felang watersport wordt onderschat'
REGIO
et het plaatsen van deze foto is riooljournalistiek gepleegd'
Sliet de foto maar de gebeurtenis is schokkend'
de Haas neemt met vuurwerk afscheid van de Katwijkse Vereniging van Industrie en Handel (KVIH)
R5
KLANKBORD
Redactie staat soms voor
heel ondankbare keuzes
fieri
rd)
trur b
ZATERDAG 11 MEI 2002
Onderwater
van voorpagina
De plannen voor een
jatse zeejachthaven in
hebben de goedkeuring
tenlid Ronald Waterman,
ialist op het gebied van
met de natuur en heeft
er meer beziggehouden
Maasvlakte.
3 sb '*nc'e eerc*er
uitgelaten over de plan-
a n de haven. De Haas:
je kunnen niets uitrich-
de Katwijkse politiek niet
""'teresseerd. De provincie
ze hebben zich aange-
jij een groot Europees
Maya, waarbij in alle
indom de Noordzee de
mogelijkheid van aanleg van
zeejachthavens wordt onder
zocht ten behoeve van de water
sport."
De Haas zegt dat het belang van
watersport enorm wordt onder
schat. De 69-jarige kan het we
ten, want hij woont zelf 'op' het
water. Met zijn vrouw Miep
woont hij in een woonark in de
haven van Jonkman in Sassen-
heim. „Ik zie boten van enkele
tonnen voorbijschuiven. En er
varen een heleboel sloepen
voorbij, die 40.000 euro per stuk
kosten. Ik bedoel maar.
Een zeejachthaven zou voor de
streek van enorme betekenis
zijn, betoogt De Haas. En voor
Katwijk in het bijzonder. Wie
kan er in het dorp nu bezwaar
hebben tegen watersport? De
Haas: „Dit gaat toch niet over
disco's? Dit zijn sportieve ele
menten. Het zou ook mooi zijn
om aan de andere kant van het
dorp in de duinen een golfbaan
aan te leggen. Je moest 'ns we
ten hoeveel Katwijkers er golfen.
En als dan ook nog eens de
Laan van Nieuw Zuid wordt
doorgetrokken, dan is Katwijk
af."
Afscheid
Met de lancering van de plan
nen voor de zeejachthaven
neemt De Haas maandag in
sporthal Cleijn Duin op type
rende wijze afscheid van de Kat
wijkse Vereniging voor Industrie
en Handel (KVIH). In de 24 jaar
dat De Haas de KVIH als secre
taris diende, zorgde hij altijd
voor leven in de brouwerij. „Ik
heb altijd gezegd waar het op
staat. Dat zit in mijn karakter."
Hij heeft zich soms geërgerd aan
het contact met de overheden.
„Je besprak plannen met wet
houders, terwijl je wist dat het
niets zou uithalen. De plannen
verdwenen rechtstreeks in de
onderste la. Ik denk dat de her
indeling van Rijnsburg en Val
kenburg bij Katwijk een stuk be
ter is voor het bedrijfsleven. Je
hebt dan met minder mensen te
maken, de lijnen worden korter.
Maar de KVIH wordt door de
politiek nu serieuzer genomen
dan toen. We doen nu samen
projecten, zoals een beroepen-
manifestatie."
Hij is blij dat zijn werk bij de
KVIH erop zit. De Haas heeft in
zijn arbeidzame leven soms te
veel hooi op zijn vorm geno
men. Dat was vooral in de pe
riode toen hij eigenaar was van
De Roskam, het etablissement
dat nu eigendom is van een
stichting die de uitspanning
nieuw leven wil inblazen. „Ik
kocht De Roskam omdat ik iets
voor mezelf wilde hebben. Als
onder-directeur bij Ouwehand
Vis kon dat niet. Dat was een fa
miliebedrijf. Later wilde Ouwe
hand mij toch in de directie
hebben, op voorwaarde dat ik
de Roskam verkocht. Toen heb
ik het aan mijn dochter en
schoonzoon overgedaan."
Officieel staat De Haas nog in
geschreven op Turfmarkt 2, het
adres van De Roskam. „Dat doe
ik omdat wij ons Katwijkers voe
len." De meeste tijd van het jaar
brengt hij door in zijn woonark.
Ook vertoeft de familie veel in
Portugal. In de Algarve heeft De
Haas een tweede huis laten
bouwen. Dat land heeft zijn hart
gestolen. Het klimaat is heerlijk
en de mensen zijn er aardig. Hij
heeft even moeten slikken toen
hij woensdag terugkwam. „Dan
zit je ineens weer in een file en
word je geconfronteerd met de
egocentrische maatschappij. De
moord op Pim Fortuyn maakt
me zeker niet vrolijker."
Piet de Haas overweegt zijn bui
tenverblijf daarom vaker en lan
ger aan te doen. De computer
zorgt dan voor het contact met
de buitenwereld. Hij heeft met
kinderen en kleinkinderen bijna
dagelijks e mail contact.
scheid van
de KVIH.
Archieffoto:
Hielco
Kuipers
ant heeft terecht de foto
erz!ceerd van de vermoorde
luyn' luidde de stelling
woerde lezers van deze
rva' in mening konden geven.
e a' irder riep een stelling op
bie^bsite zoveel reacties op.
1 ie^mst is duidelijk: drie-
en de lezers die reageer-
www.leidschdagblad.nl is
en|ens met de stelling. Vijf-
o-vjig procent kon zich wel in
odejteuze van de krant vin-
n o vallend is dat van die
en :ategorie slechts weini-
j ei >ehoefte hadden zijn of
,p (jpze nader te onderbou-
jQ^gene die het niet met de
lejceens waren, deden dat
;terpeer. Een selectie.
kJV Noordwijkerhout:
is. Een schandalige foto
jal voorbijgaat aan enig
voor de heer Fortuyn en
"eT>estaanden."
4dhuizen, Noordwijker-
Ik vind het respectloos
vrienden en familie van
iatytuyn. Realiseert u zich
1 de krant ook onder ogen
enteren komt. Ik heb over-
ïctipiijn abonnement op te
rdig maar daar dit de eerste
jeliüat er met zo weinig res-
pt mensen wordt omge-
racht ik nog af."
aleSenaar, Leiden: „Oneens,
s ook zonder deze foto
ïl erg duidelijk dat de
doodgeschoten. De fo-
le niets toe aan de dra
dat feit en was dus
volkomen onnodig."
Y.M. Admiraal, Katwijk: „On
eens. Ik vindt het verschrikkelijk
respectloos van alle kranten die
deze foto hebben gepubliceerd.
Dit hebben Pim, zijn familie en
naaste vrienden niet verdiend."
M. Dozy, Voorschoten: „On
eens. Het plaatsen van zo'n foto
geeft geen blijk van enig fatsoen.
Wij zitten niet te wachten op dit
soort foto's. Als dat wel het geval
was, hadden wij wel een abon
nement op De Telegr aaf geno
men."
P. van Houwelingen, Leiden:
„Ik ben het met de stelling eens.
Deze foto maakt óók duidelijk
dat de democratie werd ver
moord. Het was een harde foto,
maar soms is dat echt nodig."
Frank van Beek, fotojournalist,
Sassenheim: „Eens. Het was
een goede foto van een publiek
bekende persoonlijkheid. Deze
krant staat niet alleen, bijna alle
kranten hebben de foto van
ANP-fotograaf Robin Utrecht
gebruikt."
Manoeska Bakker, Roelof-
arendsveen: „Ik vind het schen
ding van de privacy van Pim
Fortuyn."
Jans Kort, Katwijk: „Oneens.
De moordenaar had geen res
pect voor het leven, maar de
media hebben geen respect
voor de dood. Verschrikkelijk
dat deze krant zich zo kon verla
gen. Pure sensatie, als de kassa's
maar rinkelen. In één woord
walgelijk."
Thérèse Janson, Lisse: „Ik vind
Deze krant heeft terecht
de foto gepubliceerd van
de vermoorde Pim Fortuyn
het een walgelijke foto en oneer
biedig voor Pim Fortuyn en zijn
nabestaanden."
A.J. van der Hout, Rijnsburg:
„Oneens. Een afschuwelijke foto
met geen enkele toegevoegde
nieuwswaarde. Het peil daalt
van de krant met eerst Privé-
achtige artikelen over Rijnsburg
en nu deze foto."
Jan Vervark, Nieuwveen: „On
eens. Uit eerbied voor de per
soon in kwestie en de nabe
staanden vind ik het ongepast,
zelfs verwerpelijk een dergelijke
foto te publiceren. Anderzijds
moeten er grenzen aan geweld
worden gesteld. Niet alleen in
daadwerkelijk geweld maai- ook
in wat de mensen wordt voorge
houden."
H. de Graaf, Leiderdorp: „Het is
al erg genoeg dat en hoe Pim is
vermoord. Ik hoef daar niet zo'n
foto bij te zien. Dit is meer iets
voor een 'goedkope' krant. Sen
satie, sensatie. Nou, aan mij niet
besteed."
L. van Es, Zoeterwoude: „Ik
vind het dat u respectloos heeft
gehandeld om zo'n foto te
plaatsen. Dit is op sensatie be
lust."
A. Blomsma, Voorhout: „Voor
mij is dit weer eens het bewijs
dat jullie sensationele beelden
belangrijker vinden dan nieuws
brengen. Kijk maar wat er nu in
Harderwijk gebeurt. Eigenlijk
zouden alle kranten de volgende
censuur moeten hanteren: het
gaat om het brengen van feiten
en niet om het creëren van
stemmingen."
Ria Hendriks Leiderdorp: „On
eens. Je leest en hoort overal:
'dit had Pim gewild, dit had Pim
mooi gevonden', maar een man
die zo'n waarde hechtte aan een
verzorgd uiterlijk had niet ge
wild om op zo'n manier op de
voorpagina's van de kranten te
verschijnen. Laat een overlede
ne (en je lezers) in zijn/hun
waarde en probeer niet te sco
ren met een onsmakelijke, sen
sationele foto."
N. van Duyn, Leiden: „Oneens.
Het getuigt enkel van gebrek
aan respect, gevoel en naasten
liefde. Wat er is gebeurd, is te af
schuwelijk voor woorden. Een
man die mede door de schuld
van de media om het leven is
gekomen verdient het niet om
op zo'n respecüoze manier in
het nieuws gebracht te worden.
Zelf zou je toch ook niet op deze
manier op de voorpagina willen
staan?"
Wietske Peeters, Noordwijk:
„Oneens. Ik vind het een schan
de dat deze foto in de krant is
geplaatst. Er bestaat ook nog zo
iets als de familie van Pim, een
beetje respect voor hen mag
wel. Is het nou echt nodig om in
alle kranten, groot op de voor
pagina een foto te plaatsen van
het levenloze lichaam van de
vermoorde politicus? Mensen,
denk na voor je iets doet! De he
le aanslag is al een schande voor
de Nederlandse democratie en
dit maakt het er niet beter op.
Het is pure sensatie."
Van Duren, Oegstgeest: „Hoe
wel nimmer tot de aanhang van
de vermoorde Fortuyn beho
rend, acht ik de geplaatste foto
weerzinwekkend, smakeloos en
respectloos; een volwassen
krant onwaardig."
Erik Tromp: „Eens. Je zag hoe
een stuk van onze democratie
ontzield op de grond lag. Deer
niswekkend, maar zo'n confron
tatie zet de mensen hopelijk aan
het denken."
J. Bleijenberg, Leiden: „Hoe
zou u het vinden als er een der
gelijke foto van een van uw dier
baren zou verschijnen? Wat is
de toegevoegde waarde? Ieder
een wist dat hij dood was, dat
was zonder deze foto ook duide
lijk. Een man die erop gesteld
was er op en top uit te zien, ligt
er nu ontluisterend bij. Smake
loos en respectloos."
Helma Spoor, Katwijk: „Op het
moment van de moord was ik in
Londen en zag de foto daar voor
het eerst in de kranten. Nu staat
Engeland er om bekend dat ze
sensatiebeluste foto's en artike
len in de kranten zetten. Com
pleet verbaasd en ook wel ge
schokt was ik, dat ook mijn ei
gen krant deze foto heeft gepu
bliceerd. Waarom? De moord is
al erg genoeg en een goede
krant heeft het niet nodig dit
soort mensonterende foto's te
laten zien. Moeten wij en onze
kinderen echt alles zien? Ik denk
van niet."
Berta Deunk, Noordwijk: „Het
afdrukken van deze foto getuigt
van weinig respect en riekt naar
sensatiezucht."
Wendy Colpa, Leiderdorp:
„Oneens. Ik hoop dat jullie niet
de illusie hebben dat mensen
iets leren door het zien van die
foto. De mensen die het gebeur
de afschuwelijk vinden zullen de
bewuste foto net zo afschuwelijk
vinden. Ik persoonlijk krijg een
extra gevoel van afschuw bij de
wijze waarop het nieuws versla
gen wordt. Nederland was altijd
wat beschaafder in het brengen
van bepaald nieuws dan som
mige andere landen, maar wij
zijn blijkbaar ook beland in een
tijd waarin het publiceren van
een foto van een bebloed lijk al
normaal is geworden.
A. Seelen-Dijkstra, Voorhout:
„Belachelijk! Helemaal niet no
dig! Ik heb twee kleine kinderen
en die zien ook de krant liggen.
teg
loord op Pim Fortuyn
bijna alle Nederlandse
een confronterende foto
iorpagina met daarop het
laam van Fortuyn, lig-
het parkeerterrein van
liapark in Hilversum. Ook
®e|sch Dagblad publiceerde
,o van ANP-fotograaf Ro-
:ht. Een terechte keuze?
logewoning, persfoto-
lan onder andere deze
^•„Toen ik de foto voor het
eeig, schrok ik. Terwijl ik
■s <*er foto's van dode men-
litafien heb. En ik moet erbij
J h: als ik erbij geweest was,
odmem zeker gemaakt. En ik
sn ingezonden. Maar ik
niet verbaasd geweest als
1 geplaatst was. Dat had ik
lien wel correcter en stijl-
Jevonden. Wat niet weg-
dat ik voor de plaatsing
ip kan opbrengen. Pim
was natuurlijk een pu-
•on. Hij vertelde alles
oog van de camera.
>uele voorkeuren, alles.
:t geval van zo'n uitge-
publieke persoon, be-
dat dit soort foto's ge-
worden."
Jblas, Leids kandidaat op
en" Pim Fortuyn: „Ik heb
:soonlijk geen enkele
mee. Ik vind dat hij daar
een onwaardige manier
hoofdzakelijk een
iens op straat liggen. De
iap van de foto was: kijk
tt er hier is gebeurd. Niet
is schokkend. Wat er
ederland gebeurd is,
enjchokkend."
Munneke, directeur
Press Photo Nederland:
iag gezien worden, vind
confronterende foto's,
het geval van de voor-
li van een krant had ik lie-
~f subtielers gezien. De
^nzee voor zijn huis bij-
ïeld. De nu gekozen foto
fot. Aan de andere kant:
I °p dit moment een
a floor Nederland. Ik kan
Jen dat kranten die op de-
Bloemen en het laatste boek van Pim Fortuyn als een stilleven bij het huis van de maandagavond vermoorde lijsttrekker.
Foto: ANP/Robert Vos
ze manier zichtbaar willen ma
ken. En wat betreft het aspect
van de privacy: dit is de tragi
sche keerzijde van het publieke
leven."
Mark Deuze, docent communi
catiewetenschap aan de Uni
versiteit van Amsterdam: „Op
zich moet het kunnen. De foto
verschilt niet veel van het mate
riaal dat we dagelijks uit Ramal-
lah of Jenin te zien krijgen. Het
sentiment is natuurlijk anders
en ik vind het zelf nogal ontluis
terend dat alle kranten dezelfde
foto hebben geplaatst. Je zou
toch een keuze verwachten die
bij de identiteit van de krant
past. Het is misschien onkies
met de verwijten aan de media
in het achterhoofd. Het is ver
ontrustend dat in die verwijten
de Haagse politiek in één adem
met de journalistiek wordt ge
noemd. Voor veel mensen val
len politiek en journalistiek sa
men. Ze hebben het idee dat ze
niet meer voor het publiek wer
ken. De keus voor deze foto is
onbegrijpelijk vanuit een medi
um dat zou moeten weten wat
er onder de mensen leeft."
H. Vogelaar, voorlichter van
Centrum '45 in Oegstgeest: „Ik
kan me goed voorstellen dat het
voor veel mensen een schok
kende foto is. We hebben ook
van sommige van onze cliënten
gehoord dat de beelden die ze
zien van de moord ze aan ande-
De wereld is al zo aan het ver
harden en door het tonen van
dit soort beelden op tv of in de
krant wordt deze verharding in
de hand gewerkt."
Anja van Dishoeck, Leiden: „De
foto is in een woord walgelijk.
De krantenbezorger gaf me de
krant dichtgevouwen aan met
een waarschuwing om hem niet
open te vouwen in het bijzijn
van mijn zoontje (4 jaar). Ik ben
hem zeer dankbaar voor deze
waarschuwing.
P. Vink, Sassenheim: „De pu
blicatie is niet zo zeer fout, wel
het gekozen fomiaat en de
plaats: op de voorpagina. De fo
to zelf voegt totaal niets extra's
toe aan dit verschrikkelijke
nieuwsfeit."
J. Hezemans, Leiden: „De foto
was gruwelijk. Ik wil in Neder
land geen 'Amerikaanse toe
standen' krijgen. De maatschap
pij wordt al steeds harder, werk
hieraan niet mee als media!
Neem geen voorbeeld aan Ame
rika!"
M.J. Tichler-de Groot, Leider
dorp: „Oneens. Omdat de foto
niets wezenlijks bijdraagt aan
het gruwelijke feit dat een mens
in de bloei van zijn leven dooi
een gek is vermoord. Dat feit is
al gruwelijk, verbijsterend en
tragisch genoeg. Ik heb geen fo
to nodig om dit tot mij door te
laten dringen. Ik heb mijn her
sens gepijnigd om uw redenen
om deze foto te plaatsen te
doorgronden. Ik ben erg be
nieuwd of u mij ervan kan over
tuigen dat u andere redenen
heeft gehad dan sensatiezucht
alleen. Van het LD had ik meer
gevoel verwacht. Toen ik de foto
zag, schaamde ik me."
Marjan Prins, Leiden: „Eens.
De waarheid is schokkend en
dat mag worden gezien. Ik moet
er steeds naar kijken om door te
laten dringen dat hij er niet
meer is."
J. Kouwenhoven, Zoeterwoude:
„Oneens. De foto is afschuwe
lijk, ik kon er niet naar kijken.
Verschrikkelijk dat mijn kinde
ren (6 en 8 jaar) deze foto zo
maar konden zien. Belachelijk
dat een overweging was dat in
dertijd de foto van Kennedy ook
geplaatst was - als een ander in
de sloot springt... Ook voor het
schokeffect had ik het niet nodig
om deze gruwelijke foto te zien,
het horen van het feit was voor
mij al schokkend genoeg. Als
een voor mij bekend iemand is
overleden, kies ik er bewust voor
om de persoon niet te bekijken.
Ik herinner me hem/haar liever
zoals hij/zij bij leven was. Ik heb
er niet voor gekozen zo'n gru
welijk beeld op mijn netvlies te
krijgen."
G. Meijvogel, Katwijk: „Het
plaatsen van deze foto heeft bij
ons diepe verontwaardiging op
geroepen. Met het plaatsen van
deze foto is riooljournalistiek
gepleegd. Honderd procent ver
werpelijk. Had het voorbeeld
van dagblad Trouw maar ge
volgd dan had u meer respect
getoond voor de heer Fortuyn."
re dingen doet denken, aan
vroeger. En dat ze daarom de te
levisie uitzetten. Maar aan de
andere kant kan ik me ook goed
voorstellen dat de redactie be
sluit de foto te plaatsen. Gezien
de nieuwswaarde en omdat de
beelden op televisie ook worden
getoond. Vijftien jaar geleden
zou het een andere discussie
zijn geweest, maar de mensen
zijn inmiddels natuurlijk wel het
een en ander gewend. In het
journaal zijn regelmatig afschu
welijke beelden te zien, van om
gekomen mensen. Maar het
blijft natuurlijk een schokkende
foto."
Heieen Dupuis, medisch ethica
aan de Universiteit Leiden:Als
je niet dagelijks met de dood ge
confronteerd wordt, dan is het
schokkend. Zelf vind ik de foto
uitermate schokkend, maar de
werkelijkheid is dat zeker ook. Ik
heb dan ook geen problemen
met deze foto. Het is geen res
pectloze foto. Je ziet wie er ligt
en dat is wat het zo confronte
rend maakt, maar laten we de
werkelijkheid niet uit de weg
gaan. Wat het voor veel mensen
moeilijk maakt, is dat Fortuyn
meer een kernfiguur voor hen
was dan andere politici. Sommi
gen zagen in hem de verlosser,
en dan is het natuurlijk nog vre
selijker om hem zo te zien lig
gen."
Michiel Schillhorn van Veen,
kinderpsycholoog te Leiden:
„Dit soort foto's is niet alleen
voor kinderen schadelijk, maar
ook voor volwassenen. Het
roept heftige emoties op. Vol
wassenen beginnen aan zulke
beelden gewend te raken en
krijgen eelt op hun ziel. Bij kin
deren kan het nachtmerries op
wekken en vragen oproepen
waar ook ouders geen antwoord
op hebben. De media waren
vroeger erg terughoudend, maar
laten tegenwoordig naar mijn
mening te veel zien. Ze zouden
beter een middenweg kunnen
bewandelen."
Coen Polack
Redacties van kranten maken
dagelijks een reeks keuzes uit
het aanbod van nieuws. De
belangrijkste keuzes zijn die
voor de voorpagina: waar
'openen' we de krant mee en
welke foto zetten we op 'de
front'. In tijden van groot
nieuws zijn die keuzes meest
al gemakkelijk. Het nieuws
dringt zich dan als het ware
aan redacties op.
De moord op de politicus Pim
Fortuyn was voor de krant
van dinsdag zo'n moment
waarbij het nieuws zich van
zelf opdringt. De moord op
een politicus in verkiezings
tijd is in Nederland een ge
beurtenis zonder weerga. En
natuurlijk ruimden ochtend
en middagbladen hun voor
pagina in zijn geheel in voor
het verslaan van deze even
gruwelijke als tragische en te
gelijk ook 'historische' ge
beurtenis.
Krantenredacties weten dat
bij de presentatie van het
nieuws het beeld altijd vele
malen indringender is dan de
tekst en de koppen. Tegelijk
hebben kranten de behoefte
de betekenis van het nieuws
in één beeld te vangen.
De redactie van deze krant
plaatste dinsdag een indrin
gende foto van de vermoorde
Pim Fortuyn op de voorpagi
na. Deze foto heeft bi) veel le
zers heftige reacties opgeroe
pen omdat zij van mening
zijn dal het niet van goede
smaak getuigt om een foto
van een overledene af te
drukken en zeker niet een fo
to van een zojuist vermoord
iemand.
Deze lezers vinden het af
drukken van deze foto niet
getuigen van goede smaak,
oordelen dat de krant hier
mee een fatsoensgrens over
schrijdt en hadden een derge
lijke keus ook niet van 'hun'
krant verwacht.
Als hoofdredacteur van deze
krant wil ik benadrukken dat
de redactie deze keuze welbe
wust en niet lichtzinnig heeft
gemaakt. De redactie koos de
foto na uitvoerig intern be
raad of dit beeld wel kon. Van
sensatiezucht of de behoefte
eens 'lekker' uit te pakken,
zoals sommige lezers veron
derstellen, was in het geheel
geen sprake. Wel was het on
ze bedoeling de uitzonderlijk
heid van de gebeurtenis
scherp weer te geven. Natuur
lijk besefte de redactie dat de
bewuste foto zeer heftig was
en plaatsing van dit beeld op
zo'n groot formaat in het hart
van de voorpagina dit beeld
voor iedere lezer onontkoom
baar maakte.
Krantenredacties hebben een
belangrijke taak. Zij informe
ren dagelijks een groot pu
bliek en hebben daarbij een
belangrijke maatschappelijke
functie. Die functie vraagt
zorgvuldigheid, maar die
functie vraagt ook duidelijk
heid. Kranten hebben de taak
burgers inet de werkelijkheid
te confronteren en die werke
lijkheid is vaak gruwelijker
dan wij zouden willen.
De omstreden foto van Pim
Fortuyn was heel realistisch
en zij bracht een nacMealiteit
akelig dichtbij. Dcgi^die de
foto over een week, een
maand of misschien een jaar
opnieuw onder ogen krijgt,
zal er vermoedelijk met ande
re ogen naar kijken. Hij of zij
zal de foto waarnemen als
een treffende weergave van
een historische gebeurtenis.
Met die bedoeling, en geen
andere, drukte deze krant de
foto af. De redactie staat voor
haar keuze, maar realiseert
zich door de reacties van de
lezer eens te meer dat zij
soms voor heel ondankbare
keuzes staat.
Kees van der Malen,
hoofdredacteur.