'Scholen mogen
zich afsplitsen'
BINNENLAND
OPRUIMING-
'11
'Harmeien' was treinramp zonder lange nazorg
PERZISCHE TAPIJTEN
Advies onderwijsraad over schaalgrootte
Twintig jaar cel geëist
voor moord op juwelier
Hartverscheurende taferelen bij uitzetting
Hersencellen
blijven leven
Melkert: Paal
en perk aan
criminaliteit
Opvolger F-16
IND wil asielverzoek
kopstuk PKK afwijzen
dinsdag 8 JANUARI 2002
NP/Kina-B. Klazenga
g ;ker blokkeert
liw bungalows
- Een populatie boom-
blokkeert de bouw van
ïgalowparkje bij het
rhoekse Neede. Aange-
boomkikker in Neder-
•n beschermde diersoort
de bouw van zeventien
jtiebungalows niet door-
g geweest bij een ge-
issen zijn advocaat en
jdbescherming Dor-
over het lot van het
De stichting vindt het
;d dat vader Martin
onbereikbaar is sinds
itbank besloot dat Ro-
7St Jtijdelijk naar een pleeg-
ig japioet. Huisman's advo-
(Qfgt met de Jeugdbescher-
te hebben afgesproken de
ikken voort te zetten.
>edij
'tuiaam toch
)rd
i Molukker
an 1
rgunning voor
lillen onnodig
!e. «stad - Nederlanders en
nen die zich op de Ne-
idse Antillen willen vesti-
'on\ ebben sinds gisteren
verk- en verblijfsvergun-
te neer nodig, aldus minister
rtha van justitie. Aanvan-
'f iwaren verschillende ei-
i ber
I n bang dat het openen
11 i grenzen een bedreiging
>c J irmen voor de werkgele-
id. Martha heeft nu be-
u". de vergunningsplicht af
oor affen en zo het investe-
limaat verbeteren en de
Jmie stimuleren.
COMMENTAAR
landicapte
;drinkt in bad
- Een 35-jarige bewo-
n zorginstelling Leeker-
Jin Wognum is zondag
en in bad verdronken. Het
Joffer, een geestelijk ge
tapte man, werd tien mi-
1 alleen gelaten toen hij
pnk, vermoedelijk na een
Jtische aanval. Dit week
krant een andere bewo-
n het centrum om het le
bdat hij door het ijs was
f-
enne Urka 'bij'
-.eling Juliana'
kum - De wapens waar-
Molukkers in 1975 konin-
liana wilden gijzelen, wa-
jleverd door Etienne Urka.
eweert de leider van de
iMolukkers, Jack Mala-
morgen in het tv-actuali-
Jprogramma 2Vandaag.
kdsman van Urka, mr. D.
pr, ontkent de beschuldi-
ürka werd begin jaren ne-
tdoor het toenmalig re-
(ïeteam IRT gezien als de
ger van de geliquideerde
paron Klaas Bruinsma.
thals: Zwolse
vel uitleveren
aag Minister Korthals
Istitie wil de uitlevering
fe Verenigde Staten van de
e diskjockey en diens me-
öachte niet langer uitstel-
e mannen worden ver-
'van smokkel van xtc-pil-
lar New York. De Haagse
lank gaf in december
jlicht voor de uitlevering,
le advocaten gingen hier-
beroep en vroegen om
irting van de uitlevering.
Ier Roebelle
bij gesprek
ft g(t£CHT - De vader van Ro-
BerfRihkers is gisteren niet
den haag/gpd - Scholen of een
groep leraren binnen een school
moeten de mogelijkheid krijgen
zich af te splitsen, als ze van hun
organisatie niet de ruimte krijgen
een eigen invulling aan het on
derwijs te geven. Dat vindt de
Onderwijsraad, het belangrijkste
adviesorgaan van het ministerie
van onderwijs.
Het voorstel maakt deel uit van
een advies over onder meer
schaalgrootte in het onderwijs,
dat vandaag is gepresenteerd.
Het is nu nog niet mogelijk op
onderwijskundige gronden uit
een school of een groep van
scholen te stappen en zelfstan
dig verder te gaan. De Onder
wijsraad wil dat veranderen als
reactie op de voortgaande
schaalvergroting in het onder
wijs.
Volgens voorzitter prof. A van
Wieringen van deze raad maken
door fusies veel scholen inmid
dels deel uit van een grote on
derwijsorganisatie. „Soms is
zelfs sprake van een monopolie
positie in een regio. Zo is er in
Den Haag en omgeving nog
maar één organisatie voor mid
delbaar beroepsonderwijs." Van
Wieringen kan zich voorstellen,
dat niet alle scholen achter het
onderwijskundige beleid binnen
hun organisatie staan en een
andere koers willen varen. „On
der strikte voorwaarden moet
het kunnen uit het scholenver-
band te stappen."
Zo'n voorwaarde is bijvoorbeeld
dat de betreffende school of
groep leraren een goed onder
bouwd plan heeft, dat breed
wordt gedragen door onder
meer veel ouders. Van Wierin
gen verwacht niet, dat scholen
zich massaal zullen afsplitsen
als ze daartoe de kans krijgen.
„Maar het zou wel goed zijn als
die mogelijkheid er komt. Dat
komt de variëteit in het onder
wijs alleen maar ten goede." De
voorzitter van de Onderwijsraad
is een groot voorstander van
verscheidenheid in het onder
wijs.
breda/gpd - Berekenend, koel
en niets ontziend is een 33-jari-
ge man uit Roosendaal te werk
gegaan bij de overval op een ju
welier in Roosendaal, waarbij de
eigenaar door de verdachte
werd doodgeschoten. Hij hoor
de gisteren voor de rechtbank in
Breda de hoogst mogelijke straf
tegen zich eisen: twintig jaar cel.
Nog één grote slag had de man
willen slaan toen hij eind 2000
na een gevangenisstraf van vier
jaar wegens diefstal met geweld
was vrijgekomen. Hij was zijn
huidige leven beu en wilde in
zijn geboorteland Turkije een
nieuw leven beginnen. Intussen
had hij ook geld nodig voor zijn
drugsgebruik.
Op 20 februari van het vorig jaar
pleegde hij eerst een overval op
een fotozaak in Roosendaal,
waarbij hij 18 video-camera's
buitmaakte. Op 3 maart volgde
een gewapende overval op een
GWK-kantoor in Roosendaal.
De buit was hier ruim 14.000
gulden. Met een deel van dit
geld kocht hij een echt pistool.
Hij glipte met een klant mee
dronten - De uitzetting van moeder Orouji
en haar twee dochters uit het asielzoekers
centrum Dronten leverde gisteren hartver
scheurende taferelen op. De Iraanse familie
verblijft zes jaar in Nederland, maar is nu uit
geprocedeerd. Voor vader Orouji is er nog
even uitstel in verband met gezondheids
klachten, maar de verwachting is dat over
twee maanden ook voor hem de opvang in
het AZC ten einde is. Moeder en dochters ver
lieten gisteren het asielzoekerscentrum. Een
bus vol scholieren, (oud-)klasgenoten van de
16-jarige Nazanin, hield een vreedzame de
monstratie. Ook vertegenwoordigers van het
Deltion College, waar Nazila (21) haar oplei
ding volgt, waren erbij. Tientallen medebe
woners van het AZC gaven met hun aanwe
zigheid morele steun. Ook bij velen van hen
stroomden de tranen. De gescheiden uitzet
ting van het gezin, het lange verblijf in Ne
derland en het feit dat met name de twee
dochters helemaal zijn ingeburgerd in de
maatschappij, zorgde voor veel onbegrip en
emotie. Foto: ANP/Mischa Massink
naar binnen in de afgesloten ju
welierszaak, dwong de aanwezi
gen onder dreiging van zijn
vuurwapen op de grond te gaan
liggen en schoot de vitrines aan
diggelen. Hij graaide de dure
horloges weg en stopte die in
een rugzak die hij voor zijn buik
had gebonden. Zijn vlucht werd
bemoeilijkt doordat zijn brom
mer niet wilde startten. Tegen
de politie verklaarde de man dat
hij bang was gelyncht te worden
door de groeiende menigte. De
eigenaar was inmiddels ook bui
ten gekomen om hem aan te
pakken. Volgens de overvaller
zou het wapen, dat hij nog
steeds in zijn rechterhand hield,
toen per ongeluk zijn afgegaan.
Hij had maar één keer gescho
ten. Een aperte leugen, aldus of
ficier van justitie Olthof. Meer
dere getuigen hebben immers
drie schoten gehoord en uit on
derzoek is vastgesteld dat de
man drie keer heeft gevuurd.
Vermoedelijk het tweede schot
heeft de juwelier dodelijk getrof
fen.
Uitspraak op 21 januari.
leiden/amsterdam - Hersencel
len in gekweekte weefselplakjes
kunnen drie weken buiten het
menselijk lichaam in leven ge
houden worden. Dit blijkt uit
onderzoek van het Nederlandse
Instituut voor Hersenonderzoek
en van het Interuniversitair
Oogheelkundig Instituut. De in
stituten onderzoeken het ver
mogen van hersencellen om te
herstellen van ziekten als Par
kinson, Alzheimer en multiple
sclerose. De onderzoekers ge
bruikten hersenmateriaal van
patiënten met één van bovenge
noemde ziekten en van patiën
ten zonder een hersenziekte.
Het hersenweefsel kwam be
schikbaar binnen acht uur na
het overlijden en werd met be
hulp van groeifactoren en extra
energie in leven gehouden.
westerbork/anp - „Nul toleran
tie en honderd cellen erbij."
Daarvoor pleitte PvdA-leider
Melkert gisteren in een nieuw
jaarstoespraak. Hij noemde het
onaanvaardbaar dat smokke
laars van cocaïne niet meer aan
gehouden worden, omdat er op
Schiphol onvoldoende voorzie
ningen zijn en omdat er een te
kort aan cellen is.
Melkert bekritiseerde ook de
omstreden schikkingen rond de
voedselvergiftiging op Haïti en
de bouwfraude. In de visie van
Melkert moet de politiek duide
lijke criteria stellen.
Het kabinet zit duidelijk met de opvolger van de F-16 in zijn
maag. Moet Nederland voor de industrieel lucratieve Joint
Strike Fighter QSF) van de Amerikanen kiezen, of moeten we
ons als rechtgeaarde Europeanen gedragen en voor de Euro-
fighter en/of de Franse Rafale gaan. Het gaat niet om niks:
zo'n zes miljard euro (13,2 miljard gulden) aan belastinggeld.
De belangrijkste vraag dreigt Den Haag echter uit het oog te
verliezen: hebben we die dingen eigenlijk wel nodig?
De Amerikanen houden ons wel een hele vette kluif voor als
we nu beslissen. Als we voor 800 miljoen dollar meedoen
aan de ontwikkeling van de JSF, verdienen we straks - bij de
verkoop van zesduizend JSF's - het tienvoudige terug aan
compensatieorders.
Ook de fabrikanten van de Eurofighter en de Rafale bieden
compensatieorders. Maar beide toestellen zijn al redelijk ver
ouderd, hetgeen hun militaire waarde devalueert en ze met
een minder aantrekkelijk maakt voor onze industrie.
Wat te doen? In de discussie worden eigenlijk - zoals altijd -
louter industriële en politieke argumenten gebezigd. De mi
litaire noodzaak van de opvolger van de F-16 zal natuurlijk
uitvoerig op het ministerie van defensie zijn besproken,
maar welke militair kiest - als hij de kans krijgt - niet voor het
nieuwste materieel? Wat moet een klein land als Nederland
met het modernste jachtvliegtuig ter wereld, als we zelfs in
Afghanistan met onze F-16's niet willen schieten?
De militaire rol van ons land is na 11 september aan een eva
luatie toe. Een nieuwe taakomschrijving heeft consequenties
voor de aanschaf van militair materieel. Moet Nederland ei
genlijk wel over een moderne luchtmacht beschikken, of die
nen we ons te focussen op de taak van vredesbewaarder op
de talloze 'hot spots' in de wereld?
den haag/anp - De Immigratie-
en Naturalisatiedienst (IND) is
van plan het asielverzoek van
PKK-kopstuk Nuriye Kespir af te
wijzen. Dat heeft een woord
voerder van het ministerie van
justitie gisteren gezegd.
Kespir heeft in het najaar in Ne
derland politiek asiel aange
vraagd. De IND heeft onderzoek
gedaan naar de mogelijke be
trokkenheid van Kespir bij oor
logsmisdaden.
De dienst heeft het voornemen
om de aanvraag af te wijzen aan
de advocaat van Kespir bekend
gemaakt. Die heeft nog de gele
genheid gekregen te reageren.
Verwacht wordt dat de definitie
ve beslissing van de IND niet
lang meer op zich laat wachten.
In afwachting hiervan zit de
Koerdische vast in het grenshos
pitium. Bij een afwijzing zal ze
het land moeten verlaten. Tur
kije heeft nog niet om de uitle
vering van Kespir gevraagd, laat
een woordvoerder van de Turk
se ambassade in Den Haag we
ten, maar doet dat mogelijk wel
als het asielverzoek definitief is
afgehandeld.
Het nationaal opsporingsteam
voor oorlogsmisdrijven is op de
hoogte van de aanwezigheid van
Kespir en het onderzoek van de
IND. „We hebben al wat inlich
tingen ontvangen", zegt een
woordvoerster van het openbaar
ministerie in Arnhem.
Het zogenoemde novo-team is
nog niet met een eigen onder
zoek begonnen. Dat kan volgens
het OM pas als er een definitieve
beschikking van de IND is. Eerst
moet dan nog bepaald worden
of het novo-team rechtsmacht
heeft. Cruciaal daarbij is de
vraag of er in Oost-Turkije spra
ke was van een oorlogssituatie.
(advertentie)
De mooiste Oosterse Tapijten nu voordeliger dan ooit
sinds 1919
Heemstede, Binnenweg 211, 023-5292509
www.perez-perzen.nl
Het stoffelijk over-
lat in december uit Indo-
lar Nederland is overge-
blijkt toch van de ver-
"ederlandse Molukker
lohy te zijn. Eerder liet
ie van het slachtoffer
dat het lichaam niet van
jekomen Molukker uit
was. Nanlohy werd in
iber het slachtoffer van
islag op een veerboot op
gegUukken, de California.
h ismailer wordt
1 vervolgd
?thd
hetHr - De aanklacht van de
is 1 kaanse autoriteiten tegen
het jarige Utrechtse seksmai-
me rcff niet ingetrokken. Dat
t le federale rechter in Chi-
jn. lasteren besloten. De ad-
md van de verdachte had
fit de aanklacht niet-ont-
lijk te verklaren. De man
ds augustus 2001 vast in
;o omdat hij vijf maan-
ng seksueel getinte mail-
twisselde met een 14-jari-
erikaanse tiener. Op dit
staat een maximale straf
jaar.
door Gerhard Wilts
barneveld - Veertig jaar na de
tragedie bij Harmeien is oud-mili
tair Jan Zoethout uit Barneveld
nog ongebroken. Hij behield zijn
optimisme en vechtlust, hoewel
de ernstigste treinramp van ons
land zijn leven, lichaam en loop
baan in een oogwenk heeft ver
anderd. „Grote kans dat ik lig te
pitten, als ik nu met de trein
langs Harmeien kom", zegt hij
met gevoel voor humor.
De achtste januari is voor de 63-
jarige Jan Zoethout en zijn
vrouw Greet bijna een dag als
alle andere. „Een gewone da
tum. Toevallig moet ik vandaag
naar Den Haag en kom dus
weer langs Harmeien. Maar er
over piekeren, nee. Voor de
slachtoffers van Harmeien was
geen nazorg als in Volendam,
geen ontmoeting of onderlinge
steun."
Zoethout weet zich die winterse
maandagmorgen in 1962 nog
haarscherp te herinneren. „Ik
moest die dag naar Roosendaal,
voor een gevechtscursus bij het
korps commandotroepen, in
verband met de voorbereiding
op een uitzending naar Nieuw-
Guinea. Omdat we bij mijn
schoonouders in Groningen lo
geerden, moest ik er om half zes
uit. Balen, maar gelukkig reisde
mijn schoonvader mee tot
Zwolle. Greet zou met onze ba
by van zes weken in Groningen
blijven."
In Utrecht stapt de 23-jarige be
roepssergeant over op de trein
naar Rotterdam. Van wat er is
gebeurd na het vertrek uit
Utrecht, kan Zoethout zich niets
meer herinneren. Om negentien
minuten over negen ramt de in
tercity bij Harmeien op volle
snelheid op de stoptrein naar
Breukelen. In een vermorzelen
de klap sterven meer dan ne
gentig passagiers, onder wie bij
na alle inzittenden in Zoethouts
coupé. Een van zijn medereizi
gers wordt naar buiten geslin
gerd en komt er met glasscher
ven in het gezicht wonderwel
goed van af.
Zoethout raakt door de klap be
kneld tussen twee banken; dat
voorkomt dat hij onder het rij
tuig verpletterd wordt. Buiten
bewustzijn hangt hij zes uur tus
sen de wrakstukken, totdat een
verpleger zijn groene uniform in
de ravage ziet. „Ik bleek geen
schoenen meer aan te hebben.
Mijn horlogebandje had ik nog
om, maar het uurwerk was door
de klap weggeslagen."
Met snijbranders wordt Zoet
hout uit het rijtuig bevrijd. Een
ambulance brengt hem in aller
ijl eerst naar Woerden, dan naar
het ziekenhuis in Utrecht. Daar
ligt hij tien dagen in comateuze
toestand. „Waarschijnlijk is een
bagagerek tegen mijn nek gesla
gen. Maar de echte ellende be
gon pas zes weken later, toen ik
uit het ziekenhuis werd ontsla
gen..."
Op de rampdag hoort Zoethouts
vrouw pas tegen elven wat er die
ochtend bij Harmeien is ge
beurd. „Aanvankelijk dachten
we dat mijn vader in die trein
zat, maar dat bleek gelukkig on
juist. Van Jan wist ik alleen dat
hij niet op de lijst van doden
stond. Omdat in zijn rijbewijs
ons oude adres in Ede stond,
duurde het tot 's avonds half ze
ven voordat we wisten dat Jan
zwaargewond in het ziekenhuis
van Utrecht lag."
De treinramp bij Harmeien in 1962. Foto: ANP
Om kwart voor zeven zit Greet
in de trein, op weg naar Utrecht.
Nog ziet ze zich die avond lopen
in het ziekenhuis. „Een lange,
brede gang met aan weerszijden
allemaal lijkkisten. Ik was voor
bereid op iets ergs, maar ik zal
nooit meer de aanblik van twee
witte kinderkistjes vergeten."
Per ongeluk belandt Greet in
een kamer vol nabestaanden
van de slachtoffers en troost
waar zij kan, hoewel ze haar
man dan nog steeds niet gezien
heeft. „Toen ik hem uiteindelijk
vond, moest ik goed kijken of hij
het werkelijk was. Geschrokken
was ik niet; ik probeerde hem te
roepen. Jan reageerde op mijn
stem en begon armen en benen
te bewegen. Het verplegend per
soneel bond hem toen uit voor
zorg vast op bed. Ik moest weg;
de arts zej dat hij voor vijftig
procent wat voor Jan kon doen,
de rest hing 'van boven' af. En
zo is het ook geweest."
Uit medische dossiers heeft Jan
Zoethout de ernst van zijn ver
wondingen achterhaald. „Ik had
een hersenstambloeding opge
lopen, een schedelbasisfractuur
en een hersenkneuzing. Mijn
rechteroor lag er nagenoeg af,
enkele nekwervels waren in el
kaar gedrukt en mijn benen wa
ren tijdelijk verlamd." In de ge
neeskundige verklaring staat
echter dat sergeant Zoethout
een diepe vleeswond in het lin
kerbeen heeft en een commotio
cerebri' (hersenschudding).
„Een medische fout, waar
schijnlijk door verwisseling van
het dossier met dat van een an
dere patiënt", blikt Zoethout te
rug. Het leidt ertoe dat hij - te
gen uitdrukkelijk voorschrift van
de chirurg in - met twee kussens
onder zijn hoofd in het zieken
huisbed ligt. Met als gevolg dat
Zoethout de rest van zijn leven
ernstige nek- en rugklachten
houdt.
Als Zoethout na zes weken uit
het ziekenhuis ontslagen wordt,
neemt de Militair Geneeskundi
ge Dienst (MGD) zijn pijnklach-
ten niet serieus. De sergeant zou
psychisch in de war zijn en
krijgt de keuze: met S5 de dienst
uit of doorgaan zonder klagen.
Zoethout kiest voor het laatste,
„want je meerderen waagde je
in die tijd niet tegen te spreken."
Vijftien jaar na de treinramp, in
1977, stapt Zoethout naar zijn
huisarts voor een massagekuur,
omdat de nekklachten vererge
ren. De dokter vertrouwt het
niet en verwijst hem door naar
een ziekenhuis in Amersfoort.
Daar krijgt hij een halskraag
voorgeschreven. Bijna twintig
jaar loopt Zoethout daarmee,
totdat hij voor een nekoperatie
naar Amsterdam moet. „In het
AMC moest ik de kraag meteen
afdoen. Een kraag heb je voor
een halfjaar, vertelden ze mij; in
feite heb ik meer dan negentien
jaar voor niets met zo'n ding om
mijn nek gelopen."
Inmiddels is Zoethout dan al
acht jaar uit dienst. In 1988 is hij
afgekeurd en gedeeltelijk invali
de verklaard, maar het gevecht
is nog lang niet ten einde. In
1990 verklaart behandelend ze
nuwarts prof. Zeegers dat Zoet
hout na het treinongeluk geen
dag meer had mogen werken.
Van de bevindingen van de
MGD maakt hij brandhout.
Toch duurt het nog tot 2000
voordat Zoethout zich als hon
derd procent invalide mag be
schouwen.
Zoethout is niet bang om met
de trein te gaan. Voor hem is
'Harmeien' bijna passé. „Na het
ontslag uit het ziekenhuis in fe
bruari 1962 moest ik met de
trein naar huis. Bij het passeren
van de wissels op de rampplek
Treinramp Harmeien
Op een mistige maandag
ochtend, 8 januari 1962, om
kwart over negen nadert de
stoptrein uit Woerden de
splitsing bij Harmeien. De
trein, op weg naar Breuke
len, moet een stuk over te
gengesteld spoor rijden.
Een rood sein op dit drukke
traject moet de tegemoetko
mende intercity Leeuwar
den-Rotterdam laten wach
ten, totdat de stoptrein is
Öm 09.19 uur boort de in
tercity zich met een snel
heid van 120 km per uur in
de flank van de stoptrein.
Waarschijnlijk heeft de ma
chinist van de sneltrein
door onoplettendheid of
door het slechte zicht een
oranje sein gemist. Daar
door reageert hij te laat bij
het volgende (rode) sein; de
zware electrische locomo
tief begint pas te remmen
op de plaats waar de trein
had moeten stilstaan. Een
botsing is dan rcMBmeer te
vermijden.
Bij de botsing komen 93 van
de ongeveer 500 passagiers
in beide treinen om het le
ven, onder wie de beide
machinisten. Er vallen 52
gewonden. Treinstellen,
spoorbaan en bovenleiding
raken zwaar beschadigd. De
ravage is enorm.
heb ik mijn vrouw de armen
blauw geknepen. Nu staan we er
nauwelijks meer bij stil. Zo was
het ook met de aandacht voor
de slachtoffers. Voor hen is er bij
Harmeien nooit een monument
opgericht, al mag dat van mij er
vandaag nog komen."
