BRONNEN
KUNST CULTUUR
egenenzeventig minuten in een deuk met Shakespeare
'Genoeg kunst in Leiden, maar te weinig te zien'
t
VAN INSPIRATIE
Cloaca: zelden zo bitter
gelachen in het theater
tival opent met 'Far from heaven'
'Diamonds are forever'
jton. Archieffoto
leneral'
reek later
zijn begonnen word je ruw ge
wekt.
Julia, magistraal in travestie ver
tolkt door Richard Lynson, wil
helemaal niets van die opdrin
gerige Montague weten: „I don't
wanna kiss you." Vervolgens
ontstaat er heilloze verwarring
rond een beroemd citaat. Een
roos wordt verward met een
neus. Echt een probleem kan
dat ook weer niet zijn omdat het
citaat nou juist zegt dat een
roos, hoe ze ook genoemd
wordt toch altijd ruikt... Waar
mee maar gezegd wil zijn dat je
er als toeschouwer bovenop
moet zitten.
Op het moment dat je je dat
realiseert, zit Julia op de schou
ders van Friar Laurence, haar
rok over zijn kop. Op het voor
plan vecht Romeo met zijn ri
vaal, gespeeld door een boven
maatse lappenpop. Die lappen
pop is zo ongeveer de enige
constante rol, want hij speelt in
alle stukken een groot deel van
de slachtoffers die links en
rechts vallen. Er is amper tijd
om nog wat met flesjes slaap
middel en dolken te dollen of
we zitten alweer midden in de
klassieke tragedie 'Titus Andro-
nicus'. Het concept - en pas als
je het ziet, merk je hoe voor de
hand liggend dat is - van dit spel
gaat uit van een bloederig re
cept, dat ons wordt gepresen
teerd door slagers met afgehakte
handen.
'Othello', hét verhaal over dode
lijke jaloezie, werken de drie
heren al rappend af en in luttele
tellen. Zo ook alle komedies.
'Anthony Cleopatra' wordt
snel afgedaan als 'een van de
geopolitieke spelen van Shake
speare'. 'Two noble kinsmen'
weten ze te laten klinken als
'Tsjemobyl'. Al de moorden uit
alle koningsdrama's (de Hen
ry's, Richards, Charles-en,
Johns) worden in een heftige
Amercian football wedstrijd af
gewerkt. Yoricks schedel - of is
het die van Shakespeare zelf? - is
in deze scènes pièce de resistan
ce en buitelt derhalve luchtig
over het speelvlak. Dé kreet uit
King Lear blijkt ineens 'Go! Ca
milla, go! Te luiden en dan komt
de grote apotheose: 'Hamlet'.
,,How could we forget 'Hamlet'?
It's a Mel Gibson movie!'
Plots blijkt Richard Lynson niet
meer te voldoen als Ophelia.
Immers de heren hadden allang
een volbloed maagd, geknipt
voor deze rol, op rij 1 zien zitten.
Voor ze zich goed en wel heeft
gerealiseerd wat haar overkomt
staat de betreffende dame al op
het toneel. De zaal ligt plat. Niet
in het minst omdat de rits van
haar spijkerbroek niet geheel ge
sloten is en Rick Bland haar
daar even fijntjes als voor ieder
een duidelijk zichtbaar op wijst.
Vervolgens worden er van deze
'virgin' akelige gilletjes ver
wacht. Nou, die laat ze horen!
Later in de kleedkamer vertelt
Rick: „Dat hebben wij nou altijd.
Zoiets als met die dame en dat is
voor ons soort voorstellingen
natuurlijk goud." De maagd van
rij 1 blijft niet de enige die het
stelletje helden op het podium
te grazen neemt. Even later
speelt de linkerhelft van het pu
bliek in de zaal de libido van
Ophelia, de rechterhelft haar su
perego en de 'muppets' op het
balkon haar biologische klok. El
ke groep met een eigen tekst en
dat wordt een fantastisch pan
demonium. Dat is dus wat de
Reduced Shakespeare Company
ervan maakt: een fantastisch
pandemonium.
De tournee van de RSC in Ne
derland begint met een try-out
in de Leidse Schouwburg op
vrijdag 24 januari, de Leidse
première is daar op zaterdag
25 januari. Voorts voorstelling
in het hele land.
(advertentie)
PRONKSTUKKEN UIT HET OUDE SYRIË
1 NOV 2002 - 9 MRT 2003 RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN. LEIDEN
RESERVEER NU UW KAARTJES: 0900 - 6 600 600 0.10 P.MJ OF WWW.BRONNENVANINSPIRATIE.NL
tsel
Br
T
oiei«L.2
vHA
-13^H
seFS
H
Ilière van 'The Complete Works' in Leidse Schouwburg
Haagweg 4 houdt forumdiscussie
leiden - Een beetje chaotisch en soms
van de hak op de tak. Maar ja, dat past
misschien ook wel bij een kunstcen
trum dat zijn tienjarig bestaan viert.
Gisteravond kruisten vijf forumleden
onder leiding van cultuurwethouder
Alexander Pechtold verbaal de degens
over de stelling 'Kunst is niks, alles is
kunst' in het projectatelier van Haag
weg 4. Veel verschil van mening, maar
over één ding zijn ze het roerend eens:
in Leiden bruist het te weinig op kunst
gebied.
Hoe komt dat toch? Gebeurt er dan te
weinig in Leiden? Dat niet, maar er is
te weinig te zien, zo luidt de analyse.
Oplossing: meer plekken om te expo
seren. „In Den Haag staan er iedere
zomer beelden op de Lange Voorhout.
Dat is toch prachtig. Zoiets moet toch
ook in Leiden kunnen", zegt Chris
Verplancke, directeur van de stichting
Stadsparkeerplan. Galeriehouder Piet
van Duivenvoorde heeft een andere
oplossing: De Waag opnieuw als per
manente expositieruimte in ere her
stellen. „Dat is een centrale plek, waar
de mensen zo naar binnen kunnen lo
pen."
Een ruimte is het probleem niet, be
nadrukt Bemadette Drenth van de
Haagweg. Die is er al: het projectate
lier waar de discussie wordt gehou
den. „Dit is een prachtige ruimte om
exposities te houden, maar we moe
ten wel mogelijkheden hebben om
wat op te bouwen. En daar is een
beetje budget voor nodig", richt ze
zich tot de cultuurwethouder.
Voordat de discussie zich op Leiden
toespitst, hebben de vijf forumleden al
ruim anderhalf uur een stortvloed aan
onderwerpen de revue laten passeren.
Het voor 2006 geplande Rembrandt-
jaar bijvoorbeeld, waarvoor alleen
Chris Verplancke echt warm lijkt te lo
pen. „Rembrandt is groter dan heel
Nederland. Maar Leiden doet daar
veel te weinig mee. Wij moeten de
Rembrandt-emotie gaan verkopen.
Bezoekers het gevoel geven: hier heeft
hij gelopen. Zo heeft hij Leiden ge
zien. En als dat goed loopt, lift de rest
van Leiden daarop mee."
„Het is onzin om de stad op te hangen
aan één man die hier driehonderd jaar
geleden heeft geleefd", vindt Hans Si-
zoo, kunstdocent en voormalig con
servator van Stedelijk Museum De La
kenhal. „Hèt is misschien aardig om
dat één keer te doen, maar het is na
tuurlijk ook schijn. Voor je het weet is
Rembrandt de Manneke Pis van Lei
den."
Ook Coen Polack, journalist van het
Leidsch Dagblad heeft zo zijn reser
ves. „Rembrandt heeft hier tot zijn
26ste gewoond, daarna is hij in Am
sterdam gaan schilderen. Er kan beter
geld in het hedendaagse kunstklimaat
worden gestopt. Rembrandt is puur
toerisme."
theater recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: Cloaca van Maria Goos
door Het Toneel Speelt. Regie: Willem
van de Sande Bakhuyzen. Spel: Pierre
Bokma, Peter Blok, Gijs Scholten van
Aschat, Jaap Spijkers en Marleen Stoltz.
Gezien: 17/1, Leidse Schouwburg.
Het begint natuurlijk met dat
ongelooflijk listige plot van Ma
ria Goos, dat op alle fronten ge
loofwaardig blijft. Maar min
stens zo belangrijk zijn de vier
fantastische acteurs, die elke zin
tot in zijn uithoeken kunnen
uitbuiten, en een regisseur die
elke wending onder controle
heeft. Cloaca is een adembene
mende ervaring. Zelden zo bit
ter gelachen in het theater.
Cloaca draait om de vroeg oud
geworden, vermoeide, om niet
te zeggen geknakte gemeente
ambtenaar Pierre Bokma, die in
de problemen raakt omdat hij
zijn verjaardagscadeautjes terug
moet geven. Bij hem vervoegen
zich opeens zijn drie studie
vrienden - en ook zij hebben het
niet makkelijk.
Gijs Scholten van Aschat, in af
wachting van een ministerspost,
komt logeren omdat zijn huwe
lijk op de klippen loopt, Peter
Blok tracht na een verblijf in een
inrichting zijn flitsende carrière
als advocaat te hernemen en
Jaap Spijkers als vernieuwend
theatermaker zit in een algeme
ne midlifecrisis.
Dat levert veel materiaal voor
valse one liners en genadeloze
karakteriseringen, een weldadi
ge overvloed aan idiote scènes
en verwikkelingen. Het stuk is
extra spannend omdat Goos al
deze verhalen zo prachtig weet
te vervlechten. Terwijl de een in
een diepe crisis zit, zeurt de an
der daar met klein leed door
heen. Dat prikkelt heerlijk. Tot
zover is Cloaca een meesterlijk
vormgegeven zedenschets waar
in steracteurs kunnen stralen.
Maar de kracht van Maria Goos
is dat ze er meer van weet te
maken door heel geleidelijk het
geheim van Bokma te onthullen.
Zijn cadeautjes blijken topkunst
en het streven hem te redden
van een financieel debacle legt
het wezen van de vrienden en
dus de vriendschap bloot.
Bokma als eenzame nicht die
van alle kanten klem gezet
wordt, is het mooiste personage,
maar ook de onmacht van Peter
Blok is zeer bezienswaardig en
sympathiek.
Cloaca is een pijnlijk demasqué,
toont het verlies van alle illusies,
maar gelachen dat we hebben!
e*M - Het 32ste Intema-
A' Hm Festival Rotterdam
erke Densdag met 'Far from
de Amerikaanse re-
'odd Haynes. Het is de
oen^n de 1500 genodigden
;nd,
>eh(
1 >pei
lt tol
:ningsavond.
ollen in de openings
film worden gespeeld door Juli-
annë Moore en Dennis Quaid.
Het verhaal gaat over een ideaal
lijkend Amerikaans gezin dat
prima draait, totdat het feno
meen homoseksualiteit de kop
opsteekt.
Festivaldirecteur Simon Field is
blij met de keuze van de festival
gangers: „Todd Haynes is zon
der twijfel een van de meest on
afhankelijk denkende en ver
beeldingsvolle Amerikaanse re
gisseurs. 'Far from haeven' is
misschien wel zijn beste film tot
nu toe."
leiden - Het heeft haar geen windeieren gelegd: naar verluidt heeft 'supermodel' Iman
zo'n anderhalf miljoen euro gevangen voor de reclamecampagne van diamantengigant
De Beers. Hier demonstreert het 47-jarige model van Somalische afkomst, tevens de
vrouw van popster David Bowie, een halsketting die hoofdzakelijk uit diamanten be
staat. De Beers zocht naar een in Afrika geboren model, aangezien de glinsterende klei
noden hier gedolven worden. Foto: Reuters
Ha
Verbeeten
h' leiden - The Royal... eh,
he! The Reduced Shake-
impany rollebolt magi-
Dr alle zevenenendertig
fan William Shakespeare
ia welgeteld, negenenze-
lk inuten. En ze houden
e StT>ver voor de honderdvie-
sonnetten van de bard.
:week is de Nederlandse
van 'The Complete
William Shakespeare' in
Schouwburg.
de satanische bood-
maant Gary 'Ham-
ün het publiek. Bij wijze
le toegift spelen de
,-Jeurs van de Reduced
leare Company 'Hamlet'
keer. Nu van achter
en. Tegen de tijd dat het
zover is, lig je al zo'n
seventig minuten gena-
n een deuk. En wie de
lap mist, kent nog altijd
tisch genoegen gierend
UVllach getuige te zijn van
ïboel tot op hun huid
le Shakespeares.
ïy Willy", roept de tries-
anse Cressida. Of was
nhopige geliefde Troi-
roepen het ze na en zijn
bewust van zoveel
nnigheid. Al zo'n jaar of
iagt de RSC er in het
Criterion Theatre
ian avond Shakespeare
n. Ze doen dat in een
aal die met zijn ronde
vormen, vergulde lijs-
lonkerrood pluche em-
een negentiende eeuws
herinnert. Je zit er lek-
it op het toneeltje dat
biedt op een haveloze
>nnen voorgevel die
't verwijzen naar The
leatre, de plek waar de
nen', tot wie Shakespe-
or >orde, aan het einde van
nende eeuw theatrale tri-
vierden. Vanuit twee
,|a :n^n8en struikelen de
Sp n grote haast het speel-
HElke pruik hangt scheef,
The Reduced Shakespeare Company brengt Shakespeare terug tot zijn essentie, en dat wil zeggen tot scènes vol seks, geweld en dood.
Foto: Charles Hopkinson
minstens een van de nepbor-
sten aan een touwtje zit niet op
de juiste plaats in de soepjurk
waarin Rick Bland zich heeft
vermomd en alle flitsende duels
op de sabel eindigen in dieptra
gische sterfscènes.
„Ja, onze voorstelling is nogal
fysiek", grijnst Rick Bland. Toch
heeft het allemaal niets van een
operette en weinig van variété.
Pure kolder dan? Slapstick? Zeg
maar 'grand guignol'. Poppen
kast met horror-elementen voor
volwassenen. Maar dan ben je
er nog niet, want de voorstelling
van lire Complete Works of Wil
liam Shakespeare is bovenal
spits en geestig. Ze past perfect
in de joods-christelijke cultuur
geschiedenis van West-Europa.
Gek, eigenlijk dat het een clubje
Amerikanen is dat Shakespeare
tot zijn essentie, en dat wil zeg
gen tot scènes vol seks, geweld
en dood, terugbrengt.
„Helemaal niet gek", vindt Rick
Bland. .Alleen Amerikanen zijn
dom genoeg om te denken dat
ze de hele Shakespeare in een
voorstelling kunnen gieten.
Maar zeg nou zelf, onze versies
van zijn stukken zijn niet alleen
korter, toch ook veel beter?" Het
waarheidsgehalte van die uit
spraak valt tijdens de voorstel
ling absoluut niet te controle
ren. Weliswaar proberen ze je
met een uiterst sentimentele
versie van Greensleaves als ope
ningstune zachtjes te laten in
sluimeren, maar zodra ze met
z'n drieën aan 'Romeo en Julia'
In het programma van
Blues- en Jazzweek,
gisteren in de Uit bij
deze krant is overge
jtaat een fout. De film-
ll|keling 'The General' van
<aton draait niet op
:9 januari maar een
»r op 25 januari. Op die
sljejóm 14.00 en om 16.00
[oudini's in het X-thea-
«t Volkshuis aanwezig
tomme' film muzikaal
iden.
tigieuze prijs
gtheatergroep
>e eerste cultuurprijs
1 Nctorum van Coppet, een
leest prestigieuze Eu-
unst- en cultuurinstel-
11 iten deel gevallen aan
"i ni jrdamse theatertrio
Iodern'. De theater-
iakte met hun laatste
'De Grote Oorlog' fu-
jf Europese landen.
P
ssionisten
Kunsthal
- Honderd schilde-
impressionisten en
ressionisten zijn bin-
voor het eerst in Ne-
te zien. Het gaat om
van de Zwitserse verza-
lérard Corboud. De
an Courbet, Monet,
tnoir, Van Gogh, Ma-
gnac zijn van 25 janua-
net 25 mei te bewon-
de Kunsthal in Rotter-
tI
a j'
