Acht mille
voor verpleegbed
Horecavrouw kiest voor
zorgsector
GEZONDHEID
Almere-polis doorslaand succes
Commerciële opvang rijkere ouderen
Bevolking is er zelfs een beetje trots op
ft
Spontane overstap van Gea Tak (41)
is een oud
ooigebouw dat een
tje is opgeknapt en
gepast. Maar de
ingstelling voor een
ileegbed in het gebouw
lorm. Voor een prijs van
10 gulden per maand
nen rijkere ouderen er
den verzorgd. De vraag
i groot dat zelfs het
bele kan worden
raagd voor een plekje in
particuliere
tiveringscentrum het
i. Het voorziet in een
pdnodige behoefte.
Jetty Claus
Ik moet vaak de rafels van mijn tong
kletsen om mensen weer weg te krijgen,
want dit is een tussenstation. Als er
voor de bewoners plek is in het verzor-
gings- of verpleeghuis moeten ze daar
naartoe. Dat staat ook in het contract dat
zij hebben ondertekend. Het afscheid is
vaak heel emotioneel, omdat ze het liefst
willen blijven."
Aan het woord is de Hilversumse Mieke
Tielen (43), verpleegkundige van beroep en
directeur van het reactiveringscentrum het
Gooi. Drie jaar geleden startte zij deze par
ticuliere 24-uursopvang voor hulpbehoe
vende en vaak dementerende bejaarden
die nergens anders terecht kunnen. Het
centrum wordt gerund op commerciële ba
sis. Een verblijf kost 275 gulden per dag en
maandelijks 8000 gulden. Wie zich bij dit
tehuis voor Gooise welgestelden een voor
stelling maakt van een riante villa in het
groen met marmeren vloeren en gouden
kranen komt bedrogen uit. De opvang is
gevestigd in een voormalig schoolgebouw
in de Hilversumse nieuwbouwwijk Kerke-
landen. Het is evenwel een gat in de markt.
Een tweede vestiging zit eraan te komen. Er
wordt onderhandeld over overname van
een bestaand verzorgingshuis dat moet
sluiten. „De vraag naar opvang is enorm.
Mensen zijn zelfs bereid het dubbele te be
talen. Er heeft nog geen dag een bed leeg-
gestaan. Als ik zou zeggen tegen de mensen
dat zij hier definitief mogen blijven, zit ik
morgen vol. Ik hoef geen advertentie te zet
ten", aldus Mieke Tielen.
Kleinschalig
De grote ramen van het vroegere schoolge
bouw laten veel zonlicht door in de gym
zaal die verbouwd is tot huiskamer. Vrolijk
lachend houden de bewoners een groot
plastic zeil vast waarover een bal rolt. Het
is een van de ontspanningsactiviteiten. De
92-jarige mevrouw E. Plooy is meer het
eenzelvige type. Voor haar hoeft al die po
lonaise in de recreatieruimte niet. Zij zit
liever alleen op haar kamer, die zij deelt
met een andere bewoonster. Een kamer
scherm tussen de bedden zorgt voor wat
privacy. Op haar tafeltje naast haar leun-
steun staat een miniflesje rode wijn klaar
voor bij het middageten.
Na een zware kankeroperatie in juni begint
mevrouw Plooy nu weer wat op krachten te
komen. Ze staat op de wachtlijst voor een
verzorgingstehuis in Baam. „Maar ik wil
hier absoluut niet meer weg", zegt ze fluis
terend. Het aantrekkelijke van dit klein
schalige centrum met dertien bewoners is
de persoonlijke aandacht die de bejaarden
krijgen. De bezetting is één personeelslid
op twee bewoners.
„Het is een voorziening voor de rijkere ou
deren, maar het is niet onze bedoeling om
hen te laten potverteren", zegt Miekes
echtgenoot Frans. Als zakelijk manager had
hij verwacht dat de kinderen van de bewo
ners sceptisch zouden staan tegenover de
ze dure opvang, omdat zij hun erfenis zien
slinken. „In de praktijk valt dat erg mee. De
meeste kinderen hebben het financieel zelf
ook goed. Zij behoren tot de generatie van
tweeverdieners die geen tijd meer heeft om
voor de ouders te zorgen."
Bij de start drie jaar geleden werd iedereen
die betaalde opgenomen, maar nu gelden
er toelatingseisen om te zorgen dat de hulp
terecht komt bij de mensen die het echt
nodig hebben. Bewoners moeten een ur
gentieverklaring hebben van het Regionaal
Indicatie Orgaan en op de wachtlijst staan
Een zorgverzekering niet
voor ziekenfondsklanten,
particulier verzekerden,
ambtenaren of
leerkrachten, maar
exclusief voor bewoners
van een bepaalde stad. Die
Europese primeur viel vorig
jaar Almere ten deel.
Bijkomend voordeel van
deze Almere-polis is niet
alleen dat Almeerders
goedkoper uit zijn, maar
tevens een nieuw middel
hebben om de trots op hun
stad uit te dragen. De polis
is een doorslaand succes.
door Casper van den Broek
„Dat met die trots op Almere
hadden we vantevoren niet zo
ingeschat", vertelt marketing
manager Frank Hengeveld, die
voor zorgverzekeraar Anoz met
zijn team de Almere-polis, of
Zorgpolis Almere, zoals hij offi
cieel heet, heeft bedacht, „maar
Almeerders vinden het prach
tig. Ze hebben weer iets dat van
henzelf is.
„Ze hebben de posters langs de
kant van de weg gezien en de
advertenties in de krant", gaat
de Anoz-medewerker verder,
„het resultaat is er ook naar. De
naamsbekendheid zit inmid
dels boven de negentig procent.
Voor een nieuw product in de
zorgverzekering is dat een on
gekende prestatie. Onze pro
motieteams hebben we daarom
inmiddels deels teruggetrok
ken."
De opzet van de Almere-polis is
eenvoudig: iedereen die in Al
mere woont of werkt kan de po
lis aanschaffen, zowel als zie
kenfondsverzekerde of als 'par
ticulier'. Ook Almeerse werkge
vers kunnen de polis aanbie
den. Marketingmanager Frank
Hengeveld kan iedereen gerust
stellen: de Almere-polis is er
niet gekomen omdat de Al
meerders zo lief zijn of zulke
mooie blauwe ogen hebben.
Het is een puur marketing-in
strument, en is in eerste instan
tie bedoeld voor het beperken
van het bureaucratische hande
len, waar de meeste zorgverze
keraars klem tussen zitten.
„Jarenlang waren zorgverzeke
raars een soort doorgeefluik
van geld tussen de overheid
richting ziekenhuizen en ande
re behandelaars. We proberen
nieuwe wegen te vinden om de
relatie tussen klant en zorgver
zekeraar directer te maken. Dat
betekent actiever werken met
doelgroepen. Als een van die
doelgroepen is de bevolking
van een stad uitgekozen, Alme
re dus."
Hechter
„Veel mensen is het misschien
ontgaan, maar minister Els
Borst is op een goede manier
met de zorgverzekeraars bezig",
gaat de marketeer verder, „we
krijgen de vrijheid om zelf meer
risico te dragen. Misschien een
gek voorbeeld, maar blinden,
die al vanaf hun geboorte niet
kunnen zien, moeten nu nog
wettelijk jaarlijks worden ge
keurd, zodat zij hun blindheid
kunnen aantonen. Dat is na
tuurlijk onzin. Als zorgverzeke
raar moet je kunnen zeggen:
dat wil ik niet langer, en ik ben
bereid het risico voor mijn re
kening te nemen. Op zo'n ma
nier maak je de band met je
klant hechter."
Voor Almere is gekozen omdat
deze stad volgens Anoz een
aantal unieke eigenschappen
heeft, waardoor die één-op
één-relatie met de klant zich
goed kan ontwikkelen. Het is
een duidelijk afgebakend ge
bied, de Anoz had er al veel
klanten, de bevolking groeit
snel, maar belangrijker nog, het
medische wereldje van Almere
is zeer overzichtelijk en kent
slechts een handjevol koepelor
ganisaties. Zo vallen bijvoor
beeld alle gezondheidscentra,
inclusief de consultatiebureaus
en tandartsen, onder de Zorg
groep Almere. Dat biedt de
kans om eenvoudig afspraken
te maken over allerlei 'leuke'
extraatjes voor de Almeerders.
De Zorgpolis Almere is zelfs
ontworpen in samenwerking
met de Zorggroep Almere.
„Zo hebben we afspraken kun
nen maken met het preventie
centrum en het cursusbureau
van de Zorggroep Almere", legt
Hengeveld uit, .Almeerders
kunnen via de Almere-polis
deelnemen aan een van de pre
ventiecursussen (zoals 'Laat je
niet nekken', 'rugschool', 'stress
de baas' en 'werken aan eetge
woonten'). Verder zijn er facili
teiten aan de Almere-polis toe
gevoegd die specifiek met de
bevolkingsopbouw te maken
hebben. Een behandeling tegen
hoofdluis - Almere is de kinder
rijkste stad van Nederland - is
daar een voorbeeld van.
Toch kan je als kritische buiten
staander opmerkingen maken:
zo'n Almere-polis is wel erg
makkelijk geld verdienen. In
een jonge, 'gezonde' stad zijn je
risico's als verzekeraar bedui
dend lager. Maar hoe zit het
met steden met veel meer oude
mensen? Komt er ook een Bus-
sum-polis? En haal je daarmee
niet indirect de gedachte van
solidariteit uit ons nationale
ziektekostensysteem?
„Dat je als zorgverzekeraar be
ter uit bent met een jonge, ge
zonde bevolking is een fabel
tje", reageert de marketingma
nager: „Nogmaals, een zorgver
zekeraar schuift budgetten door
van de overheid naar medische
behandelaars. Het kan weieens
zo zijn dat de overheidstoela
gen voor oudere mensen hoger
zijn. Daar komt nog eens bij dat
jongere mensen andere verze
keringsrisico's hebben. Er kan
sprake zijn van meer psychi
sche klachten door werkdruk,
en ze kunnen zwanger raken."
Een van de voordelen van de
Almere-polis is datje deze snel
kunt veranderen en nog beter
kunt aanpassen aan de wens
van de klant. Het marketing-
team zal zich er dit voorjaar
over buigen, als alle resultaten
van de nieuwe aanmeldingen
binnen zijn. Tot eind februari
kan iedereen in Nederland im
mers nog van polis wisselen,
tenminste als de premie tus
sentijds is verhoogd. In negen
van de tien gevallen is dat ook
daadwerkelijk gebeurd.
Maar het staat volgens Frank
Hengeveld nu al vast dat de Al
mere-polis een succes is, en dat
er op termijn in andere steden
soortgelijke aanbiedingen zul
len ontstaan en de Culemborg-
of Haarlem-polis niet ver meer
weg zijn. Daarnaast worden an
dere speciale doelgroepen 'aan
geboord'.
Hengeveld: „Er zijn nog tal van
mogelijkheden. Als je alleen al
ziet hoe enthousiast de werkge
vers in Almere hebben gerea
geerd. Die vinden het prachtig
om hun personeel een exclusie
ve Almere-polis aan te kunnen
bieden. Daarmee tonen ze aan
dat ze niet alleen geïnteresseerd
zijn in de portemonnee van
hun werknemers, want de polis
is beduidend goedkoper, maar
benadrukken zij tevens dat zij
er trots op zijn om een Almeers
bedrijf te zijn."
Patiënten tijdens een ontspanningsactiviteit in reactiveringscentrum het Gooi. Foto: Ton Kastermans
voor een tehuis. „Dat is onze bijdrage om
de tweedeling te voorkomen. Daarmee be
wijzen we ook ons bestaansrecht naar de
reguliere zorg", aldus Mieke Tielen.
Rumoer
De Hilversumse verpleegkundige werd in
dertijd met de nek aangekeken door de ver
pleeghuizen toen zij begon met de 24-
uursopvang. Zij kreeg de inspectie voor de
volksgezondheid op haar dak, maar inmid
dels is alle rumoer verstomd. Om de kwali
teit te waarborgen, behaalt het personeel
allerlei certificaten. Bij de intake van bewo
ners moet zij een inschatting maken of het
wel verantwoord is iemand aan te nemen.
„Je kunt toch niet zeggen: u bent te ver
ward, gaat u maar weer naar huis. Ook doe
ik geen verpleegtechnische handelingen als
een infuus inbrengen of zuurstof toedie
nen. De risico's dat er iets fout gaat, zijn te
groot", aldus Mieke Tielen.
Met de ziektekostenverzekering Anoz
wordt onderhandeld om tot een vergoe
ding te komen voor deze particuliere zorg.
Sinds een paar maanden is Anoz bereid om
de kosten die de bewoners anders aan re
guliere thuiszorg kwijt zijn (honderd gul
den per dag, 45 euro) te vergoeden. De res
terende 175 gulden (79, 41 euro) per dag
moeten de mensen nog steeds zelf betalen.
In tegenstelling tot de 'zorgfabrieken' zegt
Frans Tielen totaal geen problemen te heb
ben om aan verplegend personeel te ko
men. „We betalen meer dan in de cao is
vastgelegd. De verpleegkundigen voelen
zich hier ook nog een beetje Florence
Nightingale. Je wordt niet gestraft, omdat je
een half uurtje met een bewoner zit te pra
ten. Het is eerder tegenovergesteld. Bejaar
den komen hier vaak ondervoed en stijf
onder de medicijnen binnen. Soms kun
nen ze nog amper lopen. Dan geeft het een
kick als je iemand weer op de been kan
helpen. Die aandacht kunnen geven, vin
den de verpleegkundigen heerlijk."
Nieuw Unicum
Een woon- en
voorzieningencentrum in de
Zandvoortse duinen voor mensen
met een primair lichamelijke
handicap. Dat is Nieuw Unicum.
Uitgangspunt is 'zorg op maat',
gebaseerd op de mogelijkheden
van de individuele bewoner. De 200
mensen die tijdelijk of definitief in
Nieuw Unicum verblijven hebben
alles bij de hand: Nieuw Unicum is
eigenlijk een dorp op zich. Alle
bewoners hebben een eigen
woning en er wordt veel belang
gehecht aan privacy. Er is een
zwembad, een recreatieruimte en
ook op medisch gebied zijn alle
voorzieningen aanwezig.
bar was ik ook wel eens onzeker. Je
wilt het toch iedereen naar de zin
maken, alle ogen zijn op jou gericht
en er wordt veel van je verwacht."
Zwaar werk
Ook in café Spaamdam, aan de
Westkolk in Haarlem, waar ze bijna
tien jaar achter de bar stond, maakte
ze lange dagen. „De horeca is zwaar,
ook geestelijk. Je bent voortdurend
aan het kijken, nadenken en zorgen
dat mensen het naar de zin hebben.
Gelukkig heb ik in 'Spaarndam' wei
nig met agressie te maken gehad.
Het is een kleine gemeenschap, met
een redelijk grote sociale controle."
Dat was wel anders in het voormali
ge café Damiate, achter de Grote
Kerk, waar Gea Tak vanaf de zomer
van '86 tot begin '88 werkte. „Dat
was toen één van de echte cafés in
Haarlem, met twee mooie biljarts.
Op marktdagen waren we altijd heel
vroeg open, dat was heerlijk. Maar in
de weekenden kwam er steeds meer
jeugd, werd de sfeer agressiever. Dat
stuitte me tegen de borst. Ik wilde
lekker werken, niet met angst achter
de bar staan."
De laatste carrièrestap was die rich
ting restaurant Eten&Drinken, aan
het Haarlemse Spaame. „Het echte
horecawerk. In een restaurant heb je
heel direct contact met mensen,
maar kan je je ook terugtrekken."
Maar het knagen bleef, wanneer ze
naar de toekomst keek. „Ik wilde
niet op mijn zestigste nog steeds in
een restaurant bedienen en ieder
weekend en avond werken. Het
houdt een keer op."
Dus werd het Nieuw Unicum, de
zorg, een compleet ander leven. „Bij
de horeca hoort een bepaalde le
vensstijl, maar die mis ik niet. Ik heb
nu veel meer afwisseling, zou geen
vast rooster meer willen hebben. Dit
is heerlijk."
Gea Tak zit momenteel nog midden
in de opleiding. Na vier dagen wer
ken bij Nieuw Unicum kruipt ze één
dag per week in de schoolbanken
van het Nova College voor de oplei
ding verzorgende. „Dat is goed te
doen", vindt de Haarlemse. „En met
mensen werken, is het leukste wat er
is. Ik heb veel meegemaakt in de ho
reca, maar mensen blijven me ver
bazen. Wat ik in mijn vorige baan
heb geleerd en hier ook weer tegen
kom: wie goed doet, goed ontmoet.
Wanneer je naar iemand glimlacht,
lachen 99 van de honderd mensen
terug."
Gea Tak. Foto: United Photos De Boer/Marisa Beretta
Voor een biertje of koffie-
verkeerd hoefje niet meer
bij haar aan te kloppen. Gea
Tak (41) heeft de zorg voor
horeca-bezoekers gelaten
voor wat het is. Meer dan
twintig jaar leefde de
Haarlemse het nachtleven
dat bij het werk in kroegen,
discotheken en restaurants
hoort. Maar sinds
september vorig jaar zorgt
ze op een geheel andere
manier voor mensen; in het
Zandvoortse centrum
Nieuw Unicum.
door Pauline Blom
„De beslissing komt hier vandaan",
wijst Gea Tak op haar bovenste
borstbeen. Het borrelde al langer.
„Ik heb er lang tegenaan zitten hik
ken, maar de beslissing uiteindelijk
puur op gevoel genomen." Met dank
aan een laatste duwtje, uitgedeeld
door een samenloop van omstandig-,
heden. Want, vertelt Gea Tak: „Hoe
ik uiteindelijk in de zorg terecht ben
gekomen, is wel een bijzonder ver
haal. Ik was in de stad en dacht op
het laatste moment: ik loop lekker
door naar het station. Tijdens die
wandeling kwam ik in de Grote
Houtstraat een jongen tegen die fol
ders uitdeelde voor Nieuw Unicum.
Hij was ontzettend enthousiast. 'Het
maakt niet uit wat voor opleiding je
hebt gedaan of hoe oud je bent, we
hebben je nodig'. Afgelopen april
ben ik naar de open dag gegaan en
heb ik een ochtend meegelopen.
Drie dagen later zat ik op sollicitatie
gesprek en vanaf september vorig
jaar ben ik aan de slag."
De zorg. Dat klinkt als keihard wer
ken door te weinig handen aan het
bed, onregelmatige diensten en wei
nig aantrekkelijke salarissen. Terwijl
de horeca swingt, bruist, drinkt,
fooien oplevert en voor alles gezel
ligheid uitstraalt. De stap van Gea
Tak lijkt daarom een opmerkelijke.
Maar de Haarlemse heeft zich nooit
eerder zo op haar plaats gevoeld. „Ik
ben hartstikke gezond, kan alles en
vind het prettig het iemand naar de
zin te maken. Dat geeft me een goed
gevoel. In de horeca hadden mensen
mij nooit echt nodig, waren ze hoog
uit een uurtje van mij afhankelijk. In
Nieuw Unicum zijn ze juist heel erg
afhankelijk van mij, voor een langere
periode. Ze hebben het maar met
mij te doen."
Praatje
„Natuurlijk", vervolgt de positief in
gestelde Groningse. „Voor veel meer
dan de basiszorg heb je geen tijd.
Maar daar kan je al heel veel in stop
pen, door aanwezig te zijn en een
praatje te maken. Tijdsdruk is er al
tijd, maar ik ervaar geen stress. Ook
qua salaris vind ik het heel erg mee
vallen. Ik heb in vergelijking met de
horeca niet veel in hoeven te leve
ren. Ik zit absoluut op de goede
plek."
En dat terwijl Gea Tak op haar ze
ventiende de stap waagde richting
Randstad om te gaan werken in een
klein Zandvoorts restaurantje. „Ik
kende de horeca van mijn moeder,
die samen met haar tweede man een
café runde in Avenhom. Daar was ik
in de vakanties en weekenden vaak
te vinden." Het werk beviel en Zand-
voort werd Haarlem, waar ze in dis
cotheek De Molen in de Kleine
Houtstraat achter de bar aan de slag
ging. „Leuke tijd! En ik ontmoette er
mijn man, Hennie Leeflang, die daar
discjockey was. Het was wel echt
nachtwerk. Ik sliep uit, ging sporten
en vervolgens weer aan het werk."
Hard aan het werk. „Ik begon altijd
vroeg, wilde dat alles klaar was als de
zaak open ging. Ik voelde me thuis
in de horeca, maar vooral achter de
