Rellen in Haagse binnenstad
MOORD OP FORTUYN
^ortuyn en zijn opvallende relatie met de media Binnenhof weer zwaarder bewaakt
'Centrumlinkse of-rechtse coalitie nu verstandigste keuze
Westbroek beschuldigt politiek
Europese politici zijn
verbijsterd over aanslag
Buitenlandse media melden
dood 'populistische dandy'
m
:iE® a
T-
^enmöller
jaal verslagen'
^sum - GroenLinks-lijst-
Rosenmöller voelt zich
verslagen' door de aan-
ij Pim Fortuyn. „Politiek
lótaal onbelangrijk. Het
m het menselijk aspect."
Qstal:
hrtepunt
wc. - WD-leider Dijkstal
lal verslagen.' door de
op Pim Fortuyn. „Dit is
ioluut dieptepunt voor
leving en democratie",
ert: Aanslag
rzinwekkend
sum - PvdA-lijsttrekker
ft vindt de aanslag op
m 'weerzinwekkend',
g niet te bevatten. Onze
irratie heeft hiermee zijn
uld verloren."
Graaf:
rme klap
'c - D66-leider De Graaf is
feschokt door de moord
h Fortuyn. „Dit is een ver-
Lelijke klap voor Fortuyn,
jjn dierbaren, de politiek,
[dereen eigenlijk." Vol
le Graaf kun je van me-
^rschillen, maar mag dit
gebeuren.
dinsdag 7 mei 2002
den haag/gpd - Een betoging van aan
hangers van Pim Fortuyn in het centrum
van Den Haag is gisteravond volledig uit
de hand gelopen. Een groep van driehon
derd mensen richtte op grote schaal ver
nielingen aan. De mobiele eenheid (ME)
werd ingezet, evenals het waterkanon, de
bereden politie en de hondenbrigade. Er
zijn tientallen arrestaties verricht.
Drie politieagenten raakten gewond; zij
moesten voor behandeling naar het zie
kenhuis. Ook aan de zijde van de beto
gers vielen gewonden. Het is onbekend
hoeveel.
Op de Kalvermarkt werd een fotograaf
gemolesteerd. Hij werd door tientallen
jongeren belaagd. Zijn camera werd ver
nield. De hele avond waren cameraploe
gen en journalisten het mikpunt van
agressie. Een cameraman van TV West
kwam goed weg toen een bierfles voor
zijn gezicht uiteenspatte op zijn camera.
De avond begon rustig toen enkele tien
tallen mensen zich na het nieuws van het
overlijdén van Pim Fortuyn rond het Bin
nenhof verzamelden. Er werden bloe
men neergelegd en kaarsen aangestoken.
Naarmate de avond vorderde, verzamel
den steeds meer mensen zich op het
Plein, voor het gebouw van de Tweede
Kamer. De sfeer werd grimmiger toen
zo n tweehonderd jongeren politici be
gonnen uit te schelden en leuzen begon
te schreeuwen. Een brand in de parkeer
garage onder het Plein zorgde voor nog
meer ophef.
Omstreeks acht uur zette de politie het
Binnenhof met dranghekken af. De aan
zwellende meute drong voor de hekken
samen en dreigde op te rukken naar het
Binnenhof. Daarop werden politiehon
den achter de dranghekken geposteerd.
De beto'gers gooiden vuurwerk- en
brandbommen. Uiteindelijk werden ook
dranghekken naar de politie gegooid. Op
dat moment, even voor tien uur, kwam
de ME tevoorschijn.
Na enkele nieuwe 'veegacties' verspreid
den de betogers zich door de binnenstad.
De ME kwam handen tekort om overal
op tijd bij te zijn. Als de ene groep rad
draaiers uiteen was gejaagd, had zich er
gens anders weer een nieuwe gevormd.
Ambulances reden af en aan.
Uiteindelijk besloot de politie grote delen
van de binnenstad voor alle verkeer af te
sluiten. Omstreeks half één keerdede
rust in het centrum van de stad weer.
tenende
-{hokt
ag - CDA-leider Balke-
is 'geschokt' door de
l op Pim Fortuyn. „Dit is
schrikkelijk bericht. Erg
enlijk voor de Neder-
situatie", zei hij gisteren.
'okkanen:
inde
idam - Marokkaanse
}den hebben de moord
1 Fortuyn in felle bewoor-
I veroordeeld. Daarnaast
zij hun medeleven betui-
n de familie en vrienden
|n Fortuyn. „Deze politie-
slag is een schande voor
pocratie", zei Abdou Me-
namens een netwerk van
jcaanse organisaties.
choppen
lijsterd
it - De Nederlandse
-katholieke bisschoppen
n gisteravond hun ver
ing en afschuw uitge-
m over de 'brute moord'
Fortuyn. Ze roepen
fenleiding van de aanslag
jeen bezinning op het
hend geweld in de sa-
ving.
rijswijk/anp-afp-efe - europese
politici van uiteenlopende poli
tieke kleur hebben met verbijs
tering gereageerd op de moord
op Pim Fortuyn.
De Belgische premier Guy Ver-
hofstadt omschreef de 'laffe'
aanslag als 'een gewelddadige
actie tegen de democratie'. Ver-
hofstadt zei dat hij dacht dat het
onmogelijk was 'dat zoiets zou
gebeuren in een land dat lid is
van de Europese Unie'.
Filip Dewinter, de leider van het
extreem-rechtse Vlaams Blok zei
in een eerste reactie dat hij zich
verbaasde over het gebrek aan
beveiliging rond de omstreden
politicus. Volgens hem is het in
alle omringende landen gebrui
kelijk dat politici die worden be
dreigd, bescherming van de po
litie krijgen.
In Frankrijk toonde voorman
Bruno Mégret van de extreem
rechtse Nationale Republikeinse
Beweging (MNR) zich eveneens
geschokt door de aanslag. „Als
die politiek was gemotiveerd,
dan bewijst deze criminele daad
tot welke gevolgen hysterische
stellingnames kunnen leiden",
aldus Mégret. Hij verwees naar
de wijze waarop de linkse poli
tieke partijen in Frankrijk de af
gelopen vijftien dagen actie
hebben gevoerd tegen de ex
treem-rechtse rivaal van Mégret,
Jean-Marie Le Pen van het Front
National.
Een woordvoerder van het Front
National vroeg zich af wat het
motief voor de aanslag was. „We
weten niet of hij het slachtoffer
is geworden van een politieke
moord of dat de aanslag wellicht
te maken heeft met zijn seksuele
geaardheid", aldus de woord
voerder.
De Britse premier Blair zei dat
de Britten meeleven met de
schok die de Nederlanders voe
len. Wat voor gevoelens politici
ook mogen oproepen, de enige
plaats om die te uiten is in het
stemhokje, aldus Blair. De par
tijbijeenkomst van de PvdA die
hij vanavond zou bezoeken, is
afgelast
De speciale vertegenwoordiger
van de Europese Unie voor het
buitenland, de Spanjaard Sola-
na, noemde de moordaanslag
'verschrikkelijk'. „Het spreekt
voor zich dat ik dit soort praktij
ken ten zeerste afkeur.
De Deense minister van buiten
landse zaken Moelier veroor
deelde de aanslag als „een har
de slag voor de democratie.
Niets kan een dergelijke onaan
vaardbare daad rechtvaardigen,
die een ernstige aanslag en gif
voor de democratie is." De
voorzitter van de rechtse Deen
se Volkspartij. Kjaersgaard, was
'ontzet door deze ongelooflijke
moord'.
Ook de Verenigde Staten heb
ben geschokt gereageerd op de
moord op Pim Fortuyn. Een
woordvoerster van het ministe
rie van buitenlandse zaken
sprak van een 'zinloze daad van
geweld'. „De VS delen de schok
van onze Nederlandse vrien
den."
Zo'n 1.000 aanhangers van Fortuyn uitten hun ongenoegen op het Binnenhof. Foto: GPD/Phil Nijhuis
Politicoloog Andeweg: LPF na dood Fortuyn niet in regering
ruswijk/anp - Veel buitenlandse
media hebben snel gereageerd
op de aanslag op Pim Fortuyn.
Onder meer de Duitse zender
ARD, de Britse omroep BBC
World en de Amerikaanse
nieuwszender CNN, openden
hun nieuwsuitzendingen met
een verslag van de gebeurtenis
sen in Hilversum.
Ook in de journaaluitzendingen
op de Franse televisie kreeg de
aanslag veel aandacht. De Fran
se nieuwszender TF1 meldde
dat de 'populistische dandy'
was neergeschoten. Prominente
Amerikaanse kranten als de New
York Times, The Washington
Post en Spaanse dagbladen als
El Mundo en El Pais besteden
op hun interneteditie promi
nent aandacht aan de aanslag.
De Italiaanse krant La Repubbli-
ca repte op zijn internetsite van
een aanslag op 'de Haider van
Rotterdam'. De omroep RAI
wijdde het tv-actualiteitenpro-
gramma Porta a Porta (Van deur
tot deur) aan de moord op For
tuyn.
Op de website van de Oosten
rijkse krant Der Standard kwam
gisteravond al een reeks reacties
binnen op de moord op For
tuyn. „Wie had dat gedacht. Ook
een liberaal klimaat is geen re
medie tegen haat", aldus een re
actie.
- - '<M
no's:
e daad
«dam - De moord op Pim
n is behalve een laffe
lok een aanslag op de de-
tische grondbeginselen
ize samenleving. Dat
en de belangenorganisa-
r homoseksuelen. Vol-
OC-voorzitter H. Beerten
ortuyn als openlijk ho-
sueel gezorgd voor een
ipatie van de homo's in
and.
door Wilfred Simons
leiden - Zonder Pim Fortuyn
kan de politieke partij die zijn
naam draagt geen regeringsver
antwoordelijkheid dragen. De
LPF-Kamerkandidaten hebben
nauwelijks zelfstandige politieke
denkbeelden en zijn vooral be
doeld om gewicht te geven aan
de stem van Fortuyn. Nu hij er
niet meer is, is onbekend wat zij
willen en namens wie zij spre
ken. Dat zegt de Leidse hoogle
raar politieke wetenschappen R.
Andeweg. „Zonder Pim Fortuyn
is zijn partij geen factor van be
lang in de Nederlandse poli
tiek."
Andeweg reageert buitenge
woon geschokt op de moord op
Pim Fortuyn. „Dit is zonder pre-
cendent, los van wat je van de
man en zijn denkbeelden vindt.
Politieke moorden, dat had je
tot nu toe in de Nederlandse sa
menleving niet." Hij vindt het
dan ook moeilijk en pijnlijk om
nu al vooruit te denken over de
politieke gevolgen. Toch moet
dat wel, vindt Andeweg, met het
oog op de naderende verkiezin
gen.
De Leidse hoogleraar vindt dat
er na de verkiezingen, of die nu
worden uitgesteld of niet, een
regering moet komen waar een
sterke oppositie tegenover staat.
„Het is volstrekt duidelijk dat de
Paarse kabinetten de polarisatie
uit de politiek hebben gehaald.
Naar nu blijkt, is dat niet goed
geweest", meent Andeweg. „Het
CDA was de grootste oppositie
partij. Zij heeft die rol de afgelo
pen acht jaar niet goed vervuld.
Dat kon ook amper, want er is
haast geen oppositie mogelijk
tegen een regeringscoalitie die
zo'n breed politiek spectrum
bestrijkt."
Andewegs voorkeur gaat uit
naar een centrumlinkse of -
rechtse regering, met deelname
van het CDA en zonder de LPF.
„Het is mijn hoop dat de LPF na
de verkiezingen niet zó groot
wordt, dat er geen regering te
vormen zou zijn van drie a vier
politieke partijen en één grote
partij in de oppositie. Het liefst
zie ik een LPF die als een nor
male, zij het grote oppositiepar
tij functioneert."
Andewegs grootste wens is dat
er na de verkiezingen een sterke
oppositie aan de linker- of de
rechterkant van het politieke
spectrum ontstaat. „Dat brengt
polarisatie in de politiek en geeft
de kiezers een duidelijke keuze,
luist aan het ontbreken van die
keuze heeft Fortuyn zijn succes
te danken gehad", meent Ande
weg.
Andeweg spreekt de voorzichti
ge verwachting uit dat de LPF,
nu zonder Fortuyn, na de ver
kiezingen uiteen zal vallen. „Het
is geen homogene club, de Ka
merkandidaten spreken niet
met één stem. Zij zijn geen fac
tor in de politiek en het is niet
duidelijk wie zij vertegenwoor
digen. Toen Fortuyn nog in le
ven was, zei hij ook de ene week
dit en de andere week wat an
ders. Zijn persoon hield de partij
bij elkaar."
A Guardian
Assassination stuns Europe
Oland&uccisoflkadev razrista
Buitenlandse kranten brachten het nieuws groot.
Foto: Hans van Weel
in van Stipriaan Luïscius
sum - Pim Fortuyn was de
ue een opvallende relatie
let de media. De gisteren
(orde voorman van de Lijst
brtuyn was op zijn uitda-
manier gek op de media,
de kranten, tv en radiode
pammer vooral de laatste
I maar niet met rust wil-
konden laten. Als geen
fe politicus wist hij niet al-
media knap te bespelen,
eek Fortuyn er een abso-
eester in om via de micro-
:amera of verslaggevers-
it kiezersvolk op deskun-
ijze te bespelen. Als For-
p tv kwam, stegen de kijk-
prompt.
ijn uitgesproken menin-
zijn manier van omgaan
pers heeft Fortuyn heel
ensen tegen zich in het
heeft gejaagd. Ook colle-
itici. De weerstand die
n hand ging met de be
sting die hij opriep, lijkt
u fataal te zijn geworden.
>rtuyn heeft er door zijn
op radio, televisie én in
nten wel voor gezorgd dat
complete cultuuromslag
vond in politiek Neder-
lij sprak populistisch en
•lijk, in begrijpelijk Neder-
Hij keek daarnaast tijdens
ews vaak guitig en met
enkeling in zijn ogen naar
iera, een trucje dat Hans
I heel lang geleden al eer-
ipaste.
ige politici zijn nog wel
mide voor de camera en
Ich door de vragenstellers
deren. Pim Fortuyn niet.
De lijsttrekkersdebatten werden een spektakel door de aanwezigheid van Pim Fortuyn.
Foto: ANP/Juan Vrijdag
Vlak nadat bekend werd dat hij
de Lijst Pim Fortuyn had opge
richt, liet hij zich bijvoorbeeld
door Kees Driehuis van NOVA
ondervragen. Fortuyn was niet
blij met de kritische, zuigende
toon van Driehuis en liet dat
ook onomwonden en zonder
een spoor van verlegenheid blij
ken.
Verleden week nog stuurde For
tuyn televisieploegen van RTL 4
en de NOS weg, omdat de wa
gen die de journalisten stelden
over buitenlanders hem niet
welgevallig waren. Ook een tele
visieverslaggever van de BBC
kreeg de grootste problemen bij
Fortuyn in zijn Rotterdamse wo
ning. Wouke van Scherrenburg,
politiek verslaggever van Den
Haag Vandaag leerde de grillen
van de politicus eveneens ken
nen. Toen zij wat al te kritische
vragen aan hem stelde, reageer
de hij geïrriteerd: „Mens, ga
toch koken!" Kortom, voor ge
vestigde journalistieke namen
had Fortuyn geen ontzag.
En wie herinnert zich niet het
interview in de Volkskrant, en
kele maanden terug. Daarin zei
hij de islam een achterlijke cul
tuur te vinden. In dat licht pleit
te hij ook voor het afschaffen
van het Grondwetsartikel dat
discriminatie verbiedt. Die uit
spraken kostten hem de kop als
voorman van Leefbaar Neder
land en leverden hem een enor
me berg aan (negatieve) publici
teit op.
Pim Fortuyn deinsde er ook niet
voor terug om tijdens tv-debat-
ten geïrriteerd de studio te ver
laten. Zo liep hij onlangs de
monstratief weg uit het lijsttrek
kersdebat van 2Vandaag, nadat
Groenlinks-fractievoorzitter Ro
senmöller hem op zijn nummer
had gezet.
Afgelopen zondagmiddag werd
Pim Fortuyn geïnterviewd door
Nazmiye Oral van de Neder
landse Moslim Omroep. Het ge
sprek handelde over de ver
scherpte tegenstellingen tussen
de westerse en de islamtische
cultuur. Het werd een pijnlijk
gesprek waarin veel stiltes vie
len, met ijzige en uitdagende
blikken over en weer. "Wat bete
kenen uw ideeën voor mij en
mijn familie?', wilde de inter
viewster weten. En: 'Ik wil zo
graag geloven in uw goede be
doelingen, meneer Fortuyn'.
De Lijst Pim Fortuyn had een
officiële internetsite, maar de
aanhang van de politicus was
dermate groot, dat ook fervente
Fortuyn-aanhangers sites had
den opgezet. Zo is op internet
de site King Pim' te vinden, met
enkele tientallen foto's van de
politicus. Daarin wordt de Rot
terdammer als een soort film
ster, een glamour-figuur, gepre
senteerd. Een rondgang over in
ternet leert dat van geen enkele
politicus dergelijke pagina's op
internet te vinden zijn.
Zijn grote voorbeeld was de
Amerikaanse president John F.
Kennedyde man die in de VS
in de jaren zestig de kracht van
het medium tv ontdekte, en
door een wervelend tv-debat
met tegenstrever Nixon nipt de
presidentsverkiezingen won. En
net als Kennedy betaalde ook
Fortuyn een hoge prijs voor de
beroemdheid.
den haag/gpd - De moordaan
slag op Pim Fortuyn heeft met
een consequenties voor de be
veiliging van de belangrijkste
politici van Nederland. Minister
Pronk liep gisteravond nog zon
der beveiligers naai" de extra ver
gadering van de ministerraad,
maar na afloop verliet hij met
lijfwachten van de politie het
Binnenhof. Ook de lijsttrekkers
van de politieke partijen worden
sinds gisteravond extra bewaakt.
Sinds de aanslagen van 11 sep
tember waren de veiligheids
maatregelen op en rond het
Binnenhof al extra .aange
scherpt. Overal zijn toen extra
bewakingscamera's opgehangen
en bij de achteringang van het
Binnenhof zijn ook paaltjes ge
plaatst die alleen door een druk
op de kop van de portier van de
Tweede Kamer kunnen wegzak
ken. Een aantal ministers rijdt
ook al maanden in een extra be
veiligde auto. De mkz-crisis en
de aanslagen in de Verenigde
Staten waren daarvoor de aan
leiding. De veiligheid van het
Binnenhof was de afgelopen
maanden een paar keer actueel.
Begin augustus stak een verwar
de man recht voor de Ridderzaal
zijn auto in brand. Kort daarna
was het opeens niet meer moge
lijk om zomaar het Binnenhof
op te rijden, maar de politie zei
toen toch dat extra beveiliging
niet nodig was. In oktober be
sloot het kabinet ruim een mil
joen euro extra uit te trekken
voor verdere beveiligingsmaat
regelen rond de Haagse parle
mentsgebouwen.
Fractie Leefbaar Rotterdam reageert geschokt
hilversum/anp - Henk West
broek vindt dat een deel van de
politiek en de pers een sfeer
heeft gecreëerd waarbij gekken
dit soort dingen doen. In het
Radio 1 Journaal zei het promi
nente lid van Leefbaar Neder
land dat Fortuyn door sommi
gen is neergezet als een verach
telijk en duivels mens die een
tweedeling in de maatschappij
zou veroorzaken. Westbroek
wees de beschuldigende vinger
met name in de richting van
PvdA-leider Melkert en Groen-
Links-voorman Rosenmöller.
Hij zei wel dat het om zijn per
soonlijke mening gaat en dat hij
emotioneel is.
Partijvoorzitter Jan Nagel van
Leefbaar Nederland noemt de
aanslag verschrikkelijk. Op dit
moment voelt hij veel voor uit
stel van de verkiezingen, 'zonder
enige politieke bedoelingen dan
ook'. „In ieder geval stoppen we
de campagneactiviteiten."
De fractie van Leefbaar Rotter
dam is geschokt door de aanslag
op lijsttrekker Pim Fortuyn. En
kele leden van de fractie waren
gisteravond bijeen in het stad
huis van Rotterdam waar de
groep zou vergaderen. „Wij vra
gen ons af: Hoe heeft dit kun
nen gebeuren", stelt LR-raadslid
Smit. Hij is ervan op de hoogte
dat Fortuyn werd bedreigd. „Ik
zie wat ik al over me heen krijg,
en bij hem was dat nog veel er
ger."
Burgemeester Opstelten be
zocht gisteravond ongeveer een
kwartier de verslagen fractie van
Leefbaar Rotterdam. Hij maakte
de gang naar de fractiekamer in
aanwezigheid van de drie zich-
baar aangeslagen wethouders
van Leefbaar Rotterdam Rabella
de Faria, Wint van Sltdfen Mar
co Pastors. De wethouders zijn
pas recent benoemd, dat ge
beurde in aanwezigheid van
Fortuyn die de heweging groot
maakte. Fortuyn kreeg bij de ge
meenteraadsverkiezingen ruim
83.000 voorkeurstemmen van de
in totaal ongeveer 85.000 stem
men op Leefbaar Rotterdam.
Partijgenote De Faria realiseert
zich dat haar partij door de
dood van Fortuyn het boeg
beeld heeft verloren. „Maar dit
college staat als een huis. Het
zal niet zo zijn dat dat inzakt. De
fractie van Leefbaar Rotterdam
is hierdoor ook dichter naar el
kaar gegroeid."
