PCM kan op zoek
naar investeerders
MEDIA
'Bronnenwet' van de baan
„Bij ons gaat niemand voor schut"
Volendam, een jaar later
Een zwaar hart
Harm Edens nieuwe
spelleider TROS Triviant
Stichting Het Parool geeft meerderheidsbelang op
door Jennifer Faasen
Nijmegen - Een nieuwe serie van
Una voce particolare gaat mor
gen van start op Nederland 2.
Met 1,2 miljoen kijkers is dit
muziekprogramma onder aan
voering van Ernst Daniël Smid
een regelrechte tv-hit. Ondanks
en dankzij de amateurs. Er zijn
twee onderwerpen waarbij de
Achterhoekse bariton begint te
briesen als een leeuw: recensen
ten en amateurs. De eerste cate
gorie draagt hij bepaald geen
warm hart toe, zeker niet na het
lezen van de kritieken op de
musical Grace waarin hij de rol
van prins Rainier vertolkt. Voor
de tweede categorie echter
springt hij onvermoeibaar in de
bres. Is hij zelf ook niet als ama
teurtje begonnen? Nou dan!
„Het elementaire gevoel van
waarom je muziek bent gaan
maken, vind je terug bij de ama
teurs", spreekt Ernst Daniël
Smid gedecideerd. „Ik voel
compassie voor mensen die
vanuit hun eigen mogelijkheden
met muziek bezig zijn."
Die mogelijkheden, hoe beperkt
ook, worden volop benut en uit
gebuit tijdens de intensieve
voorbereidingen voor Una voce
particolare. De samenstellers
maken zich er niet van af met
een opnamedag in Hilversum,
maar laveren de deelnemers na
een uitgebreide screening be
hoedzaam langs de valkuilen
van glamour en glitter.
Het produceren neemt een half
jaar in beslag. „Eerst goed selec
teren, zodat je niet dezelfde
aria's, dezelfde stemmen en de
zelfde leeftijden in een afleve
ring hebt. Vervolgens vocaal en
dramaturgisch aan het werk en
dan pas de studio in. Op die
manier kunnen de deelnemers
op hun gemak aan alles wen
nen. En als je dan ziet wat uit
die mensen komt... Ze verande
ren van een schuchter vogeltje
in een performing artist."
Aan animo geen gebrek: Neder
land telt maar liefst 150 opera-
en operetteverenigingen en me
nig amateurzanger wal zijn of
haar kunsten graag tonen voor
een vakkundige jury en een
groot televisiepubliek. Het suc
ces van de formule, die vrijwel
ongewijzigd het vierde seizoen
ingaat, zit volgens presentator
Smid voor een groot deel in de
toegankelijkheid en het niveau
van deze vorm van amusement.
„Geen inwisselbare pulp, maar
een kwalitatief hoogstaand pro
gramma."
'Una voce' is sinds 1997 opge
klommen van een mager kijkcij-
fertje vier naar een vette acht.
„Het bestbekeken en hoogst ge
waardeerde muziekprogramma
op de Nederlandse televisie. Be
ter nog dan Helmut Lotti", roept
Smid enthousiast. Zijn eigen
aandeel in dit megasucces
schoffelt hij niet bepaald onder
stoelen of banken: „Het is mijn
speciale manier van benaderen,
samen met de passie van alle
150 mensen die bij het pro
gramma betrokken zijn. Ik heb
het liever over de gewone din
gen in de muziek, dan over een
bepaalde stijlperiode. Het leuke
is ook dat we regelmatig een on
bekende opera nemen, niet al
leen maar het bekende werk van
Mozart en Puccini. En ik ben
geen gelikte presentator en ze
ker geen Menno Büch. Bij ons
gaat niemand voor schut."
Vanaf de tweede serie is de Ver
eniging Natuurmonumenten
partner in het programma. In
elke uitzending wordt gefocust
op een natuurgebied dat nodig
moet worden veiliggesteld. Smid
noemt de combinatie van bij
voorbeeld het moerassige Med-
dose Veen en een stukje bijpas
sende klassieke muziek commu
nicerende vaten. „Er is sprake
van een natuurlijke link. Na
tuurmonumenten en wij zijn
gezworen vrienden."
Een andere constante factor is
de gastsolisL De komende zes
afleveringen zijn dat Simone
Kleinsma, Jan Vayne. Margriet
Eshuijs, Laura Fygi, Pia Douwes
en Herman van Veen. A dream
come true voor Emst Daniël
Smid, zoveel performers van
naam en faam. „Zo'n Herman
van Veen, daar kijk ik tegenop
als een voetballer tegen Cruijff."
Maar hoe zit het met de doel
groep, de amateurzangers? Blij
ven die na hun opdeden op tv
als vanouds voortploeteren op
amateurniveau?
Volgens Smid is "Una voce' voor
sommige talenten wel degelijk
de springplank naar een felbe
geerde carrière op de planken.
„Ik kom tegenwoordig op con
certen die mensen weer tegen.
Er is nu een soort subcircuit aan
het ontstaan. We zijiknn plan
deelnemers te gaan \ragen. om
te kijken wat er van hen terecht
komt."
Op 27 maart staat hij met 'de
kanjers' van de afgelopen vier
Voce-jaren in Ahoy. een nieuw
avontuur voor de toch al druk
bezette bariton die met televisie,
radio, musical en talloze optre
dens her en der in het land zijn
agenda meer dan gevuld heeft.
En dan te bedenken dat mei vol
gend jaar de eerste opnamen
voor de alweer vijfde serie van
Una voce particolare beginnen.
Gaat dat nou nooit eens verve
len? Even komt de leeuw weer
uit zijn hol: „Never nooit niet!
We hebben honderdveertig
aria's gedaan maar: niet een
doublure."
Una i>oce particolare. Nederland
2. Aflevering 1 morgenavond bij
de TROS om 20.15 uur.
directeur
West
aire'
No TV
WVM - feu
Jeroen Soer (45)
ler 1 januari algemeen
ur van Radio en TV West
Wjk/Den Haag. De om-
eft dat gisteren laten
ioer volgt Ben Bunders
[et afgelopen jaar tijde-
iding over het regionale
drijf had.De nieuwe di-
,/erkte eerder onder
KRO, VARA en AVRO.
ras hij betrokken bij de
,ig van Radio 10. Op dit
ilit is hij algemeen direc-
a adMaster, een recla-
fit
takour krijgt
jren Zebra
im - Schrijver en publi-
jammed Benzakour
JZilveren Zebra 2001
fen. Hij krijgt de prijs -
)d en een geldbedrag
jOO gulden -voor zijn
ide oeuvre over de mul-
ile samenleving. Met de
I Zebra wordt jaarlijks
liaproduct bekroond
aulticulturele samenle-
Jederland belicht.
Zilveren Zebra werd
Jlveren Pluim uitge-
ie ging naar het jeugd-
de publieke omroe-
lelin.
rttest nieuwe
bij AVRO
um - De AVRO brengt
januari een nieuw pro-
p op de buis getiteld
1st. Daarin wordt het lo-
enken van drie kandida
at. Smarttest wordt elke
g uitgezonden om 18.30
Nederland 1. Kijkers
ook zelf proberen de
ukken op te lossen, dan
gokje te wagen. De pre-
jvan het programma
[handen van Lucille
Zij blijft ook het pro-
ea Alle dieren tellen mee
eren.
i$ Bridget bij
deJelijk Maxima
;ch( IM - BNN-presentatrice
Maasland is tot haar
nassing door de NOS
:d om verslag te doen
Da huwelijk van Willem-
l|eidler en Maxima op 2 fe-
001 De NOS bevestigt dat
ld is benaderd. „We
J natuurlijk de grote live-
>sd n8 rond het huwelijk
artje van Weegen. Daar-
I een groot aantal ver-
:rs nodig zijn om te be
nen'vanuit het land'."
kt.
paal treedt op
jarige vader
um - De jonge internet -
:mer Martijn Bevelan-
t gisteren 7811 gulden
ere' :ld om zijn vader op
jftigste verjaardag met
onder geschenk te ver-
levelander bleek de
bieder op de internet
an 3FM voor een privé-
8 ï^van Normaal. De Ach-
jsitfee rockgroep heeft daar-
'n eentje meer dan de
i de totale opbrengst in
igreeks ten bate van
International binnen-
De privé-optredens
reet, Johan, Ellen ten
en Normaal hebben
3.000 gulden opgele-
:t concert voor Bevelan
jer wordt waarschijnlijk
[woonplaats Haarlem
3, wanneer is nog niet
den haag/anp - Er komt geen
wet waarin wordt vastgelegd
wanneer journalisten wel of niet
hun bronnen moeten prijsge
ven, het zogeheten verscho
ningsrecht. Dat heeft het kabi
net vrijdag besloten. Eerder al
had een commissie met deskun
digen geconcludeerd dat een
dergelijke wet niet nodig is.
De wet is een van de onderwer
pen in een brief over het media
beleid die het kabinet gisteren
aan de Tweede Kamer heeft ge
stuurd. Daarin staat onder meer
dat het Bedrijfsfonds voor de
Pers wordt omgedoopt tot een
stimuleringsfonds. Het kabinet
heeft voor de komende vier jaar
anderhalf miljoen gulden uitge
trokken om via het fonds steun
te verlenen aan bladen voor cul
turele minderheden.
Verder zal de organisatie de ko
mende drie jaar vijf miljoen gul
den per jaar aan journalistieke
producten op internet verstrek
ken. Na twee jaar wordt gekeken
wat het effect hiervan is.
Het kabinet vindt dat journalis
ten in beginsel hun bronnen
mogen beschermen. In voorko
mende gevallen moet de rechter
beslissen of het maatschappelijk
belang zwaarder weegt dan deze
bescherming. Als leidraad die
nen daarbij uitspraken van het
Europse Hof voor de Rechten
van de Mensen en de Hoge
Raad.
Het Bedrijfsfonds voor de Pers
werd in 1974 opgericht als stich
ting en fungeert sinds 1988 als
zelfstandig bestuursorgaan on
der de Mediawet. Doel is het
handhaven en bevorderen van
pluriformiteit van de pers. Het
fonds heeft in zijn bestaan on
der meer ongeveer 42,5 miljoen
gulden steun verleend aan di
verse bladen en kranten die in
problemen verkeerden.
In de brief zegt staatssecretaris
Van der Ploeg (Media) dat het
fonds ook „met kracht gestalte
moet geven aan modernisering
en vernieuwing van het pers
landschap." Het fonds moet op
zoek naar „nieuwe vormen van
uitgeven" en Van der Ploeg
denkt dat een andere naam dat
tot uitdrukking brengt.
Behalve een wet voor bronnen-
bescherming, ziet het kabinet
ook af van een wettelijke rege
ling voor een redactiestatuut
voor opinie- en dagbladen. Vol
gens Van der Ploeg beschikken
deze al over statuten en zou er
door een wet niets veranderen.
hilversum/gpd - Harm Edens
wordt de nieuwe presentator
van het tv-spelletje TROS Trivi
ant. „Er wordt nog gepraat over
de financiële afwikkeling, maar
we gaan ervan uit dat hij het
wordt", aldus een woordvoer
ster van de TROS.
Het programma zal overigens
pas het volgende seizoen weer
te zien zijn.
TROS Triviant werd jarenlang
gepresenteerd door Tineke Ver
burg. Zij stapte eerder dit jaar
op bij de TROS omdat ze niet te
vreden was met de program
ma's die ze kreeg aangeboden.
Edens is op dit moment samen
met Raoul Heertje en Jan Jaap
van der Wal te zien in het satiri
sche programma Dit was het
Nieuws.
Ernst Daniel Smid over nieuwe serie Una voce particolare bij de TROS
amsterdam/anp - PCM Uitgevers
kan op zoek naar nieuw kapitaal.
De uitgever van de Volkskrant,
NRC Handelsblad, het Algemeen
Dagblad, Het Parool en Trouw wil
begin volgend jaar met de zoek
tocht beginnen. Dat is mogelijk
nu grootaandeelhouder Stichting
Het Parool bereid is haar meer
derheidsbelang van 57,4 procent
op te geven.
Deze stap is een overwinning
voor bestuursvoorzitter C. Sma
ling. Hij liet de afgelopen weken
doorschemeren zijn positie te
willen opgeven als hij niet meer
speelruimte zou krijgen.
Dit werd gisteren duidelijk tij
dens een persbijeenkomst van
PCM, overigens de eerste in de
geschiedenis van de uitgever.
De bijeenkomst was belegd na
een langdurige aandeelhouders
vergadering in Amsterdam.
Stichting Het Parool houdt vol
gens Smaling wel een vinger aan
de pols: „De potentiële inves
teerder moet wel passen bij de
onderneming." Hij kon nog niet
zeggen hoeveel kapitaal er nodig
is en wanneer hij de kapitaalin
jectie denkt af te ronden.
Stichtingen hebben tot nu toe
het laatste woord bij PCM. De
stichting Het Parool bezit 57,4
procent in het bedrijf. Stichting
de Volkskrant heeft 5,8 procent
van de aandelen en de stichting
ter bevordering van de Christe
lijke Pers 1,8 procent. Daarnaast
zijn er nog enkele andere inves
teerders, waaronder ING Groep.
Macht
Tijdens de vergadering kwam
ook het rapport ter sprake van
voormalig KLM-topman P.
Bouw. Die pleit voor een andere
bestuursstructuur binnen PCM
en wil dat de macht van de
stichtingen wordt beperkt. De
aandeelhouders gaven vrijdag
naar aanleiding van het rapport
de bestuurders meer speelruim
te. Zo komt er een verandering
in de benoemingen van de com
missarissen. De stichtingen
kunnen nu nog elk een commis
saris benoemen, maar dat recht
komt in 2003 te vervallen.
Verder is afgesproken dat be
noemingen van hoofdredacteu
ren gebeurt onder de verant
woordelijkheid van de raad van
bestuur. De verschillende stich
tingen blijven in geval van stich
tingsgebonden kranten bij elke
stap in dit proces betrokken.
„De toets van de stichtingen is
die van de identiteit", aldus
Smaling in een toelichting. „De
stichtingen kijken niet naar de
managementkwaliteiten van een
hoofdredacteur."
W. Meijer, de voorzitter van de
raad van commissarissen,
maakte in een verklaring duide
lijk dat bij de dagbladen „ieder
een een eigen toon inneemt".
Daar komt in de toekomst meer
nadruk op te liggen. „De aan
deelhouders zijn het met ons
eens dat PCM een grote bijdrage
levert aan de pluriformiteit.
Daar moeten we zorgvuldig mee
omgaan."
Kruispunt-special over pijnlijk verwerkingsproces
Hilversum - De meeste beelden
en verhalen over de ramp van
Volendam, die de KRO zondag
avond in Kruispunt uitzendt,
zijn bekend. Behalve de pijn
daarna, als je kind er niet meer
is. De pijn na een jaar, die bijna
niet in beelden is te vatten en
die een mensenleven compleet
verandert. Zoals één van de ou
ders van een overleden brand-
slachtoffer zegt: „De glans is er
af."
Kruispunt blikt terug met 'De
ramp van Volendam, een jaar
later'. Pastoor Berkhout, die eer
der werd gevolgd, komt nu ook
weer uitvoerig aan het woord
over het begeleiden van zijn pa
rochianen.
Ouders van jongeren die bij de
ramp het leven lieten, gunnen
een blik in hun gevoelswereld.
Slachtoffers laten zien hoe ze de
draad weer oppikken. Zoals de
jongen, die met verminkte han
den tegels zet en ondertussen
zegt: „Ik moet blij wezen dat ik
nog leef. Het gaat wel, maar het
is lastig."
Beelden van vlak na de brand,
opgenomen vanuit een helikop
ter. Beelden van ambulances,
zwaailichten, ziekenhuizen en
begrafenissen. Maar die beelden
halen het niet bij de woorden
van de mensen. Het verhaal van
Klaas en Lida Jonk die vertellen
over hun zoektocht naar hun
zoon Edward. Om vijf uur 's
nachts togen ze naar de kerk in
Edam waar nog twee doden
zouden liggen. „Een horrorfilm
was er niets bij", zegt Lida. Ze
vertelt hoe ze door de donkere
koude kerk op zoek ging naar
een stenen bank waar ze onder
een gordijn haar overleden zoon
aantrof. Het verhaal van Nel en
Albert Steur over de laatste groet
van hun zoon Ruud. „Ik wens
jullie vast een gelukkig nieuw
jaar. Dat waren zijn laatste
woorden", zegt Nel. De twijfel
over het overlijden van haar
zoon die voor 88 procent was
verbrand. „Misschien hadden ze
hem kunnen redden."
En zo zijn er tientallen bloed
stollende verhalen over hoe de
jongeren overleden en gewond
raakten. En over de ouders. De
vader die zijn dochter zoekt en
één van de onherkenbare
slachtoffers onder de douche
ziet staan. „Dat is ze niet", zegt
hij. Maar ze is het wél, en ant
woordt met een dun stemmetje
van onder de douche: „Ik ben
het wel, papa."
Het is allemaal werkelijk drama
wat Kruispunt toont. Gepast in
beeld gebracht en daardoor
sterk. Moeder Lena Runder
kamp heeft van de kamer van
haar overleden zoon Dennis een
monumentje gemaakt. Foto's
aan de muur en zijn pyjama ligt
op bed. De ketting van Dennis
waaraan ze haar zoon herkende,
draagt ze om haar nek. De stille
tocht, de ziekenhuisbezoekjes
en de weesgegroetjes van pas
toor Berkhout. De gesprekken
van de pastoor met vijftienjarige
meisjes die ogenschijnlijk onge
schonden uit de ramp zijn geko
men, maar nog wekelijks de
psycholoog bezoeken. Maar ook
de woede. Die klinkt door bij Li
da Jonk: „Ik heb het gevoel dat
hij vermoord is door nalatig
heid."
Rien Floris
De ramp van Volendam, een
jaar later. Kruispunt, morgen
avond,, 22.10 uur, Nederland 1.
De documentairemakers van Een zwaar hart gingen met Adolf, Nello en Lupa Mirando (van links naar rechts) naar Roemenië. Foto: CPD
Zigeunerorkest Tata Mirando legt bij VPRO ziel bloot
van onze mediaredactie
Hilversum - „Sorry hoor mam,
we zijn zigeuners!", juicht cym
balist/drummer Bokkie Vink er
gens in de film Een zwaar hart.
In de documentaire over het
Koninklijk Zigeunerorkest Tata
Mirando zien we hoe de muzi
kant, als enige van het orkest
niet verwant aan de befaamde
zigeunerfamilie, meent te ont
dekken dat zijn voorvaderen ook
zigeuners waren.
Zijn zoektocht naar zijn 'roots',
die hem en Nello Mirando naar
Roemenië voert, is onderdeel
van de film die Hans Fels en
Shuchen Tan wijdden aan het
orkest dat nog van de laatste
Duitse keizer het predikaat 'ko
ninklijk' kreeg. De film ging vo
rige week in première tijdens
het Internationale Documentai
re Festival (IDFA) in Amster
dam. Vinks - ijdele - hoop op
een zigeunerachtergrond staat
in schnl contrast met het gevoel
van veel zigeuners dat je je af
komst maar beter niet te veel
aan de grote klok kunt hangen.
In de film horen we de redenen
voor die denkwijze van de Mi-
rando's. Ze praten over de oor
log, over de ontberingen en de
kampen waar Kokaio, alias Tata
Mirano's vader, zijn ouders, al
zijn broers, zussen, oom en tan
tes verloor.
Auschwitz
Mirando, vandaag de dag leider
van het orkest, toog zo'n twee
jaar geleden met al zijn familie
leden naar Auschwitz, om daar
een concert te geven voor de fa
milieleden en alle andere Sinti
en Roma die er werden ver
moord. Hans Fels en Shuchen
Tan vonden een bericht over die
reis in de krant. „Dat bracht ons
op het idee een film over het or
kest te maken", aldus Tan. „De
research deden we samen, Hans
deed het camerawerk en ik de
gesprekken. De film vertelt de
roerige geschiedenis van het or
kest, maar gaat ook over de lot
gevallen van de Nederlandse zi
geuners voor, tijdens en na de
Tweede Wereldoorlog.
Het orkest werd in de jaren der
tig opgericht door Joseph Weiss,
oftewel Tata (vader) Mirando
senior. De muziek, een persoon
lijke interpretatie van volksmu
ziek uit Midden- en Oost-Euro
pa, wordt van vader op zoon
doorgegeven. Het orkest bestaat
uit de zonen en kleinzonen van
de oude, in 1996, overleden Ta
ta. Het is aan zijn overlevingsin
stinct te danken dat het orkest
überhaupt nog bestaat. Nadat
Hitier zijn rassenwetten ook van
toepassing verklaarde op zigeu
ners, vluchtte hij met zijn gezin
uit Duitsland naar Nederland,
waar hij concerten gaf voor
Duitse Wehrmacht-soldaten.
Toen op een dag op school alle
joodse en zigeunerkinderen hun
vinger moesten opsteken, wist
Tata genoeg: hij haalde zijn kin
deren van school af. Het gezin
verhuisde. En terwijl vrijwel alle
familieleden, soms onder de
ogen van de Mirando's, werden
weggehaald, wisten zij te overle
ven.
In een prachtige scène zien we
hoe de tegenwoordige orkestlei
der een melancholiek lied speelt
voor een diep ontroerde Toni
Boltini.
De circusbaas redde de familie
van een wisse dood, toen deze
door de Wehrmacht was opge
pakt in Doetinchem. Boltini ver
sierde een Duits uniform en wist
de zigeuners uit de cel los te
praten en mee te nemen. Veel
horen we niet over deze red
ding: de makers laten in de film
vooral de muziek het verhaal
vertellen. Dat levert veel mooie
fragmenten op, gelardeerd met
prachtige muziek: de repetitie
waarbij de nog immer als Benja
min beschouwde Nello de fami
lieleden koppig zijn muzikale
denkwijze probeert aan te pra
ten: de ontroering van diezelfde
Nello als hij ergens in Roemenië
zit te luisteren naar het spel van
een oude zigeuner, het zigeu
nerorkest dat ergens op een
landweggetje in Roemenië een
vrolijk deuntje speelt voor Nello
en Bokkie en de weemoed van
Tata Mirando naar het bestaan
als rondtrekkende zigeuner.
„Nu ben ik opgesloten, als een
vogel in een kooi."
Een zwaar hart. morgenai>ond,
Nederland 3, VPRO. 20.45 uur.
'an Veen helpt Ernst Daniël Smid in Una voce particolare. Foto: GPD
