DENKSPORT
Dreigende vergetelheid
Leiden: schaakstad
Euro in filatelie nu al een feit
'ellen is: trainen,
trainen en nog
eens trainen
34
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 2001
BRIDGE
PUZZEL
DAMMEN
Marijke van der Pas
bridger snapt best dat je bij het uit-
van een speelplan steeds maar weer
tellen. Hoeveel troeven zijn eruit? Wat
rerdeling heeft die man links? Hoeveel
heeft rechts laten zien? In de prak-
it er van dat tellen vaak niets terecht,
alle informatie op tafel ligt, kiezen
toch voor de verkeerde variant. Het
vorm van luiheid. Tellen moet je trai-
ien en nog eens trainen. Na ver-
tijd gaat het vanzelf,
hand van Berry Westra is net een
boek uit onder de titel 'Analyse',
vertelt dat je door in patronen te
vaak helemaal niet hoeft te tellen.
;te optelsommen in het bridgespel
uit op dertien. Als iedereen drie keer
ekend, dan is de laatste kaart in die
loog. Het patroon dat daarbij past is:
Ui, samen dertien. Westra trainde die
hen als kind in de auto. Hij bekeek de
rborden die toen nog twee combi
van twee getallen hadden en zocht
borden met een bridgeverdeling.
43-33. De nieuwe nummerborden
maar één combinatie van getallen,
een stuk saaier geworden op de weg',
ht Westra dan ook.
met tellen veel aan de weet kunt ko
lt Westra zien in het eerste voor-
H B 2
654
VB54
H 10 3
N *1096543
t *87
N *983
Z *85
A V7
AH V
A 10 7 6
A B 7
iben knap 6SA uitgeboden. West
lit met H.B voor de vrouw van zuid.
|er steekt over naar S.B en speelt R.V
lelaas neemt west de slag met de heer
elt weer harten. De leider kan zijn
nog steeds maken, als hij maar
tie K.V heeft.
verstandig nu eerst alle andere kleu-
te spelen teneinde meer inzicht in
el te krijgen', geeft Westra als tip. Op
Je ruiten bekent west niet meer. West
en harten en op de vierde ruiten een
af. Bij oost komt een schoppen. Bij
apen van de derde harten gooit oost
kn schoppen af. Dan volgt de schop-
r. West bekent al niet meer op de
schoppen. Nu is het hele zitsel be
tast heeft een 1-5-2-5 verdeling. Het
oikelijk dat het eerste cijfer het aantal
|ens, het tweede het aantal hartens
Dan volgen de ruitens en tot slot
sren. Oost heeft een 6-2-3-2 verde-
liiet zeker wie K.V heeft, maar de kans
penlijk groter dat die kaart bij west
j/7 tegen 2/7. Snijd dus over west.
tellen is de kans op twaalf slagen
blinde gok vergroot naar zo'n 70
Uiteraard kan een essentieel plaatje
1 eens bij degene zitten die kort is in
ir. Door steeds te snijden over dege-
de meeste kaarten in die kleur, gaat
er goed dan fout. Tellen dus.
erste voorbeeld ging zuid op zoek
verdeling. In het tweede voorbeeld
Öe verdeling van de punten een grote
Penk dat de leider, zuid, niet kan zien
t en west in handen hebben.
H B
H 10 8 6
72
A7652
N *A976
T V7
N TT* B 9 6 5 4
Z *1084
*108
A B 9 5 4 3
HV3
93
ent met IS en oost steunt met 2S
ner. Zuid laat zich niet wegdrukken
t op de markt met 3H. Noord hoogt
aar 4H. West start met K.H die zuid
emt. Hij speelt naar HA., iedereen
I en ziet in de tweede ronde bij west
chijnen. Dan volgt een ruiten naar
f. West neemt de slag met de aas en
t met S.2. Welke kaart moet de leider
jj Diegenen die te lui zijn om te tellen
gen: 'Oh, SA zit bij west, want die
opend'. Dat zal vaak zo zijn, maar is
f ook het geval?
*t de punten die hij weet. West heeft
K.HV en mogelijk ook K.B. Dat zijn
Iin de negentien punten die ontbre-
t is om twee redenen onwaarschijn-
west SA nog heeft. Allereerst heeft
2S bood dan op zijn hoogst drie
Ten tweede heeft west met zestien
I na 3H geen actie meer ondemo-
uid moet dus S.B leggen omdat SA
zekerheid grenzende waarschijn-
I in het bezit is van oost.
p' van Berry Westra (Alpha Bridge,
oude) telt ruim 200 pagina's leesge-
5 te koop voor 39,50 gulden.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
25
26
27
28
29
30
31
32
33
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
JP87
Oplossing
nummer 35
De twee gevraagde woorden van de puz
zel van vorige week waren:
HAZENPEPER en MOTORAGENT
Kruiswoordraadsel
nummer 36
Horizontaal:
1. Geneesmiddel: 5. eerlijk; 10. Trans-
Europa-express: 11. stuk hout; 12.
behendigheid; 14. ontvangkamer; 16.
rijstbrandewijn; 18. manier; 20. bars; 22.
gevangenis; 23. vreemde munt; 24.
schaakterm; 25. luizenei; 27. richting; 29.
loog; 30. aandeelbewijs; 32. fokken; 34.
beroep; 35. elasticiteit; 37. belemmering;
39. smal stilstaand water; 42. edelstand;
44. aanstonds; 46. bevlieging; 48. dom
kop; 49. lof; 50. vismand; 51. schuurtje;
53. gewaad; 55. stortplaats; 56. adrem;
58. Zweedse scheikundige; 60. deel van
een boom; 61. grondsoort; 62. van bij
zondere bedrevenheid getuigend; 63.
knorrig mens.
Verticaal:
1. Altijdgroen boompje; 2. kapot; 3. cijfer;
4. broedplaats; 6. vlak en effen; 7. loop
vogel; 8. nuttigen; 9. ruzie maken; 12.
soort schildpad; 13. koningszetel; 14.
erwtensoep; 15. Perzische gouden munt;
17. strafwerktuig; 19. oppervlaktemaat;
21. soort; 26. hijstoestel; 27. behaagziek;
28. broeikas; 29. drinkgerei; 31. plezier;
33. watering; 36. boek waarin uitgaven
en inkomsten bijgehouden worden; 37.
broodbelegsel; 38. kweek; 39. draaien;
40. breisteek; 41. tandarts; 43. tweetal;
45. honingdrank; 47. haarverzorgings-
middel; 52. klef; 53. grauwe gele kleur;
54. per; 55. strook grond langs de weg;
57. ton; 59. praatvogel.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters uit de vakjes 43-23-51-55-
3-31-28-6-49-33 en 62-16-20-38-8-11-46-
42-1-45?
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per brief
kaart, dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat
Leidsch Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Onder de inzenders worden twee ca
deaubonnen van 25 gulden verloot.
I HIA L
E
0
INE
L
d
BBB
QQQ
QQB
J
□Q
lNlfll
I
N
L
□□□BB
QQQQ
BBB
BBBBB
QBBD
J!
INH
lm
U
B
R
m
B
B
t°
j
A
A
L
n
K
u
M
i
j
u
"d|o
TT
A
A
R
E
E
T
E
s
G
T
T\T
T
u
G
1
N
A
E
R~
E
O
B
M
0
El
M
B
HHDta
BB[2BE]
BBQBB
asara
QQQQ
QIBBDQ
E
lElD
EE
ll
ATD
E
B
1
□HU
BB H
ansa
5.
E
A
a
i
LÏÏ
0
1
Winnaars
Poeldijk 3,
Rijpwetering (kruis-
L. Koot,
woord)
L. Onderwater, Molenpad 11, Zoeterwoude
(cryptogram)
Cryptogram nummer 36
Horizontaal:
5. Uiteraard is het niet gemaakt (11); 8. Hij speelt
conservatief op het platteland (12); 10. Door trans
porteren het hoofd op hol brengen (9); 11. Een auto
op het spel zetten (5); 13. Op zijn sloffen is het een
waaghals (13); 15. Vaartuigen die elkaar snijden (8);
16. Hout voor de Duitse consumptie (5); 17.
Gereedschap van een vrouw (4); 18. Familie van een
rotsvalk (10); 20. Nachtspiegels die zuinig zijn bij ver
trek (11); 23. Geen echte scheidsrechter? (12).
Verticaal:
1. De beste docent (12); 2. Pieper in een kinderhand
(6); 3. Het gepeupel is onvriendelijk (5); 4. Opdissen
bij de Chinees (10); 6. Drinken van de schrik (15); 7.
Vorstelijke benen (10); 9. Verdwenen zeerover? (9);
12. Enkelstuk? (10); 14. Bedrijfsvereniging (5); 19.
Slechte weggebruikers? (6); 21. Het lot van een spruit
(3); 22. Deelbaar moment (4).
Oplossing
nummer 35
Horizontaal:
3. Vuurbol; 6. stomvervelend;
9. drijfveren; 10. port; 12. pit;
13. ruimtevaart; 15. teren; 16.
eergevoel; 18. snert; 20. balle
tje; 22. oliekoeken; 23.
gemeente.
Verticaal:
1. Promoveren; 2. modearti
kel; 4. uitkijktoren; 5. slip; 7.
vensterbanken; 8. Norma; 9.
depot; 11. stelten; 14. voerlie
den; 17. omtrek; 19. rooier; 21.
libel.
Sommige partijen verdienen het
om aan de dreigende vergetel
heid ontrukt te worden. In de
openingsronde van het in juli
gehouden 'Orap Open' speelde
Hans Jansen tegen Martijn Vis
sers. De partij zou in remise ein
digen. Achteraf gezien was dit
echter misschien wel de span
nendste partij van het gehele
toernooi. Daarom alsnog de no
tatie van dit duel.Wit: H. Jansen;
zwart: M. Vissers (Orap 2001): 1.
32-28 19-23 2. 28x19 14x23 3. 34-
30 18-22 4. 31-27 22x31 5. 36x27
12-18 6. 41-36 7-12 7. 46-41 1-7
8. 40-34 20-25 9. 33-29 10-14 10.
39-33 14-20 11. 44-39 5-10 12.
30-24 17-21 13. 45-40 21x32 14.
37x19 11-17 15. 38-32 16-21 16.
43-38 21-26 17. 41-37 6-11 (zie
diagram 1)
Zwart speculeert met zijn laatste
zet op een geraffineerde combi
natie. Indien wit namelijk verder
gaat met 49-44 speelt zwart 17-
22 en op 32-28 volgt fraai 25-30
34x5 26-31 28x6 18-22 36x18
12x41 47x36 4-10 5x14 en 9x47!
Maar Jansen doet het anders:
18. 36-31 9-14 19. 33-28 14x23
20. 28x19 3-9 21. 39-33 11-16 22.
50-44 9-14 23. 33-28 14x23 24.
28x19 18-22 Het is de vraag of
zwart deze variant daadwerke
lijk voor ogen had toen hij tien
zetten geleden besloot tot een
offer met een tijdelijk karakter.
In de komende fase moet zwart
alle zeilen bijzetten om weer op
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
O
m
o
m
O
o
o
O
c|
a
o
O
o
d
O
o:
d
O
O
m
m
m
m
m
m-
m
m
m
m,
m
o;
m
m
o
o
o
o
o
O
o
a
o
O
d
o
m
m
m
m
m
m
m
m
•I
m
m
m
m
O
m\
O'
o
o
o
O
o
O
o
O
O
O
a
O
Diagram nr 1
gelijke hoogte te komen: 25. 47-
41 17-21 26. 31-27 22x31 27. 41-
36 21-27 28. 32x21 16x27 29. 44-
39 13-18 30. 37-32 4-9 31. 32x21
26x17 32. 36x27 9-14 33. 38-32
14x23 De stand is materieel
weer in evenwicht, maar Jansen
geeft nog niet op: 34. 42-37 17-
22 35. 48-42 22x31 36. 37x26 7-
11 37. 42-38 11-17 38. 38-33
Schijf 23 ligt opnieuw onder
vuur. 38. 17-21 39. 26x17
12x21 40. 33-28 8-12 De zet 21-
27 faalt op 28x19 27x38 en 29-
23. 41. 28x19 2-7 42. 49-43 21-26
43. 43-38 26-31 44. 32-27 31x22
45. 38-32 7-11 46. 39-33 11-17
Wit heeft weliswaar een schijf
meer maar zwart beschikt over
ruime positionele compensatie:
47. 33-28 22x33 48. 29x38 20x29
49. 34x23 18x29 50. 19-13 17-22
51. 40-34 29x40 52. 35x44 25-30
53. 44-39 10-14 54. 38-33 15-20
Diagram nr 2
55. 32-28 remise, want zwart
kan plakken met 30-34. Tijd:
2.03/2.03 uur.Vervolgens de op
lossing van het probleem van
Rien Hühl uit de rubriek van vo
rige week. Eerst de cijferstand:
wit 25, 27, 28, 32, 33, 34, 35, 37,
38, 39, 45. 48 zwart 6, 7, 10, 13.
16, 17, 19, 21, 23, 24, 26, 36. Wit
wint na 1. 35-30 24x35 2. 37-31
26x37 3. 32x41 21x43 ad Ub. 4.
25-20 36x47 ad lib. 5. 20-15
47x40 6. 15x4 23x32 ad lib. 7. 4x2
43x34 8. 2x21 16x27 9. 45x34 27-
31 10. 48-42 31-36 11. 42-37 met
tweevoudige oppositie. Hoewel
over smaak meestal niet valt te
twisten, mag de volgende opga
ve zonder twijfel ingedeeld wor
den in de categorie vakwerk (zie
diagram 2).
De vraag luidt: mag zwart 12-18
spelen? Deze stand is ook te vin
den in de rubriek 'Rondslag' die
Diagram nr. 3
Theo Berends in een recent
nummer van het blad Hoofdlijn
plaatste. Ter afsluiting een frag
ment dat enige overeenkomst
vertoont met de hierboven be
handelde partij Jansen-Vissers.
Het gaat om een fragment (zie
diagram 3) waarin Andrejew
met wit op verrassende wijze
won van Keisels (kamp. van Let
land 1983). Wit offert zeer ver
rassend: 24. 26-21!! 17x26 25. 42-
38 26-31 Gedwongen, want na
9-14 of 10-14 volgt 24-19 en 37-
31. 26. 37x26 11-17 27. 33-28 7-
11 28. 28x19 17-21 29. 26x17
11x31 30. 32-28 6-11 31. 28-23
11-17 32. 48-42 18-22 33. 34-30!
25x34 34. 39x30 20-25 35. 43-39
25x32 36. 42-37 31x42 37. 47x7
en wit won. Een technisch gave
zege.
SCHAKEN
Het Nederlandse succesverhaal
op de internationale borden
houdt maar niet op. Jan Tim
man won in Malmö en op Cura
sao, Vlissingen werd een geza
menlijke zege voor Jeroen Piket,
Loek van Wely en Friso Nijboer
en het Lost Boys Toernooi in
Amsterdam werd overtuigend
door Van Wely gewonnen. Bijna
zonder rustdag reisde een
groepje Nederlanders door van
Amsterdam naar Lissabon, waar
een open toernooi met over
macht werd gewonnen door Je
roen Piket. Het toernooi was
niet al te sterk bezet, Ljubomir
Ftacnik was zijn belangrijkste ri
vaal, maar dat doet beslist niets
af aan de prestatie van Piket. In
het verleden kreeg hij nog wel
eens het verwijt vooral zijn Elo-
rating in de gaten te houden,
terwijl zijn fans hem zo graag
toernooien zagen winnen. Nu
hebben zijn laatste vier toer
nooien hem niet al te veel Elo-
winst opgeleverd, maar staan
zijn supporters wel voortdurend
te juichen. In het Nederlands
kampioenschap werd hij nog
derde, maar de vakjournalisten
schreven unaniem dat hij het
beste spel vertoonde. In Vlissin
gen werd hij gedeeld eerste en
kreeg hij volgens het tie-break-
systeem de trofee toegewezen.
Bij 'Lost Boys' werd hij gedeeld
tweede en nu is er dan de twee
de zomerse toernooizege.
Piket speelde in Lissabon drie
partijen remise en won zes keer.
Nog even terug naar het 'Lost
Boys' Toernooi. Het spel van de
Nederlandse meester Sipke
Ernst is niet altijd energiek en
leidt relatief vaak tot remise.
Ook grootmeesters weet hij
daarmee nogal eens van zich af
te houden. Piket koos er daarom
voor hem in een zware loopgra
venoorlog te lokken.
Piket - Ernst
I.Pf3 d5 2.c4 c6 3.e3 Pf6 4.Pc3
a6 5.b3 Lf5 6.Lb2 e6 7.Le2 h6
8.0-0 Le7 9.d3 0-0 lO.Dcl b5
II.Tdl Lh7 12.e4 d4 13.Pbl
Het is nu wel duidelijk: wit laat
zwart komen. Piket weet dat
Ernst dat eigenlijk helemaal niet
wil.
13...C5 14.cxb5 axb5 15.b4 Pc6
16.bxc5 e5 17.Pbd2 Pd7 18.Pb3
Ta4 19.Pfd2 Da8 20.a3 Tc8
21.Lg4 Tc7 22.Dc2 Da7 23.Tdcl
g6
Zwart heeft zijn stukken mooi
neergezet, maar wit heeft nog
steeds zijn pluspion. Uit het ver
volg blijkt dat zwarts laatste zet
geen duidelijk doel (f5?) heeft.
Ernst weet het gewoon niet
meer.
24.g3 Pfö 25.h4 h5 26.Lh3 Kg7
27.f4 f6 28.Ddl Kh6 29.Pf3 Lg8
30.Khl Tb7 31.f5 g5 32.g4
Zie diagram. Hiermee krijgt de
partij iets van sumo-worstelen:
twee logge lichamen die tegen
elkaar aanhangen.
32...b4 33.axb4 Tbxb4 34.Pbd2
Ta2 35.Txa2 Dxa2 36.hxg5+
fxg5 37.Tal
Een tijdelijk stukoffer, waarmee
wit de stelling openbreekt.
37...Dxb2 38.Ta6 Kh7 39.Txc6
Pd7 40.gxh5 Tb5
Zwart geeft het op. De 40ste zet
is gespeeld, de tijdnood is voor
bij, Ernst kan weer rustig naden
ken en ziet dat hij na 41.Tc7 Tb7
42.Txd7 Txd7 43.f6 materiaal
verliest. Ook 41...Txc5 42.Txd7
Tel 43.Txe7+ Kh6 44.Dxcl Dxcl
45.Kg2 is heel goed voor wit
(let op de f-pion!).
Jeroen Piket is al jarenlang sa
men met John van der Wiel het
boegbeeld van het Leidse
schaakleven. In juni werd op de
ze plaats de vraag gesteld, of het
wel eens eerder was voorgeko
men dat vier van de tien deelne
mers aan het Nederlands kam
pioenschap uit Leiden kwamen.
Het ging om Piket, Van den
Doel, Van der Wiel en Van der
Werf. Toen Van der Wiel dat las,
suggereerde hij Oegstgeest voor
de gelegenheid ook tot Leiden te
rekenen. Dat opende de moge
lijkheid de aldaar wonende Bos-
niërs mee te tellen. Daarmee
kwam hij op het jaar 1997, toen
Leiden Oegstgeest vertegen
woordigd was met Sokolov,
Nikolic, Piket, Van der Wiel en
Van den Doel. Vijf van de twaalf,
dat is meer dan vier van de tien.
Dat Leiden altijd veel sterke
schakers heeft voortgebracht, is
geen toeval. Voor de Bosniërs
gaat het niet op, maar de ande
ren komen voort uit de jeugdop
leidingen die landelijk al meer
dan twintig jaar op het aller
hoogste niveau staan. In Pikets
jeugd was die geconcentreerd
bij Leiderdorp, nu wordt er bij
Op Eigen Wieken (OEW) goed
werk gedaan. Zijn de jeugdspe
lers die club ontgroeid, dan mel
den ze zich meestal bij het Leids
Schaakgenootschap (LSG), de
plaatselijke vertegenwoordiger
in de meesterklasse. Met Jan
Smeets en de broers Frank en
Mare Erwich staat de volgende
generatie daar klaar om naar de
nationale subtop door te bre
ken.
Waar OEW misschien treurt om
de uittocht naar LSG, is de vol
gende stap zorgelijker. LSG is
een team van vrolijke studenti
koze avonturiers, maar de Leid
se grootmeesters spelen in Bre
da bij landskampioen Ordina
(Van den Doel en Van der Wiel)
of bij het Hilversumse HSG (Pi
ket). Leiden zou de belangrijkste
schaakstad van Nederland kun
nen zijn: er wonen drie groot
meesters, plus twee in Oegst
geest, er is een mooi denksport
centrum en de scholing is per
fect. Ook zijn er een paar toer
nooien, maar een evenement
van werkelijk groot allure ont
breekt, evenals een topteam in
de competitie. Leiden heeft de
potentie, maar kennelijk geen
sponsor.
FILATELIE
Gulden vaarwel kom euro. Met deze kreet
wordt door de 61ste editie van de Speciale
NVPH-catalogus (2002; prijs: f34,75) voor
postzegels van Nederland overzeese rijks
delen, die 12 september verschijnt, afscheid
genomen van de gulden en wordt de euro
geïntroduceerd. Hiermee is de euro in de fi
latelie dus al een feit.
Toch zal het met de notering in euro's eerst
even flink wennen zijn. Zo op het eerste ge
zicht is het net als ongeveer vijftien jaar ge
leden toen van het ene op het andere cata
logusjaar de prijzen bijna werden gedeci
meerd. Die waren toen vooral als gevolg van
speculaties en allerlei rages (o.a. doorlopers)
verschrikkelijk opgejaagd. De catalogus,
destijds door realisten het postzegelsprook
jesboek genoemd, werd dan ook niet meer
serieus genomen. Nu lijken opnieuw de
prijzen meer dan gehalveerd. Gelukkig heeft
dat een andere reden.
Wat hier en daar werd verwacht, dat de prij
zen door de omrekening iets hoger zouden
uitvallen, is niet gebeurd. De cataloguscom
missie is met beide benen op de grond blij
ven staan. Het blijft, we krijgen nu tenslotte
weer centen, centenwerk. Een paar voor
beelden: de milieustrip (1974) staat nu ge
noteerd voor 4,20 (is omgerekend f 9,26,
was f9,00); de beroemde koe (ook 1974) nu
11,35 (omgerekend f25,01, was f25,00);
de Erasmus- en Concertgebouwzegels uit
1988 nu 1,60 (omgerekend f3,53, was
f3,50), de nul-zegel uit 1998 (introductie
beursnotering) nu 7,00 (omgerekend
f 15,53, was f 15,00).
Van de velletjes zijn alleen de al iets prijzige
flink prijziger geworden. Bij voorbeeld:
Twintig voor de verhuizing nu 55,00 (om
gerekend f 121,20, was f 90,00); Tien voor de
vakantie idem; Tien voor Europa 16,00
(omgerekend 35,26, was f 32,50) en de twee
van Sesamstraat 30,00 (omgerekend
f66,11, was f60,00). Voor de rest weinig be
weging en dat geldt ook voor de mapjes.
Toch zijn er wel enkele uitschieters te mel
den. De eerste fdc's zijn fors gestegen. El
(zomer 1950) staat nu genoteerd voor 4500
(omgerekend f9916,70, was f7500), E2
(kerken 1950) nu 1800 (omgerekend
f 3966,68, was f 3500) en E3 (Leidse universi
teit) nu 1150 (omgerekend 2534,27, was
f2250). Ook de serie Juliana 1949-1951 is
nogal gestegen. Nu 1583 (omgerekend
f 3488 was f3260). De Beatrix (inversie) van
f7,50 staat nu voor 7,00 (omgerekend
f 15,43, was f 13,25) en die van f10,00 nu
voor 9,00 (omgerekend fl9',83, was
f 17,50). De zegels van voor de oorlog stegen
tien tot twintig procent. NB. Nieuw is dat
ook de pakketpostzegels (tulpen en decem-
beruitgifte) zijn opgenomen.
Duitsland heeft 5 september opnieuw zijn
permanente serie 'Sehenswürdigkeiten' met
twee zegels uitgebreid. Een 50 pf./0,26-zegel
verbeeldt een ornament uit de Zedemsaal
van het Fuggenslot in Kirchham/Schwa-
ben; op een 400 pf./2,05 €-zegff de Wart-
burg bij Eisenach, die sedert 1999 op de we-
relderfgoedlijst van de UNESCO staat.
Bij deze twee zegels is het 5 september niet
gebleven. Verder verscheen het negende
velletje 'Für das Kind' (110 pf./0,56 met
daarop allerlei dieren; een zegel in de serie
'Landesparlemente in Deutschland'
(110 pf./0,56 deze keer gewijd aan de
Thüringer Landtag; een 110 pf./0,56 €-zegel
waarmee vijftig jaar Bundesverfassungsge-
richt wordt herdacht (motief: een plastiek
getiteld 'Die Gerechtigkeit'; een 110 pf./0,56
-zegel die attendeert op het eerste congres
van de UNI (Union Network International
met 950 organisaties in 150 landen), die van
5 tot 9 september in Berlijn is gehouden
(motief: vlaggen van diverse landen); tot slot
een 110 pf./,56 €-zegel ter ere van een ten
toonstelling in het Joods Museum in Berlijn
die een overzicht geeft van 2000 jaar Duits-
Joodse geschiedenis (op de zegel een platte
grond van het museum uitgevoerd in licht).
W
