Katwijk moet
de broekriem
aanhalen
7
DUIN BOLLENSTREEK
Dierenhoeve
geteisterd door
vernielzucht
De fijne techniek
van wroeten
in de grond
dialed
Neem een proefabonnement,
BEL 071-5128030
Juks
WEKEN VOOR/45,00
puw van
beroofd
dwijk - Bij een bushalte
Ie Zwarteweg in Noordwijk
teravond rond zeven uur
touw van haar tas be-
Terwijl ze op de bus
itte, trokken drie jongens
ute wijze de tas van haar
e ader. De vrouw liep geen
ondingen op.
tterdammer
thandeld
burg - Een 22-jarige Rot-
mmer heeft gisteravond
apolitie aangifte gedaan
nishandeling. De man wil-
een restaurant aan de
Zuidzijde in Rijnsburg de
jere werkgever van zijn
n din aanspreken over niet
lid loon. Er ontstond een
waarbij een mes werd ge
en en met keukengerei
geslagen. De man raakte
t gezicht gewond, maar
Ie niet naar het zieken-
atieve cursus-
K&O
ra fiJK - Tijdens een open dag
&0 in Katwijk belangstel-
;n op 8 september kennis
n met drie creatieve cur-
n. Vanaf 10.00 uur tot
uur wordt er gewerkt met
r andere speksteen en klei
nnen er bloemstukjes ge
it worden. Ook is er een
smaking met de docenten
e workshops. Het adres is
in veg 18 in Katwijk.
iklaan
esloten
DWiJK - De (verlengde)
aan tussen de Herenweg-
we Offemweg en de Pro-
ïleweg N206 in Noordwijk
opnieuw geasfalteerd,
deze onderhoudswerk-
ieden is de weg van
dag 3 september tot en
rijdag 7 september afge-
l Het verkeer vanaf de
icialeweg wordt via de af-
orhout en de Van Berckel-
aar Noordwijk gestuurd,
er uit Noordwijk dat naar
:u jk rijdt, wordt over de He-
!g gestuurd.
!W.i
vrijdag 24 AUGUSTUS 2001
Wedstrijd met laatste Zanderij-peen
door Peter van Egmond
vervolg van voorpagina
katwijk - Vader Kiebert, ver
scholen tussen de drommen
publiek, staat ervan te kijken.
Zijn zoon, die helemaal niet ge
wend is aan het noeste hand
werk en als student altijd bezig
was met leren voor ingenieur,
ligt veruit op kop. Terwijl de
meeste peenkorters nog aan
hun tweede kist bezig zijn, werkt
Jan al aan zijn derde. Het is dui
delijk: hier kruipt een titelfavo-
riet door het groen.
Het tafereel speelt zich af aan de
Katwijkse Wassenaarseweg,
waar in de Zanderij de laatste
peen in de grond staat. Vroeger
werd er peen geteeld bij het le
ven, maar na deze zomer ruk
ken de nieuwbouwhuizen ver
der op en lopen de laatste resten
van de voormalige akkers onder
de voet. Dus is het gepast om
voor de laatste peen een wed
strijd ambachtelijk 'peenkorten'
uit te schrijven. Peenkorten is
het zo snel én netjes mogelijk de
peen uit de grond trekken en
van het loof ontdoen.
Vijfendertig deelnemers zitten
om half acht in een rij te wach
ten op het startschot. Gehuld in
oude lompen, de knieën in de
dikke aarde. Onder hen de erva
ren tuindersfamilie Van der Plas,
drie broers en een zoon, maar
ook Jan Kiebert, de ingenieur
die alleen als schooljongen wat
ervaring in de peen opdeed.
Omringd door een slordige drie
honderd joelende vrienden en
familieleden en een boerenka-
pel.
Bij het startschot beginnen de
kerels als bezetenen te wroeten
in het groen. De acht deelne
mers die het snelste drie kisten
vol krijgen met enigszins be
schaafd gerooide peen, gaan
door naar de finale. Tussen de
peenkorters stappen twee jury
leden rond, in pak met stropdas.
En drie meisjes, verkleed als
twee konijnen en een wande
lende peen. De eerste die er drie
vol heeft, is een lolbroek die zijn
laatste kist heeft gevuld met het
peenmeisje.
Het is Jan Kiebert die na een
kwartier zijn missie heeft vol
bracht, hij is zijn naaste belagers
ver voor. In de finale is het ver
schil minder groot. Bijna tegelijk
hebben de deelnemers hun ene
kist vol. De jury gaat in beraad
om aan de hand van de tijd en
de staat waarin de peen verkeert
de uitslag vast te stellen.
In afwachting van de prijsuitrei
king ontpopt zich voormalig be-
roeps-peenkorter Willem van
der Meij alvast als de Johan
Cruijff van het peenkorten.
Sommige deelnemers, is zijn
analyse, zijn veel te slordig ge
weest. Snelheid is belangrijk,
maar er mag natuurlijk geen
peen achterblijven in de grond.
Waarna Van der Meij met hand
gebaren de techniek voordoet.
„Kijk zo: loof vasthouden, ande
re hand erachter, lostrekken..."
Zelf stond hij niet op de deelne
merslijst. „Nee, alsjeblieft niet.
Twintig jaar geleden heb ik het
peenkorten definitief afgezwo
ren. Ik heb het jaren gedaan,
eerst als schooljongen en later
voor mijn beroep. Ik denk dat ik
wel twintig keer de hele Zanderij
ben doorgekropen. Toen kon ik
echt geen peen meer zien. Deze
nagel, die heeft er wel drie keer
afgelegen. En deze knokkel, die
deed aan het begin van het sei
zoen zo zeer dat ik amper mijn
hand kon draaien."
Van der Meij tipt deelnemer Piet
Fennes voor de eindoverwin-
taal toch soms, dat Leids.
r ook een mooie taal, zou
vroegere buurman Huib
middellijk aan toegevoegd
ien. Neem nou, als voor-
el van dat rare, het woord
of juk voor jeuk. Heel Ne-
and zegt jeuk, maar wij
ten er zo nodig juks of juk
maken. En waarom? Om-
ïet beter klinkt? Want zeg
eerlijk, bij juks voel je dat
erlijke, kriebelende gevoel
e huid toch veel sterker
Dij jeukNee, dat is alle-
onzin. De oudste vorm
iet werkwoord jeuken is
ion jukken. Dat oude
d is in Leiden blijven be
en we hebben er juks of
j an afgeleid,
ilijkt trouwens dat jukken
n bepaald rijmpje nog wel
dere delen van het land
tleeft. Ik ken het uit mijn
ïn op Zoomse dialect:
iat geschreven en gedrukt
moet krabbelen waar het
het plekje nog zo raar,
mlfbbelt maar.
Ik neem vandaag alle-
woorden waar een u in
weet het, het Leids kort
de woorden in. Een van
33 lorbeelden daarvan is flu
verbinding op flu zitse
'het goed hebben', 'gebei-
titten'. Meestal in financi-
1 pzicht, maar ook in licha-
ke of geestelijke zin. Als je
PI; nazzeltje had gehad en dat
'eel opgebracht, dan kon
gen: 'Zo, ik zits op flu'.
ij gewonnen? 'Jij zits op
loms wijzigde de betekenis
\l't :van 'het gemaakt heb-
'iets bereikt hebben',
,'i door je als het ware op een
1 of zetel, bekleed met flu-
tre kon gaan zitten en in het
ori tieve geval kon neerzien
minderen. Flu is natuur-
e Leidse verkorting van
eel.
Een paar maanden gele-
ichreef ik over het woordje
>or 'achterwerk', met na-
et "achterwerk van een
paard'. Ik had er geen flauw
idee van wat precies de oor
sprong van dit hu zou moeten
zijn, maar Wim Kooreman
heeft zijn fantasie in werking
gezet. „Wij kennen hu natuur
lijk allemaal als het stopwoord
dat de menner riep om zijn
paard tot stilstand te brengen.
Ik hoorde die kreet in mijn
jeugd heel vaak van de schil
lenboer, de groenteboer, de
menner van Van Gend en Loos
en de kaasboeren die op vrij
dag hun kazen lieten wegen.
Als mijn broer en ik samen
speelden met een oud boeren-
wagentje, dan gebruikten we
automatisch het woord hu
wanneer we dat wagentje lieten
stilhouden."
Nu is het zo dat boerenkarren
geen boom hadden waar het
paard tüssen liep, maar een
dissel waar het paard naast
liep. Als de menner nu hu te
gen dat paard riep, dan zette
hij tegelijkertijd zijn klomp te
gen de kont van het paard om
de kar af te remmen, zodat die
niet tegen het paardenachter-
werk aan kwam. Waarschijnlijk
werd op den duur hu vereen
zelvigd met de paardenkont.
Een vrouw met een hu (want
volgens mij wordt hu alleen
voor het vrouwelijk achterwerk
gebruikt) had dus een achterste
dat te vergelijken was met een
paardenkont. Een dikke kont
dus ten opzichte van de dun
nere benen. Vrouwen die een
andere vrouw met een dikke
deriène zagen, draaiden soms
hun achterste iets opzij en ga
ven er met de vlakke hand een
klap op onder de gelijktijdige
uitroep: „Ze heb zó'n hu!"
Si non vero, ben trovato. Als
het niet waar is, is het mooi
bedacht. Maar, het opvallende
is dat in het Leids ook een
woord hult bestaat voor 'paar-
denvlees'. En het wil maar niet
uit mijn gedachte dat hu en
hult wel eens iets met elkaar te
maken zouden kunnen heb
ben. Temeer daar hult 'bult'
betekent en ik die paardenkont
heel goed met een bult kan
vergelijken.
mummele - Het laatste u-
woord is mummele voor 'lek
ker eten'. Eigenlijk betekent
het onduidelijk spreken, mom
pelen'. Je doet dan iets als
'mum, mum, mum'. Vervol
gens wordt het 'de mond be
wegen om te kauwen'. En dan
zit je al heel dicht bij het lekker
eten.
Met dank verder aan: Anneke
Bink, Ria de Boer-de Koning,
H. Boter (Oegstgeest), Marian
ne Gihaux-Driesen (Leider
dorp), A. Gijzenij-Elkerbout
(Oegstgeest), Greet Hagenbeek
(Almere), Heieen Hasselbach,
Hans Heemskerk, Olga Koet,
Laura Lagendijk (Oegstgeest),
Henk Meershoek (Alphen), B.
Meppelink, L. Mieremet, Arno
en Lonny Nederstigt (Oude
Wetering), W. Overdijk, Nina
Politiek-de Heiden (Voorscho
ten), M. Schuchhard (Voor
schoten), W. Stavleu-van Kam
penhout, Joop Wassing (Lei
derdorp) en H. Wielders.
Reacties en tips voor deze ru
briek kunt u sturen naar de re
dactie van deze krant, Postbus
54, 2300 AB Leiden, onder ver
melding van de rubrieksnaam
'Leids dialect'. E-mailen naar
de auteur kan ook: heester-
mans@inl.nl.
ning. Een ervaren ex-tuinder,
die weet hoe je met peen moet
omgaan.
Maar de prijsuitreiking is onver
biddelijk. Niet Jan Kiebert (twee
de plek), niet Piet Fennes (derde
plek), maar de 52-jarige Kees
van der Plas neemt de hoofd
prijs in ontvangst. En die prijs
door Gerard Baas
noordwijkerhout - „Moet je
hier dan een Berlijnse Muur
omheen zetten?" Aad Obdam,
activiteitenbegeleider bij Rijn
geest, is ten einde raad. Juist nu
de renovatie is afgerond en de
dierenhoeve een prachtig nieuw
leven tegemoet leek te gaan,
loopt het mis. Goed mis. Keer
op keer richten vandalen vernie
lingen aan bij de kinderboerde
rij van het Bavo-terrein in
Noordwijkerhout. Er worden
stenen gegooid naar de dieren,
schapen worden in de sloot ge
dreven, waar ze slechts met de
grootste moeite uit komen, het
konijnenhok wordt opengezet of
het hek wordt omver geduwd.
Problemen genoeg, maar er
staan bitter weinig reële oplos
singen tegenover.
„Ja, een Berlijnse Muur dus, of
camerabewaking. Maar het ene
willen we niet en camera's zijn
veel te duur. Bovendien is het
maar de vraag of we camera's
mogen ophangen, omdat het
openbare ruimte is. Als we een
bordje met 'verboden toegang'
ophangen zou het wel mogen,
zegt de politie, maar dat willen
we niet. We willen de kinder
boerderij open houden, want
dat is juist de kracht ervan. Niet
alleen de cliënten van Rijngeest,
maar heel het dorp en ook veel
mensen daarbuiten hebben ple
zier van de dierenhoeve. Dat
willen we zo houden, dat is de
bijzonderheid. Gemiddeld zijn
er jaarlijks tussen de 25.000 en
30.000 bezoekers."
In de laatste weken moet met
name het hek om de dierenhoe
ve het ontgelden. Het hek is zo'n
dertig jaar geleden gebouwd en
maakte geen onderdeel uit van
de meer dan 100.000 gulden
kostende verbouwing. „Want
het hek functioneerde nog",
behelst het recht om... een jaar
lang gratis peen te halen bij de
Digros. En een beker natuurlijk,
die de winnaar glunderend vast
houdt.
Hij had stiekem al gehoopt op
de overwinning. „Als je al vanaf
je vijfde jaar peen kort, mag je
het ook wel een beetje onder de
knie hebben. Ik ben zelf nog
tuinder geweest in de Zanderij.
Maar dan niet de Katwijk-Binse
Zanderij, maar die van Katwijk
aan Zee.
Dat is waar nu de Estec is, bij
camping Noordduinen. Deze
prijs is dus eigenlijk de kroon op
mijnwerk."
katwijk - Katwijk moet de ko
mendejaren de broekriem aan
halen. Óp de begroting voor
2002, die gisteren werd gepre
senteerd, prijkt een tekort van
ruim twee miljoen gulden. Een
derde van het gat wordt opge
vuld door een verhoging van de
onroerende zaakbelasting (OZB),
de rest probeert de gemeente te
bezuinigen. Voor een belangrijk
deel - 220.000 gulden - moet
dat gebeuren door het overwerk
van gemeente-ambtenaren met
de helft terug te brengen.
Wethouder J. van der Plas van
financiën vindt het tijd worden
voor een duidelijk signaal aan
de gemeenteraad. „Katwijk, let
op", zei hij bij de begrotingspre
sentatie gistermiddag. „Niet al
les kan zomaar meer." De reden
voor deze plotselinge waarschu
wing is te vinden in oorzaken
van buitenaf, volgens de wet
houder. De gewijzigde financië
le verhouding tussen rijk en ge
meente, waarbij de gemeentes
gekort worden op hun uitkering
per inwoner vanwege de OZB
die zij zelf kunnen heffen, slaat
nu in alle hevigheid toe. De hui
zen in Katwijk zijn sinds de vori
ge taxatie met 120 procent in
waarde gestegen, dus de bijdra
ge van rijkswege wordt een stuk
minder. „Dat kost ons bijna
twee miljoen euro per jaar", zei
Van der Plas.
De OZB in Katwijk stijgt harder
dan in voorgaande jaren, bijna
dubbel zoveel. Eigenaren van
een huis dat om en nabij vier
ton waard is, betalen 493 gulden
in plaats van 420,20 gulden, een
stijging van meer dan zestien
procent. De rioolrechten wor
den 24,20 gulden duurder en de
afvalstoffenheffing gaat ook om
hoog, wat de totale belasting
druk voor het gemiddelde Kat
wijkse gezin op 1027 gulden
brengt. Daarmee is Katwijk nog
steeds bij de goedkoopste ge
meenten van Nederland, vol
gens Van der Plas. Met de extra
OZB-verhoging wil Katwijk
770.000 gulden in het begro
tingsgat storten.
Van der Plas vindt het tekort van
bijna 2,2 miljoen op een totaal
van ruim 128 miljoen nog mee
vallen. „Maar je kunt het niet
ongemerkt voorbij laten gaan",
zei hij. .Anders vreet het ver
der." De gemeente heeft de af
gelopen jaren te maken gehad
met het plan Katwijk 2000,
waarin grote projecten onder
handen genomen werden. Voor
de komende tijd staan onder
andere een herinrichting van de
Boulevard en onderhoud of ver
vanging van het zwembad
Aquamar op het programma.
„Dat willen we weer in een tien
jarenplan onderbrengen", zei
Van der Plas. „Vooral politici
vinden het altijd mooi als iets
groots binnen een paar jaar ge
realiseerd is. Maar het kan niet
allemaal tegelijk.
Volgens de wethouder lopen
grote projecten geen gevaar van
uit- of afstel door de financiële
krapte van de badplaats. Katwijk
moet oppassen. Maar bij merk
bare effecten van de bezuinigin
gen denkt Van der Plas eerder
aan het later beantwoorden van
brieven - omdat ambtenaren
minder overwerken - dan aan
problemen bij bijvoorbeeld ver
vanging van een wijkgebouw.
Wat betreft de herinrichting van
de Boulevard wacht Katwijk op
een antwoord uit Brussel op de
subsidie-aanvraag die de ge
meente daar heeft neergelegd.
Tot die tijd zijn de plannen op
geschort, en misschien duurt
het uitstel nog wel langer. „Hoe
wel we het natuurlijk niet einde
loos voor ons uit kunnen blijven
schuiven", zei Van der Plas.
Bokken lopen los over Bavo-terrein
zegt Obdam, „we moesten zo
veel repareren en opnieuw bou
wen dat we de zaken die nog re
delijk waren uit zuinigheid heb
ben overgeslagen."
Nu blijkt het hek de zwakste
schakel in de keten. De herten
profiteren van de vrijheid die
hun geboden wordt, omdat het
hek makkelijk omver te gooien
is. De hindes keren na een uit
braak terug naar hun kinderen
op de dierenhoeve, maar de
bokken hebben geen last van
die band. „Die lopen sinds hun
ontsnapping op het Bavo-ter
rein rond. Zoals bekend staan
daar geen hekken omheen en de
bokken zijn al een paar keer ge
signaleerd in het dorp. Tot nu
toe heeft het geen gevaarlijke si
tuaties opgeleverd, maar ik ben
bang dat dat slechts een kwestie
van tijd is. En dan is Rijngeest
juridisch verantwoordelijk voor
de eventuele schade. De bokken
moeten dus gevangen worden,
maar omdat ze erg schuw zijn,
laten ze zich niet zo makkelijk
pakken. Ik hoop dat we de kans
krijgen om ze te verdoven en
daarna over te brengen naar een
andere kinderboerderij, die wel
afgesloten is. Als dat niet lukt,
weet ik niet wat we anders kun
nen doen. Ik weet wel iets, maar
daar wil ik nog niet aan den
ken."
De enige diervriendelijke moge
lijkheid is een nieuw hek, maar
daar hangt een aanzienlijk prijs
kaartje aan, weet Obdam. ,Aan
sloopkosten van het oude hek
ben je ongeveer 30.000 gulden
kwijt, een nieuw hek zal daarbo
venop nog méér kosten. We zien
het eigenlijk niet meer zo zitten-
,we zijn al zo enorm gesteund
doort de Noordwijkerhoutse be
volking en het bedrijfsleven.
Daar kunnen we toch niet weer
een beroep op doen?"
uit de
Leidsch DagbladARCHIËVEN
ANNO 1901
Zaterdag 24 Augustus
TER-AAR - Deze week kreeg deze plaats bezoek van
een koopman uit een der groote steden. De man was
zeer vriendelijk, welbespraakt en trachtte de huis
moeders te bewegen hun geluk eens bij hem te be
proeven. Hij hield er een verloting of tombola op na
zonder nieten; elk, die hem 10 cents gaf, maakte
kans een der prachtige luxe-artikelen te winnen,
waarvan een groote voorraad op zijn wagen lag uitge
steld. Oppervlakkig beschouwd moest men altijd be
ter worden, daar al die voorwerpen, die men zag lig
gen, een grootere waarde vertegenwoordigden dan
men daarvoor uitgaf. Wat was echter het geval? De
man hield er een achterdeurtje op na, voor het oog
verborgen en daarachter opgestapeld allerlei prullen
van 1 2 cent waarde. Nu trof men altijd, dat het lot
telkens aangaf prijzen uit het schuilhoekje, wat dan
gepaard ging met een uitroep: "juffrouw, u bent niet
gelukkig!" De politie, de zaak niet vertrouwende,
deed een onderzoek en nu bleek het, dat geen der
mooie voorwerpen onder de prijzen voorkwamen,
maar dat ze dienden tot lokaas om de menschen in
de fuik te laten loopen.
ANNO 1976
dachten dat te koppelen aan de diverse openingen
en dus hebben we het maar een jaartje uitgesteld".
WARMOND - BV Articon, het bouwbureau van de
Nederlandse Spoorwegen, verwacht dat de gemeen
te Warmond volgende maand een definitieve beslis
sing ten aanzien van medewerking aan de aanleg
van de Schiphollijn zal nemen. Voor de vakantie
werd, tijdens een roerige raadsvergadering, al in be
ginsel medewerking toegezegd. Er bleven echter be
zwaren, met name ten aanzien van de groenvoorzie
ningen en geluidshinder. Articon verwacht in okto
ber de aanleg- en bouwvergunning te krijgen. Het
uitvoeringsschema van de Schiphollijn, zoals Arti
con zich dat had voorgesteld, heeft inmiddels een
achterstand van een jaar opgelopen. Men hoopt,
door het nemen van maatregelen op andere gedeel
ten, deze achterstand te kunnen reduceren. In haar
jaarverslag stelt Articon de gemeente Warmond ver
antwoordelijk voor het oplopen van een dergelijke
aanzienlijke vertraging.
Dinsdag 24 augustus
LEIDERDORP - Het nieuwe gemeentehuis van Lei
derdorp, dat in september 1978 officieel geopend
zal worden, krijgt drie bouwlagen. Op de begane
grond zijn alle 'direct burgerlijke functies' gesitu
eerd, op de tweede verdieping de overige secretarie
afdelingen, terwijl de derde verdieping het domein
van de dienst gemeentewerken en de afdeling ruim
telijke ordening wordt.
Leiderdorp gaat in 1978 zijn 1200-jarig bestaan
vieren met een feestweek, waarbinnen ook de ope
ning van het nieuwe gemeentehuis te verwachten
valt. Verder hoopt het gemeentebestuur ook het win
kelcentrum Winkelhof en het nieuwe politiebureau
te openen. Die viering van het 1200-jarig bestaan
wordt geënt op het feit dat Leiderdorp, toen als
'Leithon' genoemd werd in een inventarisatieactie.
Dat gebeurde in 777. "Eigenlijk zou je dan in 1977
het 1200-jarig bestaan moeten vieren, maar we
VOORHOUT - Dit
weekeinde was het
dubbel feest voor de
Voorhoutse handbal
vereniging 'Bax-Fore-
holte'. Niet alleen
werd het twintigjarig
bestaan van de ver
eniging gevierd,
maar ook werd offi
cieel het nieuwe
handbalveld ge
opend door wethou
der Huigsloot, waar
mee deze dub, die
aan de top van het
nationale dames
handbal staat, einde
lijk een passend
speelveld heeft ge
kregen. Foto: Archief
Leidsch Dagblad
Foto's til deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een Ingevulde cheque (geen
overschrijvingskaartter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) op te sturen naar het Leidsch
Dagblad, taLV. leidsch Dagblad Archieven, postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante betaling aan de balie van het Leidsch
Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvangt de foto binnen drie weken.
De laatste Zanderij-peen ging gisteravond uit de grond bij de wedstrijd peenkorten.
Foto: Dick Hogewoning
