BUITENLAND
De eerste nieuwe staat van de 21ste eeuw
*scraiï
ussel' eist meer macht na uitbreiding
Ontsnapping uit handen
van Colombiaanse rebellen
Fianna Fail wint opnieuw Ierse verkiezingen
dinsdag 21 mei 2002
Naarder Carry Hölscher was VN-vrijwilliger bij Oost-Timorese verkiezingen
Oost-Timor begint aan wederopbouw
ricLorier
-Oost-Timor is de eer-
staat van deze eeuw.
werd het land onafhan-
m Indonesië. Een landje
i.ooo inwoners. Overwe-
treng katholiek, en even zo
egend analfabeet. De Oost-
zen hebben de afgelopen
irie verkiezingen achter de
zelfstandigheid, een
wetgevende vergadering
president. De Naardense
il'itair Carry Hölscher (6i)
alle drie aanwezig, als
Nations Volunteer. Hij
vertrouwen in dat het
komt met zijn Oost-Ti-
is nu een kleine twee
terug uit Same, waar hij
iden heeft gewerkt om
tntsverkiezingen te
organiseren. „Dit keer
de assistent van een
ïorees. De vorige keer
andersom. Toen had-
VN-mensen een Oost-
schaduw, die bij alles
over je schouder
'Capacity building'
dat, om de plaatselijke
ing te leren hoe ze zo'n
ring moeten regelen. En
oed gelukt."
2 procent van de Oost-
»zen koos op 14 april voor
a Gusmao als nieuwe pre-
Francisco do Amaral
het doen met de rest van
nmen. De winnaar stond
;ns al lang vast. Eigenlijk
f|j et nog een verrassing dat
qulaire vrijheidsstrijder
Een Oost-Timorese man in traditionele kledij bekijkt het vuurwerk ter viering van de onafhankelijkheid van Oost-Timor.
Foto: AFP/ Darren Whiteside
Gusmao niet meer stemmen
kreeg. Hölscher: „Van tevoren
werd gezegd dat het de eerste
democratische verkiezingen
zouden worden met een uitslag
van honderd procent."
Oost-Timor is iets kleiner dan
Nederland. De Portugezen na
men het hele eiland in 1520 in,
maar in 1653 veroverden de Ne
derlanders de westelijke helft. In
1951 kreeg Oost-Timor de status
van overzeese provincie van
Portugal. In 1974 gaven de Por
tugezen Oost-Timor op; ze had
den het te druk in eigen land
met de Anjer Revolutie. In 1976
lijfde Indonesië Oost-Timor in,
met de nodige opstanden van
de plaatselijke bevolking.
„En toen, op 27 januari 1999,
liet de toenmalige Indonesische
president Wahid ineens weten
dat er over een autonome status
te praten viel. Iedereen was
stomverbaasd. Er is toen beslo
ten om een referendum te hou
den. De keus was een autonome
status of onafhankelijkheid."
Om de verkiezingen op poten te
zetten trommelden de VN een
legertje op van vijfhonderd vrij
willigers uit de hele wereld. Höl
scher was daar een van. Hij had
toen al een aantal missies naar
Balkan-landen achter de mg.
„Ik ging die eerste keer naar
Baquia, in het oosten. Het hele
systeem moest van de grond af
worden opgebouwd. Eerst de
bevolking in kaart brengen. Al
die dorpen afgeweest, soms zes
uur lopen door de bergen. Som
mige dorpen zijn met de auto
bereikbaar, maar de wegen zijn
erbarmelijk slecht. Over hon
derd kilometer doe je vier uur,
als het geregend heeft zeven. En
dan komen die mensen met
doopbewijzen, trouwbewijzen
en noem het allemaal maar op.
Een puinhoop. Soms zat er wel
25 jaar verschil tussen de ge
boortedata. Dus ik heb daar heel
erg mijn best op gedaan om het
allemaal zo precies mogelijk te
doen. Hebben die mensen met
een een identiteitsbewijs, dacht
ik. Bleek later dat alles na de
verkiezingen meteen werd ver
nietigd."
Het tellen van de stemmen kost-
diu-jakarta/anp-dpa-gpd -
Na ruim driehonderd jaar ko
lonisatie door Portugal en 24
jaar onder Indonesisch be
wind is Oost-Timor in de
nacht van zondag op maan
dag onafhankelijk geworden.
Voormalig verzetsstrijder Xa
nana Gusmao werd geïnstal
leerd als de eerste president
van de 189ste lidstaat van de
wereldgemeenschap. Giste
ren volgde de installatie van
de eerste regering.
Aanwezigen bij de plechtig
heid in Dili waren onder
meer waren Kofi Annan, se
cretaris-generaal van de Ver
enigde Naties, ex-president
van de Verenigde Staten Bill
Clinton, de Portugese presi
dent Jorge Sampaio en de
te drie dagen. De Oost-Timore-
zen, niet gewend aan stembiljet
ten, maakten soms een krasje
met hun nagel en zetten soms
een minuscuul kruisje ergens
verstopt op het biljet. En dat
was allemaal geldig. Een grote
meerderheid koos voor onaf
hankelijkheid. Niemand had an
ders gedacht. „Maar toen begon
alles wat Indonesië was te plun
deren, te moorden en te ver
krachten. In zestien dagen tijd is
er meer vernield dan twee gene
raties kunnen opbouwen."
De VN grepen in en evacueer
den alle internationale vrijwilli
gers. „Terwijl wij die mensen
daar hadden beloofd: Nee, we
gaan niet weg, we laten jullie
niet in de steek. Het voelde echt
als desertie. Bij terugkomst kre
gen we nazorg. Daar hebben
grote kerels zitten janken."
Bij de tweede missie van Höl
scher, dit keer moest een grond
wetgevende vergadering worden
gekozen, bepaalden de VN uit
drukkelijk dat geen enkele vrij-
Australische premier Ho
ward. Megawati Soekamo-
putri was de meest promi
nente gast. De Indonesische
president heeft zich altijd
heeft verzet tegen afscheiding
van Oost-Timor.
De nieuwe staat kreeg op de
eerste dag van zijn bestaan al
een economische opsteker.
Premier Alkatiri tekende een
lucratief oliecontract met Au
stralië, dat Oost-Timor verze
kert van 90 procent van de
opbrengst van een olie- en
gasveld dat het samen met
Australië gaat exploiteren in
de Hmorzee. Internationale
donors hebben 360 miljoen
dollar bijeengebracht als
steun voor de wederopbouw
van Oost-Timor.
williger terug mocht naar de
plaats waar hij de eerste keer
was. Wraak wegens verraad van
de bevolking werd gevreesd. „Ik
werd naar Same gestuurd, maar
ben toch teruggeweest naar
Baquia. Zonder toestemming. Ik
moest er gewoon naar toe. En ik
werd echt als een vriend ont
vangen. No hard feelings, geluk
kig. Daar was ik heel blij om."
De verkiezingen voor de grond
wetgevende vergadering werden
gewonnen door het Fretilin, de
partij van Gusmao. Diezelfde
Gusmao won vorige maand de
presidentsverkiezingen. „Ik
denk dat het wel goed komt met
Oost-Timor", stelt Hölscher.
„De verliezer was de eerste na
de verkiezingen die Gusmao fe
liciteerde. De uitslag was onom
streden. En de kerk staat er ach
ter, dat is heel belangrijk. Ze
gaan nu samen met Australië de
grote olie- en gasvelden in de
Timorzee exploiteren. Dat moet
echt veel geld gaan opleveren.
Nee, dat komt wel goed."
l/anp - De Europese Commissie wil na de
Q iding van de Europese Unie meer bevoegd-
krijgen. Morgen keurt de Commissie, het
bestuur van de EU, naar verwachting
cument goed waarin staat dat ze veel meer
'ïap wü op buitenlands- en veiligheids-
Dnarissen bij de Commissie bevestigen dat
ag. In het stuk staat dat 'Brussel' het exclu-
aitiatiefrecht moet krijgen op buitenlands
Dteel varen alle vijftien lidstaten hun eigen
op buitenlands beleid en heeft de Commis-
iwelijks een rol van betekenis. Het voorstel
nt dus een verschuiving van de macht naar
zeker omdat de Commissie ook het Euro-
arlement bevoegdheden wil geven op het
van buitenlands beleid,
immissie wil verder dat de 'eurozone', de
landen die de euro hebben ingevoerd, for-
rergaderingen gaat houden. Nu komen de
twaalf ministers van financiën informeel bijeen;
de formele besluiten worden genomen door alle
EU-landen, dus ook door lidstaten zonder euro.
De Commissie wil ook strenger kunnen optreden
tegen eurolanden met een te hoog begrotingste
kort. Zulke tekorten brengen de stabiliteit van de
euro in gevaar.
De voorstellen worden ingebracht in de Europese
Conventie, een denktank die hervormingen van
de EU moet voorbereiden. Het is zeer de vraag of
de lidstaten, die het laatste woord hebben, zonder
slag of stoot meer macht aan Brussel willen af
staan.
Vooral bij de grote lidstaten, zoals Duitsland, is de
stemming juist omgekeerd. Berlijn vindt dat Brus
sel nu al te veel macht heeft, zoals op economisch
terrein. Maar ook andere landen hebben onlangs
meerdere keren beslissingen van de Commissie
teruggedraaid. Het Verenigd Koninkrijk wil dat bij
de eerstvolgende hervormingen juist meer macht
teruggaat naar de EU-ministerTaden.
bogota/ap - Een Italiaanse za
kenman en een bevriende Vene
zolaanse dierenarts zijn ont
snapt uit de handen van de Co
lombiaanse guerrillastrijders
door wie zij al maandenlang in
gijzeling werden gehouden. Ze
werden daarbij geholpen door
een van hun ontvoerders, zo
heeft de Colombiaanse politie
gisteren gemeld.
De twee waren in december vo
rig jaar door criminelen ont
voerd en verkocht aan de linkse
Gewapende Strijdkrachten van
Colombia (FARC). Een deserte
rend lid van de guerrillastrijders
begeleidde de twee mannen op
een vijf uur durende ontsnap-
pingstocht door de jungle naar
een politiebureau in de plaats
Fortui, 340 kilometer ten noord
oosten van de Colombiaanse
hoofdstad Bogota. De twee kun
nen binnenkort het land verla
ten en de gedeserteerde FARC-
strijder kan middels een over
heidsproject reïntegreren in de
Colombiaanse samenleving.
In Colombia worden jaarlijks
ongeveer 3.000 mensen ont
voerd, meestal voor het losgeld
waarmee rebellenbewegingen
hun strijd tegen de regering fi
nancieren. Buitenlanders zijn
geliefde slachtoffers.
londen/gpd - Het centrum-rechtse Fianna Fail
van premier Bertie Ahem, de Groene Partij en
Sinn Fein, de politieke tak van het verboden Ierse
Republikeinse Leger (IRA) zijn de belangrijkste
winnaars van de als 'saai' gekenschetste Ierse par
lementsverkiezingen. De centrum-rechtse opposi
tiepartij Fine Gail werd de grote verliezer. Zij
moest 23 van haar 54 zetels inleveren en boekte
het slechtste resultaat sinds 1948. Lijsttrekker Mi
chael Noonan trad af nog voordat alle stemmen
van de vrijdag gehouden verkiezingen waren ge
teld. Labour, ook in de oppositie, handhaafde zich
op 21 zetels.
Nadat gisteren bijna alle stemmen waren geteld,
kwam Fianna Fail, altijd al de grootste partij, uit
op 80 zetels, een winst- van vijf. Daarmee had
Ahem, die als 'man van het volk' bij de kiezer niet
kapot kan, slechts drie zetels te weinig voor een
absolute meerderheid in het 166 leden tellende
parlement. Ook nu is Fianna Fail dus weer aange
wezen op steun van een of meer kleinere partijen.
Ahem gaat er vanuit dat de Progressieve Demo
craten net als de afgelopen vijf jaar zullen willen
meeregeren. Ze gingen van vier naar acht zetels.
Ahem, die aan zijn tweede ambtstermijn begint,
sloot samenwerking uit met Sinn Fein, zolang het
IRA zich niet van al zijn wapens heeft ontdaan.
„Voor tweeslachtigheid is geen plaats. Sinn Fein
kan geen positie innemen zolang zij geallieerd is
met een paramilitaire organisatie". Sinn Fein ging
van een naar vijf zetels en dankte dat vooral aan
jongeren en ontevreden kiezers in grote-stadswij-
ken.
Sinn Fein presenteerde zich als linksige anti-es-
tablishmentspartij en was niet wars van een flinke
dosis populisme. Het profiteerde tevens van de
bekendheid van zijn voorzitter Gerry Adams, die
zelf overigens niet kandidaat stond. Wel staat in
de Dail, zoals het parlement heet, een zetel klaar
voor Martin Ferris, een voormalige IRA-wapen-
smokkelaar. Groter nog dan Sinn Fein werd de
Groene Partij die van twee naar zes zetels ging.
