Wachters Egyptische dodenrijk opgepoetst
BINNEN- BUITENLAND
pmm
Nieuwe partijtjes ijverig op kiezersmarkt Plicht, eer en vaderland
5Iedere acht jaar
roep om vernieuwing
een doodenkele keer speelt een
van de bestuursleden vrijwillig
voor chauffeur. Eenvoud siert
de mens. „Ik heb altijd zelf ge
smeerde boterhammen in de
rugzak." Haar job als pastoraal
werker schiet er momenteel bij
in.
Heel veel geld kost de campagne
niet. „Kan ook niet, want we
moeten het hebben van de par
ticuliere giften van leden. Alles is
gebaseerd op vrijwilligerswerk.
Daardoor is de onderlinge band
ook groot. De leden werken al
lang samen. Momenteel zijn ze
schema's aan het maken om af
fiches in gemeenten op te plak
ken. We huren jongeren in om
op de ladder te staan, want we
willen natuurlijk niet dat er on
gelukken gebeuren."
Smit venvacht niet dat het nega
tieve beeld van de voormalige
ouderenpartijen, die bol ston
den van de ruzies, een succes
volle verkiezingscampagne in de
weg staat. „Wij zijn geen carri
èrejagers en de meesten van ons
beschikken al over politieke, be
stuurlijke ervaring. Bovendien
werken we al lang samen. De
onderlinge band is hecht. Daar
om willen we een herkansing.
Bovendien is de situatie van veel
ouderen slechter dan in 1994."
Nederland telt ruim twee mil
joen 'min of meer ouderen'. In
potentie kan de Verenigde Seni
oren Partij dus een heel eind ko
men. „Bovendien komen we
ook op voor jongeren. Onze kin
deren en kleinkinderen. De ou
deren van morgen. We staan in
de peilingen nu op 1,1 procent.
Richting twee zetels. We hopen
op vijf tot zeven zetels. En dan
begint het echte werk. We zullen
proberen niet alleen een horzel
te zijn, maar ook een gids voor
andere fracties."
Dat laatste geldt in zekere zin
ook voor de Republikeinse
Volkspartij van lijsttrekker John
Gouweloos (69) uit Den Haag.
Maar zijn partij doet alleen mee
in het kiesdistrict Den Haag.
Omdat het elders schier onmo-
den haac/cpd - Partijen die
voor het eerst de Kamer wis
ten binnen te dringen, was in
het algemeen geen lang poli
tiek leven beschoren. DS'70
van Willem Drees jr. kwam in
1971 meteen met acht afge
vaardigden in de Kamer en is
daarmee recordhouder. Maar
niet veel later stortte de partij
alweer in.
D66 scoorde in 1967 Kamer
zeven zetels, evenveel als
Hendrik Koekoek met zijn
Boerenpartij. Maar die deed
toen al voor de tweede keer
mee aan de verkiezingen. Als
nieuwkomer oogstte Koekoek
in 1963 drie zetels. Behalve
D66 zijn al die nieuwkomers
inmiddels uit beeld verdwe
nen. PSP en PPR gingen met
andere partijen op in Groen
links.
„Ruwweg om de acht jaar
achten politici en samenle-
gelijk was voldoende handteke
ningen te verzamelen van sym
pathisanten. Niet omdat de RVP
het Koningshuis omver wil wer
pen, want dat wil Gouweloos
niet. „Wij ijveren wel voor een
republiek, maar voor - wat wij
noemen - een koninklijke repu
bliek der Nederlanden. Waarin
het staatshoofd - de president -
rechtstreeks door het volk wordt
gekozen en de koning of konin
gin een symbolische rol krijgt.
Zonder invloed."
De koninklijke republiek is een
hoogst merkwaardige staats
vorm. Ach, het volk wil ook een
sprookje. We hebben allemaal
iets mythisch in ons. Ik geef toe:
het is een wat tegenstrijdige,
maar tegelijk pragmatische op
lossing." Gouweloos is de man
van vrijheid, gelijkheid en broe
derschap. Een man van solidari
teit met arme landen. Niet van
een maatschappij met een bo
venklasse en 'losers'. Op spreek
beurten in buurthuizen krijgt de
oud-onderwijsdeskundige 'op
vallend veel steunbetuigingen'.
„Ook ten aanzien van de ko
ninklijke republiek."
Vanuit de Kamerzetel zal zijn
geluid voorlopig niet doorklin
ken. En daar is koningshuisfa
naat Johan Vlemmix op zijn
beurt niet rouwig om. Hoeveel
geld hij al in zijn dure campagne
heeft gestoken en nog steekt, wil
hij niet zeggen. „Ik praat over al
les, behalve over geld. Ik had
een bepaald bedrag in mijn
hoofd, maar dat was na een
week al overschreden. Hahaha-
ha." Vlemmix heeft steun van
vrijwilligers, die hand- en span
diensten verrichten. „En de mo
rele steun van al ruim duizend
leden. Veel serieuze mensen,
onder wie directeuren van be
drijven, vinden de minister van
feestzaken een schot in de roos.
Ze steunen mij dus ook. Nee,
niet met contributie of giften.
Het lidmaatschap kost voorlopig
niets. Ik moet me na 15 mei
eerst maar eens bewijzen, dan
zien we wel verder."
ving de tijd rijp voor vernieu
wing", licht Paul Lucardie toe.
Hij is wetenschappelijk mede
werker van het Documenta
tiecentrum Nederlandse Poli
tieke Partijen in Groningen.
„Nu is er weer zo'n moment.
In 1998 was het saai en had
den nieuwe partijen eigenlijk
geen kans. Nu is de situatie
overigens wel tamelijk ex
treem, als je de peilingen mag
geloven."
Buiten de partijen die in de
Kamer zijn vertegenwoordigd
doen aan deze verkiezingen
zeven nieuwelingen mee. Dat
zijn: Leefbaar Nederland, Ver
enigde Senioren Partij, Lijst
Pim Fortuyn, Nieuwe Midden
Partij, Duurzaam Nederland,
Partij van de Toekomst, Repu
blikeinse Volkspartij (alleen in
het district Den Haag) en de
Vrije Indische Partij/Ouderen-
Unie.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
west point - De militaire acade
mie West Point, genoemd naar
zijn locatie in een bocht van de ri
vier Hudson, tachtig kilometer
boven New York, bestaat twee
honderd jaar. Een bolwerk van
plicht, eer en vaderland. „Een Ne
derlandse cadet zou het niet pik
ken als een vierdejaars hem een
douw verkoopt."
Ze worden 'plebes' genoemd,
eerstejaars cadetten. Ze zitten in
rang net boven 'de kat van de le
gercommandant, de bedienden
in de kantine, de generaals in de
luchtmacht en de admiraals in
de hele verdomde marine'. Zo
staat het geschreven in de bijbel
van West Point. En zo is het. De
eerstejaars op de legeropleiding
hoort het zwaar te hebben. En
de concurrentie met de andere
strijdkrachten is hevig: 'go army,
sink navy' is de slogan die zelfs
op de pakken melk in de kantine
staat.
„Het allerzwaarste was de eerste
zomer", zegt Seth Johnston (20).
Seth uit Falls Church, Virginia, is
een 'koe'. Hij is bezig aan zijn
derde studiejaar, en heeft zijn
fase als 'plebe' en 'jaarling' al
achter de rug. Deze zomer
wordt hij een 'firstie', daarna
studeert hij af aan deze vierjari
ge opleiding voor legerofficieren
en 'leiders met karakter'.
Johnston wilde al sinds zijn
tiende naar West Point. En dat
terwijl hij helemaal niet uit een
gezin met een militaire traditie
komt. „Het was wennen. De dis
cipline was me vreemd. Die eer
ste zomer kreeg ik basistraining
voor cadetten, lange marsen
met bepakking. Dat wordt ook
wel de 'beest-barakken' ge
noemd."
Die zomer, herfst en winter
heeft Seth Johnston weinig van
West Point gezien. Tot aan de
voorjaarsvakantie mocht hij bui
ten zijn kamer en de studiege
bouwen niet om zich heen kij
ken. „Je moet lopen alsof je aan
een parade meedoet. De ogen
strak vooruit. Als 'plebe' had ik
eigenlijk geen idee waar het toe
diende. Nu ik erop terugkijk
denk ik dat ik er vertrouwen
door heb gekregen."
Eerstejaars cadetten hebben het
in het tweehonderdjarig bestaan
van West Point traditiegetrouw
zwaar te verduren gehad. „Het
was niet het instituut dat het
hen moeilijk maakte, maar de
cadetten onderling. Die hadden
zelf ook een harde leerschool
gehad en dachten dat het zo
hoorde", zegt historicus Step
hen Grove (54) van West Point.
Als ze dachten dat een cadet
niet uit het juiste hout was ge
sneden om een leider te zijn,
dan werd er alles aan gedaan
hem weg te krijgen."
Sinds het begin van de vorige
eeuw heeft de academie gepro
beerd de excessen te bestrijden,
maar de jacht op eerstejaars is
ondergronds blijven voortbe
staan tot tien jaar geleden, zegt
Grove.Al in 1879 zei majoor-
generaal Schofield tegen de ca
detten dat discipline niet gebaat
is bij hard of tiranniek optreden,
omdat dat alleen haat genereert
en geen respect. Maar hoewel
de 'definitie van discipline' uit
het hoofd geleerd werd, geloof
den de cadetten er niet in."
Rond 1990 is het systeem van
'cadetten trainen cadetten' op
een andere leest geschoeid om
de behandeling van eerstejaars
te verbeteren en tegelijkertijd
iets te doen aan het bijbrengen
van 'leiderschapskwaliteiten'.
Grove: „Nu wordt er van uit ge
gaan dat je leiden kunt leren.
Een cadet is in zijn tweede jaar
verantwoordelijk voor een eer
stejaars en daarna krijgt hij
steeds meer mensen onder zich.
Derdejaars Raven Bukowski (20)
uit Akron Ohio: „De onderdom
peling in het harde militaire be
staan is een deel van het proces.
Het is een traditie afbreken en
vanaf de grond weer opbouwen.
We leren hier dat het om respect
gaat en zorg voor ondergeschik
ten."
Het systeem van 'cadetten trai
nen cadetten' bestaat in Neder
land ook, maar gaat een stuk
minder ver. zegt generaal-ma
joor C. Hilderink, de comman
dant van de Koninklijke Militai
re Academie in Breda. Hij is in
West Point voor de festiviteiten
rond het 200-jarig bestaan en
werkt aan een uitwisseling met
de Amerikaanse academie die
eind volgend jaar rond moet
zijn. „Ik denk dat de verschillen
inherent zijn aan de verschillen
tussen de Amerikaanse en Ne
derlands samenleving. Het is
hier strakker. En een Nederland
se cadet zou het niet pikken als
een vierdejaars 'm een douw
verkoopt."
Voor Johnston en Bukowski
hoort dat bij hun leven in het le
ger. Als je vrijheid wil en lekker
feesten, dan moet je naar een
gewone universiteit gaan. Hier
leef je volgens de militaire re
gels", zegt Bukowski.
De twee willen niets liever dan
hun vaderland dienen. Ze zien
er uit om door een ringetje te
halen. Gehuld in de grijze huis
kleur, de insignes, schoenen en
gesp glimmend opgepoetst. Al
tijd in de plooi, altijd aan het
werk, vier weken per jaar vrij.
Het dagschema: om 6.15 op
staan, appèl voor het ontbijt,
van half 8 tot 12 les, dan appèl
voor de lunch eaweer les tot 4
uur. Dan sporten of exercitie,
eten en studeren van half 8 tot
half 12. Om middernacht gaat
het licht uit in de barakken.
West Point is de school van de
grote oorlogsnamen: Lee, Grant,
Pershing. MacArthur. Pation. Ei
senhower, Schwarzkopf. Elk jaar
zijn er ruim tienduizend aan
meldingen voor de4H00 be
schikbare plaatsen. Een oplei
ding aan West Point kost onge
veer een kwart miljoen dollar,
maar de studenten betalen niet
meer dan 3300 dollar entreegeld
en krijgen een kleine wedde. Ze
zijn verplicht nog vijf jaar in het
leger te dienen. Hun rang na af
studeren: tweede luitenant.
Wie zakt voor de halfjaarlijkse
fitheidstest of het academische
programma en wie zondigt te
gen de regels (door te liegen bij
voorbeeld), moet weg. Ongeveer
15 tot 20 procent haalt het einde
niet. Sport is erg belangrijk,
naast militaire training en studie
van talen, techniek (in het verle
den het zwaartepunt) en mens
wetenschappen. Er bestaat een
sterk competitie-element, vooral
de traditionele football-wed-
strijd tegen de marine is legen
darisch. De eerste vrouwelijke
cadet stapte in 1976 over de
drempel, nu is 16 procent
vrouw.
'Met pleidooi voor minister van feestzaken kunnen we ons profileren' Tweehonderd jaar militaire academie West Point
door onze correspondent
Dora Rovers
luxor - Wie in het Egyptische
Luxor de oversteek maakt naar
de westelijke oever van de Nijl
kan niet om de beeldbepalende
Kolossen van Memnon heen.
De zittende wachters met een
hoogte van bijna achttien meter
zijn net uit de steigers, na een
schoonmaakbeurt die ruim twee
maanden duurde.
Het vuil dat zich in de loop van
eeuwen op de beeltenissen van
farao Amenhotep III had opge
hoopt, is met hogedrukspuiten
te lijf gegaan. De methode, met
calciumcarbonaat als fijn en wit
straalmiddel en een zeer geringe
druk van hooguit twee bar, was
nieuw voor Egypte.
De behoedzame schoonmaak
bleek nuttig. De giganten be
gonnen, vierkante meter na
vierkante meter, te glimmen.
Hun reiniging was vooral be
doeld om schade aan de monu
menten te inventariseren. Tege
lijkertijd werden oude verfresten
blootgelegd. In de laatste fase
werd op 900 plaatsen kleefmid-
del aangebracht om delen bij el
kaar te houden die anders zeker
zouden afbrokkelen.
De twee - elk 700 ton - wegende
giganten zijn uit één stuk kwart
siet (delfstof bestaande uit zand
steen met kiezelcement) opge
trokken. Uitgezonderd het bo
venste deel van het noordelijke
beeld, dat door de Romeinen
Een onderzoeker inspecteert de voeten van een van de gigantische
beelden bij het Dodenrijk in het Egyptische Luxor.
Foto: Reuters/Aladin Abdel Naby
met zandsteen is gereconstru
eerd. Een nog steeds zichtbare,
niet erg geslaagde, restauratie.
De reiniging en conservatie van
de verwaarloosde Kolossen, die
op de lijst van bedreigde oudhe
den staan, heeft rond de 250.000
euro gekost. Het karwei is een
geschenk van de Duitse firma
Karcher aan de Egyptenaren.
Het is niet alleen de last van hun
3360 jaren waaraan de stand
beelden dreigen te bezwijken,
ook de moderne tijd eist zijn tol.
Uit metingen blijkt dat de draai
ende motors van wachtende
touringcars - toeristen passeren
en parkeren net voor de stand
beelden - trillingen veroorzaken.
Een andere bedreiging voor de
Kolossen vormt de hoge grond
waterstand, vooral veroorzaakt
door de verbouw van suikerriet
op aangrenzende akkers.
De zojuist afgeronde conserva
tie heeft de sculpturen hun ori
ginele uiterlijk niet kunnen te
ruggeven. Eén van de gezichten
van de giganten is in de zestien
de eeuw door de Mamelukken,
een Egyptische ruitermilitie, met
katapulten verwoest. En 'zin
gen', zoals eens het geval was,
doen de Kolossen ook na hun
intensieve schoonmaakbeurt
niet meer.
In de Oudheid zagen reizigers in
het noordelijke beeld een held
uit de Griekse mythologie,
Memnon. Het jammerend ge
luid dat tijdens het ochtendglo
ren uit diens kwartsieten li
chaam opsteeg, werd gezien als
de weeklaag van de Griekse held
vóór die in de Trojaanse oorlog
door Achilles werd gedood. Uit
deze tijd stamt de huidige naam
van de beelden.
Wetenschappers hebben van
daag de dag een geheel eigen vi
sie op het ochtendlijke gezang,
door Grieken en Romeinen des
tijds geïnterpreteerd als uitspra
ken van een orakel. De vermoe
delijke oorzaak voor het volks
geloof is een scheur in de steen,
schade van een aardbeving in 27
voor Christus.
De Kolossen van Memnon, die
21 meter hoog zouden zijn als
ze hun kronen nog zouden dra
gen, vormden het voorportaal
van de tempel van farao Amen
hotep III (1387-1350 v Chr). Wat
de grootste dodentempel van
het Oude Egypte moet zijn ge
weest, is nu één grote ruïne. De
ze week bleek dat de noodred-
ding die enkele jaren geleden is
ingezet, vruchten afwerpt. Uit
de modder kwamen restanten
tevoorschijn van standbeelden
van Amenhotep III en één van
zijn vrouwen.
jgdApvan den Berg
iaag - Net als de gevestigde
II Ben proberen politieke bore-
de aandacht van het kie-
ubliek te trekken. Maar wat
en die exoten eigenlijk te
behalve een overdosis
edrevenheid en idealisme?
"dei
iet igin Beatrix kent hem na-
m jk goed. En ook kroonprins
m-Alexander en prinses
ia schudden Neerlands
idste Huis van Oranjefa-
ilijmoedig de hand. Maar
du het 'machtig' zijn als Jo-
lemmix straks in het To-
belandt. De premier heeft
;rs een directe lijn met de
steit.
balletje gaat nog raar rollen
mei", verzekert de 43-jari-
ïdhovenaar. Hij is nu druk
weer als lijsttrekker van
artij van de Toekomst. „Ik
ook wel dat ik geen pre-
vord, maar een paar Ka-
itels zitten er zonder twijfel
iar loop ik me het vuur
lit de sloffen." Vlemmix
wel, want als hij met lege
;n blijft, wacht hem een
icht naar Rome. „Vanwege
eddenschap, tweeduizend
eter. Ik ga heel erg m'n
loen om die te ontlopen."
iar dat hij zijn normale
aamheden - 'Ik verhuur
rend goed' - op een 1«
leeft gezet. Dag in dag uit
lij met zijn partijbus van
iar her om zijn boodschap
kondigen. Op marktplei-
n cafés, bij studentenver
zen en in bejaardenhui-
)ndersteund met duizen-
osters, stickers, kaarten,
bus partijlied, een promo-
in en tv-spotjes. Om me-
indacht te trekken bedacht
mix een slimmigheidje:
inister van feestzaken. Hij
,Net als alle andere seri-
lartijen hebben we uitge-
£n opvattingen over files,
inten en veiligheid. Maar
kunnen we ons als
eling onvoldoende profi-
Om die reden hebben we
ee over een minister van
aken naar voren gescho-
en man of vrouw die zorgt
Ie broodnodige verstrooi-
et risico dat hij zichzelf ri-
seert. „Dat neem ik op de
toe. Want er zitten ook
irieuze elementen aan die
ter. Als de overheid zelf
n en muziekconcerten op
ret voor jong en oud, gaan
:n zich blij voelen. En dan
n ze minder snel ziek en
lannen. En dat drukt de
ivoor de dure gezond-
!org." Om te beginnen wil
tiix dat iedere verkiezings-
n feestdag wordt. „Moet
s opletten hoe het op-
cijfer omhoog schiet,
)ijna iedereen is vrij en
makkelijk naar de stem-
o laat je bovendien zien
litiek ook leuk kan zijn."
e Smit (57) vindt politiek
n leuk. Een kinderleven
erkte ze voor de Groenen,
s voor hen vier jaar staten-
foord-Holland. Toen de
en hun landelijke activi-
beperkten, stapte ze over
eefbaar Nederland. Tot
>rtuyn daar de leiding
Johan Vlemmix van de Partij voor de Toekomst voor het Torentje.
Foto: GPD/Sieko Kloosterhuis
John Gouweloos van de Republikeinse Volkspartij op het Binnenhof.
Foto: GPD/Sieko Kloosterhuis
overnam. „Met die man kan ik
politiek gezien niet door één
deur." Niet veel later stonden le
den van de Verenigde Senioren
Partij bij haar op de stoep in
Amsterdam. Nu is ze 'hun' lijst
trekker.
„De doorgeslagen aandacht
voor werk en geld is ten koste
gegaan van de noodzakelijke
aandacht voor ouderen en wat
zij voelen. Hun koopkracht is
gedaald, ze voelen zich minder
veilig op straat en ze zitten met
de wachttijden en andere pro
blemen in de zorg. „Daar gaan
wij wat aan doen", zegt ze stoer.
Vrijwel iedere dag gaat ze op
stap om haar voornemens we
reldkundig te maken. Niet met
auto met chauffeur, maar met
het openbaar vervoer. Nou ja,
n Luxor de oversteek maakt naar de westelijke oever van de Nijl, kan bijna niet om de 18 meter hoge Kolossen van Memnon heen. De
ide wachters hebben gedurende twee maanden in de steigers gestaan. Foto: GPD/Norbert Schiller
Cadetten van de Amerikaanse militaire academie West Point verzamelen zich voor de eetzaal. Foto: GPD
