VS gaan raketverdrag opzeggen BUITENLAND Hek rond Westoever verdeelt politiek Israël Condit ontkent in zaak verdwenen stagiaire Bush: Overeenkomst hindert Amerika bij handhaven van de vrede NAVO trekt Macedonië binnen ondanks strijd Arabische leiders laten Palestijnen in de steek Milosevic blijft gewoon in de cel na kort geding Kandidaat-leider Tories in ernstige verlegenheid der Lockerbie ag in beroep den - De Libische geheim nt die begin dit jaar levens- kreeg wegens betrokken bij de aanslag op een Pan- vliegtuig boven Lockerbie, in hoger beroep. Dat heeft Schotse hooggerechtshof eren bepaald. De eerste zit- van het beroep zal op 15 iber in Kamp Zeist plaats- len. Abdel Basset Ali al-Me- liwerd op 31 januari door Schotse rechtbank veroor- d. Een medeverdachte d vrijgesproken van betrok- leid bij de aanslag, die 270 ns eiste. Naar Schots recht een verdachte alleen in be- ials er nieuw bewijs is of als irake is van een rechterlijke El ling. De gronden voor het ;ennen van het beroep zijn bekend. ^rlement Bosnië :er kieswet o - Het Bosnische parle- is akkoord gegaan met mstreden kieswet, die be- dat de kiezers alleen mo- •mmen op kandidaten le eigen etnische bevol- oep. Hoewel de aanna ait de kieswet voor Bosnië eg effent voor de toetre- jtot Europese instituten, er veel kritiek op het wets- stel vanwege de etnische lit sule, die op gespannen voet I t met mensenrechtenver- ;en. Internationale functio- ssen verwelkomden de ivet echter, omdat die voor- i0n idingen mogelijk maakt presidentsverkiezingen in 3SjKrachtens de Dayton Ak- den van 1995 heeft Bosnië pa' collectief presidium van co-presidenten: een Ser- een Kroaat en een moslim. gnister: Mont inc-tunnel open s - De Mont Blanc-tunnel weer open. Dat zei de minister van transport sot gisteren. Hij zei echter wanneer auto's de weg de berg weer kunnen ge ien. Zondag stemden de iners drie gemeenten in de van de tunnel wegens ist met een overweldigen- leerderheid van 97 procent heropening. Minister van u Cochet is met hen eens. ral het massale vrachtver- zit de bewoners dwars. De tussen Frankrijk en Italië sloten, sinds er in 1999 een d uitbrak die 41 mensen even kostte. I songeluk in 4kije: 12 doden kkA - Door een botsing tus- :en bus en een auto bij de s Erzurum in het oosten iirkije zijn tenminste f mensen om het leven ge in. Zeker 35 personen en gewond. Na de frontale Öag stortte de bus in een ra- )at meldde het Turkse iureau Anatolië gisteren, de identiteit van de slacht- s is niets bekend. De ge- niflen zijn overgebracht naar iekenhuis in Erzurum. On- en zijn twee passagiers vie eerst werd gemeld dat iren overleden. Hun toe- is kritiek. Woensdag kwa- door een ongeluk bij urn, in het noorden van ije, acht mensen om. Figoslavië haalt ilomaat terug ado - Joegoslavië heeft ten zijn ambassadeur uit terug te halen. De diplo- Milan St. Protic, was in raak geraakt door kritische ingen over de regering in ado. De historicus St. Pro- e vorig najaar een belang- ol speelde in de volksop- die president Milosevic treden dwong, beschul- He de nieuwe Joegoslavische Hing onder meer van ineffi- He. Hij zorgde bovendien Hophef door het hoofd van rvisch-orthodoxe kerk, pa- y h Pavle, in de ambassade ishington uit te nodigen een religieuze ceremonie e diplomatieke missie in te zegenen. Dat leidde tot Iwoede bij de mensen die :n dat kerk en staat ge- den moeten blijven. vrijdag 24 AUGUSTUS 2001 10 sem doodt (itsers op Etna lucia - Twee Zwitserse ^ten zijn op de vulkaan de jop Sicilië door de bliksem pd. De lichamen van de werden gisteren op drie teter hoogte gevonden, (de het Italiaanse persbu- NSA. De twee zijn waar lijk woensdag tijdens een leling op de berg overval- or een storm die over het i trok Toeristen mogen (kort de Etna weer beklim- dwat enige weken onmoge- ps vanwege de voortdu- P erupties van de vulkaan. crawford/rtr/afp/anp - De Amerikaanse President Bush heeft gisteren bekendgemaakt dat de VS het anti-raketverdrag (ABM) uit 1972 eenzijdig zullen opzeggen. Een termijn werd niet genoemd, maar Bush benadrukte dat Amerika daarvoor 'een ge schikt moment' afwacht. Bush zegt dat het ABM-verdrag (anti-ballistic missile) de Ver enigde Staten belemmert bij het handhaven van de vrede, omdat het strijdig is met de ontwikke ling van het nieuwe Amerikaan se anti-raketschild. Hij zei ook dat hij dit had duidelijk gemaakt aan de Russische president Poe- tin. „Wij zeggen het ABM-verdrag op wanneer het Amerika het best uitkomt", aldus Bush. „Ik heb geen termijn in gedachten." Hij voegde daaraan toe dat hij over de kwestie nauw contact zal onderhouden de Europese bondgenoten en Poetin. Regeringsfunctionarissen heb ben gezegd dat er knopen moe ten worden doorgehakt vóór Po etin in november Bush zal ont moeten op zijn ranch in Texas. Het verdrag vereist dat de partij en zes maanden voor daadwer kelijke opzegging kenbaar ma ken dat ze er van af willen. Eerder deze maand slaagden de VS er niet in Rusland er van te overtuigen het verdrag uit 1972 in de prullenbak te deponeren. Poetin benadrukte onlangs nog eens het nut van het ABM-ver drag. Het verdrag vormt de basis voor alle latere akkoorden over kemwapenreducties zoals de twee Start-verdragen (Strategie Arms Reduction Treaty). De gewapende vrede tijdens de koude oorlog was gebaseerd op het principe van 'wederzijdse vernietiging'. Noch de VS, noch de Sovjetunie zouden het in hun hoofd halen een kernoorlog te beginnen, omdat dat zelfvernie tiging zou zijn. Een Amerikaans raketschild zou de VS een enor me voorsprong geven. De VS willen het schild om zich te beschermen tegen raketten van 'schurkenstaten' als Irak, Iran en Noord-Korea. Deze lan den zijn in staat, of bijna in staat, om kernwapens te produ ceren. De regering-Bush bena drukt dat het schild niet gericht is tegen China en Rusland. De meeste Europese landen, China en Rusland zijn echter tegen de ontwikkeling van een raket- schild. Ze betwijfelen of de 'schurken' in staat zijn een raket kunnen ontwikkelen met vol doende draagwijdte om de VS te bereiken. Ook zijn ze bezorgd dat het opzeggen van het ABM- verdrag leidt tot een nieuwe wa penwedloop. Rusland heeft inmiddels een antwoord gevonden. Moskou is begonnen met de productie van een hypersonische kruisraket, waarover geen land in de wereld beschikt en die ook door geen enkel land is te bestrijden. De 'X-22M' heeft een bereik van 400 kilometer, vliegt 3.600 kilometer per uur, en vervoert een explo sieve lading van 900 kilo. Te snel voor het raketschild van Bush. Er zijn op de Westoever al enkele situaties waar hekken belaagde joodse kolonisten moeten scheiden van hun Palestijnse buren, zoals in Hebron. Deze Palestijnse kinderen in die stad kijken toe hoe Israëlische soldaten de straten in de oude stad afzetten. Foto: Reuters/Nayef Hashlamoun door onze correspondent Ad Bioemendaal tel aviv - In Israël spreken steeds meer po litici zich uit voor een 'ijzeren gordijn' tus sen Israël en de Westoever. Een ondoor dringbaar hek zou volgens voorstanders een eind moeten maken aan Palestijnse aanslagen. De scheidslijn tussen voor- en tegenstanders van 'unilaterale scheiding' loopt dwars door de politieke partijen. Een regeling - vreedzaam of militair - van het Israëlisch-Palestijnse conflict kan nog lang op zich laten wachten. Ondertussen blijven Palestijnse zelfmoordcomman do's en bommenleggers hun weg naar Is raël vinden. Sinds een paar jaar heeft het leger langs de grens tussen de Gaza- strook en Israël een elektrónisch bevei ligd hek aangebracht. Dat heeft het aan tal infiltraties drastisch verminderd. Tot een paar jaar geleden waren de meeste zelfmoordcommando's die zich in Israël opbliezen, afkomstig uit de Gazastrook. In de nu elf maanden woedende Aksa-in- tifada daarentegen, zijn alle zelf moordoperaties uitgevoerd door Pales- tijnen van de Westelijke Jordaanoever. De grens tussen de Westoever en Israël is immers nog altijd zo poreus als Zwit serse kaas. Uit het voorbeeld van de Gazastrook blijkt dat een hekwerk voor een oplos sing zorgt, zeggen de voorstanders van unilaterale scheiding, zoals oud-premier Ehud Barak. Maar de tegenstanders wij zen op een andere ontwikkeling. De Pa lestijnse bommenmakers in Gaza zijn verre van inactief. Alleen gebruiken ze, door de omstandigheden gedwongen, hun explosieven nu tegen het leger en de nederzettingen. Bovendien is de Ga zastrook het toneel geworden van talloze beschietingen met mortiergranaten, het nieuwste Palestijnse wapen. Minister van defensie Benjamin Ben- Eliezer, een groot deel van de legerlei ding en minister Shimon Peres van bui tenlandse zaken hebben zich daarom te gen unilaterale afscheiding uitgespro ken. Volgens Peres zullen alleen regelin gen waarover overeenstemming met de Palestijnen is bereikt, de tand des tijds trotseren. Het Palestijnse bestuur zou misschien wede met het plan kunnen hebben als het zou gaan om een grensafscheiding langs de bestandslijn van voor juni 1967, de zogenaamde 'groene lijn' tussen Isra el en de Westoever. In combinatie uiter aard met de ontmanteling van de illegaal gestichte Israëlische nederzettingen ten oosten van die lijn. Maar er is geen schijn van kans dat er voor zo'n regeling in de Knesset een meerderheid wordt gevonden. Wat de aanhangers van het afscheidingsplan willen, is niet het afba kenen van de grens tussen de staat Israël en de Westoever, maar het scheppen van een nieuwe werkelijkheid. Overal op de Westoever moeten hekken worden aangebracht tussen door Palestijnen be stuurd gebied en door Israël bezette de len. Sommige voorstanders, zoals Chaim Ra mon van de Arbeiderspartij en Dan Meridor van de Centrum Partij, vinden dat een klein aantal nederzettingen moet verdwijnen. De daar wonende ko lonisten kunnen worden opgenomen in grotere, beter verdedigbare nederzettin- genblokken. Anderen achten dat onbe spreekbaar. Ook over wat er in Jeruzalem moet gebeuren, lopen in het kamp van de aanhangers de meningen uiteen. Een van de felste tegenstanders van uni laterale scheiding is Meron Benvenisti, een liberale intellectueel die in de tijd van Teddy Koliek fungeerde als loco-bur gemeester van Jeruzalem. Hij schreef de ze week in het dagblad Ha'aretz dat scheidingspolitiek onvermijdelijk leidt tot apartheid. De Palestijnen zullen nog meer dan nu al het geval is, worden ver oordeeld tot het leven in afgeschermde reservaten, net als de zwarten in het vroegere Zuid-Affika. Voorstanders hebben onder meer aange voerd dat unilaterale afscheiding de 'Pa lestijnse demografische tijdbom' onge daan maakt. Over een jaar of tien zullen de Palestijnen naar wordt verwacht een meerderheid vormen in het gebied tus sen Jordanië en de Middellandse Zee. Benvenisti vindt dat niet meer dan bang makerij, want 'wat maakt het uit hoeveel Palestijnen er zijn zolang ze niet hun hand mogen opsteken om een stem uit te brengen?' Skopje/rtr/dpa/anp - Militairen van de NAVO-vredesmacht stro men Macedonië binnen, nu het atlantisch bondgenootschap het licht op groen heeft gezet voor de operatie Essential Harvest (Noodzakelijke Oogst). Onder hen waren gisteren 32 kwartier makers en verkenners van de 11de Luchtmobiele Brigade in Schaarsbergen. Nederland stuurt in totaal 250 militairen naar het Balkanland. De overigen komen zondag in Macedonië aan. De Nederlan ders hebben hun kampement opgeslagen op het terrein van een limonadefabriek Het ge bouw staat in een Albanees ge bied net buiten de hoofdstad. De NAVO-militairen moeten de komende maand de wapens van de Albanese rebellen inzamelen. De NAVO wilde alleen troepen sturen als het bestand tussen de Slavische Macedoniërs en de Al banese rebellen van het UQK stand zou houden. Afgelopen nacht is de wapenstil stand echter wederom geschon den. De Macedonische politie verklaarde dat rebellen stellingen van het leger hebben beschoten in de dorpen Ratae en Zilce, in de buurt van de plaats Tetovo. In die dorpen zouden Slavische Macedoniërs, die uit andere ge bieden moesten vertrekken, hun toevlucht hebben gezocht. Eer der deze week bliezen Albanezen een orthodoxe kerk op. De Russische president Poetin heeft 'grote twijfels' of het de NAVO-troepen in Macedonië lukt wapens in te zamelen bij de rebellen. Volgens Poetin is het onwaarschijnlijk dat de opstan delingen hun wapens vrijwillig inleveren, zoals in het bestand is overeengekomen. Rusland is tra ditioneel een bondgenoot van de Slavische volkeren en staten op de Balkan, zoals Servië en Mace donië. door onze correspondent Dora Rovers Cairo - De Palestijnse leider Yas ser Arafat is verbolgen over het gebrek aan steun van de Arabi sche wereld voor de intifada. Een bijeenkomst van de minis ters van buitenlandse zaken van de lidstaten van de Arabische Li ga, bedoeld om steun te verle nen aan de Palestijnse opstand tegen de Israëlische bezetting, eindigde gisternacht opnieuw teleurstellend. „Tot nu toe heeft geen enkele Arabische top tastbare stappen opgeleverd, uitgezonderd de toezegging van financiële hulp. En zelfs die is maar gedeeltelijk verleend", constateerde Arafat na afloop van de jongste spoed vergadering in de Egyptische hoofdstad Cairo. Veel verder dan symbolische ge baren zijn de Arabische konin gen, sjeiks en presidenten niet gekomen. Redding van de Pales tijnen staat niet hoog op hun prioriteitenlijst. De 22 lidstaten van de Arabische Liga kwamen andermaal tot veroordeling van de Israëlische agressie. Ze rie pen opnieuw op geen enkel contact te leggen met Israël. De ministers maakten echter een uitzondering voor Egypte en Jordanië, de enige twee Arabi sche landen met een vredesak koord met de joodse staat. Cairo en Amman hebben onder druk van de publieke opinie wel hun ambassadeurs uit Tel Aviv te ruggetrokken. De Arabische leiders besloten Israëlische producten te boycot ten. Israël zou hierdoor jaarlijks zeven en een half miljard gulden aan inkomsten moeten mislo pen, maar ervaring leert dat zo'n boycot makkelijk te omzeilen is. Oproepen door de Palestijnen aan hun Arabische 'broeders' in de Golf om de olietoevoer te sta ken naar Israëls bondgenoot, de VS, zijn nooit serieus genomen. De Golflanden rekenen op de VS voor hun wapenuitgaven. Egyp te, een andere belangrijke bond genoot van Washington, krijgt jaarlijks twee miljard dollar. Een bedrag waaraan Cairo overigens weinig ruchtbaarheid geeft, nu de bevolking uit protest tegen de voorkeur van Washington voor Israël is overgegaan tot een boycot van Amerikaanse sigaret ten, frisdranken en fastfoodke tens. Is een economische boycot al verre van effectief, het Midden- Oosten hoedt zich voor een mi litaire confrontatie met Israël. De Arabische landen beschik ken weliswaar over uitgebreide strijdkrachten, maar beseffen drommels goed dat Israël het militair overwicht heeft. Niet al leen zijn de soldaten van de joodse staat beter getraind en uitgerust, Israël beschikt over nucleaire wapens. den haag - Eén tegenvaller kre gen de drie Nederlandse advo caten van oud-president Milo sevic van Joegoslavië gisteren meteen tijdens de behandeling van het kort geding te verwer ken: hun cliënt werd niet met een vrijgelaten, maar blijft in zijn cel in Scheveningen. De advocaten betoogden dat Milosevic uit Joegoslavië naar het tribunaal is ontvoerd, en dat Nederland bij deze 'mensen smokkel' heeft geholpen. Zijn detentie in de VN-gevangenis in Scheveningen zou ook in strijd zijn met de universele rechten van de mens, en Nederland zou er daarom alles aan moeten doen om hem weer vrij te krij gen. Landsadvocaat mr. G. Houtza gers betoogde daarentegen dat Nederland alle bevoegdheden op strafrechtelijk gebied aan het Joegoslavië-tribunaal heeft over gedragen. De VN-complexen in Den Haag en Scheveningen zijn volgens hem plaatsen waar Ne derland het niet meer voor het zeggen heeft. Milosevic kan zich daarom niet tot de Nederlandse rechter wenden. Milosevic advocaten zeiden wei nig van de uitspraak te verwach ten. Ze kondigden meteen al aan dat ze met dezelfde bezwa ren ook naar het Europese Hof zullen stappen. De rechter doet 31 augustus uit spraak. londen/rtr-afp-anp - Een van de twee troonpretendenten van de Britse Conservatieve Partij is in ernstige verlegen heid gebracht door een van zijn campagnemanagers. Iain Duncan Smith zag zich gister avond genoodzaakt Edgar Grif fin te ontslaan, omdat diens zoon Nick Griffin leider is van de extreem rechtse en racisti sche British Nationalist Party (BNP). Volgens medewerkers van Smith, die een gooi doet naar het partijvoorzitterschap na het opstappen van William Hague in juni, is Griffin inmiddels de wacht aangezegd. Ook wil Smith dat de 79-jarige campag nemanager uit de partij wordt gezet. De beslissing lijkt mede ingege ven door het feit dat de vrouw van Edgar Griffin eveneens deel uitmaakt van de BNP. Zij probeerde in juni dit jaar in hetzelfde district als Smith de zetel voor het Britse Lagerhuis te winnen. De campagnema nager wordt er eveneens van beschuldigd de telefoon in het BNP-hoofdkwartier te hebben bemand. Een medewerker van Smith zei tegen de BBC: „We willen niets te maken met dat soort extre misme. Iain is geen racist en is niet gediend van racistische ideeën." Griffin zei later dat hij zijn functie nog niet heeft neer gelegd, maar dat hij dat zal doen als Smith het wil. Hij weigerde afstand te nemen van de nationalistische partij. „De BNP is helemaal niet ex treemrechtse. Zij zit precies in het midden, en is heel erg ge richt op de vakbonden. De Conservatieve Partij als geheel is erg tegen asielzoekers en dat is de BNP ook. Zij is een demo cratische partij, en in dat op zicht heeft ze natuurlijk mijn respect", aldus de gepensio neerde accountant. door onze correspondent Jaap van Wesel Washington - Nee, nee, nee, nee. Het Amerikaanse Congreslid Gary Condit was gisteren eenduidig in de antwoor den op de vragen die heel het land hem al drie maanden wilden stellen over de verdwijning van zijn stagiaire Chandra Levy, met wie hij een verhouding had. Heeft Condit haar vermoord? Heeft hij iets te maken met haar mysterieuze ver dwijning? Was ze zwanger en moest zij daarom verdwijnen? Heeft hij het poli tieonderzoek gesaboteerd en een andere vrouw aangespoord onder ede te liegen over een affaire die zij met hem heeft ge had? Het antwoord was dus vier keer 'nee'. De vragen werden hem gesteld in zijn eerste tv-interview gesteld sinds de 24- jarige Chandra op 30 april spoorloos verdween. Drie maanden lang had Con dit zich achter advocaten en woordvoer ders verscholen. De politie zegt dat hij alles behalve behulpzaam is geweest bij het onderzoek. En ook in het half uur durende interview gaf hij ontwijkende antwoorden: hij gaf niet toe dat hij een verhouding had gehad, maar zei tot zes maal toe dat hij in zijn 34-jarige huwelijk Een gespannen en nerveuze Gary Condit luistert naar ABC-interviewer Connie Chung. Foto: Reuters/Craig Sjodin 'fouten' had gemaakt. Dezelfde formule trouwens die Bill Clinton hanteerde toen hij over zijn huwelijkstrouw aan de tand werd gevoeld. Condit zoekt na drie maanden zwijgen de publiciteit om zijn politieke carrière te redden. Het is een soort van wanhoops offensief, want zoals de zaken er nu voor staan, zijn er zó veel vragen in zijn kies district gerezen dat zijn herverkiezing het volgend jaar onwaarschijnlijk is gewor den. Daarom heeft Condit een persoon lijke brief aan de kiezers in zijn district geschreven Hij zal de komende dagen nog meer interviews geven. Maar er is een conflict tussen wat hij po litiek moet doen, te weten openheid van zaken geven, en wat zijn advocaten zeg gen: zo weinig mogelijk informatie geven. Het is hetzelfde conflict dat Bill Clinton in de Lewinsky-affaire hadJfc politiek eist openheid, maar door openheid van zaken te geven kan je jezelf juridisch in de nesten werken. De media smullen van dit verhaal van macht, seks macht en mysterie in Was hington. Er is na drie maanden weinig of geen informatie, maar een leger van ex perts geeft dagelijks zijn opinie wat er al lemaal gebeurd zou kunnen zijn, of Con dit vervolgd kan worden wegens liegen en belemmering van het onderzoek, en of hij misschien nog meer affaires heeft gehad. Na het interview gaven de experts hun commentaar of Condit zichzelf een dienst heeft bewezen. Hoe was zijn li chaamstaal? Was hij zenuwachtig? Knip perde hij met zijn ogen bij moeilijke wa gen? Het antwoord is dat Condit niet ge loofwaardig is overgekomen. Waarom moest hij drie maanden wachten met de ontwijkende en vage antwoorden die hij nu gaf? Misschien had hij dan beter kun nen blijven zwijgen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2001 | | pagina 5