GELOOF SAMENLEVING 'SoW-proces manipuleert DNA kerken' Hoe beter vroeger je dyslexie vaststelt, hoe Rutten afgezet als voorzitter 1 Plaisier bang voo devaluatie domiri Internetspel geeft jeugd bijbelkennis WETENSCHAP Waggelende ster verraadt kennis over exoplaneten woensdag 5 DECEMBEf De Vos helpt kerken door juridische jungle door Ilse Keuenhof leiden - Vrouwelijke predikanten mogen er op de kansel en homo's kunnen er hun huwelijk laten ze genen. In de Samen op Weg-kerk lijkt alles mogelijk. Voor veel or thodox- hervormden moet het niet gekker worden. Zij zien geen heil meer in het SoW-proces en willen eruit. De vraag is: kan dat? Ja, dat kan", zegt Dick de Vos van de Leidse stichting Hervormd Kerkrecht. De stichting werd drie jaar geleden opgericht om her vormde gemeenten die niet mee willen gaan in het SoW-proces, te helpen hun.zelfstandigheid te be houden. „De synode is helemaal niet blij met ons." Predikanten hebben volgens De Vos geen kaas gegeten van hun rechten in het fusieproces. „Hervormden zijn geen mensen die met de regels op tafel zitten. Pas als je wasmachine kapot is ga je het garantiebewijs lezen, dat doet toch geen sterveling van tevoren? Predikanten die moeite hebben met het SoW- proces belanden dus in een pa pierwinkel waar ze niets van snappen." De Vos ontkent dat zijn stich ting, zoals het ANP eerder deze week vermelde, een brief aan de gemeenten heeft klaarliggen waar ze alleen een handteke ning onder hoeven zetten om onder de fusie uit te komen. „Maar wanneer het fusieproces daadwerkelijk uitgevoerd gaat worden liggen ze wel klaar." Onderdeel van de papierwinkel waarin predikanten de weg kwijtraken is het rapport 'Om de eenheid en de heelheid van de kerk'. Volgens dit rapport, dat door de synode is goedgekeurd, moet een hervormde gemeente mee in het SoW-proces, inclu sief goederen. Een beslissing die volgens De Vos niet op de meest edele gronden is genomen. „Dan is het synodebestuur het vergaderen zat, want de kroket ten en de soep staan te wachten, en dan zeggen ze maai- 'ja'. Dat gaat in dat soort organisaties al tijd zo." Mensen die gemeente dienen worden volgens De Vos door het besluit opeens ambtenaren van de synode. Wie het er niet mee eens is kan zijn taak neerleggen. Hiertegen kwamen velen in pro test en de bezwaarschriften stroomden binnen bij de kerke lijke rechtbank. „Dit kan na tuurlijk niet. De plaatselijke ge meente is volledig kerk, heeft rechtspersoonlijkheid en is daarmee volledig vrij om te kie zen voor zelfstandigheid." Toch lijkt de synode er alles aan te doen om de vrijheid van de SoW-kerk te beperken. Zo dient op 10 december in Den Haag de Vrij beheer zaak'. Vroeger was het beheer gescheiden van het bestuur van de kerk. Daardoor had de Kerkenraad, al sinds de middeleeuwen, niets te zeggen over het beheer van de goede ren van een kerk. In 1991 be sloot de synode deze eeuwen oude afspraak ongedaan te ma ken. Door dit besluit heeft een kerk geen greep meer op zijn ei gen geld en goed. De synode gaf toe dat ze hiermee kerken finan cieel onder druk kan zetten om mee te gaan in het verenigings proces. Een gevolg is dat gemeenten die tegen dit besluit ingaan, geen dominee mogen beroepen. „Dan zegt de synode dat de ge meente niet voldoet aan de re gels, maar het is natuurlijk ver kapte machtspolitiek." Een kerk rest weinig anders dan zich aan passen of afzien van een domi nee. „Tot in de zeventiger jaren beloofde de synode, dat ze het vrije beheer nooit af gaat dwin gen. En dat hebben ze nu toch gedaan, wie weet welke andere beloftes ze in de toekomst nog Dick de Vos: „Het gaat er in de SoW-kerk steeds minder democratisch aan toe." Foto: Dick Hogewoning gaan breken." Die toekomst ziet er volgens De Vos verre van rooskleurig uit. „Het gaat er in de SoW-kerk steeds minder democratisch aan toe." De Vos is bang dat de sy node als een paus in Rome bo ven de gemeenten gaat staan om ze te onderwerpen aan tal van regels. „In de Roomse kerk zit het DNA boven in Rome. In de protestantse kerk zit het DNA juist in de gemeenten zelf. Daar is niemand de baas." Wanneer een kerk 'ja' zegt tégen de fusie, dan accepteert ze alle beslissingen die de synode neemt en nog gaat nemen. Een kerk kan haar eigen gerecht kie zen, maar accepteert in principe het hele menu dat de synode op de kaart heeft staan. „Hierdoor veranderen de opvattingen van de kerk en krijgt de gemeente een gemanipuleerd DNA." De rechterflank (zoals in Kat wijk) wil deze spijskaart niet. En zeker niet wanneer het homo huwelijk ook op het menu staat. „In de bijbel staat natuurlijk geen pleidooi voor het homohu welijk. Er staan eerder allemaal teksten daartegen. Het is de druppel die voor de meesten de emmer doet overlopen. Vooral de Gereformeerde Bond reageerde ontzet op het nieuws dat SoW-kerken homohuwelij ken gaan inzegenen. In Katwijk zijn meerdere Gereformeerde Bond-gemeenten, en een aantal predikanten is lid van de Bond. De Vos, ook een Bonder, weet te melden dat het hoofdbestuur vóór de beslissing over het ho mohuwelijk in het SoW-proces wilde meegaan. „Het is kiezen tussen twee kwaden. Niet mee gaan en jezelf isoleren van de rest, of meegaan en 'ja' zeggen tegen het hele pakket." Wat de Gereformeerde Bond zal beslis sen wanneer het SoW-pistool ze op de borst staat, is volgens de Bonder nog niet duidelijk. „Wat wel duidelijk is, is dat, wat er ook gebeurt een splitsing bin nen de Gereformeerde Bond onafwendbaar lijkt. De gematig de Bonders zullen waarschijnlijk sowieso meegaan binnen het SoW. Ook wanneer de str iktere Bonders 'nee' zeggen, wat hoogstwaarschijnlijk ook ge beurt. Gaan de Bonders officieel niet mee dan betekent dit bo vendien een breuk binnen het SoW-proces. Dus wat er ook ge beurt, het gaat altijd fout." Onvrede over privé-openbaringen en voorspellingen ruswuk/anp - Prof. dr. F. Rutten, die gisteren een rechtszaak tegen de bisschoppen voerde, is afge zet als voorzitter van het Instituut voor Katholieke Informatie (IK3). Vier van de vijf medebestuursle den hebben het vertrouwen in hem opgezegd. Dat heeft het bestuurs in een persverklaring gemeld. De voornaamste reden is, dat Rutten aan de oor spronkelijke doelstelling van het IKI is voorbijge gaan, zeggen de bestuursleden. Het HG is opge richt met het oog op 'juiste berichtgeving over de (Rooms-Katholieke) Kerk en de geloofsleer'. Bovendien heeft Rutten, zonder toestemming van de overige bestuursleden, een eigen HG (Neder land-Vlaanderen)-Nieuwsbrief uitgegeven en daarvoor een aparte bankrekening in België ge opend. Op verzoek van de bestuursvergadering zal P. Huys, advocaat-procureur in Brugge, als waarnemend voorzitter fungeren. In een toelichting op het besluit, waarvan Rutten inmiddels op de hoogte is, zegt bestuurslid J. van Rooijen dat Rutten in de HG-Nieuwsbrief bijna niets anders publiceerde dan verhalen over privé- openbaringen, waaraan voorspellingen werden vastgeknoopt. In de Nieuwsbrief is ruimte voor zulke verhalen, maar niet exclusief, aldus Van Rooijen. Rutten pleitte gisteren gisteren voor de rechtbank in Utrecht, dat verstrekking van informatie aan de gelovigen voor de bisschoppen een pli uit het evangelie voortkomt. Hij eiste d schoppen alle informatie over de uitvo de besluiten van de bijzondere bisschop, de over Nederland van 1980 verstrekken. Paus Johannes Paulus II riep de synod bijeen om een einde te maken aan de heid in de Nederlandse kerkprovincie. I droeg de bisschoppen onder meer op o te zorgen dat niet-gewijde pastoraal v geen taken vervullen die aan priesters zij houden en dat de rk- theologische oplei de pas lopen met het leergezag. Rutten in hoeverre de 46 synodebesluiten zijn u wat de bisschoppen daarover aan de pai gerapporteerd en hoe de paus. over de a denkt. Advocaat Wagemakers beschuldigde R van, zijn eis slechts te gebruiken als 'aanl punt voor een oplopend conflict'. Hij hi eraan dat Rutten in de afgelopen jaren m 'buitengewoon scherpe' kritiek op de 1 pen heeft geuit. De voormalige topman nomische Zaken is volgens de advocaat reid tot 'een inhoudelijke dialoog geba wederzijds respect'. Wagemakers betoi vendien, dat de eisers eerst de kerkelijk gang hadden moeten doorlopen. haarlem - Met het internetspel Year-Zero wil het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) kinde ren van negen jaar en ouder op een speelse manier kennis laten maken met de bijbel. Op www.year-zero.org kunnen jeugdige internetters het kerst verhaal spelen. Burgemeester Deetman van Den Haag lanceert het spel op 14 december op een Haagse ba sisschool. Het NBG hoopt dat Year-Zero zal helpen de bijbel kennis van kinderen op te schroeven. Uit een Engels on derzoek is gebleken, dat nog maar acht procent van de Britse kinderen kerst associeert met de geboorte van Jezus. Het spel is zowel in het Neder lands als in het Engels beschik baar. Year-Zero brengt de reis van Jozef en Maria van Nazareth naar Bethlehem in beeld. De be doeling is dat spelers door vra gen te beantwoorden punten verzamelen en sleutels bemach tigen die toegang geven tot een schat. 'Gitaarcursus is een aanbeveling' utrecht/anp - De secretaris-ge- neraal van de Samen-op-Weg kerken vreest een devaluatie van het predikantschap als bepaalde problemen niet snel worden op gelost. Een van die problemen is het feit, dat het predikanten steeds meer moeite kost om naar een andere gemeente kun nen doorstromen. Dr. B. Plaisier zei dit gisteren in Utrecht bij de presentatie van een rapport, dat een groep pre dikanten uit Noord-Holland op stelde over de stagnerende doorstroming. „Wij doen met veel plezier ons werk", zei de voorzitter van de werkgroep, dr. D. Visser, predi kant in Broek op Langedijk. „Maai' wij zouden het ook heel plezierig vinden als het mogelijk is weer eens te verkassen. Dat is voor de predikant goed, want die krijgt een nieuwe uitdaging, maar ook voor de gemeente, want die hoort weer een ander geluid." In de Gereformeerde I(i een van de oorzaken o stagneren van de doors: dat de leeftijdsperiodiek de plaatselijke gemeen ten worden betaald. In derlandse Hervormde fi beurt dat uit een landelij Predikanten van 45 jaafi der krijgen steeds min beroep om in een ang meente te komen wei| duur', 'kan niet meerf jeugd omgaan' en 'niet t de tijd' worden dan a menten gebruikt. Plaj] daarop dat als er één h waar ervaring telt, het t predikantschap is. i Een vlotte, enthousiasi predikant die weer levcj. brouwerij brengt, en dj geld in het laatje, word; vaker verkozen boven i stekende theoloog die W ger is. „Een gitaarcursu, aanbeveling", zei een aanwezige predikanten. Lezing voor Leidse Sterrewacht door Wilfred Simons leiden - Om sterren die veel ijzer en nikkel bevatten, draaien va ker planeten dan om sterren zonder metalen in hun binnen ste. Dat is één van de bevindin gen van sterrenkundige Geoffrey Marcy van de Universiteit van Califomië in Berkeley. Marcy, die van het vinden van planeten bij sterren zijn levenswerk heeft gemaakt, gaf gistermiddag een lezing in de Sterrewacht van de Universiteit Leiden. Nu het vin den van exoplaneten niet zo moeilijk meer is, doemt de vol gende vraag op: zou er op die planeten ook leven zijn? Marcy bedacht in het begin van de jaren '80, dat sterren met pla neten eromheen niet doodstil aan het firmament kunnen staan. Als er planeten omheen draaien, gebiedt de wet van de zwaartekracht dat zij die sterren enigszins aantrekken. Vanaf de aarde bezien moet zo'n ster, met andere woorden, een beetje 'waggelen'. Dat waggelen stelt alleen nauwelijks iets voor. De 'uitslag' kan zo klein zijn als drie meter per seconde, een snelheid die een mens kan bijhouden. Marcy kon pas met het meten ervan beginnen, nadat hij de be schikking had gekregen over ex treem gevoelige detectieappara tuur. Maar toen was het ook raak: in 1987 vond hij de eerste exoplaneet en sindsdien gaat het hard: gemiddeld worden er drie planeten per maand gevon den. Marcy gaat er inmiddels van uit, dat zeven procent van alle sterren tenminste één pla neet heeft. Marcy kan op basis van de 'uit slag' van een ster vaststellen hoeveel planeten er omheen draaien, hoe ver ze er van af staan, of hun banen rond zijn of elliptisch, in hoeveel dagen ze hun rondjes draaien en hoe zwaar ze zijn. Als 'meeteenheid' daarvoor hanteert hij het ge wicht van Jupiter, de grootste en zwaarste planeet in ons zonne stelsel. De massa van de meeste gevonden planeten varieert van 0,8 Jupiter tot zo'n 2,5 Jupiter. Het zijn - voor aardse begrippen - dus supergrote planeten. Het moeten bovendien gasbollen zijn, zoals Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Als ze een baan dicht bij de ster beschrij ven, worden ze heet en zwellen ze op. Dan kunnen ze - hoewel lichter dan Jupiter - toch groter zijn. Marcy twijfelt er niet aan dat er ook kleinere, steenachtige pla neten om die verre sterren draaien. Maar omdat 0,8 Jupiter de ondergrens is van wat hij kan meten, kan hij ze niet aantonen. Vorige week maakten astrono men die de Hubble ruimtetele scoop gebruiken, bekend dat zij bij de ster HD 209458 in het sterrenbeeld Pegasus (150 licht jaar hier vandaan) een planeet hadden gevonden met een at mosfeer. Met de gegevens van Marcy moest het mogelijk zijn om een 'passage' van een pla neet mee te maken. Als zo'n grote planeet voor de ster langs schuift, moet hij tijdelijk minder helder zijn. Dat bleek ook zo te zijn: elke drieëneenhalve dag schuift de planeet voor HD 209458 langs en zijn lichtinten siteit zakt dan anderhalf procent in. Door het licht te analyseren, ontdekten de astronomen een atmosfeer met natrium. Nu de Hubble telescoop weet waar hij moet zoeken, is de kans groot dat er binnenkort weer at mosferen rond exoplaneten worden gevonden. De kwellen de vraag blijft is op die planeten leven mogelijk? Na afloop van Marcy's lezing speculeerden de Leidse sterrenkundigen hier druk over. Veel hangt af van de vraag of er ozon in die atmosfe ren wordt gevonden. Ozon is een verbinding van zuurstofmo leculen en is -althans op aarde- een bewijs van leven. Marcy waarschuwde gistermiddag voor al te groot optimisme. De tech niek om atmosferen rond exo planeten te analyseren staat nog in de kinderschoenen. „Over twintig of dertig jaar zijn we misschien zo ver." door Carine Neefjes Amsterdam - Onderuitgezakt in haar Maxicosi zit baby Puck voor een beeldscherm. Haar hoofd is bedekt met een badmutsje waar aan tientallen draden vastzitten die haar hersenactiviteit meten. Gefascineerd kijkt Puck, net elf maanden oud, naar een bal die heen en weer vliegt over het scherm. De oefening is bedoeld om te kijken of het visuele ge deelte in haar hersenen goed werkt. Voorbeeldig ondergaat de kleine meid de wonderlijke we reld van de wetenschap. Puck mankeert niets, maar haar vader Binnert Rauwerda (32) heeft wel een afwijking: hij is dyslectisch, een aandoening die in veertig tot vijftig procent van de gevallen erfelijk is. „Ik kan niet lezen en spreken tegelijk, voorlezen is voor mij dus lastig. Bovendien schrijf ik wat ik spreek: hond met een t spellen is in mijn beleving normaal. Ook weet ik niet of ontbijt met een lange of korte ei is. Gelukkig is deze wereld uitgerust met spel lingscontrole, dat maakt het le ven stukken makkelijker", ver telt Rauwerda, in het dagelijks leven teamleider bij een inter- net-bedrijf. Om er zo vroeg mogelijk achter te komen of zijn dochter ook aanleg heeft voor dyslexie, doet ze onder zijn begeleiding mee aan een langlopend onderzoek. Bij de universiteiten van Am sterdam, Groningen en Nijme gen worden sinds december 1999 in totaal 225 kinderen ge volgd in de leeftijd van nul tot tien jaar. In het eerste levensjaar moeten de kleintjes drie keer naar het ziekenhuis komen waar ze wor den getest op hun gehoor en vi suele waarneming. Daarna volgt een halfjaarlijkse controle en moeten ze oefeningen doen die inzicht geven in de ontwikkeling S k schil nauwelijks hoorbaajj „We meten hoe de hersei reageren op die subtiele f .dering", vertelt Van Leeu< Uit de eerste voorzichtig^ lijkingen met de controlq is gebleken dat baby's m leg voor dyslexie de verse tussen de b- en d-klank n goed opsporen dan die ut fles wqar deze afwijking n voorkomt. De diagnose dyslexie is e| pas vast te stellen als kini leren lezen. „Een peuter F oren van je hoofd kletsenj op zeven-, achtjarige leeft toch blijken dat hij dyslec is", vertelt hoogleraar ort^ dagogiek Aryan van der iJ een van de onderzoekers benadrukt hij het belang vroegtijdig opsporen van wijking. „Als je het eerder, kan de leerkracht op schcL meer aandacht besteden f het probleem. Dat is heel j langrijk! Bovendien word 3 dan misschien ook beter L op andere talenten van dl kinderen. Vaak blinken zf J. tekenen, zijn ze heel techy of kunnen ze erg goed rek, Nu ligt de nadruk op taal zen, kinderen met dyslexi ken in de ogen van hun k r| nootjes veel stomme fout Daar kunnen ze erg onzeL worden", aldus Van der I Mocht Puck dyslectisch z dan hoopt vader Binnert werda dat het zo snel mo| 1 aan het licht komt. Zijn al u king werd pas op zijn derl e ontdekt. Hij begon op de j: en heeft met behulp van 1 ij sen en een flinke dosis dor tingsveimogen uiteindelij ,j examen gedaan. „Maar ik j mij niet voorstellen dat di j( kleine het heeft. Ze is zo b M hand!", zegt Rauwerda lie j als hij het meisje van haai^( muts met tientallen draadQ ontdoet. Als beloning ma{ f een cadeautje uitzoeken. 1 een fel gekleurde toren in handjes keren vader en d( c na een ochtendje wetensc pelijk onderzoek huiswaal - Onderzoek bij baby's moet problemen op school voor zijn Om dyslexie op te sporen krijgt Puck via een computersysteem drie kwartier lang 2000 keer de woorden 'bak' en 'dak' te horen. Foto: GPD/Roland de Bruin van taal en spraak. Alleen kinde ren waarvan één van de ouders en minstens één ander familie-1 lid - broer of zus, opa of oma - dyslectisch is, mogen meedoen aan het onderzoek. Een contro legroep van 120 kinderen uit fa milies waar de afwijking niet voorkomt, moet uitwijzen of er verschillen zijn. „Puck is online", zegt onderzoe ker Theo van Leeuwen enthou siast. In twee kamertjes in het Amsterdamse Slotervaart-zie- kenhuis worden alle reacties van de baby via op en neer schieten de grafieken nauwkeurig vastge legd. Terwijl het meisje slaapt, neemt biopsycholoog Van Leeu wen een test af waarin hij kijkt of ze het verschil tussen een b en d signaleert. Bij sommige volwassenen met dyslexie is ge bleken dat ze moeite hebben om deze twee klanken van el kaar te onderscheiden. Via een computersysteem krijgt ze maar liefst drie kwartier lang 2000 keer de woorden 'bak' of 'dak' te horen waarbij de klan ken van de b en d zodanig ge manipuleerd zijn, dat het ver-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2001 | | pagina 14