitkijkposten
stromen binnen. Wie op de eerste
rang wil zitten als Saddam zijn raket
ten afvuurt kan bijvoorbeeld terecht
in het Sheraton City Tower hotel.
'De ideale plek om de oorlog te ver
slaan', adverteert de directie. Op de
37ste verdieping wordt een speciaal
Galia Segal acht hij de kans klein dat
Israël direct bij het conflict betrok
ken raakt. „Maar met Saddam weet
je het nooit en daarom heb ik onze
maskers toch maar omgeruild voor
nieuwe", voegt hij er meteen aan
toe. De vorige oorlog heeft Shilo
thuis uitgezeten en hij is van plan
dat ook nu te doen. Maar mensen
die de stad uit willen neemt hij niets
kwalijk. „Wie bang is kan beter ver
trekken", zegt hij. „Bang zijn is niet
iets om je voor te schamen."
Als Saddam nog over raketten be
schikt en zou besluiten ze richting
Israël te sturen, dan vormen Tel Aviv
en zijn randgemeenten opnieuw het
belangrijkste doelwit. Volgens opi
niepeilingen is een kleine drie pro
cent van de bevolking van het gebied
van plan de komende oorlog in het
buitenland uit te zitten. Dat wil zeg
gen dat tegen de tachtigduizend
mensen serieus overwegen eind ja
nuari of begin februari op het vlieg
tuig te stappen. Niet iedereen zal de
daad bij het woord voegen, maar het
aantal reserveringen neemt nog
steeds toe.
Yossi (36) en Irit (30) Dural uit Tel
Aviv hebben al besloten hun biezen
te pakken. „We willen hier zo ver
mogelijk vandaan, bij voorkeur naar
het buitenland", zegt Yossi. Hij geeft
grif toe 'zonder meer doodsbang' te
zijn. Dat heeft alles te maken met
hun tien dagen oude, en nog naam
loze, dochtertje dat Irit tegen zich
aangedrukt houdt. Ze hebben voor
alle zekerheid voor de baby toch
maar een shmartav gehaald: een
plastic tent met filtersysteem, ver
pakt in een doos van blauw plastic.
„In de vorige Golfoorlog waren we
allebei nog vrijgezel", licht Yossi toe.
„We maakten ons toen weinig zor
gen. Maar nu, met een kind, is het
anders. We voelen ons heel erg on
zeker en kwetsbaar."
Volgeboekt
Het etiket landverraders dat de bur
gemeester van Tel Aviv vluchtende
inwoners in 1991 opplakte, zal niet
meer uit de kast worden gehaald.
Het was destijds immers vooral de
massale uittocht die er voor zorgde
dat de Iraakse sends niet meer dan
een handvol slachtoffers maakten.
In een recente opiniepeilingen ver
klaarde zeven procent van de onder
vraagden vast van plan zijn naar vei
liger oorden binnen Israël te vertrek
ken als het spannend wordt Maar
de verwachting is dat hun aantal
aanzienlijk zal stijgen als het echt tot
oorlog komt. Favoriete bestemmin
gen zijn Tiberias, Jeruzalem en Eilat.
Voor februari is heel Jeruzalem al
volgeboekt en de hotels in Eilat na
deren hun maximum-capaciteit. Na
twee jaar intifada en uitzichtioze
leegstand kan er bij de hoteliers
weer een glimlach af.
Maar niet iedereen kan zich een we
kenlang verblijf in een hotel permit
teren. ,,A1 onze buren gaan naar Ei
lat, maar dat zit er voor ons niet in.
We hebben er het geld niet voor",
verzucht Korin Arush (36) uit Tel
Aviv. Ze heeft maskers opgehaald
Een Israëlische soldaat demonstreert scholieren hoe ze hun gasmasker moeten gebruiken. Foto: AFP/Corel Cohen
De burgers van Israël zien een
oorlog tegen Irak met vrees
tegemoet. Veel Israëliërs
geloven dat Saddam Hussein,
met de wapens die hij nog
heeft, vreemde sprongen kan
maken in de richting van hun
land. In distributiecentra
worden beschermings
pakketten verkocht en
reisorganisaties maken
reclame voor
ontsnappingsvakanties.
door Ad Bloemendaal
centrum, behangen met tien karton
nen dozen. Iedere doos bevat een
gasmasker, ontsmettingspoeder en
een injectiespuit gevuld met atropi
ne, tegen de gevolgen van zenuwgas.
Ze brengt de beschermingspakket
ten, de officiële aanduiding, naar
haar auto en moet dan terug om er
nog vijf op te halen. Ze is er op uit
gestuurd door de hele familie, met
inbegrip van zussen en neven. Ze
hoopt dat de oorlog zal uitblijven,
zegt ze, maar ze heeft er geen ver
trouwen in. „Ik ben bang dat Irak
opnieuw raketten tegen ons zal lan
ceren. En dit keer met chemische of
biologische ladingen."
Denkt ze dat de beschermingspak
ketten haar en haar familie zullen
helpen? „Ik weet het echt niet, maar
we voelen ons zo in ieder geval iets
veiliger."
Biezen pakken
Ook Shmuel Shilo (58) denkt dat een
oorlog tegen Irak onvermijdelijk is
geworden. Hij woont in Herzliya,
een noordelijke randgemeente van
Tel Aviv, en is directeur van een in
vesteringsmaatschappij. Anders dan
Het distributiecentrum voor
gasmaskers in het noorden
van Tel Aviv zit samen in
een gebouw met een begrafenison
derneming. Bizar misschien, maar
niemand lijkt er aanstoot aan te ne
men. Nu een oorlog in Irak steeds
dichterbij komt, haasten steeds meer
inwoners zich hun oude gasmaskers
om te wisselen voor een nieuwe,
verbeterde versie, en, in het geval
van gezinsuitbreiding, extra exem
plaren in te slaan.
Berichten dat de Amerikanen bereid
zijn Saddam Hussein extra tijd te ge
ven om zijn chemische en biologi
sche arsenaal in te leveren zijn in Is
raël met scepsis ontvangen. Bijna ie
dereen lijkt ervan overtuigd dat de
oorlog in de loop van de volgende
maand uitbreekt. En de meeste
mensen zijn geneigd te geloven dat
een in het nauw gedreven Saddam
met de wapens die hij nog heeft,
vreemde sprongen kan maken in de
richting van Israël. „Voor de oorlog
van 1991 maakte ik me ongerust,
maar nu ben ik echt bang", zegt Ga
lia Segal, een 60-jarige huisvrouw uit
Tel Aviv.
Galia Segal verlaat het distributie
Volgens opiniepeilingen steunt bijna tweederde van de Amerikanen
mogelijke militaire actie van de VS tegen de Iraakse dictator Saddam
Hussein. Achter die facade gaan angst en onzekerheid schuil. De realiteit is
genuanceerder dan de cijfers.
door Ans Bouwmans
„Dat horen we vaak", zegt Carroll Doherty,
de Irak-expert van het Pew Research Cen
trum voor Publiek en Pers in Washington.
De vraag is: hoe kan het dat het beeld van de
opiniepeilingen niet overeenkomt met de
onzekerheid over en aversie tegen een oor
log in Irak die je vaak aantreft in het land.
„Wat we gevonden hebben is dat er een
soort algemene steun is voor gebruik van ge
weld, maar zodra je doorvraagt blijkt het
steun onder voorwaarden te zijn."
Het is een enigszins schizofrene toestand, le
ven in Amerika. Aan de ene kant is er het
beeld van een bevolking die bijna net zo
krijgshaftig als zijn president vindt dat er
korte metten moet worden gemaakt met
Saddam Hussein. Politiek debat over de
voors en tegens van mogelijk militair ingrij
pen is er nauwelijks geweest, want Republi
keinen en Democraten waren vóór. Openlijk
verzet blijft tot nu toe beperkt tot het inter
net, advertentiepagina's in kranten en een
handvol grote demonstraties. Het land lijkt
in de richting van een onafwendbare oorlog
te drijven, met af en toe een zorgelijke kant
tekening in de krant.
Aan de andere kant zijn er de informele ge
sprekken met allerlei burgers van dit land,
cfie spreken over weerstand en angst. Hoe
moet je dat met elkaar in verband brengen?
Het leven is altijd een stuk complexer en ge
nuanceerder dan de abstracte werkelijkheid
van een peiling, is in essentie de boodschap
van Doherty. Iedereen is bang, Saddam Hus
sein is een boeman, en het steunen van een
hypothetische oorlog is niet zo moeilijk, zegt
de Pew-medewerker.
Eén zijn
Wat ook meespeelt bij de peilingen is dat
mensen achter hun president willen staan.
In het post-11-september Amerika, is het
idee van een oorlog steunen een vorm van
solidariteit en patriottisme. „Het is één wil
len zijn", zegt Chris, een van die 'gewone'
Amerikanen. Wat niet wil zeggen dat als oor
log een realiteit wordt, Bush nog steeds kan
rekenen op massale steun. Dat zal afhangen
van de omstandigheden, waarschuwen opi
niepeilers. De steun zakt onmiddellijk in bij
een grondoorlog of veel slachtoffers.
Wie de straat op gaat - in dit geval een stukje
van route 7 in de buurt van Washington -
komt het hele scala emoties en opinies over
Irak tegen. De niet-gëïnteresseerden die het
te druk hebben met hun eigen leven, en
geen enkele mening hebben. De economie is
deze dagen zorg nummer één. Degenen die
er niet aan wülen denken. „Je bent de eerste
met wie ik er over praat", zegt een man van
middelbare leeftijd die helemaal niets met
oorlog te maken wil hebben.
Mensen die in principe tegen oorlog zijn,
maar er niet over peinzen daar buiten hun
eigen kringetje iets mee te doen. „Ik bid elke
dag voor vrede", zegt een caissière van su
permarktketen 7/11. Dan is er de categorie
'het-zal-wel-nodig-zijn' die denkt dat ze in
Washington wel weten wat ze doen. „Bewijs?
Ik denk dat ze dat niet kunnen bekendma
ken, omdat dan duidelijk wordt waar ze het
vandaan hebben", zegt een jongeman.
„Ik voel me verscheurd", zegt Diana, een
jonge, vlotte meid in een sportzaak. Ze be
hoort tot de grote groep aarzelaars, die ei
genlijk niet goed weten wat te denken. „Ik
ben bang dat er wapens zijn. Maar het is
moeilijk om er vertrouwen in te hebben als
het harde bewijs ontbreekt. En het zou ver
schrikkelijk zijn, als we er naar toe gingen
zonder steun van bondgenoten.
Haar collega, een reservist die zijn naam niet
wil noemen, ziet het wat scherper. „Er moet
solide bewijs zijn, voor we daar levens gaan
riskeren." Hij is een van de weinige ge
sprekspartners die zich er persoonlijk bij be
trokken voelt. „Ik kan zo opgeroepen wor-
Naarmate de oorlog dichterbij komt, worden
de protesten in Amerika tegen militair ingrij
pen in Irak massaler.
Foto: Reuters/Jim Ruymen
den om naar de Perzische Golf te moeten
gaan."
Oliebelangen
Steun van bondgenoten is voor veel Ameri
kanen van doorslaggevend belang, zo blijkt
uit de peilingen. De helft van de oorlogssup
porters valt af als het om een eenzijdige actie
van de VS zou gaan. Onderzoeksbureau Gal
lup weet te melden dat 52 procent wil wach
ten met een invasie tot de VN-inspecteurs
wat vinden. En zoveel oorlogslust is er niet.
Alhoewel de steun consistent hoog is (64
procent), heeft militaire actie niet de voor
keur. Zo n 63 procent van de ondervraagden
in een peiling van tv-zender CBS van vorige
week hoopt dat er een diplomatieke uitweg
gevonden kan worden.
Er zijn mensen die hopen dat het Bush niet
om de olie te doen is, want dat zou toch wel
verschrikkelijk zijn. „Als je denkt dat er wy
pens verborgen zijn, moet je binnenvallen.
Maar hoe zit het dan met Noord-Korea?",
vraagt iemand zich af. Er is zorg over de ge
volgen, de consequenties voor de economie,
de situatie in het Midden-Oosten of vergel
ding door terreurgroepen. En er zijn er die
geen hoge pet op hebben van George Bush.
„Hadden we Colin Powell maar als presi
dent."
Maar het idee dat de president van de Ver
enigde Staten niet zou weten wat hij doet, is
niet te verteren voor Erik, een timmerman
uit Falls Church. „Zo'n inval heeft niet veel
zin, behalve als Bush meer weet dan wij. Ik
hoop maar- dat hij een rechtvaardiging
heeft."
