GELOOF SAMENLEVING
'In principe is er niets dat vies is'
God is vreeeemd!
Gevecht tussen vrouw en orgel
De muzikale tuin
van Burkhardt S(
KUNST CULTUUR
Steverlinck: wereldstem uit Gent
Veel belangstelling voor Orgeldag
si
Dominee De Graaf geeft geestelijke voorlichting
Binnendijk stopt
met Jongerendag
Regeling voor
bezwaarden SoW
Einde VUT-regeling gereformeerde predikant
Tentdiensten in Noord wijk
f
maandag 10 JUNI 2002
Annette van der Eist
katwijk aan den rijn - „We leven in een
wereld vol seksuele prikkels, waarin
mensen wegwerpartikelen zijn." Domi
nee Z. de Graaf spreekt in de jeugddienst
van zondagavond over seks. De Her
vormde Dorpskerk in Katwijk aan den
Rijn is gevuld met zo'n driehonderd
kerkgangers, voornamelijk jongeren.
„De dienst van vanavond heeft een heel
beladen thema. Maar je moet niet den
ken dat je vanavond seksuele voorlich
ting krijgt. Wel geestelijke voorlichting",
waarschuwt de predikant Hij spreekt
vrijmoedig, niet zoals het ging in zijn
jeugd: als kleine jongen verscholen onder
de ouderlingenbank hoorde hij van een
ouder meisje voor het eerst over 'het'.
„Mijn vader en moeder doen zoiets
niet", zei hij toen. De kerk lacht.
Tijdens de dienst worden videofragmen
ten vertoond uit een EO-serie over seksu
aliteit. Een jongen geeft zijn visie op seks:
je doet het als je het beiden leuk en lek
ker vindt. De dominee trof een soortgelij
ke gedachte in meisjesbladen. „Deze
week heb ik eens in de Viva, de Flair en
Vriendin gebladerd. Ze zeggen allemaal
dat je het moet doen als je het lekker
vindt, als je er maar voor zorgt dat je
geen ziekte krijgt. Er zijn geen verdere
waarden en normen."
De Graaf stelt daar een andere bood
schap tegenover „De Schepper wilde iets
moois maken, met ons lichaam erbij. Het
lichaam met hoofd, handen en voeten,
borsten, een penis of een vagina. Zo wil
hij ons hebben, zo mag je voor de spiegel
staan. In principe is er niets dat vies is.
Ook niet aan plezier beleven met je li
chaam. Seks is een geschenk van God. En
dat geschenk hoort in een huwelijk thuis.
Het geschenk van seks kan in een huwe
lijk dankbaar worden genoten.
Af en toe is het doodstil in de kerk, zoals
wajineer de Graaf het heeft over buiten
staanders: jongeren die zich minder
waardig of lelijk voelen, jongeren die ver
slaafd zijn aan 06-lijnen en intemetseks.
Als je anders bent, dan moet je niet
schrikken, jongen of meisje. Dat kan, je
bent ook een schepsel van God. Kom
maar, als je wilt praten." Hij steekt de
buitenstaanders een hart onder de riem:
ook als je niet mooi of sexy bent verdien
je liefde. Wacht maar op iemand die je
zal waarderen om wie je bent.
Pauline Koelewijn (28), lid van de jeugd
dienstcommissie - bijna getrouwd - zegt
voor de dienst. „Iedereen heeft natuurlijk
moeite met de regel dat je geen seks voor
het huwelijk mag hebben. Maai' het voor
naamste is, dat als je het doet, je weet
met wie je het doet en waarom."
De Graaf verzet zich tegen een te strakke
kerk. Niet de regels, maar de geest van
Gods woord, daar gaat het hem om. De
bijbel is geen wetboek van strafrecht.
Als het verbod zo sterk is kunnen men
sen gemakkelijk doorslaan", zegt hij na
de dienst. „Ik kom zelf uit een zwarte-
kousenkerk. Ik heb daar gezien dat als
mensen een keer door de touwen gaan,
ze ook helemaal losbreken. Ik wil een
barmhartiger kerk. Dat ik over gewaagde
onderwerpen preek, zeker voor Katwijkse
begrippen, is na veertien jaar wel be
kend. Maar ik heb vanavond weer ge
merkt dat ouders het waarderen."
rusnburg/arnhem - De Rijns
burger Henk Binnendijk (67)
heeft zaterdag definitief afscheid
genomen van de EO-Jongeren-
dag. Andries Knevel bedankte
hem voor alle keren dat hij op
de EO-Jongerendag had gespro
ken, de 32.000 aanwezigen zon
gen hem toe en Binnendijk
kreeg een erelidmaatschap van
Ronduit, de jongerenafdeling
van de EO.
In een uitverkocht Gelredome in
Arnhem konden de jongeren ge
nieten van christelijke artiesten
als 'Normal Generation?', 'Jaci
Velasquez' en 'Delirious?' De
collecte van EO-Metterdaad
voor een opvangcentrum in Po
len bracht 34.000 euro op.
dalfsen/anp - Er komt een kerk-
ordelijke regeling voor plaatselij
ke gereformeerde kerken die
niet naar de nieuwe Samen-op-
Kerk willen overgaan. De plaat
selijke kerken kunnnen nog ui
terlijk zeven jaar hun juridische
zelfstandigheid behouden, voor
dat ze zich schikken naar de
kerkorde van de nieuwe kerk.
Met dit besluit, waar 46 van de
67 synodeleden mee instemden,
hoopt de synode de 'behoorlijke
binnenkerkelijke brand' binnen
de Gereformeerde Kerken te
blussen. Ongeveer de helft van
de plaatselijke kerken had ge
reageerd op het feit, dat de
nieuwe kerkorde geen mogelijk
heid biedt aan kerkenraden om
uit de landelijke kerk te stappen.
preek recensie
Silvan Schoonhoven
Dominee A. Agtereek, Grote Opdracht Gemeente, Turkooislaan Leiden, 13.30 uur
elbc
het
Het podium van de Grote Opdracht Gemeente
in Leiden zou op de EO-jongerendag niet heb
ben misstaan. Het baadt in gifgroene en paarse
spotlights en wordt bezet door een tienkoppige
praiseband, aangestuurd door monitoren, lap
tops en een paar vier
kante meter mengpa
neel. Halleluja! De band
barst los en zodra het
over de Heilige Geest
gaat, doen de rookma
chines hun werk. „U
bent de Heer van de
dans! U bent de dan
sende Heer! Everybody
dance now!"
Overspoeld door een
muur van geluid, ploe
gende gitaren en een
zuigend hammondor
geltje gooit het twee-
honderdkoppige pu
bliek de handen in de
lucht. Onder de deci
bellen komt het sys
teemplafond bijna Jiaar
beneden. Een EO-meis-
je met gereformeerde
rok danst tussen hard
rockers met tatoeages,
een grijze ambténaar
met een das swingt
stram tussen een groep
Japanners. In felle kleuren geklede Surinamers
springen gebroederlijk op een neer naast een
oudere dame uit Hardinxveld-Giessendam.
Als het weer stil wordt op het podium is het de
beurt aan voorganger Ab Agtereek Die heeft zo
op het eerste gezicht meer weg van een telg uit
het Van der Valk-geslacht dan van een dominee.
Agtereek spreekt relaxed, als een Siciliaans fami
liehoofd uit The Godfather: onaantastbaar, traag,
laag en schor. Met halfgesloten ogen ijsbeert hij
improviserend over het podium, waarbij zijn En
gelse vertaler hem als een schaduw volgt.
„Mensen komen hier wel eens en vragen dan: is
dit een kerk? Het lijkt hier wel een disco." De do
minee zucht Dat is nou precies waar hij het
vandaag over wil hebben: dat de vorm er geen
moer toe doet. „Wij vinden onze kerkliedjes zo
heilig. Kijk dan naar Luther. Die nam ook maar
de liedjes uit zijn tijd en zette daar eigen tekst
op. Maar dat blijft tussen ons, hè."
ril
ter
xH
Agtereek kent de kerk na dertig jaar 1
beetje. De traditionele kerken, de pinks» hu
meenten, hij heeft ze allemaal gezien,
maar denken dat de vorm zo heilig is. Maj
vormen misleiden ons. Ik ben niet geïnti
seerd in de bi g
kant. Nee hoor,
de bijbel niet had
zen, was ik afgel
op de kerk"
Kunstenaars,
vers, zakenlieden
len zich niet
thuis in de kerk, 1 s
het probleem. 1 0 ft"
wat zeggen tradit P;
le kerken? Zaken dj
is slecht. Kunst u f>e 1
de duivel. Muziii"11
werelds. „Maar il Pe
nog nooit zo'n[Dw
kunstenaar, zakef®1
of schrijver als
ontmoet."
Wat Agtereek ma
zeggen: God is e e>°
lijk maar vreemd l®l
wie niet vindt dal 'h1
vreemd is, heefp-
bijbel niet
mee eens?
PREEKTIJGERS
en
werd opgenomA||
de hemel, swvrf
een space shuttle. Dat is heavy, dat is u ld1
Het is een raar stelletje waarop het christet
loof zich fundeert, zegt Agtereek Een parad nR
vreemde bijbelse snuiters passeert de revuoni
trus was een beetje vreemd, Paulus was apa
je moet er toch niet aan denken dat Jezu
eens als gastspreker in een hedendaagse
zou opduiken. En wie hebben we verdf m
stokoude Sarah die nog een baby wil. Noai P{
een schip op het droge bouwt, wachtend 0 hoi
gen. Mozes wiens staf in een slang verandei *r
hoor, dat is allemaal normaal", schampert
reek, wiens gezicht nu hysterische tics be*
vertonen. „Normaal, hahaha! Nee laten v*
lijk zijn: het is een vrééémde God!! He r'e
vrééémde mensen!!jP
De zaal ligt dubbel, applaudiseert, en gelo de
boodschap van de voorganger, dat God 0111 Joc
alles liefde is. Misschien juist wel omdat
belse boodschap zo prettig absurd is.
noordwuk - In een immense tent werden gisteren twee kerkdiensten
gehouden op het terrein van Zorgcentrum Willem van den Bergh. De
tentdiensten voor bewoners vonden plaats op het feestterrein, waar
een dag daarvoor het Berghpop Festival honderden bezoekers trok. De
diensten maken deel uit van het Zomerfeest en werden dit jaar voor
de zesentwintigste keer gehouden. Foto: Dick Hogewoning
dalfsen/anp - De VUT-regeling
voor gereformeerde predikanten
wordt per 1 juni 2004 vervangen
door een prepensioenregeling.
De synode besloot hiertoe, na
dat eerdere pogingen vorig na
jaar mislukten.
De predikanten hadden toen
onder meer bezwaar tegen ver
hoging van de VUT-leefüjd van
62 naar 63 jaar en tegen verla
ging van de uitkering. Die maat
regelen zijn nodig, omdat bij de
huidige regeling er in 2010 een
tekort van ongeveer 13 miljoen
euro zou zijn ontstaan. Verder
wilden ze dat bij de afschaffing
van de vut een termijn van twee
jaar zou worden aangeho
De synode nam nog ge*
sluit over de dekking 1 0
noodzakelijke overgan
ling. Daarover is pas di
heid als de jaarrekening!
en 2001 zijn verschem
meerkosten worden vo mi
op 3,5 miljoen euro geraa d
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Orgelrecital door Jane Parker-
Smith met werk van Liszt, Bach, Mulet
ea. Gehoord: 8/6, Nieuwe Kerk, Katwijk
aan Zee.
Als de Engelse organiste Jane
Parker-Smith ons iets te zeggen
heeft, dan is het wel dat het or
gel een krachtig instrument is.
Zij opende zaterdag de twintig
ste editie van de Internationale
Orgelserie op het Van den Heu
vel-orgel in de Nieuwe Kerk in
Katwijk aan Zee.
Parker-Smith begon met een
Choral-Improvisation van Char
les Toumemire op het Victimae
Paschali, maar de Gregoriaanse
verstilling is hardhandig ge
transformeerd in een expressio
nistische storm vol epaterende
effecten. De Engelse speelt alsof
ze alle kraaien van het dak moet
jagen. Zij stort zich er volledig in
en wij worden gereduceerd tot
stofjes die mee moeten werve
len met de muziek. Het is een
gevecht tussen vrouw en orgel,
en dat gevecht duurt eigenlijk
het hele recital lang.
Het spierballenvertoon is het
hevigst bij de Toccata opus 12
van Fernando Germani, maar
ook de Chaconne in d van J.S.
Bach is bij Parker-Smith een
soort bokswedstrijd. Bachs
transparantie en rust krijgen
geen kans. De dansende melo
dielijn wordt nauwelijks onder
steund door de hakkende bege
leiding - het stuk valt in losse
stukjes uit elkaar. Parker-Smith
richt zich volledig op haar on
miskenbare virtuositeit, gecom
bineerd met opvallende regi
straties; eenheid en samenhang
zijn van ondergeschikt belang.
Twee stukken springen eruit:
Liszts symfonische gedicht 'Or
pheus' (orgelbewerking van
Jean Guillou) en Henri Muiets
Rosace (uit de 'Esquisses Byzan
tines'). Bij Mulet vormen de
etherische notenslingertjes een
prachtige melodie en de regi
straties worden passend pastel
ingekleurd. Liszts Orpheus, mu
ziek die een steen doet ontdooi
en en de wilde beesten temt,
speelt Parker-Smith volkomen
overtuigend en met respect voor
de muziek. Orpheus' tocht door
de onderwereld wordt voorzich
tig gesuggereerd met trieste mo
dulaties en melancholiek-pijnlij-
ke registraties, zijn 'tenhemel
opneming' is een werkelijk stra
lende lange slotnoot, die het
maximum aan zeggingskracht
krijgt.
Als ze afziet van bruut geweld is
Jane Parker-Smith vele malen
doeltreffender.
Voorafgaand aan het orgelconcert in de Pieterskerk kijken bezoekers naar de vier koperblazers die het
optreden inleiden. Foto: Dick Hogewoning
co
muziek recensie
Hans Keijzers
loncert: Arid. Gezien: 7/6, LVC, Leiden
Arid is een band die door ieder
een gekoesterd zou moeten
worden. „8000 Exemplaren heb
ben wij van ons debuutalbum
'Little things of Venom' afgezet
in Nederland", vertelt gitarist en
componist David du Pré. De
vraag is hoe lang het duurt voor
het Nederlandse publiek de Vla
mingen echt oppikt. Kwestie
van tijd zou je zeggen, want Arid
heeft namelijk zanger Jasper
Steverlinck in hun midden.
Hoor je de zanger in de huiska
mer, dan lijkt het onmogelijk
om die vocalen live neer te zet
ten. Maar in het LVC, zaterdag,
bleef de vocale kwaliteit van Ste
verlinck recht overeind.
Steverlincks stembanden lijken
van elastiek. Zijn inzetten zijn
loepzuiver en hij zingt met zo'n
ongelooflijk gemak, dat het geen
enkele moeite lijkt te kosten. Bij
de verschijning van het debuut
album werd veelvuldig de verge
lijking gemaakt met Jeff Buckley.
Bij het nieuwe, wat meer elec-
tronisch gearrangeerde werk
valt die vergelijking een beetje
weg. In het met keyboard on
dersteunde nummer 'Silent Re
proach' leunt Steverlinck sterk
tegen de dictie van Freddie Mer
cury aan. Zozeer dat het bijna
een eerbetoon lijkt.
Er zit steeds een geweldige drive
in de nummers van Arid. Heer
lijk bij het springerige 'Life', het
sterk climaxgerichte 'Little
things of Venom'. Zelfs bij een
ordinair stampertje als 'Everlas
ting Change' maakt die drive
bijna alles goed. Jammer dat de
subtiele rifjes van gitarist David
du Pré wat in de mix worden
weggedrukt. De hoofdrol blijft
daardoor voor de man met de
ongelooflijke buigzame stem en
zijn indrukwekkend stemgeluid:
Jasper Steverlinck. Je zou de an
dere bandleden het advies wil
len geven: hou die zanger te
vriend.
Het tweede album van Arid, 'All
is quiet now', geproduceerd
door de gerenommeerde produ
cer Mark Howard, ligt sinds een
paar weken in de schappen.
Arid is er klaar voor, maar is het
grote publiek ook rijp voor de
Belgen?
door Rody van der Pols
leiden - Voor een dove moet van
alle live-optredens een orgel
concert wel het allersaaiste zijn.
De zeldzame keren dat de orga
nist niet achter zijn instrument
schuil gaat, is alleen zijn achter
hoofd te zien. Zo niet in de Lok-
horstkerk. Een grote beeldbuis
biedt de luisteraar een blik over
de schouder van de organist.
Niet dat het publiek zich zonder
televisie zal vervelen. Voor tech
nische snufjes zitten ze deze za
terdagochtend niet in de Lok-
horstkerk. Wel voor de prachtige
muziek die Anton den Boer op
dit meer dan tweehonderd jaar
oude instrument ten gehore
brengt. En voor de wonderscho
ne klanken van al die andere in
strumenten op de achttiende
Leidse Orgeldag. Dit jaar voert
de muzikale pelgrimage langs
zeven kerken.
Om tien uur 's ochtends zijn de
houten banken van de Marekerk
al goed gevuld. Zodra de eerste
noten door de kerk drijven, la
ten enkele luisteraars het hoofd
op de borst zakken. Ogen wor
den gesloten. Anderen laten de
blik langs het rijk versierde in
strument glijden. Daarachter
gaat Ben Fey schuil, die nieuw
en eeuwenoud werk soepel af
wisselt. Na afloop rinkelen de
muntjes in het schaaltje. Het
geld is bestemd voor de restau
ratie van het instrument, dat nu
een wat matte klank heeft.
Wellicht dat het daarna net zo
fraai klinkt als het orgel in de
Lokhorstkerk, dat in 1999 naar
de situatie van 1807 werd 'terug-
gerestaureerd. Hier zit Anton
den Boer achter de toetsen, ter
zijde gestaan door Erwin ter
Bogt op trompet. De heldere
klank van het koper en het 'ron
de' geluid van de pijpen gaan
een geslaagd huwelijk aan in
twee fantasieën voor trompet en
orgel. Hier en daar brengen luis
teraars microfoons en geluids
apparatuur in stelling, om het
straks nog eens rustig thuis te
kunnen beluisteren. Wat echter
niet op band vastgelegd kan
worden, is de ambiance die ie
dere afzonderlijke kerk met zich
meebrengt. De Hartebrugkerk
met zijn de katholieke heiligen
beelden. De Waalse Kerk, die
kleine, sobere schuilkerk aan de
Breestraat, waar niets de luiste
raar van het notenspel kan aflei
den. Of Marekerk, waar de gou
den ornamenten blinken tegen
de achtergrond van het donkere
hout van het instrument. En zo
valt er behalve voor het oor, ook
voor het oog het nodige te ge
nieten.
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Peters Garten. Muziek:
Burkhardt Söll. Teksten: Manuela du
Bois-Reymond. Met Barbara Ochs (alt),
Juliane Tief (gitaar), Friederike Wiechtert
(dwarsfluit) en Lutz Wagner (cello).
Gehoord: 9/6, Hortus Botanicus, Leiden.
Tuinen in de muziek zijn altijd
sprookjesachtig mooi. Geen
luisje verstoort de gemoedsrust,
geen plant wurgt zijn buurman,
het stormt en regent er niet - de
mens is de baas, de tuin danst
naar zijn pijpen.
Maar niet bij Burkhardt Söll.
Zijn muzikale tuinen zijn eigen
gereid, luisteren niet en gaan
grotendeels hun eigen gang. Je
kijkt ernaar, ze verrukken je, en
soms verrassen ze je ook onaan
genaam. De Leidse Hortus is
door Söll al vaker bezongen.
Zijn nieuwste 'liedspel' gaat over
de tuin van Peter Bethke, in Sax-
dorf bij Dresden. Daar maakte
Manuela du Bois-Reymond klei
ne aquarellen, die haar tot ge
dichten inspireerden.
Op deze poëtische impressies
schreef SöU liederen, vocaal en
instrumentaal, die zowel de
mooie kanten als de tegenslagen
van een tuin tot onderwerp heb
ben. De rode draad voor die lie
deren, schrijft Söll, is de melodie
van 'Geh aus, mein Herz, und
suche Freud', dat de juffrouw
van de derde klas ooit voor hem
zong en dat hem altijd is bijge
bleven. Daarnaast gebruikt hij
alles wat de muziekgeschiedenis
te bieden heeft. Opera-recitatie
ven, blues, impressionistische
sfeerbeelden, volksliedjes - alles
past in zijn eigen stijl. Boven
dien heeft Söll een neus voor
ntc
cd
goede vertolkers en dat reri
zijn muzikale tuinen de D
van het beluisteren
mefiel
waard.
Om de stem van Barbal c
te omschrijven moet ni
overtreffende trap wordavc
vonden: zo rijk en vol, n5le
en diep en zo stralend. Z
dert moeiteloos een lan
van klank, om vervolger
houden en een detail te
ten. Een altstem in optil
ma, maar ook in staat he
en licht te zingen, zoal
volksliedachtige 'lm Reg Li
hen die Sonnenfarben'.
lijf geschreven is het si
'Gestern war Peters j-j
waarin de grootte van ha
de fraaie melodie bijna S
aans maakt. Maar ook 'h kt
mal grosser Aufruhr in na
Garten', dat begint met ing
en eindigt in onstelteni fe
door zijn grote eenvoud iiaE
ding. ine
De basis van de beg ito
wordt gelegd door gitaris
ane Tief, die alle stijlen bi
vingers heeft. Cellist Lui gi]
ner en fluitiste Friederil ]aa
chert voegen daar sfeer a
met lange donkere uiipii
kriebelige, flitsende nu in
Zij spelen de tuin in al )rc
pecten, de zangeres be var
geeft commentaar of ga Ie 1
op. Zoals in 'Na und DanLjaa
nicht!', waarin de onrn g0I
heid om de tuin te vang ju
penseel woedend vorm m
Boos richt de zangeres: 1 j
gen de weerspannige tl erl;
begeleiders trekken een ten
neus, zijn ongehoorza 1#
stout - totdat zij het opg bei
dan vangt Söll, als om 1 tr
weten dat muziek het v elij
in een harmonieus sloti Is
de verrukking van Peters I op
Pat
