LEIDE
REGIO
Leiden flirt met regio Haaglanden
Een bonte palenjungle bij de Morspoort
Autopyromaan
slaat weer toe
De verrassende wereld van de roos
Pieterskerk in de race
voor extra subsidie
gerlijke stand
taal te zien
R1
Trike rijden en koe melken
Wethouder Hillebrand diep teleurgesteld in rol provincie bij regionale samenwerking
Vredevoogd verlaat universiteit
- De leefbaarheid in en
i Leiden Centraal is de afge-
n maanden flink toegeno-
dankzij intensief toezicht
de politie. Dat stellen de
jmemers die in het station
winkel hebben. In en rond
tation vond zeer veel klei-
iniinaliteit plaats. Winkel
tallen, fietsendiefstallen en
tal van bagage waren aan
ide van de dag. Ook voor
enrollers was het station
eliefde plek. Bovendien
i op de parkeerplaats
Morssingel zeer veel au-
:aakt. De veiligheidsmo-
[van de politie gaf enkele
len geleden aan dat maar
|45 procent van de bezoe-
het station zich onvei-
Ide. Vanaf februari is de
daarom extra gaan con-
in in het stationsgebied,
ijks surveilleerden zowel
ag als 's avonds minimaal
jagenten, te voet dan wel
e fiets. In vier maanden tijd
deze aanpak geresulteerd
aanhouding van 107 per-
op verdenking van tal
jtiafbare feiten. Aan 17
ïn is tijdelijk de toegang
station ontzegd.
- Doop-, trouw- en be-
jisters van Leidenaars,
londers en Rijnsburgers
negentiende tot be-
itigste eeuw zijn sinds
lag digitaal toegankelijk,
'lór de invoering van de
'ijke Stand is er al menig
trouw- en begraafregis-
:baar. Dit ging vaak
de kerken, zoals de Re-
itse Gemeente, waar
doopregisters van 1663
12 in het Digitaal Archief
opgenomen. De huwelijks
voor Schepenen zitten er
vanaf het einde van de
ende tot het einde van de
tiende eeuw bij. In de toe-
st worden ook bronnen uit
erdorp en Zoeterwoude
ivoegd. Het Digitaal Ar-
is te vinden op www.lei-
rchief.nl.
maandag lojuni 2002
leiden - In de nacht van zater
dag op zondag is aan de Andries
Schotkade een auto uitgebrand.
Door de vlammen raakte ook
een tweede auto beschadigd. De
autobrand van dit weekeinde
lijkt geen op zichzelf staand in
cident te zijn. Dit jaar zijn er in
Leiden al zoveel auto's in vlam
men opgegaan, dat toeval uitge
sloten is. Desondanks heeft de
politie nog altijd geen speciaal
onderzoeksteam geformeerd.
„Het eerste waar je aan denkt, is
een pyromaan", liet een com
mandant van de brandweer na
een eerdere autobrand al weten.
„Maar voordat je zoiets kunt
hardmaken, moet je sluitend
bewijs hebben. En dat is erg
moeilijk." Ook de politie houdt
rekening met het werk van een
autopyromaan. „We vergelijken
alle autobranden, maar we kun
nen niet met zekerheid zeggen
of het om dezelfde dader gaat",
aldus de politie. In 2000 gingen
er in Leiden en Voorschoten 26
auto's in vlammen op. Na een
korte periode van rust sloeg vo
rig voorjaar opnieuw een pyro
maan toe. Volgens de politie zijn
er in 2001 29 gevallen van
brandstichting in auto's ge
weest. En dit jaar zijn er in Lei
den en Voorschoten al meer dan
10 auto's in brand gestoken. In
veel gevallen sloegen de vlam
men over op andere voertuigen,
waardoor het aantal schadege
vallen nog vele malen hoger ligt.
In nagenoeg alle gevallen is de
werkwijze van de brandstichter
gelijk. Hij propt kranten tegen
een van de voorwielen en steekt
die aan. Het tijdstip waarop hij
toeslaat, verschilt per keer ook
nauwelijks. Het is vrijwel altijd
tijdens het weekeinde, midden
in de nacht De brand van het
afgelopen weekeinde voldoet
eveneens aan deze werkwijze.
leiden - Elk jaar wordt het weer ietsje groter; het wijkfeest van de Ste
venshof. Zaterdag kwamen op het evenement ruim 10.000 mensen
af. En daar tussen bevonden zich ook veel mensen van buiten de wijk.
Want optredens van country en western dansers, demonstraties dres
suur van paarden en politiehonden en de geboekte bands en zangko
ren zijn niet alleen geliefd bij Stevenshoffers. Op drie plaatsen in de
15.000 zielen tellende wijk was het de hele dag feest. Bij het winkel
centrum en het wijkpark was een grote braderie, een kermis en een
vrijmarkt voor kinderen. Daar was ook het sensationele 'Space Lifting'
luchtkussen te vinden waarmee je nog veel hoger de lucht in komt
dan met een normaal luchtkussen. De rondrit op een trike, een motor
op drie wielen, behoorde eveneens tot de toppers op het feest. Maar
ondanks al het motorgeweld en steeds spectaculairdere luchtkussen
waren er ook nog zat liefhebbers te vinden voor oud-Hollandse spelle
tjes zoals het koe melken. Foto: Dick Hogewoning
door Robbert Minkhorst
leiden - Over de roos valt veel
meer te vertellen dan dat ze het
symbool van de liefde is. Heel
veel meer, leert een wandeling
door de Hortus in Leiden. Gerda
van Uffelen van de Hortus geeft
op deze aangename zondag
middag een rondleiding door de
tuin van de universiteit. Zo'n
twintig mensen hebben zich
aangemeld. Die krijgen al snel
de eerste verrassing te horen: De
rozenfamilie is veel groter dan
de leek denkt .Appels, peren,
abrikozen, aardbeien, de pru
nus, bramen, ze zijn allemaal
rozen", zegt de gids. Aardbeien?
Sommigen kijken elkaar ver
wonderd aan.
Van Uffelen brengt de groep
naar het oudste deel van de
Hortus. Dat ligt aan de overzijde
van de 5e Binnenvéstgracht. Het
is de Clusiustuin, die er uitziet
zoals de tuin die er in 1594 moet
hebben gelegen. „Zeventig jaar
geleden is hij hier weer precies
zo ingericht. In de geschiedenis
van de Hortus is verschrikkelijk
veel gebeurd. Iedere directeur
wilde de tuin weer anders heb
ben. Dit is de reconstructie van
een tuin zoals die meer dan 400
jaar geleden bestond", legt Van
Uffelen uit. „Het was een ont
zettend gepuzzel om aan de na
men van de 15de en 16de-eeuw-
se planten te komen." De tuin
bestaat uit allemaal kleine perk
jes die worden gescheiden door
smalle paadjes. De plantenfami-
lies zijn - want zo hoort dat - ge
rangschikt. „Onze eerste prefect
van de Hortus was Clusius. Hij
was een Vlaming en heeft heel
Europa doorgereisd. Als je rond
kijkt, zie je dat het een echte lief-
hebberstuin is."
Wat Clusius tijdens zijn reizen
zoal aan planten verzamelde,
groeit en bloeit nu in Leiden.
Van Uffelen staat voor het perk
je met de verschillende rozen.
Ze laat een klein geel bloemetje
rondgaan. Het lijkt volstrekt niet
op de roze Franse roos, waar ze
ook de aandacht voor vraagt, en
op de lichtroze egelantier. De
Franse roos komt uit het Mid-
dellandse-Zeegebied en is waar
schijnlijk voor het eerst meege
nomen door de kruisvaarders.
Terug in het grote gedeelte van
de Hortus leidt Van Uffelen de
groep door het rosarium. Rozen
kunnen spontaan zelf een nieu
we soort maken, vertelt de gids.
Plotseling groeit dan een ander
takje aan de plant en ontstaan
er andere bloemen of blaadjes.
De roos muteert. Mensen trach
ten al eeuwen dat proces na te
bootsen. We staan recht onder
zo'n poging, meldt Van Uffelen.
„Mensen zijn sinds jaar en dag
op zoek naar een blauwe roos.
Deze poging is niet zo ge
slaagd." De kleur is in de verste
verte niet blauw, eerder paars.
Kwekers weten wel wat het gen
is dat rozenblaadjes blauw
maakt, maar het is de roos zelf
die het moet doen. Met nog
weinig succes, tot dusver. „Dus
waar iedereen op wacht, is tot
die kleur komt." En een zwarte
roos?, vraagt iemand. „Zwart
proberen ze ook."
Grieken hielden al rozen, be
wijst een afbeelding die ooit op
het eiland Knossos is gevonden,
en ook de Romeinen waren lief
hebbers. Zij gebruikten rozen
blaadjes om hun orgiën op te
fleuren, zegt Van Uffelen. In de
Hortus kweken ze ook rozen uit
Perzië en Oost-Azië. Uit Japan,
Gerda van Uffelen
van de Hortus
wijst op een bij
zondere roos in de
Clusiustuin.
Foto: Dick Hoge
woning
of uit China. Von Siebold heeft
een aantal soorten mee naar
Leiden genomen, zoals de aard
appelroos, de Rosa Rugosa of de
rimpelroos. De huis-, tuin- en
keukenroos voor binnen is spe
ciaal gekweekt en heeft een
rechte stam en bloeit lang. Hij
moet immers 'lang in de vaas
kunnen staan'.
Van Uffelen strooit kwistig met
namen. Ze kent te veel soorten
om op te noem. „Ruik vooral
aan deze", zegt ze nog over een
mooie grote bloem. Die ruikt
naar ontzettend lekkere zeep.
door Robbert Minkhorst
leiden - Leiden overweegt de sa
menwerking met de regio te be
perken tot het hoogstnoodzake
lijke. Eventueel sluit de stad zich
aan bij de regio Haaglanden. „We
gaan ons de komende maanden
fundamenteel bezinnen op de
positie die we willen en kunnen
innemen in deze regio", kondigt
wethouder R. Hillebrand aan. Het
absolute gebrek aan steun bij de
provincie Zuid-Holland voor de
problemen van Leiden noopt hem
daartoe.
Hillebrand, als wethouder ver
antwoordelijk voor regionale sa
menwerking, meldt dat de ge
meente een 'uitvoerige kosten-
/batenanalyse' maakt van de sa
menwerking met de regio. De
uitkomst kan zijn dat de ge
meente zich concentreert op de
eigen problematiek en alsnog de
bouwlocatie bij Valkenburg op
eist. Daarmee staat de uitbrei
ding van regionale samenwer
king tussen Leiden, de regio en
de Bollenstreek op de helling.
Die regionale samenwerking in
de twee regio's staat onder regie
van de provincie. Onder druk
van Zuid-Holland maakten de
Leidse regio en de Duin- en Bol
lenstreek een aantal afspraken
over wonen, verkeer, groen en
economie. Tegelijk denkt de
provincie na over de bestuurlij
ke toekomst in de streek. War
mond, Valkenburg en waar
schijnlijk ook Zoeterwoude kun
nen niet zelfstandig blijven. De
laatste notitie over herindeling
verscheen vorige week en het is
die notitie die Hillebrand kwaad
heeft gemaakt.
„De Leidse problematiek wordt
niet serieus genomen. We heb
ben een aantal forse bedreigin
gen in de stad. De samenstelling
van de bevolking is drastisch
aan het veranderen. We zitten
verder al in een krimpscenario:
de bevolking zal afnemen. We
hebben een moeilijke financiële
positie. Over de toekomst van
het grotestedenbeleid maak ik
me best wel zorgen. De minister
van binnenlandse zaken had
Zuid-Holland gevraagd om met
een visie op de centrumstad te
komen. De provincie had de
plicht een inhoudelijk en gefun
deerd oordeel over Leiden en de
toekomst van Leiden te vellen.
Zeggen 'ik weet niks' en 'ik wil
niks' is beneden elke waardig
heid die je van een provinciebe
stuur kunt verwachten."
„De provincie kwam op de laat
ste dag van haar ronde door de
regio in Leiden langs. Dan kom
je niet om te vragen wat wij wil
len, maar om te zeggen wat er
om ons heen gaat gebeuren",
stelt Hillebrand. ,Als de noden
van grote gemeenten niet mee
tellen, heeft overleg of samen
werking geen zin. Ik heb er wei
nig vertrouwen in dat het nog
een zinnige discussie wordt."
Wie de kar trekt bij de fusie tus
sen de twee regiobesturen (SLR
en SDB), zegt de provincie niet.
„Ons Rijnstadmodel zou daar de
perfecte oplossing voor zijn. Als
je alle gemeenten spreekt, zeg
gen ze dat het een goed model
is, alleen omdat het van Leiden
kwam, ging het van tafel. De
provincie heeft er überhaupt
nooit naar gekeken."
Het grote voordeel van aanslui
ting bij Haaglanden is dat straks
ook Leiden 'rechtstreeks aan ta
fel zit bij de minister', zegt Hille
brand. „Je kunt dus veel beter je
stedelijke belangen behartigen.
Alleen als wij op eigen kracht als
sterke regio slagvaardig werken,
als de Leidse regio en de Bollen
streek een echte spil tussen de
Noord- en Zuidvleugel van de
Randstad kunnen zijn, dan heeft
dat de voorkeur."
De wethouder benadrukt dat
'alles nog open staat'. Leiden
blijft meepraten over de fusie
van Warmond, de toekomst van
het vliegkamp en de 'bestuurlij
ke structuur' van de regio. Ook
wacht de gemeente de uitkomst
van de bestuurskrachtmonitor
af en wat het nieuwe kabinet be
sluit over de Vijfde Nota Ruim
telijke Ordening.
„We moeten niet meteen de an
dere kant opschieten. Maar we
hebben wel degelijk de keuze
om ons puur te concentreren op
het oplossen van onze proble
men: nieuwe bedrijventerrei
nen, wijkontwikkeling en het
ruimtegebrek voor woningen.
We moeten echt aan de slag met
de herstructurering van wijken.
Ik sluit niet uit dat we straks
zeggen dat Leiden zonder dat
het die bouwlocatie ontwikkelt,
niet verder komt. We moeten de
afweging maken wat voor de
Leidse bevolking de beste strate
gie en koers is."
Luc van Vliet, Huis-af is en sim
pelweg De Bijlen heet, een bon
te verzameling paaltjes? Pal
voor de deur zijn zeven ver
schillende soorten waarneem
baar.
„Het plein voor de poort ziet er
fraai uit hoor", zegt Wildervang.
„Maar of over alle veranderin
gen evenzeer is nagedacht, is
maar de vraag. Sinds de stoep
randen weg zijn, is het hier een
onwaarschijnlijke racebaan.
Het is voor ons wachten op de
dag dat er een bromfietser met
volle snelheid het terras
induikt."
Maar dat terzijde. Het is Bert en
de zijnen vooral een doom in
het oog dat voor hun deur paal
tjes staan in alle soorten, kleu
ren en maten. .Alsof de ge
meente alle restjes heeft opge
maakt" Het fietspad onder de
poort door wordt gemarkeerd
door twee witte leienaartjes.
Daarnaast staat een bruin leie
naartje om het terras af te bake
nen van de openbare weg en
aan de andere kant van het
fietspad ligt een bol met het
zelfde doeL Tot zover valt het -
nog mee. „Maar we zijn er nog
niet", gaat Wildervang verder.
Het fietspad voor De Bijlen
langs wordt eveneens gemar
keerd door twee witte paaltjes.
Dit zijn echter geen leienaartjes,
maar witte verzinkbare paaltjes.
Deze twee paaltjes worden dan
nog eens geflankeerd door links
een roodwit paaltje en rechts
een zwart paaltje met witte
streep.
„Dit is gewoon een zootje. Iets
meer eenheid zou toch geen
kwaad kunnen? Vervang bij
voorbeeld die twee witte leie
naartjes door dezelfde witte
verzinkbare paaltjes als op het
andere fietspad. En vervang het
roodwitte en het zwarte paaltje
voor twee bruine leienaartjes",
oppert Wildervang.
„Dat lijkt me sowieso geen
slecht plan, want nu worden
deze twee witte leienaartjes elk
jaar voor de marathon en Sin
gelloop uitgegraven. Dan ko
men er twee mannetjes van de
gemeente langs. Die zitten ver
volgens een middag te graven
om die paaltjes eruit te krijgen.
Dan wordt alles weer netjes ge-
straaL En twee dagen later zijn
ze weer terug om het wegdek
weer open te breken, de paal
tjes in te graven en de boel weer
te straten. Met verzinkbare
paaltjes op beide fietspaden sla
je twee vliegen in één klap",
meent Wildervang.
Maar zo eenvoudig werkt het
niet bij de gemeente. „Die ron
de ballen zijn inderdaad neer
gelegd in het kader van Binnen
ste Beter". zegt een ambtenaar.
En de verzinkbare palen zijn ge
plaatst op verzoek van de
brandweer. De witte, niet ver
zinkbare palen staan daar op
verzoek van de politie om het
fietspad te markeren. En die
witte streep op de zwarte paal is
om te voorkomen dat voetgan
gers over het paaltje struike
len."
Maar waarom dan nog een
zwart en een roodwit paaltje?
En waarom zijn niet alle witte
paaltjes verzinkbaar? „Verzink
bare paaltjes zijn veel duurder
dan niet verzinkbare paaltjes.
Timoteus Waarsenburg
is werkt de gemeente onna-
1-5121 jbaar. Neem nou de Mor-
18,75 ort. Of liever, het terrein
rde Morspoort aan de kant
1 de Morsstraat. Ooit was dat
itigin; ineen vrij chaotisch gat,
r fietsers en terrasbezoekers
rtdurend met elkaar in de
di lagen. Niet omdat ze ru-
post hadden, maar omdat ze
pos telings over elkaar heen
T^en- Gestruikeld over een
1 prand, gevallen over een
eef paaltje.
issETi et kader van het project
en, 4 enste Beter nam de ge-
"def* nte een paar jaar geleden
1 Qagg| torspoort eens op de
/oor i >P- Alle paaltjes eruit, stoep
randen weg. In plaats daarvan
werd het plein gelijkvloers ge
maakt, omringd door een cor
don van ijzeren bollen. Hart
stikke mooi, en dat was ook de
bedoeling. Een vrij zicht op de
historische poort, luidde het
devies van de gemeente. Om
die reden ook mocht het terras
van Huis de Bijlen niet te veel
versierd worden met terras-
schotten, lichtjes in de bomen,
plantenbakken of andere ver
sierselen.
Tot zover niets aan de hand.
Maar waarom staat er dan voor
de deur van De Bijlen, dat met
de recente overname door Bert
Wildervang, Fred Boutkam en
De Blauwe Steen, die al 700 jaar in de
Breestraat ligt, is het symbolische
middelpunt van de stad.
Onder redactie van
Timoteus Waarsenburg en Eric-Jan Berendsen
TELEFOON 0 71 - 53 56 424
Bert Wildervang te
midden van de ve
le palensoorten
voor De Bijlen.
Foto: Hielco Kui
pers
Die kosten bijna vijf keer zo
veel" Maar is het op de iets
langere termijn dan niet veel
duurder om twee keer per jaar
twee man die paaltjes te laten
uitgraven, om ze vervolgens
twee dagen later weer op pad te
sturen om ze er weer in te zet
ten? „Dat valt wel mee, die jon
gens rijn daar maar een uurtje
mee bezig. En ze moeten dat op
meer plaatsen in de stad doen
dus ze zijn toch onderweg."
Gemeentelogica, zullen we
maar zeggen. Maar dan blijft
het probleem van het roodwitte
paaltje en de zwarte staander
overeind. „Tja, daar zit wel wat
in. Na de marathon zullen we
kijken of we de boel iets unifor
mer kunnen maken. Dat beloof
ik."
leiden - Het rijk schiet de Stich
ting Pieterskerk mogelijk te hulp
bij de financiering van de nood
zakelijke restauratie van het mo
numentale gebouw. Het kabinet
heeft vrijdag besloten zo'n der
tig miljoen euro extra uit te trek
ken voor de zogeheten kanjerre
geling. De Pieterskerk kreeg eer
der al ruim twee miljoen euro
uit dat potje, maar dat was bij
lange na niet genoeg om de
'reddingsoperatie' van het ge
bouw te bekostigen. De totale
werkzaamheden komen op on
geveer vijftien miljoen euro.
Voor de dertig miljoen die nu
extra beschikbaar komt, komen
naast de Pieterskerk 26 andere
grote monumenten in aanmer
king. Het gaat om alle grote
rijksmonumenten die bij een
eerdere ronde van de kanjerre
geling in 2001 niet of slechts ge
deeltelijk geholpen konden wor
den. Wie wil meedingen naar
het geld, moet volgens een
woordvoerster van het ministe
rie van OCW opnieuw een sub
sidieaanvraag indienen bij de
Rijksdienst voor Monumenten
zorg. Vanmorgen kon bij de
Stichting Pieterskerk Leiden nie
mand een inschatting maken
van de kans op een substantiële
nieuwe bijdrage van het rijk uit
de kanjerregeling.
De restauratie van de Pieters
kerk is vorig jaar al begonnen
met werkzaamheden aan de
houten kap. Het houtwerk van
de uit 1121 stammende kerk is
aangetast door een 'sluipmoor
denaar', de bonte knaagkever.
Ook de glas- in-loodramen en
het natuursteenwerk van zuilen
en gewelven moeten onder han
den worden genomen.
De Stichting Pieterskerk Leiden
is ook al geruime tijd bezig met
fondsenwerving en publieksac
ties om geld bij elkaar te krijgen
voor de restauratie. In februari
is een inzameling begonnen on
der het winkelend publiek, die
inmiddels duizenden euro's
heeft opgeleverd. De actie duurt
tot aanstaande zaterdag. Dan
wordt de opbrengst van de inza
meling bekendgemaakt
leiden - Voorzitter Loek Vrede
voogd (64) van het College van
Bestuur van de Universiteit Lei
den wordt de eerste voorzitter
van het Nederlands Accreditatie
Orgaan Hoger Onderwijs (NAO).
Deze nieuwe organisatie moet
universiteiten en hogescholen
gaan toestaan om nieuwe oplei
dingen op te zetten en de kwali
teit ervan gaan toetsen. Behalye
uit Vredevoogd bestaat het NAO
uit Karl Dittrich van het College
van Bestuur van de Universiteit
Maastricht en Olchert Brouwer
van de Hogeschool Arnhem én
Nijmegen. Vredevoogd begint 1
januari 2003. De Raad van Toe-
richt van de universiteit is op
zoek naar een nieuwe voorzitter.
