GELOOF SAMENLEVING
'Als het niet uit mijn ballen komt, krijg ik het
niet uit m'n
KERKD
SEIMSTEftï
Zangeres Simons
in Opendeurdienst
leiden - De Surinaamse zange
res Truus Simons treedt mor
gen op tijdens de Opendeur
dienst in de Hooglandse kerk.
In de dienst, die om 10.00 uur
begint, zingt zij gospel en Ne
derlandstalige geloofsliederen.
Dominee Alblas gaat voor in de
dienst, die het thema 'een spiri
tueel idee' draagt.
Karma: leven of
geleefd worden
leiden - Beheerst toeval of
rechtvaardigheid ons leven?
Het Theosofisch Genootschap
gaat er van uit dat als karma be
staat (de wet van oorzaak en ge
volg), wij zelf richting aan ons
leven kunnen geven. Hoe kar
ma werkt kunt u dinsdagavond
vanaf 20.15 uur te weten komen
tijdens een lezing van het ge
nootschap in het Leonardus-
huis aan de Haagweg 14 in Lei
den. informatie: 071-3617417.
Wijziging seminar
toekomstbeeld
alphen aan den rijn - Het laat
ste deel van het seminar over
Bijbelse toekomstverwachting
vindt plaats op een andere dag
dan aangekondigd. Deze lezing
van het tijdschrift Het Zoeklicht,
met de titel 'De vijgeboom
draagt vrucht' wordt niet ge
houden op 20, maar op 13 de
cember. De datum van de an
dere lezing -12 december -
blijft onveranderd. Beide begin
nen om 20.00 uur. Informatie:
0172-439014.
Cel voor Franse
pedo-sekteleider
melun - Een rechtbank in het
Franse Melun heeft een sekte
leider veroordeeld tot vijftien
jaar cel wegens seksueel mis
bruik van ldnderen en ver
krachting. De 67-jarige Guy-
Claude Burger vergreep zich in
een kasteel, dat de hoofdzetel
van zijn 'Instinctotherapie'-sek-
te was, aan volwassen aanhan
gers en minderjarigen. Burger
had een 'theorie' ontwikkeld
waarin seksueel verkeer tussen
volwassenen en kinderen werd
gerechtvaardigd.
KERKDIENSTEN WEEKEINDE 8/9 DECEMBER 2001
LEIDEN
Hervormd:
Herv. Gem. Marekerk Zo 10 kand. drs Geuze, Hazers-
woude, 17 kand. Plug, Katwijk.
Samen op Weg-kerken:
Bevrijdingskerk Zo 10 H.A., ds Schelhaas.
Hooglandse Kerk Zo 10 ds Alblas, 11.45 Oec. studen-
tendienst, pastor vd Loos.
De Regenboog Oec. Zo 10 ds Boon en pastor vd
Bosch.
Maranathakerk Zo 10 H.A., ds Stolk.
Stevenshof, rk Mariakerk Zo 11 ds Wolthaus.
Vredeskerk Zo 10 ds vd Velden.
Rooms-katholiek:
Anthonius, Boshuizerlaan, Za 17.30 Woord- en Com
munieviering met volkszang, Zo 10 Euch. viering mmv
gem. koor.
Leonardus, Haagweg, Zo 11 Woord- en Communievie
ring mmv dameskoor.
Mariakerk, Rijndijk, Za 19 Euch. viering met volks
zang, Zo 9.30 Woord- en Communieviering mmv gem.
koor.
O.L.Vr. en St. Jozef, Herensingel, Za 19 Euch. viering,
Zo 9.30 Euch. viering in de Poolse taal, 11.15 Euch.
viering mmv Josephkoor.
St. Lodewijk, Steenschuur, Za 10 en 19, Zo 8.30, 10
Hoogmis, 11.30, 18, 19 Lof.
St. Petrus, Lammenschansweg, Za 19 Euch. viering
mmv cantory, Zo 9.30 Euch. viering mmv gem. koor.
HartebrugZa 19 Avondmis, Zo 11 Hoogmis.
Ziekenhuizen/verpleeghuizen:
Diaconessenhuis Zo 10.15 pastor Paridaans.
Groenhoven Zo 10 ds Vegter, Oegstgeest.
LUMC Zo 10 pastor De Jong.
Overrhyn Zo 11 ds Kuiper.
Diversen:
Anglican Church of St. James, Lak Theater, room 005,
Cleveringaplaats 1 Zo 19 Informal evening service "Ti
me 4 God" every Sunday.
Baptistengem. Kooikapel, Driftstraat Zo 10 ds Stich
ter.
Bijeenkomst van Christenen, Langebrug 63 Zo 10 en
18.30 Woordprediking.
Christengemeenschap, Vestestraat 49 Zo 10.30 Geen
opgave.
Christen Gemeente Leiden Groenesteeg 107 Zo 10.
Chr. Geref. Kerk Steenschuur, Zo 9.30 ds Manni,
18.30 prof dr Den Hertog.
Chr. Wetenschap, Steensch. 6, Zo 10.30.
Doopsgezinde-Remonstr. Gem. Lokhorstk., Pieters-
kerkstr., Zo 10.15 ds Kubacki.
Eglise Wallone (Waalse kerk) Zo 10.30 pasteur vd
Grijp, Utrecht, 19.30 Chants d'Avent, drv Bruggen.
Evang. Gemeenschap, Middelstegracht 3, Zo 10 hr
Stolk, Zwijndrecht.
Evangeliegem. De Deur, Kagerstraat la, Zo 11 en 18,
woe 19.30.
Evang. Luth. Gem. Hoogl. Kerkgr., Zo 10.15 ds Hap
pee.
Gem. Eben Haezer, Rijndijk 61, Zo 10 hr v Zuijlekom,
19 Geen opgave.
Geref. Kerk Vrijg. Herengracht, Zo 10 en 17 Geen op
gave.
Johan Maasbach Wereldzending Bethlehemskerk,
Lammermarkt, Zo 10 Eredienst.
Kerk van J. Chr. vd Heiligen der L. Dagen, Brahmsl.,
Zo 11.20 Avondmaals vergadering, 13 Internationale
Gem. (Engelstalig).
Leger des Heils, hoek Vestestr./Groenesteeg, Zo 10
Samenkomst.
Nieuw-Apost. Kerk H. Rijnd. 24, Zo 10, Woe 20.
Oud-Kath. K., Zoeterw. Singel, Za 19 Euch. viering
Prayer House Meetings, Hansenstr. 22a, Zo 10, Do
19.30.
Rhema Christen Gem., Turkooislaan 131, Zo 13.30 hr
Agtereek.
Volle Evangelie Gem., Haarlemmerweg 36, Zo 11 ev.
Schreuder.
Zevendedag-adventisten, De Ontmoeting, Noordhof
land V.schoten, elke Za 11
AARLANDERVEEN
Chr. Geref. Kerk Zo 9.30 en 16.30 H.A., ds Starren-
veld.
Geref. Kerk Zo 10 en 18.30 ds Wielsma, Uithoorn.
Herv. Gem. Zo 10 H.A., ds Vlasblom, Ter Aar, 19 H.A.,
hr vd Kamp.
R.K. Petrus en Paulus Zo 11 Woord- en Communievie
ring mmv gem. koor.
ABBENES
SoW Gem. Zo 9.30 hr Hoffenaar, Voorhout.
ALPHEN AAN DEN RIJN
Hervormd:
Adventskerk Zo 10 ds vd Geer, 18.30 ds v Velzen,
Woerden.
Oudhoornse kerk Zo 10 ds Baudet.
Sionskerk (Meteoorlaan) Zo 9.30 ds Ouwendijk, 18.30
ds Prosman, Zoetermeer.
Gereformeerde kerken:
Maranathakerk Zo 10 ds Kuiper, Noordwijk, 17 Jeugd
dienst, ds Henzen.
Salvatorikerk Zo 10 ds vd Linden, 17 zie Maranatha
kerk.
Samen op Weg:
De Bron Zo 9.30 ds De Jong, 16.30 Vesper, ds Huize
bosch.
G.Herderkerk Zo 10.30 ds Huizebosch.
Kerk en Zanen Zo 10 mw drs v Meggelen, Lopik.
Driehoorne Zo 19 H.A., ds De Jong.
Rooms-katholiek:
Bonifaciuskerk Za 19 Woord- en Communieviering, Zo
10.30 Jongerenviering mmv In Bonus.
De Bron Zo 11 Viering mmv Broncantorij.
Piuskerk Zo 9.30 Communieviering.
Diversen:
Bapt.gem. Noord, aula Wellantcollege, Kalkovenw.
62, Zo 10 hr Stringer.
Bapt.gem. Noord, aula van Castellum, Ambonstr. 1,
Zo 10 hr Spaargaren,
Bapt.gem., Triomfatorkapel, Havenstr., Zo 10 ds v
Klaveren, 18.30 ds Koekkoek mmv combo.
Christengem. 'De Hoeksteen', Gebouw Nabij, Laur-
aplein 2, Zo 10 hr Brands, Lisse.
Evang.gem. 'De Ark', Pr. Hendrikstr. 54, Zo 10 hr Dro-
lenga.
Evang.Gem. Nieuw Leven, aula Scala College, Dia-
mantstr. 31, Zo 10 Opwekkings Samenkomst.
Geref. Kerk Vrijg., (Goede Herderkerk), Ten Harmsen-
straat 14, Zo 8.45 ds Batteau, Den Haag, 16.30 ds De
Vries.
Leger des Heils, Zonneweg 3,, Zo 10 Samenkomst.
Ned. Geref. Kerk, aula Chr. Lyceum, Halverwege 34,
Zo 9.3,0 hr Pool, Utrecht, 16.30 Leesdienst, hr Schol-
ma.
Oud-Geref. Gem., Hooftstr. 240, Zo 9.30 en 16.
Pinkstergem. 'Het Licht', A. v. Burenlaan 15, Zo 10.
Remonstr. Gem., Van Mandersloostr. 36, Zo 10 ds
Tromp.
BENTHUIZEN
Herv. Gem. Zo 9.30 ds Krijgsman, 18 ds v Vreeswijk,
Bergambacht.
SoW Gem., De Hoeksteen, Zo 10 ds vd Spek, Delft.
HAZERSWOUDE
Geref. Kerk Zo 10 ds Lorier, 17 ds en mw Lorier.
Herv. Gem. Zo 9.30 ds v Dis, Nieuwegein, 18.30 ds vd
Top.
RK Engelbew. kerk, dorp Za 19 Woordviering mmv
Young Voices, Zo 10.30 Gezinsviering mmv kinder
koor.
RK kerk, Rijndijk, Het Anker, Za 19 Viering met volks
zang, Zo 19 Gezinsviering mmv kinderkoor.
RK Bernarduskerk Zo 10 Geen dienst.
HILLEGOM
Chr. Geref. Kerk Zo 10 hr v Noord, A'dam, 19 ds Jan
sen, Aalsmeer.
Christen Gem., Gebouw muziekschool, Henri Dunant-
plein 4, Zo 10 H.A. en Woordverkondiging.
S.O.W. diensten:
De Hoeksteen, Zo 10 Geen dienst.
Maartenskerk Zo 10 ds Nak.
RK Martinus kerk. Za 19 Geen viering, Zo 10 Euch
viering, 14.30 Euch. viering in de Poolse taal.
RK St. Jozef kerk Za 19 Euch. viering, Zo 10 Woord
en Communieviering mmv gem. koor.
HOOGMADE
Herv. Gem. Zo 10 ds Ommering.
O.L.Vr. kerk Zo 10 Woord- en Communieviering mmv
Jeugdkoor.
DE KAAG
Herv. Gem. Zo 10 ds Moll, Bodegraven.
RK Johannes kerk Za 19 Euch. viering.
KATWIJK AAN DEN RIJN
Geref. Open Hofkerk Zo 10 ds Elderman, Bodegraven,
17 Gloriedienst, hrv Laar, Nw. Vennep.
Herv. Gem. Dorpsk. Zo 10 ds Kattenberg, Leiden,
18.30 ds De Graaf.
Ontmoetingskerk Zo 10 en 18.30 ds Smit.
RK H. Joannes de Doper Za 19 Euch. viering, Zo 10
Euch. viering mmv 'Cantemus',
KATWIJK AAN ZEE
Het meer dan tweehonderd jaar oude orgel van de Oudshoornse kerk in Alphen.
Foto: archief Leidsch Dagblad
Hervormd:
De Hoeksteen Zo 10 ds Beens.
Ichthuskerk Zo 10 ds Blom, 18 dsTen Voorde.
Maranatha-Centrum, Rijnsoever, Zo 10 ds v Vlastuin,
18 ds Alblas.
Nieuwe Kerk Zo 10 ds Alblas, 18 ds Beens.
Oude Kerk Zo 10 ds Vlietstra, 18 ds Stam.
Pniëlkerk Zo 9.30 ds Gorissen, 18 ds Vlietstra.
Diversen:
Baptisten Gem., L. De Colingnylaan 2, Zo 10 ds vd
Plas.
Chr. Geref. Kerk Zo 10 en 17 H.A., ds Hoefnagel,
De Stek, Evang. Gem., Pr. Hendrikkade 11 Zo 9 en 11
Zoekersdiensten.
Geref. Gem. in Ned., Louwestr., Zo 10 en 17 Dienst
des Woords.
Geref. Kerk Vrjjg. Zo 9.30 en 16.30 H.A., ds Ander
son.
Herv. Gem. De Rank, Andreas College, ing. Helmberg
weg 10, Zo lOdsOort.
Marinevliegkamp Valkenburg 3e Zo vd maand R.K.
dienst.
Ned. Geref. Kerk, Andreas College, ing. Rijnsoever
293, Zo 10 ds vd Heuvel, 19 ds Eikelboom.
Overduin Zo 14.30 ds Kuiper.
Soefi, Zuidduinseweg, elke le en 3e zondag 16.
Triumfatorkerk Zo 10 ds Smilde.
Vredeskerk Zo 10 ds vd Horst, 17 ds Smilde (VLOK).
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
Geref. Kerk Zo 10 ds vd Lugt, 19 SoW-zangdienst, ds
Ommering.
Herv. Gem. Zo 10 ds Bluemink, 19 SoW-dienst Geref
kerk.
LANGERAAR
R.K. Adrianus kerk Za 19 Euch. viering (greg.), Zo
9.30 Woord- en Gebedsdienst.
LEIDERDORP
Bapt.gem., wijkgeb. Zijlkw., Zo 10 hr Baan Giessen-
burg.
Dorpskerk Zo 10 ds Zwaan, 15 Dienst voor mensen
met een verstandelijke handicap, hr vd Bos, 18.30 ds
Hemstede.
Geref. Gem., Hoofdstr. 73, Zo 10 en 16.30 Leesdienst
Kapel Scheppingskerk, dienst voor doven, Zo 10 hr vd
Bos.
Levenstroom Gemeente, Touwbaan 3, Zo 10 pastor
Zijlstra sr., 19 ev Zijlstra.
Leythenrode Zo 10,30 Woord- en Communiedienst,
pastor Werner-Jordense mmv koor Sine Nomine, Bos
koop.
Rijnland Ziekenhuis, Zo 10 H.A., ds Brommet.
RK De Menswording Za 19 Woord- en Communie
dienst mmv jongerenkoor, Zo 9.30 Euch, viering mmv
gem. koor.
Scheppingskerk Zo 10 H.A., mw ds Karreman, 17 Fa-
miliedienst met Woord, beeld en geluid.
LEIMUIDEN
Geref. Kerk Zo 9.30 ds Paans-Spoelstra.
Herv. Gem. Zo 9.30 hr vd Linden, Katwijk.
RK St. Jan kerk Za 19 en Zo 9.30 Viering.
LISSE
Chr. Geref. Kerk Zo 10 en 16.30 ds Trommel.
Evangeliegem. Heereweg 52a, Zo 9.45 hr Piet.
Geref. Gem. Zo 10 Leesdienst, 18.30 hr Pater.
Geref. Kerk Zo 10 drs vd Bosch, Valkenburg.
Geref. Kerk Vrijg. Prinsessestr.l, Zo 10 ds Grutter,
Rijnsburg, 19 ds Brink, Waddinxveen.
Grote Kerk Zo 10 ds Westra, Sassenheim, 17 Jeugd
dienst, ds Haasnoot.
Pauluskerk Zo 10 ds Verweij.
RK Agathakerk Za 19 Euch. viering, Zo 10 Euch. vie
ring mmv groot koor.
RK Engelbewaarderskerk Zo 10 Euch. viering mmv
gem. koor.
RK Mariakerk Za 19 Euch. viering mmv koor.
NIEUWKOOP
Evang. gem. gebouw, De Rank. Regthuysplein, Zo 12.
Herv. Gem. 9.30 en 18.30 H.A., ds Scherff.
Remonstr. Gem. Zo 10 ds Barnard.
RK O.L.Vr. kerk Za 19 Woord- en Communieviering, Zo
11 Woord- en Communieviering mmv Allegro.
NIEUWVEEN
Geref. Kerk Zo 9.30 ds Heneman, Katwijk.
Herv. Gem. Zo 9.30 ds Sparreboom, 18.30 hr Goed
hart, Nieuwkoop.
RK Nicolaas kerk Zo 11 Woord- en Communieviering
mmv Caeciliakoor.
NOORDWIJK
Buurtkerk Zo 10 ds Schouten, Leiden.
Buurthuis Zo 10 Jeugdkapel, hr Elgersma.
Gem. v. Christenen 'De Ark', Picképlein Zo 10 hr Adel-
mund, 19 Rust/Open huis.
Grote of St. Jeroenskerk Zo 10 ds Carstens, 17 ds v
Vlastuin, 19 Vesper, ds Carstens.
De Kapel 19 Vesperviering, ds Kuiper.
Kerk aan Zee (Hoofdstr.) Zo 10 ds v Houwelingen.
Northgo Scholengem. Zo 10 ds vd Sluijs.
Prot. Bond (aula O. Zeew.) Zo 10.30 Geen dienst.
RK Maria ter Zee Za 19 Euch. viering mmv herenkoor,
Zo 10.30 Euch. viering mmv dameskoor.
RK Jeroen kerk Za 19 Euch. viering mmv dameskoor,
Zo 10 Euch. viering mmv herenkoor.
Vinkenlaankerk Zo 10 ds Doesburg, Leiderdorp.
W. vd Bergh zorgcentrum Zo 11 ds Slofstra.
NOORDWIJKERHOUT
Evang. Gem. Beréa Bollenstreek, De Schelft Zo 10 mw
vd Loo.
Herv. Gem. Dorpskerk Zo 10 ds Binnendijk.
Oec. Bavo-kapel Zo 10 Gem. viering, ds Mondeel.
RK H. Hart kerk, De Zilk, Za 19 Euch. viering, Zo 10
Gezinsviering mmv kinderkoor.
RK Jozefkerk Za 19 Euch. viering, Zo 9 Euch. viering,
10.30 Euch. viering mmv gem. koor.
RK Victor kerk. Za 19 Euch. viering mmv dameskoor,
Zo 10.30 Euch. viering mmv mannakoor.
OEGSTGEEST
Kruispunt, Endegeest Zo 10.30 pastor vd Borne.
Geref. Kerk Vrijg., Rehoboth kerk, Lijtweg 1, Zo 9.30
en 16.30 H.A., ds Telgenhof.
Groene of Will.kerk Zo 10 ds Kooman mmv blokfluit-
groep.
Ned. Geref. Kerk, Gem. centrum, Lijtw. Zo 8.45 hr
Broek, 16 drs Langbroek-Knoeff.
Pauluskerk Za 15.30 drs Taal 'over ikonen', Zo 10 ds
Vermeulen.
Regenboogkerk Zo 10 ds Plomp.
RK Will. Kerk Za 19 Euch. viering, Zo 10.30 Euch.
viering mmv gem. koor.
Van Wijckersloot R.K. diensten, Za 18.30 en Zo 9.45,
Prot. dienst Zo 16 ds Plomp.
Volle-Evang. Gem., Gem. centrum Zo 16.
Vrijz. Hervormd, Gemeentecentrum, Lijtw. Zo 10.30
dr Meijering.
OUD-ADE
RK Kerk Zo 10.30 Woord- en Communieviering mmv
gem. koor.
OUDE EN NIEUWE WETERING
Geref. Kerk Zo 9.30 ds Breukelaar.
Herv. Gem. Zo 9.30 ds v 't Kruis, Alphen a/d Rijn.
Remonstr. Gem. Zo 10 mw Thieme-Tiesing, Gouda.
RK Jacobuskerk Za 19 Woord- en Communieviering
mmv Faith, Zo 11 Euch. viering mmv par.koor.
ROELOFARENDSVEEN
RK Maria kerk Za 19 Geen viering, Zo 11 Euch. viering
mmv gem, koor.
St. Petrus Banden Za 19 Euch. viering mmv gem.
koor, Zo 9.30 Euch. viering.
RIJNSATERWOUDE
Herv. Gem. Zo 9.30 H.A., dr vd Linden, 19 hr Schoen
maker, Leimuiden.
RIJNSBURG
Chr. Geref. Kerk Zo 9.30 en 17 ds Middelkoop.
Evang. Chr. Gem., Chr. Lyceum W.A. Visser 't Hooft,
Zo 10 Geen opgave.
Geref. Kerk Vrijg. Zo 9.30 ds Storm, 17.15 ds Grutter.
Grote Kerk Zo 9.30 ds Wisse, 17 ds Verboom.
Herv. Bethelkerk Zo 9.30 ds Brunt, Valkenburg
Immanuelkerk Zo 9 en 10.30 ds Terpstra, 17 ds Czi-
ria.
Maranathakerk Zo 9.30 ds Cziria, 17 ds Paas.
Petrakerk Zo 19.30 ds Paas, 17 ds Terpstra.
RIJPWETERING
RK O.L.Vr. kerk, Za 19 Euch. viering mmv gem. koor.
SASSENHEIM
Chr. Geref. Kerk Zo 10 en 17 drs Brienen.
Geref. Kerk Zo 10 mw ds Bosma, 19 Gez. dienst Herv.
kerk. 1
Herv. Gem. Zo 10 Gez. dienst Geref. kejta
Bosma. jjj
RK Pancratius kerk Za 19 Woord- en Cji'
ring, Zo 10 Woord- en Communieviering^
koor, Do 19 Advent-vesper. 1 r
Vrijz. Geloofsgem. NPB, Jul.Laan 17, Zcj
opgave.
STOMPWIJK
RK Laurentiuskerk Za 19 en Zo 11 Vierinjp-
TER AAR
Herv. Gem. Zo 9.30 hr Bergman, Katwijk
ds Vlasblom.
Geref. Kerk Zo 9.30 drs v Hilten, Uithoo
Rijnsburger.
Evang. Gem. Nieuw Leven, Dorpshuis, I
19 Opwekkingssamenkomst.
VALKENBURG
Geref. Kerk Zo 10 ds vd Bosch-Heij.
Geref. Kerk Vrijg. Zo 9.30 ds vd Haar,
Laan.
Herv. Gem. Zo 10 dr Vermeulen, 18.30 d
wijk.
t
VOORHOUT
Herv./Geref. Kerkgem. Zo 10 Jongerendi c
Schuytvlot, Leiden.
RK Bartholomeuskerk Za 19 en Zo 10.3
ring met volkszang.
Ier
VOORSCHOTEN
Church of St. James (Anglican), British Pa
Hooflaan 3, Zo 10.30, 1st All-Age, 2nd[z
Communion, 3rd en 5th Morning Prayer.
Aula-basisgem. In 'De Groene Kikker','W
pints, Zo 10.30 Geen dienst. .i
De Ontmoeting, Noordhofland, Zo 10 is
Leest, Leiden.
Dorpskerk Zo 10 ds Bakker. ej
Herv. Gem. 'Rehoboth', Van Leeuwen!)
9.30 H.A., ds Boon, Krabbendijke, 16.3-s'
Katwijk. hg
Het Kruispunt Zo 10 en 19 ds Ledegang. jjc
Hulp en Heil-kerk Schakenbqs, Leidschec
pater De Rooij.
RK M. Godskerk Zo 9.30 Euch. viering. M
RK Laurentiuskerk Zo 11 Euch. viering. [Z
WARMOND E
Herv. Gem. SoW Zo 10 ds Vollebregt, Sassrll
RK Matthiaskerk Za 19 Woord- en ComAe
mmv cantores, Zo 10 Woord- en Corns 1
mmv Kereonie-koor.
WASSENAAR
Protestantse Gemeente van Wassenaar: ilg
Dorpscentrum Zo 9.30 ds v Trigt, Ede. hg
Messiaskerk Zo 10 ds Hellendoorn. [T
Dorpskerk Zo 10 ds vd Boon, 16.30 ds GfV
wijk a/Zee. pd
Kievietkerk Zo 10 ds v Es. vli
RK Goede Herderkerk Za 17 Euch. vierin; n(
zins Themaviering.
RK Jozefkerk Za 19 Euch. viering mmv g*1
9.30 Woord-en Communieviering. z
RK Willibrord Za 19 en Zo 9.30 Vieringen, jg
Vrijzinnige Geloofsgem. NPB, Kerkdam, .w
Fockema Andreae. V
di
WOUBRUGGE o
Geref. Kerk Zo 9.30 ds vd Wal, HoofddorpU(
Herwijnen, Haarlem.
Herv. Gem. Zo 9.30 ds De Graaf, KatwijkP
Dis, Nieuwegein. V€
RK Goede Herderkerk Zo 10 Euch. viering^
Kombo. bp
Vrijzinnige Geloofsgem. NPB Zo 10.30 Ge^
ZOETERWOUDE ïte
Herv. Gem. Zo lOdsDeWijer. j
RK Dienaarkerk Za 19 Eigentijdse viering
RK St. Jankerk Zo 9.30 Hoogmis. m
RK Emmauskerk Zo 9.30 H. Mis. -at
RK Meerburgkerk (H. Rijndijk) Za 19 Ei c
mmv dameskoor, Zo 11 Woord- en Comijg,
mmv jongerenkoor.
ZWAMMERDAM S1
Geref. Kerk Zo 10 ds Kerssen, 18.30 |n
dienst, kand. Geerlof, Alphen a/d Rijn. j,,
Herv. Gem. Zo 10 ds Heikoop, Nieuwe/,
Gez. dienst Geref. kerk.
Remonstrants Ger. Gem. Zo 10 Geen diens
De Bruggen, zaal 1 Dorpshuis Zo 11 Oec.j r
tor Hoeksel mmv huiskoor.
Leidsch Dagblad kijkt vanaf maandag met recensentenoog naar performance
op de kansel
door Afke van der Tooien
Hoe spannend is het nog in de kerk? Is het be
grip 'preek' synoniem met saai en ouderwets?
Hoe boei je als voorganger een modern publiek
dat wordt overspoeld met snel en lekker, en zich
niet zomaar de les laat lezen? Het Leidsch Dag
blad gaat vanaf volgende week ter kerke voor
een wekelijkse recensie op maandag onder de
naam 'Preektijgers'. Een aantal kenners komt nu
alvast aan het woord over de preek als theater
en performance.
Preken is gewoon een vak, stelde eens com
municatiewetenschapper en hervormd voor
ganger Anne van der Meiden. Een vak dat je
kan leren. Ook al is er een wezenlijk verschil
tussen een kerk
dienst en een thea
tervoorstelling,
'aardse' communi
catievaardigheden
als welsprekendheid,
mimiek en timing
zijn bij allebei essen
tieel. Dus: ook bij
een preek gaat het
niet alleen om de
boodschap, maar
ook om hoe die
wordt gebracht.
Een preek moet 'ver
voeren, oproepen,
uitdagen, en troos
ten', vindt theologe
en IKON-presenta-
trice Jacobine Geel,
die ooit de preek-
wedstrijd van dag
blad Trouw won. En
dat effect bereik je
niet met een inhou
delijk voortreffelijke,
maar omslachtig op
gebouwde of mono
toon voorgedragen
preek. Aan de andere
kant is het ook weer
niet zo, dat je louter
met een beroep op
aangeleerde retorische vaardigheden een goe
de preek kan neerzetten. Niemand die dit di
recter verwoordde dan de rooms-katholieke
pastor Pieter van Hoof, publiekswinnaar in
diezelfde preekwedstrijd:Als het niet uit mijn
ballen komt, krijg ik het niet uit mijn bek."
Vroeger had je de ware 'preektijgers', die hun
donderpreken over de kerkgangers uitstortten.
Dat wordt bijna nergens meer gepikt. De voor
ganger staat tegenwoordig meer te 'stamelen'
dan te bulderen, signaleert ook theatermaker
en predikant Ferdinand Borger. Onlangs
schreef hij in het blad van de SoW-kerken een
artikel: „Soms zit er in het voorgaan iets van
een verontschuldiging. Ik sta hier ook maar. Ik
probeer maar wat. U mag er ook anders over
denken. Het is mijn mening maar." Borger
waardeert dit als een adequate weerspiegeling
van de tijdgeest.
Zijn conclusie is verrassend genoeg niet dat dit
de rol van de voorganger verzwakt. Het maakt
die rol juist belangrijker. Want het is niet meer
de leer die de gemeente samenbindt, maar
een communicatief aspect als 'aangesproken
worden'. „En jij als voorganger moet ervoor
zorgen dat die ervaring er komt."
Preken als Communicatie met een grote C. El
ke zondag vindt in de Waalse Kerk in Leiden
een letterlijke oefe
ning in deze kunst
plaats: als de studen
ten van professor
Henk de Roest hun
preekvaardigheid op
elkaar oefenen. De
Roest doceert homile
tiek ('leer van de kan
selwelsprekendheid
aan deLeidse faculteit
godgeleerdheid.
Natuurlijk is preken te
leren, zegt ook hij. In
Leiden gebeurt dat
aan de hand van een
'stappenplan': eerst
theorie (wat gebeurt
er tussen de bijbel
tekst, de predikant en
de kerkganger), dan
het practicum. Eén
student houdt een
preek, de anderen be
spreken deze. De
Roest: „Daarbij gaat
het om twee vragen:
wat was de bood
schap, en wat wekte
de preek voor gevoe
lens op."
Ook hier weer die na
druk op 'de commu
nicatieve uitwerking van de preek', zoals hij
het uitdrukt, in plaats een rechttoe-rechtaan
overdracht van 'de' waarheid. „Het gaat om de
emotionele impact." De communicatie met de
gemeente begint trouwens al in de week vóór
de preek. Onderdeel van het stappenplan is
dat de predikanten in spe als voorbereiding
niet louter in hun eentje naar de bijbeltekst
'luisteren', maar hem ook aan gemeenteleden
PREEKTIJGERS
De preekstoel: de plek waar meriig voorganger vandaag de dag, zegt predikant Ferdinand Borger, eerder staat te 'stamelen' dan te
Foto: Dick Hogewoning
voorleggen.
Elke kerkganger kijkt volgens De Roest met
een recensentenoog naar de voorganger. „Er
wordt nog steeds bij de koffie nagepraat over
de preek. Ook over de stijl, de preektoon en
het nonverbale gedrag." Al is het wel zo dat de
kerkgangers tegenwoordig minder gespitst zijn
op de preek dan vroeger. Men is andere ele
menten van de dienst, zoals de liederen en ge
beden, meer gaan waarderen.
Grappig genoeg ligt dat bij de rooms-katholie-
ken precies andersom. Daar ging het altijd
meer om de spirituele werking van andere ele
menten van de viering, maar heeft de preek
meer nadruk gekregen, vertelt rector Huub
Flohr van het seminarie van het bisdom Rot
terdam. „Dat merkje alleen al aan het feit dat
rooms-katholieken tegenwoordig zeggen: ik ga
niet naar die kerk, want die pastoor preekt zo
saai."
Flohr vindt dat een goede ontwikkeling. „We
hebben van de protestanten geleerd dat het
een niet zonder het ander kan: je hebt de Sa
cramenten én het Woord." Ook hij vindt dat
preken is te leren, maar hij verwoordt dat an
ders dan Van der Meiden en De Roest: „De
ambtsdrager krijgt bij zijn wijding de Heilige
Schrift toegereikt met de opdracht dat hij dat
gene wat hij eruit voorleest zelf leeft. Hij moet
zo vertrouwd met de Schrift raken, dat het zijn
eigen levensverhaal wordt.
De rooms-katholieke homilie is een 'gezag
hebbende uitleg van de Heilige Schrift'. Dat
wil niet zeggen dat het een droog, leerstellig
verhaal moet worden, vindt Flohr. „Dat is voor
theologen. Ik heb échte mensen in de kerk.
Het aardige van een preek is, dat mensen er
wat mee moeten kunnen in het dagelijks le
ven."
Dat betekent allereerst dat de pastoor rekening
moet houden met zijn publiek. „Er kan een
nogal heavy tekst op de liturgische agenda
staan. Dat pak je dan bij kinderen anders aan
dan bij ouderen. Neem een uitspraak als: met
een molensteen om je hals in de diepte wor
den gegooid. Dat is me nogal een godsbeeld!
Hartstikke eng!"
Het leggen van een verband tussen de overle
vering en het heden is een cmcuuct^
de preek in alledrie de monotheïstisji 1
diensten. Dat kan heel
net 11 september is geweest,
minee of priester niet negeren,
der zo'n directe aanleiding moet
link zijn met de beleving van de
Secretaris Leo Levie van de
meente vertelt dat de
maar één doel heeft: 'he
stuk uit de Torah op de
Rector Flohr specificeert:
om de zinsvragen van de mensen,
dat verband geen 'vervoering, uitd
troost'.
Flohr: „Wat is hét criterium voor eeit I
preek? Dat mensen worden geraakt cd
mee verder kunnen." Dit is het pimpel
preken niet meer alleen een ambacljer
daarvoor moeten de spreker en de lt
een gemeenschappelijk geloof hebb>uj
preken ook in diepste zin communijVa
een grote C, maar dan wel de C vanp
geloof.