Nachtradio: werken in een andere wereld
MEDIA
'Dagbladuitgeverijen moeten geld Knevel ook in actualiteiten
vragen voor toegang internetsite'
Een geheime deur in het paleis De invloed van spierziekte ALS
'Radio 3FM verschilt van 538'
NCRV-radioprogramma NachtLicht kijkt naar de verschillen
lamourland
rijgt nieuwe
aam bij NET 5
,Ik heb weieens wakker gelegen van de spanning"
Internetkranten Amerika
missen nog juiste formule
AVRO filmt restauratie van Sael van Oranje
Patiënten over dodelijke aandoening in Nieuwe Teleac/NOT-serie
Ins Claus. Foto: ANP
jkers waarderen
OS-portret Claus
versum/anp - De documen-
re Rondom prins Claus is
kijkers gewaardeerd met
[cijfer 7,8. Dat blijkt uit cij-
s van de dienst Kijk en Luis-
Dnderzoek van de NOS. Het
mt niet vaak voor dat kijkers
n hoge waardering geven
ïeen programma. Het pro-
mma van Tonko Dop werd
[iderdagavond uitgezonden
verband met de 75e verjaar-
van de prins en trok ander-
miljoen kijkers. Een RTL 5-
gramma over de verjaardag
lc 290.000 kijkers. Van com-
rciële zenders worden geen
arderingscijfers gemeten.
jlsteeg leidt
dio 4 NCRV
'ersum/mediaredactie - Jo-
Kolsteeg is de nieuwe eind-
acteur van Radio 4 bij de
RV. Johan Kolsteeg heeft
der op dezelfde eindredactie
verkt als programmeurklas -
- ;e muziek. Begin dit jaar
)te hij over naar theaterge-
ichapHoUandia in Eindho-
Daarnaast had hij een ad-
inde taak bij onder meer
io 538. Bij de Radio 4-afde-
van de NCRV krijgt hij de
intwoordelijkheid over A4,
iie, C-Majeur, Clusters en
legrotere muziekprojecten.
zaterdao 8 SEPTEMBER 2001
door Eric de Bie
Hilversum - Bijna als een baken
fungeert het hokje van de nacht
portier bij de ingang van het ko
lossale AKN-gebouw aan de Hil-
versumse 's-Gravelandseweg.
Het licht heeft een welhaast on
ontkoombare aantrekkings
kracht op de in de nacht ver
dwaalde voorbijganger. Binnen
in het pand, dat sinds een aantal
jaar door AVRO, KRO en NCRV
wordt bewoond, heerst een se
rene rust. Alleen in één van de
radiostudio's is er leven. Presen
tator Jelle Koolstra begint net
met het Radio 1-programma
Nachtlicht.
Leven en werken in de nacht ge
beurt in een andere wereld dan
overdag. Het ontbreken van
zonlicht vraagt van de mens al
meer inspanning en heeft een
grote invloed op zijn gesteld
heid. „Licht geeft energie. Zon
der licht kun je niet leven", zegt
Koolstra. „Maar vergeleken bij
zonlicht zal bij nachtlicht eerder
sprake zijn van intimiteit. Men
sen die werken in de nacht erva
ren dat vaak. In de zorgsector
bijvoorbeeld kan dat wel eens
voor problemen zorgen. Hoe ver
mag een relatie gaan tussen
zorggever en zorgontvanger?"
Genoeg aanknopingspunten
dus voor enkele discussies. Het
is daarom niet vreemd dat in de
nacht van donderdag 4 oktober
op vrijdag 5 oktober in Ede een
nachtcongres plaatsvindt voor
verpleegkundigen en verzorgen
den. Naast patiëntenzorg in de
nacht komen daar ook onder
werpen aan de orde als gewen
ste intimiteiten, dromen en
nachtmerries en het gebruik van
lichttherapie. Het programma
NachtLicht besteedt uitgebreid
aandacht aan dit congres, te be
ginnen met zondag 9 septem
ber. Koolstra: „Tijdens die uit
zending zijn enkele sprekers te
horen die ook op het congres
aanwezig zijn. Via internet kun
nen luisteraars daarop reageren.
In de nacht van 4 op 5 oktober
zijn we zelf ook in Ede aanwezig
en maken we een live-uitzen-
ding."
Liedjes
Koolstra ondervindt - evenals
Joga Brouwers, die de laatste
drie uur van NachtLicht presen
teert - wekelijks wat het is om 's
nachts te werken. Elke zondag
nacht delen zij vanaf één uur de
vijf uur die NachtLicht duurt.
Voor degenen die het niet we
ten: NachtLicht is een program
ma op Radio 1 en 2, waarin een
combinatie van liedjes, gedich
ten en korte verhalen is te ho
ren. Bekende schrijvers dragen
voor uit eigen werk. Luisteraars
kunnen daarop telefonisch rea
geren of een bijdrage leveren.
Het onderwerp van het congres
Jelle Koolstra en Joga Brouwers presenteren Nachtlicht. Foto: GPD
in Ede lijkt nauwelijks bij een
verhalenprogrammma aan te
sluiten, maar gezien de verbin
tenis met werken en leven in de
nacht vond de Nachtlicht-re
dactie het belangrijk er aan
dacht aan te besteden. „De
NCRV heeft iets met de gezond
heidszorg; kijk maar naar tv-
programma's als De mensen
van de thuiszorg en De mensen
van het kinderziekenhuis. Daar
sluit dit fantastisch op aan",
vindt Koolstra, die best elke
nacht zou willen werken. „Het
maken van een radioprogram
ma in de nacht geeft voldoe
ning.
Het aantal luisteraars is niet
hoog. Naar NachtLicht luisteren
zo'n 15.000 mensen, maar ze
zijn wel trouw en het niveau
waarop je communiceert is erg
hoog."
Stiltje
„Je vervult ook een functie in de
nacht", vult Joga Brouwers aan.
„Er bellen regelmatig mensen
die niet kunnen slapen omdat
ze problemen hebben. Dat le
vert vaak emotionele gesprek
ken op.
In de stilte van de nacht komen
veel mensen tot diepere gedach
ten. En soms zitten er ook ge
woon heel leuke dingen tussen.
Zoals laatst die vorkheftruck
chauffeur die aan het werk was
in een grote loods en zich reali
seerde hoe veel hij van zijn
vrouw houdt."
„De nacht", aldus Koolstra, „is
het enige moment op de radio
waarop je aan de drie-minuten-
cultuur kunt ontsnappen. De
liedjes en gesprekken mogen
wat langer duren. Het hoeft alle
maal niet zo snel."
NachtLicht, elke zondagnacht,
Radio 1 2, NCRV, 01.00 uur.
elem/anp - Programmama-
Gert-Jan Droge zal voor zijn
uwe programma bij NET 5
andere naam gebruiken dan
mourland. Dat is het resul-
van overleg tussen de
10, NET 5 en Droge. Advo-
J. van Manen van de AVRO
t dit gisteren bekendge-
ikt.
andag diende bij de recht-
ik in Haarlem een kort ge-
over het gebruik van de
jrammanaam Glamourland,
gespannen door de AVRO.
omroep wil niet dat Droge
er deze titel bij NET 5 een
ie soort programma gaat
- ;en. De rechtbankpresident
de partijen op hierover zelf
akkoord te bereiken,
jens advocaat Van Manen
dt de titel nu gewijzigd in
totaal andere naam, waarin
de woorden glamour en
niet meer voorkomen. Bo-
dieh zal voor de begin- en
Itune van het nieuwe socie-
:amma andere muziek
den gebruikt. „Er mag op
pin enkele manier gerefereerd
lil den aan Glamourland. Het
|e iwe programma mag niet op
voortzetting hiervan lijken",
is Van Manen. NET 5 beves-
de afspraken.
amsterdam/rijswijk/anp/gpd -
Dagbladen zouden toegangsprij
zen op internet moeten vragen.
Zo kunnen ze sneller uit de kos
ten komen, zeggen deskundigen.
Nu kiezen ze internet als mikpunt
van bezuinigingen. PCM heeft
donderdag de stekker uit de in
teractieve dochter getrokken. De
verwachting is dat De Telegraaf
eerdaags ook met bezuinigings
maatregelen komt.
Internetgoeroe en investeerder
Vincent Everts noemt de dag
bladen onhandig. „Ze hebben
niet nagedacht over hun inves
teringen. Everts denkt dat de
kranten het over een andere
boeg moeten gooien. „The Wall
Street Journal heeft een betaalde
site en het blad Business Week
geeft abonnees veel extra's op
de site. Ik denk dat Nederlandse
uitgevers ook naar zo'n soort
model zouden moeten kijken."
De internetbel kan dan wel
doorgeprikt zijn, internet is er
om te blijven. „Ik ben enthousi
ast over de krant op internet. De
titels zijn een sterk merk. Met
betaalde toegang kunnen ze
abonnees werven die de tijd niet
nemen om een papieren krant
te lezen."
Ook Annemijn Fokkelman, ana
list bij ING Barings, denkt dat
uitgeverijen naar abonnements
vormen op internet moeten kij
ken. Zij zou het niet handig vin
den als De Telegraaf zou stop
pen met internet.
Talrijke intemetprofeten voor
spelden een paar jaar geleden
het verdwijnen van de ver
trouwde, papieren krant. De
dagbladen zouden aan het be
gin van de nieuwe eeuw plaats
moeten maken voor een moder
ne elektronische versie.
De één na de andere krant toog
aan het werk en besteedde al
vast vele miljoenen aan het op
zetten en onderhouden van uit
gebreide internetsites. Volgens
cijfers van de Nederlandse Dag
blad Pers (NDP), werd vorig jaar
door 35 krantenconcerns meer
dan honderd miljoen gulden
uitgegeven aan hun elektroni
sche uitgaven. Allemaal wegge
gooid geld, meent Piet Bakker,
universitair docent massacom
municatie aan de Universiteit
van Amsterdam. „Nieuws op in-
Van onze correspondent
Jaap van Wesel
Washington - Alle Intemet-
kranten in Amerika maken
moeilijke tijden door. Zij heb
ben nog niet de juiste formule
gevonden voor de combinatie
papieren krant en de webpu
blicatie. Daar komt bij dat de
teruglopende advertenties ne
gatieve gevolgen hebben voor
de intemet-edities. Dat zegt
Andrew Nachison, intemet-
krantdeskundige bij het Ameri
can Press Institute in Washing
ton.
De interne discussie die veel
kranten voeren gaat over de
vraag of bezoekers van de site
moeten betalen of dat het gra
tis moet zijn. Het sluiten van
de webkrant wordt niet als een
optie beschouwd.
Amerikaanse kranten zijn meer
dan hun Europese tegenvoe
ters afhankelijk van de inkom
sten uit advertenties. Dat
komt, volgens Nachison, om
dat kranten in Amerika minder
verdienen aan het verkopen
van kranten dan in Europa het
geval is. De economische crisis
leidt tot een sterke teruggang
in de advertenties, ook op het
internet.
Bovendien is er een doorlo
pende discussie tussen de
web- en de krantenredacties
over de concurrentie die de
kranten zichzelf aandoen met
hun publicaties op internet.
ternet zal nóóit geld opleveren,
er moet alleen maar geld bij."
Bakker vindt de beslissing van
krantenuitgever PCM (Volks
krant, Algemeen Dagblad, NRC
Handelsblad en Trouw) om,
overigens tegen de wil van de
hoofdredacties, het grootste
deel van de internetactiviteiten
stop te zetten, dan ook verstan
dig.
Directeur Harry de Wit, van in
ternetbedrijf Regio-i van drie re
gionale dagbladuitgeverijen
waartoe ook deze krant behoort,
ziet in zogeheten verticals, the
masites, een mogelijkheid voor
krantenuitgeverijen om met in
ternetactiviteiten geld te verdie
nen.
Internetjournalist Francisco van
Jole ziet ook nog best mogelijk
heden voor kranten op internet,
al vindt hij de handelwijze van
PCM een fors staaltje 'paniek
voetbal'. „Het is het kind met
het badwater weggooien." Vol
gens Van Jole hebben de uitge
vers nooit echt de moeite geno
men te onderzoeken hoe de
krant en internet werkelijk tot
een goede combinatie kunnen
uitgroeien. „Hoe het precies
moet? Ik weet het niet, dat moe
ten we uitvinden. Vergeet niet:
het duurde 250 jaar voordat
kranten de krantenkop uitvon
den. Misschien duurt het ook
wel 250 jaar voordat we uitvin
den hoe internet werkt voor
kranten.
door Aïda Zeljkovic
Hilversum - Andries Knevel gaat
naast Het elfde uur een actuali
teitenprogramma presenteren
voor de Evangelische Omroep.
Knevel op zaterdag is vanaf van
avond wekelijks te zien op Ne
derland 1. Het programma
wordt gekenmerkt door een ho
ge mate van interactie tussen
het publiek, de gasten en de
presentator. Iedere uitzending
begint met het gesprek met de
gasten die betrokken zijn bij een
bepaald onderwerp. Daarnaast
zijn reportages en interviews
vaste onderdelen van Knevel op
zaterdag.
Per aflevering wordt een actueel
onderwerp behandeld. Iedere
week is de presentator op een
andere locatie te vinden. „De
proefuitzending is bijvoorbeeld
in de Amsterdam ArenA opge
nomen, omdat het onderwerp
daarmee te maken had. Het ging
over voetbal en asielzoekers.
Maar als er op zaterdag iets be
langrijks gebeurt, nemen we dat
ook mee", aldus Knevel
Met de uitzendtijd is de presen
tator niet helemaal tevreden. „Ik
ben er wel blij mee, maar ik zie
er ook tegen op. In de vakantie
heb ik wel eens een uurtje wak
ker gelegen van de spanning
waaronder ik sta. Het is een uit
daging om dit programma op
zaterdagavond uit te zenden.
Mensen kijken op zo'n avond
ontspannender tv dan doorde
weeks. Ze zappen veel meer.
Het is vreselijk ingewikkeld om
ze bij één zender te houden."
Toch denkt hij dat Knevel op za
terdag aan zal slaan. „Het nieu
we aan dit actualiteitenpro
gramma is dat het publiek erbij
betrokken is. Dat is op de Ne
derlandse televisie nog nooit
eerder gedaan aldus Knevel.
Hij is niet onder de indruk dat
zijn naam in de titel van het
programma terug te vinden is.
„Het hoefde niet van mij. We
konden geen betere titel vinden.
De EO hoopte wel dat ik het
programma zou presenteren
want ik ben bekend bij het pu
bliek."
Naast zijn nieuwe programma
komt Knevel vanaf dinsdag 4
september met een reeks nieu
we afleveringen van Het elfde
uur. „Het wordt pittig. Ik vind
het een heftige uitdaging om
tachtig uitzendingen voor het
nieuwe seizoen te maken."
Andries Knevel vindt dat hij de
absolute top van zijn carrière
heeft bereikt. „Voor veel presen
tatoren is het hebben van een
eigen talkshow het hoogste dat
ze kunnen bereiken. Het wordt
in Hilversum tenminste als het
hoogste gezien en ik doe het al
negen jaar. Ik heb het al ge
maakt op de Nederlandse televi
sie. Verder heb ik geen dromen,
voorlopig blijf ik bij de EO."
hilversum/anp - Het muziek
aanbod op Radio 3FM verschilt
wezenlijk van dat op commerci
ële muziekzenders als Radio 538
en Yorin FM. Dat concludeert
de dienst Kijk en Luisteronder
zoek (KLO) van de NOS. Vaak,
ook door politici, wordt gedacht
dat Radio 3 hetzelfde doet als
commerciële stations. In de dis
cussie over een etherveiling
komt dat geluid vaak naar vo
ren.
Zendercoördinator Van der Lugt
van 3FM heeft de resultaten gis
teren bekendgemaakt.
Uit het KLO-onderzoek blijkt
dat 35 procent van de platen die
te horen zijn op Radio 3 niet
worden gedraaid op Radio 538
en Yorin FM.
Ook draait het publieke radio
station significant meer nieuwe
muziek (25 procent) die nog niet
in de hitparades staat dan 538
(10 procent) en Yorin (minder
dan 5).
e«sum - Na alle aandacht
de laatste tijd aan het ko
khuis werd geschonken,
zondag in de serie Close
ïen totaal ander royalty-on-
rerp aan bod: de restauratie
de Sael van Oranje,
jaar lang hebben de restau-
Uirs nodig om de schilderijen
ion te maken, daarbij op de
gevolgd door een camera-
g. Het hele proces is vastge-
evenals natuurlijk het
resultaat.
familiegeschiedenis van de
nje's die in dit huis woon-
komt duidelijk naar voren
et programma. In 1640 ga-
Frederik Hendrik en Amalia
Solms-Braunfeld opdracht
het ontwerp van het bui-
ïuis in de Haagse bossen,
jaar nadat het huis af was,
leed Frederik Hendrik. Zijn
in uwe besloot de centrale hal
te bouwen tot mausoleum,
nagedachtenis aan haar
eI tien Nederlandse kunste
ts verzorgden na strenge in-
rties de metershoge schilde-
i voor de hal. Jeroen Giltaij,
fdconservator oude kunst,
e serie: „De vorst die geen
'twas, wordt op deze manier
eerlijkt. Misschien wel te
lt. Dit is uniek, het is daar-
r en daarna nooit gebeurd."
1956 zijn de kunstwerken
c eranderd gebleven, daarna
een laag verf overheen ge
Koningin Beatrix bekijkt met prins Willem-Alexander de gerestaureerde zaal. Foto: WFA
gaan. In het programma is te
zien dat de restaurateurs de
verflaag er afhalen. Zij stuiten
tijdens hun werkzaamheden op
bijzondere vondsten. Zo gaat
achter een portret van Amalia
een deur schuil, die leidde naar
haar privé-vertrek.
Onder de lagen verf op het ge
welf, het enige schilderwerk dat
op locatie moet worden geres
taureerd, komen engelen te
voorschijn. Close Up brengt alle
schilderijen in beeld: de enige
mogelijkheid om dit deel van
Huis ten Bosch te bezichtigen,
want de Sael van Oranje wordt
niet opengesteld voor publiek.
Een heldere en boeiende docu
mentaire, die misschien iets te
lang duurt. Maar op het mo
ment dat de aandacht dreigt te
verslappen, komt koningin Bea
trix de zaal binnenlopen. Na af
sluiting van de restauratie werd
de Sael van Oranje op 30 augus
tus aan haar opgeleverd.
inge senden
Sael van Oranje is morgenavond
te zien op Nederland 1 bij de
AVRO om 18.30 uur.
hilversum/gpd - Je lijfje leven is
de naam van de nieuwe gezond
heidsserie van Teleac/NOT. Het
programma gaat over mensen
die door hun ziekte of handicap
minder goed kunnen functione
ren dan ze zouden willen. In de
eerste aflevering, Waarom ik?,
staat amyotrofische lateraal
sclerose (ALS) centraal.
Dit is een dodelijke spierziekte
waarvan specialisten niet pre
cies weten waardoor zij wordt
veroorzaakt. Presentator Hans
Emans praat met neuroloog
Marianne de Visser en met twee
ALS-patiënten: Eric Pasker en
Loes Klaarhout.
ALS komt voor op alle leeftijden,
maar de meeste patiënten zijn
tussen de veertig en zestig jaar
oud. De ziekte komt anderhalf
keer meer voor bij mannen dan
bij vrouwen. Het begint meestal
met het verlies aan kracht in
arm- en beenspieren of met slik-
of spreekstoornissen. Er is geen
specifieke test om erachter te
komen of iemand ALS heeft. De
aandoening wordt pas vastge
steld als na onderzoek andere
ziektes zijn uitgesloten.
Ruggenmerg
Marianne de Visser, neuroloog
bij het AMC: „We noemen ALS
een spierziekte, maar het zijn
niet de spieren die niet meer
goed functioneren. De zenuw
cellen die in het ruggenmerg lig
gen en die prikkels moeten
doorgeven van de hersenen
naar de spieren, zijn aangetast.
We weten dat de ziekte verlam
mingsverschijnselen teweeg
brengt, doordat zenuwcellen af
sterven.
Eric Pasker is zijn hele leven
lang gezond geweest tot hij een
jaar geleden met een paar vage
klachten naar de dokter ging.
„Ik had pijn in mijn hand, pols
en arm. Op een gegeven mo
ment werd het zo erg dat ik 's
ochtends de kinderen niet eens
kon aankleden."
Klap
Eric had nog nooit van ALS ge
hoord. „De diagnose was dat ik
nog drie jaar te leven had. Poeh,
dat is nogal wat. Zo'n constate
ring komt als een keiharde klap
aan. Ik heb veel tijd nodig gehad
om eraan te wennen. Ja, waar
om ik? Dat kun je wel vragen,
maar het heeft geen zin. Ze we
ten niet hoe het komt", vertelt
hij zuchtend. Eric vindt het
moeilijk om te accepteren dat
hij binnen een jaar een rolstoel
nodig heeft en dat hij zijn kinde
ren niet zal zien opgroeien.
Ook voor Loes Klaarhout kwam
de diagnose als een donderslag
bij een heldere hemel. Twee jaar
geleden merkte ze dat ze met
haar rechterhand de wasknij-
Hans Emans presenteert de nieu
we serie. Foto: Teleac/NOT
pers niet meer kon openen. Na
vijf maanden werd ze in het zie
kenhuis onderzocht. Aan haar
kinderen heeft ze het nieuws
voorzichtig verteld. „Ze wisten
dat mamma een zieke arm had.
Het was altijd die arm die het
niet deed en stap voor stap ver
tel ik ze steeds meer." De man
van Loes herinnert zich nog heel
goed het moment waarop zijn
vrouw vertelde dat ze er binnen
een paar jaar niet meer zal zijn.
„Dat is een idioot moment."
Hoewel er jaarlijks meer patiën
ten aan ALS overlijden dan aan
aids is de spierziekte onder het
grote publiek niet bekend. Ne
derland telt duizend ALS-pati-
enten. Per jaar komen er drie
honderd mensen bij, maar om
dat er ook driehonderd jaarlijks
aan deze ziekte overlijden,
wordt het getal niét hoger. Het
programma van Teleac/NOT
laat duidelijk zien hoe het dage
lijks leven van ALS-patiënten
beïnvloed wordt door hun ziek
te.
Pianomuziek
Voor Loes KlaarhcÉtTwas piano
spelen een belangrijke invulling
van haar vrije tijd, maar sinds
haar arm niet meer wil meewer
ken is ze ermee gestopt. Nu kan
zij niet eens naar pianomuziek
luisteren. „Daar word ik erg
treurig van, vooral als ik de mu
ziek hoor die ik ook heb ge
speeld."
Haar tweede passie, hardlopen,
heeft ze nog niet helemaal opge
heven. Samen met een vriendin
rent ze één keer per week een
paar kilometer. Maar tien kilo
meter binnen een uur afleggen,
zoals vroeger, zal ze nooit meer
kunnen.
aïda zeljkovic
Je lijf je levenWaarom ik?, mor
gen. Nederland 1. Teleac/NOT,
17.50 uur.
