DENKSPORT
"S
Fascinerende meerkoppige slang
9
III
'fl I
li
1
JJ]
1
lil
III
111
III
II
III
lllllll
11
111
H
III
1
9
•1
Khalifman aanwinst voor Corustoernooi
Guernsey herdenkt Victor Hugo
ederlandse paren
esteren goed
61
ff
ff
ZATERDAG 26 JANUARI 2002
BRIDGE
Marijke van der Pas
e zestiende en voorlopige laatste Cap Ge-
lEmst Young World Top ontbreken een
kanjers. Er zijn afzeggingen van de Itaiia-
van Meckstroth-Rodwell en van de we-
ampioenen Sontag-Weichsel. Desalniet-
n is het deelnemersveld van zeer hoog ni-
De drie Nederlandse paren weren zich.
er-De Wijs eindigen als tiende, Leufkens-
stra als achtste. De beste prestatie leveren
ivallers Jansma-Verhees met een vijfde
s. Zij verpletteren bijvoorbeeld de win-
5 van vorig jaar: Zia Mahmood en Andrew
on. De Pakistaans-Engelse combinatie
lt op de vugraph met 82-18 weggeveegd.
>t eerste diagram het mooiste spel van de
irlanders uit die ronde.
A 1073
V 1043
10742
75
W 0
Z
B 8
VB92
A H 9 8 3
H 10 9
9654
VAV87
B 5
B 6 3
piood opent op de zuidplaats met 14.
na doubleert. Hij heeft weliswaar maar
n driekaarten in de hoge kleuren maar hij
!u(| >enseert het gemis van lengte in die kleu-
ie iet overwaarde. Robson verhoogt zijn
er naar 24 om het de tegenpartij lastig te
01 n. Verhees doubleert: een teruggekaatst
matief) doublet. Jansma kan de punten
ef* i. Hij weet dat zijn partner geen inviteren-
var^nd meer kan hebben en dus doubleert
ïide hoge kleuren aan te geven. Jansma
geen fit, weet dat zijn partij de meerder-
ler punten heeft, weet ook dat de tegen-
kwetsbaar is en dat 24 gedoubleerd ge-
t 180 punten) geen erg grote ramp zal
lij besluit 24 gedoubleerd tegen te spe-
past.
I, l heeft maar zeven slagen. Na de uitkomst
sy m - vlahmood duikt en deblokkeert in
ilc nd 4B - dreigt echter een achtste slag.
irde nemen Jansma-Verhees gemakke-
irhees speelt 49 bij (lage kaart is een
gnaal) en Jansma interpreteert de extra
schoppenkaart terecht als "iets in har-
lansma vervolgt met V5. Verhees neemt
iWèet aas, speelt harten na voor de heer en
,2 weer aan slag met TV. Het contract is nu
Dnl één down voor +200, maar het verhaal
nog een staartje. Verhees switcht naar
ren. Mahmood, die kan uittellen dat dat
el bij west zal zitten, legt op de automati-
piloot de heer.
ederlanders straffen dat foutje genade-
if. Jansma neemt de heer met het aas en
onder de vrouw uit een klaveren terug,
eet dat zijn partner de boer moet heb-
ij want van heer-boer had zuid zeker de
gelegd. Als Verhees aan slag komt met
ft hij wat hem te doen staat: hij speelt de
inde harten na. Zuid kan niet voorkomen
W na deze manoeuvre nog een troefslag
n. Twee down (+500) levert 10 IMP op.
illega's zijn met de O W-handen in 3 SA
igegaan.
r-De Wijs beginnen het toernooi goed.
lan na zes van de vijftien ronden zelfs
le. In de tweede helft zakken ze weg naar
nde plaats. Muller laat zich bijvoorbeeld
2) bij de neus nemen door Daniela von
V 9 5 2
4 V 8
AB 1085
B 6
103 N
65 W«-J+ 0
V 8 7 3 Z
8764
493
H 7 4 2
952
A
4 A H 10742
4 V 9 6 3
10 4
kt
rnim opent de westhand met 14. Auken
JW in Amim openen elke hand met een vier-
in een hoge kleur eerst die vierkaart. Een
if zeskaart in een lage kleur komt later,
ree passen biedt Muller als zuid 34. De
'm loogt op naar 44. Alle zuidspelers heb-
3P 4 gemaakt, behalve Robson. Niemand
hoe dat gebeurd is, maar dat wordt
lig duidelijk. Von Amim komt uit met
ar partner geeft met ^9 een oneven aan-
n. Ze incasseert ook ♦A en weet na ^2
ncj ast niet in het bezit is van 4A. Von Amim
t nu weloverwogen klaveren door, in de
lW elrenonce. Muller denkt na. Ook hij heeft
stributiesignaal gezien en weet dat west
warte kaarten heeft. Het lijkt erop dat de
p 4B noodzakelijk is. Dat naspelen in de
elrenonce is bovendien verdacht. Von
wil hem natuurlijk laten troeven in de
ny zodat hij niet meer kan snijden op de
Muller begrijpt het spel: hij troeft de kla-
in de hand, steekt over naar 4V en snijdt
m rtrouwen op 4B. Helaas, vrouwen zijn
argrondelijk. Eén down kost de Neder-
6 IMP. De twee Noorse paren, zilver
laatste WK, vormen een klasse apart in
ld. Helgeo-Helness winnen het toernooi
punten. Brogeland-Saelensminde
[en met 821 punten op de tweede plaats,
e Auken levert een geweldige prestatie,
rnim wordt na de ronde tegen Muller-
Vijs opgenomen in het ziekenhuis. Het
niet ernstig. Auken speelt het toernooi
t met Klaus Reps, de echtgenoot van Von
n, en eindigt op de derde plaats met 815
fn.
PUZZEL
1
2
3
4
5
6
7
8
9
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
25
26
27
28
29
30
31
32
33
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
53
54
55
56
57
58
59
60
62
63
JPB7
Oplossing ®Jps
nummer 3
De twee gevraagde woorden van de puz
zel van vorige week waren:
FOTOPAGINA en TABERNAKEL
Kruiswoordraadsel
nummer 4
Horizontaal:
1. Vleesgerecht; 5. doen opstijgen; 10.
behoeftig; 11. grondsoort; 12. afkeuren;
14. bede; 16. vlek; 18. plavuis; 20. konink
lijke aanspreektitel; 22. hoogste punt; 23.
verhoogde toon; 24. jonge stier; 25. punt
van een lijst; 27. opkoper van gestolen
goed; 29. vruchtbaar oord; 30. doceren;
32. eren; 34. lieden; 35. afgelegen; 37.
olienootje; 39. redenaar; 42. bout; 44.
aalvork; 46. schoonmaakmiddel; 48.
boogbal; 49. mollengang; 50. chemisch
element; 51. gast; 53. toverij; 55. hinder;
56. sierheester; 58. grasveld; 60. gewicht;
61. vis; 62. lapzwans; 63. beklagenswaar
dig kind.
Verticaal:
1. Voordelig; 2. niet tijdig; 3. woonboot;
4. vlek; 6. plas; 7. koeienmaag; 8. god van
de oorlog; 9. aantekenen; 12. deel van
een jas; 13. cijfer; 14. strafwerktuig; 15.
rustbank; 17. keukengerei; 19. kreet; 21.
soort; 26. flauw; 27. gewas; 28. bandiet;
29. bizon; 31. grote toeloop; 33. dik; 36.
hardop voorlezen; 37. kind in de puber
teit; 38. zeer spoedig; 39. vol scheuren;
40. Spaans riet; 41. schaftlokaal; 43. lote
rijbriefje; 45. tweewielige disselwagen;
47. tafel; 52. treksluiting; 53. spijskaart;
54. Engelse adellijke titel; 55. gast; 57.
bekeuring; 59. dierentuin.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters uit de volgende vakjes:
45-51-15-38-8-62-50-44 en 11-57-46-22-
3-41-54-32?
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per brief
kaart, dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat
Leidsch Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Onder de inzenders worden twee ca
deaubonnen van 12,5 euro verloot.
Winnaars
H.J. van der Werff,
Brittenburg 50, Leiderdorp (cryptogram).
J. de Jong,
Ganzenwei 118, Warmond (kruiswoord).
Cryptogram nummer 4
Horizontaal:
4. Duur advies (5,4); 6. Aansporing om een vis te ver
moorden (10); 10. Adoratie van de televisie? (15); 11.
Zwier er maar niet uit! (6); 12. Bekijken is een kwestie
van lichten (7); 13. Sla in de keel (4); 14. De kaarten
van uitblinkers (4); 16. Dikhuid (4); 18. Tijdelijke stu
dietoelage? (11); 19. In de buurt van de post (2); 21.
Dat gebruik is kort van stof (8); 22. Massa loodsen?
(9).
Verticaal:
1. Het eiland van een tandarts? (12); 2. Faciliteit van
een nieuweling? (16); 3. Wijzen op de organen van
moeder (8); 5. Prutsen in de praktijk (8); 7. Het voort
durende kletsen van konijnen (8); 8. Ontwerp voor
de wegenbouw? (9); 9. Somber afgenomen (9); 15.
Maakt dat je weg komt (7); 17. Heeft die gebruiker er
tabak van? (7); 20. Ze hadden last van de club (5).
Oplossing
nummer 3
Horizontaal:
6. Drijfvermogen; 9. stille
armoede; 10. ophopen; 11.
dolblij; 12. gemeentepolitie;
15. nachtkaars; 16. pop; 17.
knopen; 18. voertuig; 21.ket-
tingkast.
Verticaal:
1. Grasboter; 2. afdichten; 3.
verlopen paspoort; 4. omgaan;
5. onheil; 7. gym; 8. verleid
ster; 11. doorkijkjurk; 13. echt
paren; 14. imago; 19. gist; 20.
tel.
DAMMEN
Eric van Dusseldorp
9
Diagram nr. 1
Het Laöcoön-motief is een van
de meest intrigerende gegevens
in de damproblematiek. Het is
altijd fascinerend om te zien
hoe een enkele witte dam een
hele batterij aan zwarte stukken
zodanig aanvalt dat een win
nende rondslag niet te voorko
men is. Laöcoönstanden, ge
noemd naar een Grieks mytho
logisch dier, een soort meerkop
pige slang, komen daarnaast
ook voor in het partijspel en
soms in het eindspel.
De damproblematiek biedt, zo
als gewoonlijk, de meeste moge
lijkheden om het idee op een
spectaculaire manier te verwe
zenlijken. De compositie afge
beeld op diagram 1, gemaakt
door de bekende problemist
Dirk van den Berg, is een voor
beeld van een zeer geslaagde
bewerking op het thema. Sterke
spelers zullen de grootst moge
lijke moeite hebben om het
standje van het blad op te los
sen - niemand verwacht immers
de zet 5-32!!
Wit baant zich een weg naar
Diagram nr. 2
dam door 32-27 (31x22) 23-19
(14x34) 15-10 (20x38) 10-5
(16x27) 5-32! waarna de stand
van diagram 2 is ontstaan.
Zeven stukken, waarvan er al
een gevaarlijk dicht bij de dam-
lijn staat, moeten het afleggen
tegen de eenzame dam. Een
goed damprobleem dient min
stens één scherpe variant te
hebben. Welnu: (38-43) 32x48
(22-28) en hoe won dit ook al
weer? Oh ja: 48-25 (28-33A) 25-9
(18-23) 9-14 (23-29) 14-20 (29-
34) 20x38 (34-40) 38-33 (40-45)
33-50 en de ultieme opsluiting is
bereikt. A(28-32) 25-9 (18-23) 9-
20 en wint.
Er zijn veel composities op het
Laöcoön-motief gemaakt. Het
leidt nauwelijks twijfel dat de
mooiste vondst afkomstig is van
de Zwitsers-Nederlandse groot
meester Andreas Kuijken. Van
uit diagram 3 voltrekt zich een
wonder: Na de noodzakelijke
maar kunstige inleiding 33-29
(24x22) 31-27 (22x42) 12-8
(19x37) 43-38 (42x33) 8-3 is de
positie van diagram 4 bereikt.
Diagram nr. 3
Het is amper voor te stellen dat
van alle mogelijke zwarte zetten
er niet één is, die een ontsnap
pingsmogelijkheid geeft. Twee
zwarte stukken staan immers
gevaarlijk dicht bij de damlijn en
de schijf op 40 kan zelfs aan de
rand worden vastgezet. Het kost
even tijd om alle mogelijkheden
na te lopen. De hoofdvariant is
(40-45) 3x50. Ook veel andere
voortzettingen leiden tot een
scherpe rondslag.
Opmerkelijk genoeg maakte de
auteur van het eerste vraagstuk
een wat zurige opmerking over
de zwarte schijf op 40 (De Pro
blemist juni 2001); deze zou vol
gens hem geen functie hebben
in de afwikkeling en 'dus' een fi
gurant zijn.
In de damrubriek van 26 de
cember werd het standje wit: 15,
25, 30, 33 zwart: 13, 19, 24, 29,
35 ter oplossing aangeboden.
Wit wint door 15-10 (29x38) 10-4
(38-42A) 4x48 (35-40) 48-42
(24x35) 42-24 (19x30) 25x45
A (24-29)4x43/49(35x24)43/49-
38 (29-34) 38x20/15 en zwart
Diagram nr. 4
Diagram nr. 5
mag alweer niet verder met
schijf 34 en op 19-23 wint 20-14.
Men kan zich de vraag stellen
hoeveel stukken er door een
dam moeten worden aangeval
len om met recht van een Laö-
coön te kunnen spreken. De
meeste problemisten vinden dat
het er minstens vier moeten
zijn. Het eindspelletje dat ter
oplossing wordt aangeboden
(auteur: Eric van Dusseldorp),
bevat een mini-Laöcoön. Zie
diagram 5. Wit begint en wint.
SCHAKEN
Toen Gari Kasparov een week
voor aanvang van het Corus
toernooi belde met de medede
ling dat hij zo verkouden was
dat hij niet kon meespelen, zal
toernooidirecteur Jeroen van
den Berg misschien een heel le
lijk woord gezegd hebben. Kas
parov, Kramnik, Ivantsjoek en
Ponomariov vielen af, dat was
natuurjijk erg. Maar Van den
Berg wist het knap op te lossen.
Binnen enkele dagen wist hij
met Barejev, Drejev, Khalifman
en Morozevitsj het deelnemers
veld op een fantastische manier
te completeren. Leuke bijkom
stigheid is dat de invallers, mis
schien met uitzondering van
Drejev, allen uitblinken in crea
tiviteit, originaliteit en vechtlust.
De gemiddelde Elo-rating van
de deelnemers daalde, maar de
amusementswaarde van de par
tijen is door de ongelukkige om
standigheden misschien wel ge
stegen!
Een absolute aanwinst voor het
toernooi is Alexander Khalifman
uit Sint Petersburg, die tijdens
het toernooi 36 jaar werd. Een
paar jaar geleden noemde hij
zichzelf gepensioneerd, maar hij
is weer helemaal in beeld sinds
hij in 1999 in Las Vegas wereld
kampioen werd van de FIDE. In
2000 maakte hij indruk met een
toernooizege in Hoogeveen, na
vijf partijen achterelkaar te heb
ben gewonnen. In de eerste
helft van het Corustoernooi liet
hij een paar fraaie staaltjes van
creativiteit zien.
In de eerste diagramstelling
Diagram 1:
Stand na 34 zetten
heeft Khalifman zwart tegen Je
roen Piket. Hij dreigt Pxe3, maar
moet wel de witte c-pion in de
gaten houden. Piket waagt de
gok, heeft ook weinig keus.
Piket - Khalifman
35.Khl Pxe3 36.Tgl Pg4 37.c7
Pxf2+ 38.Kh2 Pg4+ 39.Khl Df6!
Een prachtige vondst. Wit mag
een tweede dame halen, nog
wel met schaak, maar blijkt er
niets aan te hebben!
40.C8D+ Kg7
Daar sta je dan met je twee da
mes. Piket moet er meteen een
teruggeven.
41.Dxg4+ fxg4 42.Tfl Dxh4+
43.Kgl Dg3 44.Txf7+
Helaas voor Khalifman; zijn ge
niale combinatie leidt niet tot
winst. Na nog vijftien schaakjes
werd op de 59e zet tot remise
besloten.
Gelukkig werd Khalifman met
zijn creativiteit ook enkele ma
len beloond.
Diagram 2:
Stand na 20...e5
Kasimdzjanov - Khalifman
l.d4 Pf6 2x4 g6 3.Pc3 d5 4.Pf3
Lg7 5.Db3 dxc4 6.Dxc4 0-0 7x4
a6 8.Db3 b5 9x5 Pfd7 10.h4
Khalifman noemde dit na afloop
de meest directe en gevaarlijke
aanpak.
10..X5 11x6 c4 12.Ddl Pb6
13xxf7+Txf7 14.h5 Pc6
15.hxg6 hxg6 16.Le3 Lf5 17.Pg5
Tf6 18.g4 Le6 19.Pce4 Ld5
Dit is allemaal al eerder ge
speeld. In een partij Anand-
Svidler speelde wit 20.Dd2,
maar Kasimdzjanov haalde een
paar zetten door elkaar.
20.f3 e5!
Zie diagram 2. Khalifman noem
de de wite koningsstelling zwak
genoeg om met zwart een kwali
teit voor te offeren.
21.dxe5 Pxe5 22.Le2 Lxe4
23.Pxe4 Te6 24.g5?
Khalifman noemde dit een on
zinnige zet. Wit had moeten ro
keren, waarna zwart beter staat,
al wist hij niet precies een ver
volg te noemen.
24...Dc7 25.Dc2 Td8 26.Tdl
Pd5 27.Dcl Pg4 28.Lf4 Db6
Wit geeft het op. Uiteraard wil
den de toeschouwers graag zien
wat zwart dan precies dreigt,
maar Kasimdzjanov wilde dat
liever niet afwachten. Alle zwar
te stukken staan optimaal op de
witte koning gericht.
Khalifman - Van Wely
1x4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4
4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.f3 e6
7.Le3 h5 8.Dd2 Pbd7 9.Lc4 Pe5
10.Lb3 b5 11.0-0-0 Lb7 12.Lg5
Da5 13.Kbl Pc4 14.Lxc4 bxc4
15.Thel
Na deze zet moeten er bij zwart
toch belletjes gaan rinkelen.
Maar helaas.
15...Tb8 16.Pf5! exf5 17 e5!
Beslissend, want na 17...dxe5
18.Lxf6 is de mat dreiging Dd7
zwart fataal.
17...Lc8 18.exf6+ Le6 19.5cg7
Lxg7 20.Dxd6
Nu wordt Tb7 beantwoord met
Dd8 en Lf8 met Txe6. Zwarts
antwoord maakt het nog even
spannend.
20...Txb2+ 21.Kxb2 Dxc3+
22.Kcl Db2+ 23.Kd2 Dd4+
Er zit geen eeuwig schaak in,
vooral omdat wit De7 blijft drei
gen.
24.Dxd4 Lxd4 25.Ke2 Lb6
26.Tbl Lc7 27.Tb7 Lxh2 28.f4
0-0 29.Thl Lg3 30.Txh5 Kg7
31.Lh6+ Kg6 32.Tg5+
Zwart geeft het op vanwege
32...Kxh6 33.Txg3 gevolgd door
Tbl en Thl mat.
FILATELIE
Het Basisassortiment Euro II,
waarin alle gelegenheidszegels
zitten met een waardeaandui-
ding in euro's, komt 28 januari
aan de loketten. Het bevat twee
velletjes, zeven boekjes en een
mailer. In dit pakket zit de reeds
besproken rode bijplakzegel van
,02; vijf gelijke zegels in een
velletje.
Verder een boekje met vijf gelij
ke Geboortezegels (ooievaar)
van 0,39 (ook als mailer met
vijftig zegels); een boekje met
vijf gelijke Huwelijkszegels (twee
gezichten) van 0,39 (ook als
mailer); een mailer met vijftig
Rouwzegels van 0,39; een vel
letje met twintig gelijke Verhuis-
zegels (een huisje als mannetje)
van 0,39 en een boekje 'Tien
om te feliciteren' met tien ver
schillende zegels van 0,39.
Dan drie boekjes met euroze
gels: vijf van 0,39, vijf van
0,54 en vijf van 0,75. Tot slot
een boekje 'Tien voor uw post'
waarin tien gelijke zegels van
0,39.
Voor de goede orde: op 2 janua
ri verscheen assortiment Euro I
met daarin een bijplakzegel van
0,12, twee zakelijke zegels van
0,39 en 0,78 en acht velle
tjes (met steeds vijf zegels) met
Beatrixzegels in waarden van
0,25, 0,39, 0,40, 0,50,
0,65, 0,78, 1,00 en 3,00.
Dit jaar hebben in België twee
WK's plaats op één en dezelfde
locatie: het Circuit Zolder. Het
EK veldrijden wordt op 2 en 3
februari verreden en van 8 tot 13
oktober volgt het wereldkampi
oenschap wielrennen op de
weg. Aan beide evenementen
heeft België op 21 januari twee
€0,42 -zegels gewijd. Op dezelf
de dag verschenen nog twee
0,42 -sportzegels. Deze zijn ge
wijd aan het 100-jarig bestaan
van de Koninklijke Belgische
Tennisbond. Op beide zegels is
een speler in actie.
De zegels in de Belgische reeks
'Promotie van de filatelie' heb
ben vier jaar lang portretten van
de koninklijke familie laten zien.
Dit jaar (uitgifte 11 februari)
maar één zegel in de waarde van
0,42 0,10 met daarop een teke
ning (een gekleurde draak), de
winnende kindertekening van
een wedstrijd uitgeschreven ter
gelegenheid van Belgica 2001.
De tweede zegel (0,42) die 11 fe
bruari uitkomt memoreert het
150-jarig bestaan van de Univer
siteit Antwerpen. Op de zegel
een blik (gebaseerd op een 150
jaar oude gravure) vanaf het wa
ter op Antwerpen.
Les Misérables van Victor Hugo
is, mede door de musical en
films, een van de bekendste no
velles van deze tijd. Hugo in
1802 in Parijs geboren, schreef
het verhaal tijdens zijn verblijf in
Guernsey, waarheen hij was uit
geweken vanweg»pijn uitge
sproken politiek^fenkbeelden
en zijn aversie tegen Napoleon
III. Zestien jaar heeft hij aan het
boek gewerkt, hij voltooide het
in 1845 en het werd in 1862 voor
het eerst gepubliceerd.
Frankrijk herdenkt de 200ste ge
boortedag van Victor Hugo in
de loop van het jaar, maar Gu
ernsey bijt 6 februari echter al
het spits af met de uitgifte van
zes zegels en een velletje. De ze
gels tonen Victor Hugo in Gu
ernsey (22p), de 'musicalfigu
ren' Cosette (27p), Valjean (36p),
Javert (40p), Cosette met Marius
(45p) en op die van 65p de no
velle en een detail van de parti
tuur van de musical. De zes ze
gels zitten ook in een velletje
met op de tussenstrook Cosette
gebaseerd op het promotiema
teriaal voor de musical.
