LEIDE
weg zonder
handdruk
REGIO
Weer eens bezoek voor Jan met de Lippen Rector Bona
n
Foto's van Leiden rond de jaren vijftig
Experiment LIJMC: harten
repareren met stamcellen
Wilt u in januari
eurowisselgeld in uw kassa?
r bedreigd
Holen
Demonstratie op Stadhuisplein
Dan moet u dat nu bestellen.
maandag 8 OKTOBER 2001
orenkenners
neten zich
trdwijk
i slaap
politie kreeg van-
len voor zes uur een
lt een onbekende
id in een woning
:offen. Het bleek een
itterdammer te zijn
ien inbraak in een
I Musschenbroek-
iap was gevallen.
n 33-jarige Leidse is
bnd op de Broekweg
pwijk beroofd van
De vrouw fietste daar
f haar een scooter
net daarop twee
j werd klemgereden
bassagier afstapte,
In mes bedreigde en
nonnee afpakte.
fde man
liets meer
n 23-jarige Leidenaar
pacht na horecabe-
ichtoffer geworden
ng. Hij werd bewus-
i St. Aagtenstraat ge
it schrammen, bul-
jduitstortingen in het
ik miste hij een voor
ambulance kwam
bewustzijn en
nan dat zijn porte-
as verdwenen. Hij
hter niets meer her-
rpakt
tervolging
een achtervolging
tie zaterdagmiddag
e Hagenaar op te
had ingebroken in
iteitsgebouw aan de
ats en in een huis
e Varkenmarkt. Hij
delijk in een dak-
De man was er
lagd iets uit het uni-
mplex weg te ne-
t huis aan de Oude
ikt hij had hij gepro-
en een fotocamera
door Timoteus Waarsenburg
leiden - De oude Sterrewacht,
Naturalis, de Leidse Instrument-
makersschool en de Gorlaeus
Laboratoria. Ze waren gisteren
allemaal geopend voor het pu
bliek. Niet zomaar, maar vanwe
ge de Nationale Wetenschaps
dag. Duizenden bezoekers, van
jong tot oud, maakten van de
gelegenheid gebruik om te kij
ken, te leren en te genieten. Kin
deren konden bijvoorbeeld in
de instrumentmakersschool
glasblazen. En in het Gorlaeus
gaf tv-kok Pierre Wind samen
met een hoogleraar niet alleen
een kookdemonstratie, maar
ook uitleg over de processen die
plaatsvonden tijdens het koken.
Grote belangstelling was er ook
voor het Anatomisch Museum.
En niet alleen van kinderen. Ook
volwassenen vergaapten zich
massaal aan de potten met
menselijk weefsel, geprepareer
de skeletten of rariteiten op
sterk water. Begrijpelijk ook,
want dit museum is slechts een
dag per jaar toegankelijk voor
het publiek. En die dag was gis
teren dus.
De Leidse collectie van geprepa
reerde mensenorganen, medi
sche afwijkingen, vergroeide li
chamen en onderdelen daarvan,
is letterlijk wereldvermaard. De
geschiedenis van het museum
gaat eigenlijk terug tot de eerste
helft van de zestiende eeuw. In
1543 begon de Nederlandse arts
Andreas Vesalius een wat eigen
aardige hobby. In de tijd dat 's
avonds laat de stadspoorten op
slot gingen en iedereen binnen
hoorde te zijn, liet deze snuiter
zich buitensluiten. Buiten de
stadspoorten hingen namelijk
de terechtgestelde misdadigers
aan de galg. En daarop kon An
dreas met zijn voorliefde voor
anatomie flink oefenen. Hij ont
leedde met vakkundige precisie
elke boef en nam de diverse on
derdelen dikwijls mee naar huis.
Daarmee legde hij de basis voor
het Anatomisch Museum. In
1575, toen Leiden een universi
teit kreeg, kwam Vesalius naar
de sleutelstad om de medische
faculteit op te zetten. Hij wist
namelijk veel over het menselijk
lichaam.
Inmiddels wordt vaker gespro
ken over de anatomische collec
tie, vanwege de educatieve
waarde. Vroeger telde dat be
duidend minder. In de zomer
maanden werden in het Muse
um Anatomicum, tegenwoordig
nagebouwd in museum Boer-
Bezoekers konden zich gisteren voor één dag vergapen aan de collectie van het Anatomisch Museum. Foto: Eric Taal
haave, rariteiten, lichaamsdelen
en aanverwante artikelen ten
toongesteld. Een soort perma
nent circus dus. In de winter
werden er in het museum licha
men onüeed. Het weer liet dit in
de zomermaanden niet toe.
Ook dat was uiteraard nog
steeds ter vermaak van de ge
goede burgerij, want niets zo
lollig als een opengekliefde mis
dadiger natuurlijk. Maar studen
ten mochten dan ook -ter le
ring- meekijken. Vanaf de ach
terste rij welteverstaan. Op oude
prenten is dat nog goed zicht
baar. Een kenner demonteert
op, laten we zeggen 'eigentijdse'
wijze, het lichaam van een mis
dadiger. De rijken genieten van
af de eerste rij, hun schoot
hondjes van onder de snijtafel.
Er viel namelijk wel eens wat op
de grond. Achteraan kijken stu
denten ijverig mee hoe een li
chaam nou daadwerkelijk in el
kaar steekt. Met de eeuwen ver
loor het museum steeds meer
zijn amusementswaarde.
Niet helemaal natuurlijk, want
gistermiddag was het wat dat
betreft weer even ouderwets.
Het was een drukte van belang
in het Anatomisch Museum aan
de Wassenaarseweg. Kleine
meisjes die vol afschuw hun
hoofd omdraaien bij het zien
van een foetuslijfje in een potje.
Jongens die bij hetzelfde potje
kreten als 'cool' of 'kicken' niet
kunnen ondrukken. Bezoekers
die vakkundig belangstelling
hebben. Bezoekers ook, die als
de gegoede burgerij van weleer,
komen genieten van de uitge
stalde rariteiten.
En die zijn er in overvloed. Zo
toont een vitrine een gipsafdruk
van het gelaat van Jan met de
Lippen, een Nederlandse mar
kies die in 1533 ter ziele is ge
gaan. Er is weinig verbeeldings
vermogen nodig om te raden
hoe Jan aan zijn bijnaam is ge
komen. Het begeleidend schrij
ven levert wel een verassend in
zicht op. Deze Jan zou 50 kinde
ren gehad hebben. En een ach
terhoofd dat 'buitengewoon uit
puilt'. Reden voor de negentien
de eeuwse arts Franz-Joseph
Gall om te concluderen dat het
centrum voor de geslachtsdrift
in het achterhoofd lag. Deze
Oostenrijker meende namelijk
bepaalde karaktereigenschap
pen af te kunnen lezen aan de
vorm van de schedel. Twee kas
ten verder staat een afgesneden
penis op sterk water. Er staat
niet bij wie de eigenaar is ge
weest. Waarschijnlijk niet van
Jan. Die dankte zijn bijnaam
toch echt aan z'n gezicht.
(advertentie)
Op zaterdag 27 en zondag 28 oktober 2001
in de Groenoordhallen Leiden een bedrijven
presentatie c.q. banenbeurs.
De schakel tussen werken en leren,
bestemd voor iedere werkzoekende, schoolverlater,
switcher, herintreder en loopbaanbouwer.
De bezoeker krijgt een overzicht
van het enorme banen aanbod uit de regio!
Gratis entree!
www.ruimbaanin.nl
door Robbert Minkhorst
leiden - Rector D. de Rooij is ont
slagen bij het Bonaventuracolle-
ge in Leiden. De Rooij heeft ook
geen recht op een handdruk,
vindt de Bredase kantonrechter.
Hij blijkt te hebben gelogen op
zijn curriculum vitae.
Het ontslag is eind vorige
maand in een besloten zitting
uitgesproken door de rechtbank
van Breda. De scholengemeen
schap uit Leiden had om ont
binding van de arbeidsovereen
komst verzocht. Het katholieke
'Bona' wilde van De Rooij af na
een ernstig verstoorde arbeids
relatie. De rector bleef niettemin
hopen op een terugkeer, zei hij
onlangs in deze krant.
Het bestuur van de scholenge
meenschap, de Stichting Katho
liek Onderwijs Leiden (SKOL),
heeft uitgesproken dat met De
Rooij niet valt samen te werken.
Hij opereert te eigengereid. Om
die reden is hij ook met buiten
gewoon verlof gestuurd. Het be
stuur weet zich gesteund door
enkele vestigingsdirecteuren van
het Bonaventuracollege. De
school heeft drie vestigingen in
Leiden en een in Roelofarends-
veen. Met 2.500 leerlingen is het
de grootste middelbare school
in de regio. Het conflict tussen
De Rooij en het schoolbestuur
leidde tot een tweestrijd op het
Bonaventuracollege. Docenten
die het niet eens waren met het
besluit om De Rooij op non-ac
tief te stellen, overwogen het
vertrouwen op te zeggen in het
sectiebestuur van SKOL. Voor
zover bekend is dat tot op he
den niet gebeurd.
In de uitspraak meldt de kan
tonrechter dat De Rooij geen
recht heeft op een financiële
vergoeding. Dat is wel gebruike
lijk bij het ontbinden van een
arbeidsovereenkomst. Maar de
rechter vindt dat de vertrou
wensbreuk volledig te wijten valt
aan De Rooij, meldt secretaris E.
Vorst van het schoolbestuur. Hij
komt nog wel in aanmerking
voor wachtgeld.
„In de ruim zestien maanden
dat hij bij ons heeft gewerkt,
hebben we zoveel ervaring met
zijn beleid gekregen, dat we niet
meer het vertrouwen hadden in
de toekomst", zegt Vorst. „Later
kregen we daar wat signalen bij
die onze mening versterkten. Bij
zijn sollicitatie heeft hij mislei
dende informatie gegeven. Dat
heeft een zwaarwegende rol ge
speeld voor de rechter." Zo
heeft De Rooij ten onrechte ver
klaard dat hij een doctorandus
titel heeft.
„Het onderwijs op school heeft
er geen schade van gehad, maar
we hebben natuurlijk geen blij
gevoel aan de zaak overgehou
den", vervolgt Vorst. „Dit is niet
in het belang van de school ge
weest. We betreuren deze hele
geschiedenis. De uitspraak is
een bevestiging dat het niet
goed ging en dat het ook niet
meer goed zou gaan."
De Rooij is eerder weggestuurd
op het gymnasium in Ooster
hout. Het conflict tussen hem
en het bestuur werd toen in der
minne geschikt. Het ontslag bij
het Bonaventuracollege geldt
per 16 oktober. De Rooij zelf
was niet bereikbaar voor com
mentaar.
leiden - Het Anti-Oorlogscomité houdt vanavond een manifestatie
op het Stadhuisplein tegen de aanval op Afghanistan en 'voor Vre
de, Solidariteit en rechtvaardigheid'. 'Nog meer onschuldige doden,
ditmaal Afghaanse burgers door Westerse wapens, is geen berech
ting van schuldigen aan de aanslagen in de VS, maar zinloze wraak',
stelt het comité. 'Deze oorlog is staatsterrorisme, zinloos geweld van
de bovenste plank'. De manifestatie begint om 19.00 uur. Er zijn
sprekers, dichters en muziek.
al een beetje sufge-
towinkel Nico Van
lan de Doezastraat.
toch de kalender
le steeds terugkeren-
fou, geduld wordt
it de kalender ligt
in de winkel en heeft
Leiden rond de jaren
;t is de veertiende
legt Van der Horst
irlijk is eerlijk, we zijn
:ekjes later dan ge-
lormaal gesproken
igeveer veertig jaar
tijd en dan kom je
et begin van de ja-
Maar omdat er nog
veel fotomateriaal
n vijftig was, is er ge-
de kalender toch
en rond de jaren vijf-
nen."
:en is de moeite meer
1 geweest. Zo siert een
67 van een vrijwel le-
Beestenmarkt de
Daar werd tot 1969
rkt ofwel koeienmarkt
Met de opening van
ordhal kwam er een
einde aan deze folklore. Het ka
rakteristieke kantoortje van de
marktméester op de Nieuwe
Beestenmarkt werd gesloopt.
Verder staat er op de kalender
een keur aan foto's. Zo is er een
rijtje huizen uit 1960 te zien aan
de Weverstraat, aan de achter
kant van de Waardgracht, die
slachtoffer werd van de sloop
woede van de toenmalige re
genten. De 'Leidse Jordaan' had
nu tot de grachtengordel van de
'rijken' kunnen horen maar er
was toen niemand die kon be
vroeden dat er op dit moment
grif een half miljoen gulden
wordt neergelegd voor opge
knapte wevershuisjes.
Daarnaast zijn er onder méér
foto's te zien van de Lange-
gracht uit 1966 die wordt ge
dempt en een ongedempte
Lange Mare uit 1952 waarbij
men zich bij het zien van de
prent afvraagt waarom in he
melsnaam die straat ooit is
dichtgegooid. Verder prijkt er
bij de maand februari paard en
wagen uit 1960 van conserven-
fabriek De Sleutels aan de
Wereldprimeur voor Leidse afdeling cardiologie
door Wilfred Simons
leiden - De afdeling cardiologie van het LUMC
gaat begin volgend jaar op experimentele basis
twintig patiënten behandelen met stamcellen. De
Leidse interventiecardioloog Douwe Atsma gaat
lichaamseigen stamcellen, die gewonnen worden
uit beenmerg, inspuiten op plekken in het hart die
verzwakt zijn na een infarct. Het LUMC heeft
daarmee de wereldprimeur. Voor zover bekend is
nooit eerder een hart behandeld met stamcellen.
Het principe van de behandeling is eenvoudig. De
arts zuigt beenmergcellen op uit het heupbeen,
filtert die en injecteert ze met een katheter op een
van te voren bepaalde plek in de linker kamer van
het hart. Het moet gaan om een plaats die niet
met de rest van het hart kan 'meekloppen', omdat
de hartspier er is afgestorven, maar waar nog wel
elektriciteit wordt gemeten.
Na de injectie groeien de zogeheten mesenchy-
male stamcellen uit tot hartspiercellen, die daad
werkelijk aansluiting vinden met de rest van het
hart. In het beenmergvocht zitten ook stamcellen
die het vermogen hebben om uit te groeien tot
bloedvaten. Zij zorgen voor een betere doorbloe
ding van het beschadigde deel. Volgens Atsma
kan de hartfunctie na behandeling tot zestig pro
cent verbeteren. „Dat is het verschil tussen achter
de geraniums zitten en weer traplopen."
Atsma heeft twintig patiënten op het oog die
wachten op een harttransplantatie. „Zoals bekend
zijn er te weinig donorharten beschikbaar. Deze
mensen hebben in feite geen alternatief', zegt
Atsma. De nieuwe techniek wordt beproefd op
tien patiënten die lijden aan angina pectoris ('pijn
op de borst', als gevolg van onvoldoende zuurstof
in het bloed) en op tien patiënten met hartfalen
(harten die na een infarct onvoldoende arbeid le
veren).
Hóe de stamcellen het hart repareren, is niet be
kend. Duidelijk is alleen dét het werkt, althans bij
honden en varkens. Atsma verwacht daarom dat
ook mensen er baat bij hebben. „Zodra de me-
disch-ethische commissie ons toestemming geeft,
gaan we aan de slag."
(advertentie)
Zodra om twaalf uur de fluit, zoemer of sirene ging, spoedden de 'blauwe overalls' van de HGC aan de
Zoeterwoudseweg zich naar buiten. De straat heet tegenwoordig Vrijheidslaan. De mannen stonden
steevast bij mooi weer buiten hun boterhammetje met een flesje melk weg te spoelen. Foto: N. van
der Horst
De Blauwe Steen, die al 700 jaar in de
Breestraat ligt. is het symbolische
middelpunt van de stad.
Onder redactie van
timoteus Waarsenburg en Eric-Jan Berendsen
TELEFOON 0 71 53 56 424
Morsweg, het kindercorso uit
1958, de gele tram op de Kop
van de Haarlemmerstraat uit
1961 en K&G tijdens 3 oktober
1952 terwijl het korps vanaf de
Steenstraat richting Blauw-
poortsbrug marcheert.
De kalender kost 14,95 gulden
en is op tal van plaatsen in Lei
den te koop.
Politiedag
De politie Hollands Midden
grijpt de landelijke politiedag,
zaterdag 13 oktober, aan om
eens flink uit te pakken. In de
hele regio kunnen belangstel
lenden die dag nader kennis
maken met het politiewerk en
de mensen die zich hier dag en
nacht voor inzetten. Er is die
dag van 10.00 tot 16.00 uur van
alles te zien, van wijkagent tot
verkeersdienst en van techni
sche recherche tot mobiele
eenheid.
Aan de Langegracht in Leiden
kunnen de cellen worden be
zichtigd, is het politiemuseum
geopend, kunt u vingerafdruk
ken laten nemen, is er een de
monstratie van de Verkeers
dienst, staat de wijkagent be
zoekers te woord en is er een
Amerikaanse politieauto van de
Highway Patrol te bewonderen.
Ook bij het bureau in de Ste
venshof aan het Ina Boudier-
Bakkerplein zijn die dag allerlei
activiteiten. Bij het bureau aan
de Kopermolen kunnen van
10.00 tot 12.00 uur politievoer
tuigen worden bekeken en is er
informatie over politiewerk. Dat
programma wordt van 13.00 tot
16.00 op het Kooiplaza her
haald.
Aan de Duinwetering in Noord-
wijk kunnen ook brommers
worden getest op een roller-
bank en wordt fietslicht gecon-
troleeerd en eventueel gerepa
reerd. Daar is tevens informatie
over het keurmerk Veilig Wo
nen. Aan de Zwaluwweg in
Voorschoten zijn een politie
motor en een nieuwe Opel Zafi-
ra politieauto te bewonderen
en is er uitleg over het politie
werk. Tenslotte is er aan de
Oudhoomseweg in Alphen aan
den Rijn de gehele dag een in
fomarkt over alle facetten van
het politiewerk. Daar worden
ook postcodes in fietsen gegra
veerd, is er de mogelijkheid tot
een rondrit in een politiebus en
presenteert Transport en Logis
tiek Nederland hoe een vracht
wagenchauffeur het verkeer be
leeft.
Eric-Jan Berendsen
Als ondernemer bent u er bij het dubbelprijzen ongetwijfeld achter gekomen dat u
niet alleen op mooie ronde bedragen uitkomt. Om straks niet in de problemen te
raken, moet u nu al eurowisselgeld bestellen. Vorige maand is er bij alle winkeliers en
horecabedrijven een brief op de mat gevallen. Hierin zat ook een aanvraagformulier
voor het eurowisselgeld. U moet dit formulier nu terugsturen. Want als u geen inge
vuld formulier terugstuurt, hebt u in januari geen wisselgeld.
Vragen?
Neem dan contact op met uw bank.
De euro wordt van ons allemaal.
leuro