KUNST CULTUUR
'Ik wil mezelf altijd blijven verbazen'
Hommage kunstgenootschap ARS aan erelid Sierk Schroder
Gizavo verdient groter publiek
R7
ia;
Acteur Jan Decleir verrast met etsen en gouaches
Museon heeft nieuwe diamanten
Onmogelijk
verhaal
bederft
Sinatra-
repertoire
Nederlander
ontwerpt
parkin
New York
donderdag l6 JANUARI 20C>3
Phil aanse schr'iVer fouad
Diederik van der Laan
•erronprijs
iroui
vvete )e Marokkaanse
'ijden ouad Laroui (1958)
niilit; en de E. du Perron-
imentontvangen. De prijs is
lek \vflor auteurs die bij-
'erde wederzijds begrip
et br«de verstandhouding
Nederlandse bevol-
jaa en.
:n, ni
iir
elenl
>ositii
:erk k
eid.
'k int
H!n lsmann heeft zich
nadat vorige week
kkige gerucht de
dat de directie van
en ontslagprocedure
n gang had gezet. De
ngsraad zegde toen
•n in de directie
hef-dirigent Valery
achter Hülsmann
H ard, sprak RPhO-di-
Qverman tegen dat
an was de eerste
ltslaan. Deze week
bian overleg met cul-
uder Hulman, die
i ook rond de tafel
[met de Onderne-
ivan het orkest.
taan
België
isprijs
inald Plasterk wordt
de jury die het in
'en literaire werk
leien voor de Libris
ijs 2004. De hoog-
ica, directeur van
tt Laboratorium in
lumnist van het tv-
Buitenhof en voor
lid in Leiden zit de
>e jury bestaat ver-
iur Abdelkader Be-
:ollega Arie van den
is en directeur van
Francais du Livre
cgraaf en letterkun-
jpinoy. De juryvoor-
altijd gekozen uit
:happelijke sector
iteratuur. De Libris
Prijs van dit jaar
ekend op 7 mei.
door Theo de With
leiden - Het is deze maand een jaar geleden dat
de Wassenaarse kunstschilder Sierk Schroder op
98-jarige leeftijd overleed. Voor het Leidse kunst
genootschap Ars Aemula Naturae is het honderd
ste geboortejaar van de kunstenaar aanleiding een
expositie te wijden aan Schroder. Daarvoor is ge
put uit de privécollectie van verzamelaar Fred
Klomp. Bij zijn dood werd Sierk Schroder (1903-
2002) omschreven als de belangrijkste Nederland
se portretschilder van de vorige eeuw. Hij portret
teerde onder anderen leden van het Koninklijk
Huis, politici en topmensen uit het bedrijfsleven.
Zulke opdrachten resulteerden vaak in majestu
euze olieverfschilderijen. In de twee tentoonstel
lingsruimten van Ars Aemula Naturae wordt nu
de nadruk gelegd op de andere kant van zijn kun
stenaarschap.
Te kijk hangen circa veertig van Schröders wer
ken. Ze zijn veelal gemaakt met houtskool of krijt.
Het gaat om kleiner, intiemer werk. Er hangen en
kele portretten, waaronder een aantal zeer spre
kende zelfportretten. De naakten zijn echter in de
meerderheid. De kunstenaar kreeg er blijkbaar
geen genoeg van zich steeds verder te bekwamen
in het tekenen en schilderen van (vrouwelijke)
naakten. Hij legde zijn geliefde studie-onderwerp
in alle mogelijke houdingen vast: achteroverlig
gend, steunend op de ellebogen, met gekruiste
knieën.
Uit de tentoongestelde werken blijkt zonneklaar
het vakmanschap van Sierk Schroder. Hij was
geen vernieuwer. Het steeds verder perfectioneren
van zijn techniek stond voorop. De Wassenaarder
begreep ook niet dat de studenten van de Amster
damse Rijksacademie, waar hij van 1960 tot 1968
hoogleraar was, andere prioriteiten stelden en bij
voorbeeld voor de abstractie kozen. Hij liet zich
nauwelijks beïnvloeden door de elkaar soms snel
opvolgende stromingen in de kunst. Alleen een
bezoek aan een expositie van impressionisten in
Parijs krijgt grip op hem. Zijn kleurgebruik wordt
daarna iets lichter en helderder.
Zelf had Schroder soms het idee dat hij een eeuw
te laat geboren was. „Ik kom nog uit de tijd van
Gustave Flaubert", zei hij eens in een interview.
Het deed hem dan ook genoegen dat de figuratie
ve kunst de laatste jaren van zijn leven weer meer
waardering genoot. Daar voelde hij zich bij thuis.
Toch laat de expositie bij Ars Aemula Naturae zien
dat hij nooit de werkelijkheid kopieerde. Hij te
kende met losse hand in zwierige lijnen. Schroder
was geen priegelaar, maar hield van een spontane
manier van werken.
Waarschijnlijk zijn meer mensen met zijn tekenin
gen geconfronteerd dan hij zelf besefte. Hij illu
streerde namelijk ook kinderboeken. In een vitri
ne ligt bijvoorbeeld een exemplaar van 'Jaap
Holm en z'n vrinden' van de stichtelijke schrijver
W.G. van der Hulst. Tienduizenden kinderen
moeten dat boek van de zondagsschool cadeau
hebben gekregen.
Ars Aemula Naturae brengt met deze bescheiden
expositie een passende hommage aan Sierk
Schroder, die tot aan zijn dood erelid was van dit
kunstgenootschap.
'Sierk Schroder, van leerling tot meester', t/m 26
januari, Ars Aemula Naturae, Pieterskerkgracht
9, Leiden. Open: vr., za. en zo. 13.00-17.00 uur
en tijdens cursusuren.
(tftmeester
ïiek
- Concertmeester
ïann zal de komen-
aldi-concerten van
"H. lams Philharmonisch
e a voor zijn rekening
jet album 'Onder-
larco Borsato was in
pt verkochte cd in
Dnze zuiderburen
gjaar ongeveer
Bmplaren over de
n Nederland wer-
inderweg' 400.000
icht. Borsato
rieden jaar een aantal
Kuip. Daardoor was
bezochte live-act van
flie optredens is een
(kt waarvan er in Bel-
0 zijn verkocht. Met
bpcijfers laat hij ar-
minem en U2 ach-
iir Festival
ur-video's
I; het Vlietlanden Col-
eApollolaan in Lei-
laterdag het 29ste
ïstival gehouden. Er
:daan door vijf ver-
i amateurfilmers
I, Lisse, Noordwijk,
h Aalsmeer. Zekrij-
jal een half uur om
pste videofilms te la-
n jury beoordeelt de
l Het festival begint
voorzitter
door Jacques Hendriks
breda - Als priester Daens, Sil de
strandjutter, Jan Breydel (Leeuw
van Vlaanderen) of deurwaarder
Dreverhaven (Karakter) spat Jan
Decleir werkelijk van het witte
doek. Imposant, stoer, knoestig,
maar tegelijkertijd knuffelbaar.
Een acteur van wereldniveau, die
niet voor niets in twee met een
Oscar bekroonde films (Antonia
en Karakter) speelde. Als schilder,
die een expositie heeft in het Bre
dase Chassé Theater, maakt de
Vlaming een heel andere indruk.
Bescheiden, breekbaar, onzeker.
„Ik ben heel erg zenuwachtig
vanwege deze expositie", geeft
hij bijna fluisterend toe.
Decleir - geboren op 14 februari
1946 in Niel, onder de rook van
Antwerpen - vindt zichzelf geen
'echte' schilder. Het gaat hem
ook niet om erkenning. „Het feit
dat ik het doe en daar plezier in
heb, dat is belangrijk voor me.
Daar geniet ik van."
Het had anders kunnen lopen.
In de jaren zestig leek het erop
dat hij wel beeldend kunstenaar
zou worden. Tot zijn grote voor
beeld, zijn in 1974 verongelukte
broer Dirk, besloot om acteur te
worden en Jan hem volgde. Met
een prachtige carrière op toneel,
televisie en vooral filmdoek als
gevolg. Decleir tekende en schil
derde nog maar zeer spora
disch, tot hij een paar jaar gele
den - geïnspireerd door kunst
schilder Fred Bervoets, een boe
zemvriend - het penseel weer
frequenter ter hand nam en zo
de liefde voor de schilderkunst
hervond.
Hij is natuurlijk niet de enige ar
tiest, die over meer dan één ga
ve blijkt te beschikken; denk aan
Jan Wolkers, Willem Vermande-
re, Herman Brood en nog zoveel
anderen. Decleir denkt secon-
denlang na. „Als er al zoiets als
talent bestaat, dan schiet dat
Jan Decleir: „Talent is zoiets onbestemds. In wezen zit het volgens mij in ieder van ons." Foto: GPD/Ingrid Bertens
blijkbaar verschillende kanten
uit, maar is dat niet al de hele
geschiedenis zo? Een gave is wat
anders, vind ik. Zoals iemand
die gemakkelijk met een penseel
omgaat. Ik heb dat niet, ik ben
een knoeier. Talent is zoiets on
bestemds. In wezen zit het vol
gens mij in ieder van ons, maar
het is een kwestie van doen. Het
zou fantastisch zijn als we daar
allemaal ook werkelijk iets mee
deden."
„Ik loop geen weken vooraf
rond met een idee 'dat of dat ga
ik schilderen'. Het moet ont
staan, ik moet het doen. Eigen
lijk is dat met spelen precies
hetzelfde. Ook al is er een tekst,
zijn er afspraken gemaakt. Je
moet van nul beginnen. Het
klinkt misschien als een cliché,
romantisch, heroïsch, maar
toch is het waar. Eerst moet al
les weg, dan kun je beginnen en
zien waar je uitkomt. Daarom
speel ik ook minder toneel. Het
gaat weer de kant van regis
seurstheater uit. Mij spreekt dat
niet aan, ik denk niet dat ik daar
goed in functioneer. Ik wil iets
van mezelf in een rol kunnen
leggen. Soms lukt dat, soms
niet."
Hij wandelt langs zijn etsen, op
zink in zwart-wit geschilderd en
daarna gedrukt. In tweevoud.
De eerste blijft zwart-wit, de
tweede kleurt hij in. Grote figu
ren. „Dat moet met deze tech
niek, je kunt niet te veel in de
tails treden, te veel de schilder
uithangen." Verlegen lachend
wijst hij op twee werken. „Hier
moet ik bekennen dat mijn
jongste zoon Flor ze ingekleurd
heeft, elf jaar oud. Hij doet dat
veel brutaler dan ik. Ik heb toch
mijn bedenkingen terwijl ik be
zig ben. Dan wil ik er absoluut
iets moois van maken, terwijl
'mooi' zo betrekkelijk is."
Een hobby wil hij zijn tweede
passie niet noemen. „Mij maakt
het niet zo veel uit hoe je het
noemt, maar bij een hobby
denk ik eerder aan postzegels
verzamelen. Zonder daar op
neer te kijken, hoor. Verzamelen
kan ook heel passioneel zijn,
maar dat is van een andere or
de. Als we mijn schilderen als
een hobby beschouwen, dan is
het toneelspelen dat ook. Ik zie
daar geen verschil in. Als ik me
maar amuseer, dat is heel be
langrijk. Niet dat het kennis
wordt, ik moet daar niet olijk en
vrolijk staan dansen. Ik wil me
zelf verbazen, dat er iets gebeurt
waarvan ik luttele tijd eerder
niet wist dat het mogelijk was."
den haag - De tentoonstelling 'Diamant, van ruwe steen tot sieraad' in het Museon in Den Haag heeft
weer een paar nieuwe topstukken. De bruikleengevers zagen blijkbaar geen belemmering in de recente in
braak. Ze gaven onder meer een grote zwarte diamant in bruikleen: de 'Zwarte Rembrandt'. Deze diamant
staat in het Guiness Book of Records als grootste zwarte diamant ter wereld. Het Rijksmuseum voor Vol
kenkunde in Leiden heeft een aantal sieraden uit het voormalige Nederlands-lndië te leen gegeven, oto:
ANP/Robin Utrecht
Tweeling' krijgt Platina Film Rietveldhuizen fors duurder
dam/anp - De film 'De Tweeling' van regisseur Ben
jaart krijgt een Platina Film omdat het in vier weken
ïr dan 210.000 bezoekers heeft getrokken.
iiking van de Platina Film is een initiatief van de Ne-
se Federatie voor de Cinematografie (NFC), het Ne-
s Filmfonds en het Nederlands Filmfestival. De prijs
ng jaar ingevoerd om de Nederlandse film te stimule-
ïestaat ook een Gouden Film voor 100.000 bezoekers,
eeling' is de verfilming van het succesvolle boek van
er Tessa de Loo.
utrecht/anp - Een bezoek aan
de twee voor het publiek open
gestelde Rietveldhuizen in
Utrecht wordt fors duurder.
De entreeprijs gaat omhoog van
8 naar 16 euro. Daarvoor krijgt
de bezoeker een rondleiding
door het Rietveld-Schröderhuis
en de nabijgelegen onlangs ge
opende Rietveldwoning. Ook
biedt het kaartje toegang tot de
permanente Rietveldexpositie in
het Centraal Museum.
Het tarief gaat omhoog omdat
de Utrechtse gemeenteraad wil
dat de exploitatiekosten van de
Rietveldwoning betaald worden
uit de entreegelden. Ook ziet de
gemeente Utrecht de hoge toe
gangsprijs als een middel om
het aantal bezoekers aan de
Rietveldhuizen binnen de per
ken te houden. Te veel bezoe
kers zouden leiden tot hogere
onderhoudskosten.
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Régis Gizavo (accordeon) en
David Maridon (slagwerk). Gehoord: 15/1,
Stadsgehoorzaal, Leiden.
De kunst van Régis Gizavo
wordt misschien wel het mooist
geïllustreerd door het simpele
volksliedje dat hij zingt, een
liedje uit zijn kindertijd op Ma-
dagscar. Het is een ontroerend
melodietje, dat hij met heel zijn
hart lijkt te zingen. En dan laat
hij horen hoe hij inmiddels ge
groeid is, speelt een jazzy intro
ductie op zijn accordeon en to
vert vervolgens moeiteloos een
complete soulband uit zijn in
strument.
Gizavo speelt fantastisch dans
bare muziek, aanstekelijke rit
mes, waarop de melodieën door
en over elkaar heenbuitelen. De
Afrikaanse wortels zijn onmis
kenbaar, maar wereldmuziek is
het absoluut het enige juiste
woord. Gizavo speelt meesle
pend, maar toch lijkt het alsof
hij na de pauze pas echt in zijn
element komt. De beheersing
van zijn instrument stijgt dan
tot een hoogte waarop het lijkt
alsof de accordeon hém be
heerst. De muziek wordt veel
meer dan het virtuoos begelei
den van de zang. Het instru
ment gaat een eigen leven lei
den, alle mogelijkheden, kleuren
en stemmingen komen aan het
licht. Het blijkt een creatieve,
subtiele minnaar.
Nog spannender wordt het als
het dansante plaats maakt voor
bijna gevaarlijke, bijna agressie
ve oergevoelens. Dan gaat Gi
zavo zo ver, dat de toch bepaald
Régis Gizavo tovert moeiteloos een complete soulband uit zijn in
strument. Publiciteitsfoto
Centraal in bijna al zijn werken
staat een grote molen. „Sommi
gen brengen die molen in ver
band brengen met Don Quicho-
te. Dat mogen ze", glimlacht hij.
„Ik heb het plan om vemiomde
zelfportretten te maken, waarin
ik een personage uitbeeld. Tot
nu toe zijn dat personages die ik
zelf gespeeld heb, maar dat
hoeft niet per se." Hij toont de
geboeide Prometheus, de op
Jeanne D'Arc verliefde Gilles de
Rais en de vileine Richard 'Mo
therfucker' III, die hij speelde in
Ten Oorlog!, de indrukwekken
de Shakespeare-marathon van
Tom Lanoye.
De ets van Richard III - zwart en
bloedrood - heeft satanische
trekjes. „Dat kan, de demonen
zijn natuurlijk nooit ver weg.
Maar niets is wat het lijkt ofwel
niet alléén maar wat het lijkt.
Dat is met een personage ook.
Een karakter is niet alleen maar
goed zonder ook slecht te zijn.
Die dubbelheid zit in ieder van
ons. Als speler en schilder kun je
met de grootste gruwel omgaan.
Aan gruwel is sowieso geen ge
brek in dit tranendal waar we
rondlopen, dat zijn wij. Zo zitten
wij blijkbaar in elkaar. We pro
beren wel om het leefbaar te
houden, zelfs om het plezierig te
maken. Maar het kwaad is aan
wezig, dus ook in schilderijen.
En helaas in mij."
Je zou haast gaan denken dat
Jan Decleir een somber mens is.
Hij zucht. „Dat wordt mij vaak
gevraagd. Ik kan blijkbaar nogal
somber rondlopen, maar ik vind
dat het nogal goed gaat met mij.
Vind de leeftijd die ik nu heb
ook heel plezierig. Ik hoef niet
zo nodig terug. Maar het moet
ook niet te rap afgelopen zijn,
daarvoor vind ik het leven mo
menteel veel te plezierig on
danks het droeve tijdsgewricht
waarin we leven en de oorlogen
die op ons afkomen."
Jan Decleir - expositie in Chas
sé Theater Breda, t/m 30
maart. Tijdens de expositie
worden elke zondagmiddag in
Chassé Cinema films vertoond,
waarin Decleir een rol speelt
Sierk Schroder. Publiciteitsfoto
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Sinatra: That's Life'. Tekst:
Edward Montie. Regie: Frans Weisz. Spel
Hein van der Heijden, Heddy Lester,
Brigitte Nijman e.a. Gezien: 15/1,
schouwburg Leiden.
Onfortuinlijk is de Sinatra-pro-
ductie in zekere zin wel. Eerst
was er het dreigende faillisse
ment van de producent, pro
grammaboekjes (bij gebrek aan
geld?) ontbreken en van de twee
in Leiden geplande voorstellin
gen is er één bij gebrek aan be
langstelling geschrapt De reste
rende voorstelling was bepaald
niet uitverkocht te noemen.
Toch heeft zo te zien dit alles de
motivatie eerder goed dan
kwaad gedaan. Het gehele en
semble zet zich in om er iets
moois van te maken.
Had men zich nu maar beperkt
tot het bekende repertoire uit
het fameuze American Song-
book, dan zou 'Sinatra: That's
Life' nog alleszins de moeite
waard zijn geweest. Met name
de ensemblenummers en tevens
een paar solo's liggen prettig in
het gehoor en zijn van een
showy choreografie voorzien.
Het zou gewoon een leuk pre
tentieloos muzikaal programma
zijn geweest. Hoewel je vraagte
kens kunt plaatsen bij de com
binatie van 'live' (van voorna
melijk piano) en 'ingeblikte'
muziek.
Maar die verhaallijn, die vrese
lijk nutteloze en onspeelbare
verhaallijn bederft de pret volle
dig. We krijgen enkele onsa
menhangende fragmentjes uit
Sinatra's leven voorgeschoteld.
Het zijn als het ware de terug
blikken en de overpeinzingen
op het moment dat Sinatra als
zanger wilde stoppen. Trage,
oppervlakkige en clichématige
scènes levert dat op. We zien
even zijn drie echtgenotes ver
schijnen. Diezelfde dames spe
len dan later ook nog eens een
andere beroemdheid. Moet
kunnen, theater doet nu een
maal een beroep op je fantasie.
Maar dit is nep. Het zijn vol
strekt ongeloofwaardige perso
nages geworden, met als
schaamteloos dieptepunt de
Dean Martin-imitatie. Een ver
dienstelijk acteur als Hein van
der Heijden probeert Sinatra te
spelen. Weliswaar geen imitatie,
maar meer een soort karakteris
tiek tracht hij te geven. Hij pro
beert dus enig niveau te bewa
ken. Wederom is de bedoeling
goed, maar wie laat zich nou
verleiden tot zo'n tot mislukken
genoemde rol?
niet flauwe slagwerker David
Maridon hem welhaast af lijkt te
willen dempen. Zo'n muzikant
verdient een groter publiek dan
in de kleine zaal van de Stadsge
hoorzaal past.
new york/ap - De Neder
landse tuin- en landschaps
architect Piet Oudolf uit
Hengelo gaf! de tuinen ont
werpen die in New York
worden aangelegd ter nage
dachtenis aan de slachtof
fers van de aanslagen van 11
september.
De 'Gardens of Remem
brance' worden aangelegd
in Battery Park in de zuid
punt van Manhattan.
Oudolf is gekozen om zijn
ervaring met vergelijkbare
projecten, waarin 'de na
vrantheid van het leven
voelbaar wordt'. Met de
aanleg moet in de vroege
zomer een begin worden ge
maakt.
