GELOOF SAMENLEVING
extreem wreed' (SuSSS?
'Hollandse slavenbezitters waren
'Milieuactivisten brengen de hele
biotechnologie in de verdrukking'
Pastores willen
rijker sociaal
leven schippers
Zes christenen
opgepakt in
Saudi-Arabië
Een kwestie van
MORAAL
echtscheiding
Koranverzen op smaragd
Taliban: Rode Kruis mag
gevangenen bezoeken
Zambia wil
opheldering i
zaak-Milingo
'Ook Hitler had recht op zijn leerproce
Poetin: Rusland
moet terug naar
christendom
Min Noord-
Frankrijk, Bel
gië, Luxem
burg en Ne
derland werd op 24 augustus
de voorchristelijke Gallische
godin Damona geëerd. Zij
kon ervoor zorgen dat onze
huisdieren en vee de nade
rende herfst en winter goed
doorkwamen. Rond de 24ste
augustus werd in Luxem
burg eeuwenlang een scha-
penmarkt gehouden, waarop
met speciale rituelen ter ere
van Damona haar bescher
ming werd gevraagd. Meest
al vond een optocht plaats
van met linten versierde
schapen.
nijmegen/anp - Het rooms-ka-
tholieke schipperspastoraat
moet zich vooral inspannen om
een 'gezond sociaal leven' voor
binnenvaartschippers te bevor
deren. Pastores moeten er bij
bedrijfsleven en overheid op
aandringen dat schippers in de
mallemolen van de 24-uurseco-
nomie voldoende ruimte over
houden voor gezin, vrienden en
geloofsleven.
Dat was de belangrijkste uit
komst van het vierdaagse Euro
pees congres van rk-binnen-
vaartpastores in Nijmegen. De
pastores willen zich niet als 'ver
kapte vakbondsmensen' opstel
len, maar wel invloed proberen
uit te oefenen op verladers en
bevrachters om het sociale leven
van binnenvaartschippers veilig
te stellen, zei de Nederlandse
hoofdaalmoezenier B. van Wel-
zenes gisteren na afloop van het
congres. De schippers zelf moe
ten volgens hem hun eigen ka
der opbouwen om hun belan
gen te verdedigen.
„Als het sociale leven aan boord
goed is, gaat het sociaal-econo
misch ook goed met de schip
pers", zei Van Welzenes. Het
congres pleitte onder meer voor
'sociale ligplaatsen'. Ovemach-
tingshavens, die nu vaak zeer af
gelegen liggen, moeten schip
pers in staat stellen om behalve
uit te rusten ook aan het maat
schappelijk verkeer deel te ne
men. De rk-pastores willen ver
der meer gebruik gaan maken
van internet en e-mail om hun
'pastorale boodschap' aan de
schippers te brengen.
jeddah/anp - De politie in Sau
di-Arabië heeft deze week zes en
mogelijk nog meer christenen
opgepakt in de stad Jeddah. Dit
heeft de christelijke mensen
rechtenorganisatie Jubilee
Campaign gemeld.
De organisatie heeft bij de Sau-
dische autoriteiten protest aan
getekend tegen de arrestatie.
Het oppakken van christenen is
volgens Jubilee Campaign in
strijd met het recht op de vrij
heid van godsdienst.
Saudi-Arabië staat bekend als
een land waar christenvervol
ging plaatsvindt. In juli reken
den politieagenten de voorgan
ger Prabhu Isaac in. Ze beschul
digden hem ervan moslims tot
het christendom te bekeren.
De term 'normen en waarden' rook tot voor enkele jaren terug sterk naar beklemmende, burgerlijke bevoogding.
De tijdgeest is echter veranderd. Politici, geestelijken en publicisten schuwen niet langer het openbare debat. In
deze rubriek mensen in hun werk die tegen morele dilemma's aanlopen. Vandaag directeur Rob Janssen (34) van
het Niaba, de Nederlandse Biotechnologie Associatie in Leidschendam,
De biotechnologie is een omstreden
vakgebied. Er dienen zich vragen aan
als: mogen we mensen of dieren klonen?
Mogen we menselijke stamcellen kwe
ken om medicijnen mee te ontwikkelen?
Mogen we erfelijke eigenschappen ver
anderen? Mogen we genetisch gemani
puleerd voedsel verbouwen?
'Kunnen' is in veel gevallen niet meer
aan de orde. Er kan van alles. En wat nu
nog niet technisch mogelijk is, zal naar
verwachting in de nabije toekomst wor
den verwezenlijkt. De vraag is tot hoever
we kunnen gaan. Waar liggen de gren
zen? En wie bepaalt die grenzen, nu veel
mensen in het Westen de bijbel niet
meer hanteren als absolute maatstaf?
Aan de ene kant strijden gelovigen, mi
lieuactivisten en verdedigers van dieren
rechten voor een matiging in- of stop
zetten van- alle onderzoek en steun aan
de biotechnologie. Anderzijds komt er
druk, bijvoorbeeld vanuit de industrie
en de gezondheidszorg, om vooral door
te gaan met onderzoeken en ontwikke
len van producten.
Rob Janssen is te scharen in deze laatste
categorie. Hij heeft als directeur van
Niaba, Nederlandse Biotechnologie As
sociatie in Leidschendam, de taak de be
langen te behartigen van bedrijven en
brancheorganisaties op het gebied van
de biotechnologie. Makkelijk is die doel
stelling niet want juist op dit ogenblik
hebben veel biotechnologie bedrijven
het moeilijk. Ze hebben te maken met
voorzichtige potentiële opdrachtgevers,
en een overheid die enerzijds stimuleert
en anderzijds op de rem gaat staan.
Volgens Janssen draait het allemaal om
de vraag hoe realistisch het streven naar
ideale oplossingen is. „Ga je aan burgers
vragen of ze dierenrechten en het milieu
van belang vinden, dan luidt het ant
woord ja. Maar als prijsbewuste consu
menten stellen ze zich heel anders op.
Die moraal heeft te maken de haalbaar
heid van idealen. Neem de ontwikkeling
van medicijnen en het octrooirecht. Be
drijven vragen octrooi aan op door hen,
met veel miljoenen ontwikkelde, medi
cijnen. Ze doen dat om hun investering
terug te verdienen en uiteindelijk winst
te kunnen maken. Het gevolg is dat de
medicijnen vaak te duur worden voor
veel onderontwikkelde landen dan. Is
het bedrijf moreel fout om octrooi aan te
vragen? Ik vind van niet. Bedrijven kun
nen binnen zekere grenzen producten
goedkoper ter beschikking stellen aan
ontwikkelingslanden. Dat wel. Willen we
als samenleving meer doen dan zouden
we daar bijvoorbeeld belastinggeld voor
in kunnen zetten. Maar ik vind dat we
niet het bedrijfsleven het werken onmo
gelijk moeten maken. Want dan komen
die medicijnen er uiteindelijk niet. Kort
om, je moet kiezen voor oplossingen die
haalbaar zijn. Daarmee is iedereen het
beste gediend."
Bij het zoeken naar antwoorden op de
vraag wat moreel juist en wat niet, ba
seert Janssen zich op de 'normen en
waarden zoals die in onze samenleving
leven'. Hij beseft dat deze veranderlijk
zijn en voegt eraan toe: „Ze zijn minder
nieuw dan ze vaak lijken. Klonen bij
voorbeeld komen we veel meer tegen
dan we denken. Denk aan eeneiige
tweelingen. Mensen denken vaak dat
klonen volkomen identiek zijn. Maar
eeneiige tweelingen verschillen aanzien
lijk door invloeden die ze van buitenaf
ondergaan. Planten enten, is ook een
vorm van klonen.
Hij geeft nog een voorbeeld van tegen
strijdigheid: „We zijn toch zo voor het
milieu? Genetisch veranderde agrarische
producten kunnen er voor zorgen dat er
niet nóg meer regenwouden worden ge
kapt om landbouwgrond van te maken.
Toch zijn veel milieuactivisten tegen
biotechnologie. Het trieste is dat delen
van de Tweede Kamer te gevoelig zijn
voor de druk van deze mensen. Ze drei
gen met hun opstelling een hele be
drijfstak in de verdrukldng te brengen.
Als de Nederlandse biotechnologie-in-
dustrie straks gedecimeerd is, dan be
trekken we producten uit het buiten
land, zonder dat er iets verbeterd is. Dat
is het trieste. We kunnen beter werken
aan de totstandkoming van internatio
nale regels. Daarbij moet je in gedachten
houden dat overal risico's aan kleven.
Maar die risicobeleving moet z'n gren
zen kennen. Bij elke vernieuwing hoort
een afweging: de baten tegen de kos
ten."
Onno van 't Klooster
Rob Janssen: „Bij elke vernieu
wing hoort een afweging."
Foto: Niaba
Platform slavernijverleden eist excuses Nederlandse regering
door Carine Neefjes
Amsterdam - „De Nederlandse
regering moet erkennen dat sla
vernij een misdaad tegen de
menselijkheid is. Eeuwenlang
verscheepten Hollandse handela
ren duizenden slaven van Afrika
naar Suriname, de Antillen en
Aruba. Ze hadden een extreem
wrede reputatie. Slaven werden
opgehangen aan vleeshaken,
handen werden afgehakt. Wij ei
sen excuses voor deze misdaad
praktijken. Ook willen we tiental
len miljoenen guldens compensa
tie voor de slachtoffers van de
slavernij."
Dat zegt Barryl Biekman, voor
zitter van het Landelijk Platform
Slavernijverleden dat vandaag
een conferentie houdt in Breda.
Het platform vertegenwoordigt
zo'n twintig Surinaamse, Antilli
aanse en Afrikaanse organisaties
die gezamenlijk aandringen op
excuses en geld. De bijeenkomst
is bedoeld als opwarmer voor de
wereldconferentie tegen racis
me die eind augustus in het
Zuidafrikaanse Durban wordt
gehouden.
Nederland was een van de laat
ste landen die de slavernij op 1
juli 1863 afschafte. Biekman:
„De Hollandse slavenbezitters
kregen toen ruim negen miljoen
gulden van de Nederlandse
staat omdat ze hun arbeiders
van de hand moesten doen. De
33.000 slaven zelf kregen geen
stuiver. Dat is toch te gek! Eeu
wenlang werkten ze gratis, aan
gemoedigd met zwéepslagen.
Zwangere vrouwen die niet ge
hoorzaamden, moesten voor
straf op hun buik in een kuil
gaan liggen. Verkrachting en
mishandeling waren aan de or
de van de dag."
„In Nederlandse geschiedenis
boekjes staat nauwelijks iets be
schreven over deze barbaarse
praktijken. Leraren op school
vertellen wel het kleurrijke ver
haal van 'De Negerhut van oom
Tom' dat over de slavenhandel
in Amerika gaat, maar de Hol
landers blijven buiten schot. Dat
steekt ons. De voorouders van
vele Surinamers, Antillianen en
Ghanezen die nu in Nederland
wonen, waren slachtoffers van
die wrede Nederlandse slaven
bezitters. Dat is ook voor de hui
dige generatie belangrijk om te
weten."
Het platform heeft bij minister
van buitenlandse zaken Van
Aartsen al eerder aangedrongen
op financiële compensatie voor
nabestaanden van de slavernij.
De Adviesraad Internationale
Vraagstukken (AIV) stelde een
onderzoek in en concludeerde
echter dat schadevergoeding
onnodig is. Het gaat om onrecht
dat al eeuwen geleden is ge
schied en dan is het moeilijk na
te gaan wie in aanmerking komt
voor geld. Het platform neemt
hier geen genoegen mee en gaat
nog voor de wereldconferentie
met Van Aartsen om de tafel.
Biekman, cynisch: „De advies
raad bestaat uit nazaten van de
slavenhouders, witte topambte
naren dus. Zij hebben ons, de
nazaten van de slaven, niet ge
consulteerd. Wij willen helemaal
geen persoonlijke uitkeringen
voor de slachtoffers, daar is na
tuurlijk geen beginnen gaan. We
denken eerder aan een fonds
voor historisch onderzoek naar
slavernij, zodat we de Neder
landse geschiedenisboekjes ein
delijk eens kunnen bijwerken."
Ook binnen de 'zwarte gemeen
schap' klinken er kritische gelui
den over de financiële compen
satie. Sommigen doen het sla
vernijverleden af als een 'ver-
van-mijn-bed-show' waar ze lie
ver niet mee worden geconfron
teerd. Biekman: „Dat klopt. Sla
vernij is niet alleen een taboe
onder blanken, ook onder zwar
ten. Ze zijn druk bezig met hun
eigen carrière, zwarte weten
schappers en politici willen hun
vingers niet branden aan zo'n
pijnlijk onderwerp. Waarschijn
lijk zijn ze bang witte collega's in
verlegenheid te brengen. Maar
dat is absoluut niet onze bedoe
ling. Wel hebben wij solidariteit
nodig van blanken. De Franse
regering heeft dit jaar haar excu
ses aangeboden voor het slaver
nijverleden. Het wordt nu tijd
dat Nederland over de brug
komt."
london - David Warren, 'head of jewellery' van het veilingshuis Christie's, bestudeert een bewerkte smaragd uit de Indiase Moghul-tijd. In de
groene edelsteen zijn in minuscule letters verzen in het Arabisch gegraveerd. De smaragd weegt 217,80 karaat en zal waarschijnlijk meer dan
drie miljoen giulden opbrengen. Foto: AP/Bridget Jones
Barryl Biekman: „We willen tientallen miljoenen guldens compensa
tie voor de slachtoffers van de slavernij."
Foto-. CPD/Cees Zorn
Hulpverleners Shelter Now nog steeds vast
kabul/rtr - Het Internationale
Rode Kruis mag van de Taliban
acht westerse hulpverleners be
zoeken die ruim twee weken ge
leden in Afghanistan gevangen
werden genpmen. Dat heeft de
minister van buitenlandse zaken
van de Taliban Wakil Ahmed
Muttawakil gisteren gezegd.
De bewindsman zei er geen pro
bleem mee te hebben als de
acht gevangenen bezoek krijgen
van de hulporganisatie. Hij
voegde eraan toe dat het Rode
Kruis hier overigens niet over is
geïnformeerd.
De acht westerlingen zijn werk
zaam bij de ontwikkelingsorga
nisatie Shelter Now Internatio
nal. Ze werden samen met zes
tien Afghanen aangehouden
omdat ze het christendom zou
den hebben verspreid, iets wat
bij de streng islamitische Tali
ban uit den boze is.
Eerdere pogingen van buiten
landse diplomaten om hen te
bezoeken, liepen op niets uit.
Woensdag nog herhaalde een
woordvoerder van de Taliban
dat er niemand mag langsko
men, zolang het gerechtelijk on
derzoek tegen de acht nog
loopt.
sydney/anp - De aartsbissc
van het Australische Syd
George Pell, wil dat de rege
een speciale belasting instel
echtscheidingen. De geeste
hoopt volgens de Australi
televisiezender ABC zo het
nemend aantal scheidingen
halt toe te roepen.
De aartsbisschop zei vani
dat de huidige wetten in Aui
lië het te gemakkelijk mi
voor echtparen om uit elka
gaan. Mensen met kind
moeten een speciale belaj
opgelegd krijgen als het huw
wordt ontbonden. „Ik pro
de aandacht te vestigen oj
persoonlijke en financiële 9
de die helaas vaak uit een
scheiding volgt", aldus Peil.
lusaka/afp - De regering
Zambia heeft de pauselijk ni
us (ambassadeur) ontboden
moet opheldering geven ov<
tuatie van de Zambiaanse a
bisschop Milingo. „Wij zijn
zorgd over het feit dat we
op de hoogte worden ge
den", zei minister Keli Wall
gisteren in de regeringskran
mes of Zambia.
Milingo (71) en de Zuid-K
aanse acupuncturiste N
Sung (43) trouwden op 27
in New York tijdens een ma
huwelijksceremonie, waarii
hoofd van de Verenigings
Moon, voorging. Het Vati
dreigde de aartsbisschop ve
gens met excommunicato
hij niet met haar en de Ve
gingskerk zou breken.
De Zambiaanse geestelijke
op 7 augustus een ontmoi
met paus Johannes Pauli
Sindsdien is hij op een geh
plek in retraite om zich vo
bereiden op een scheiding
zijn jonggehuwde.
Sung is al acht dagen in hoi
staking om haar geliefde tei
krijgen.
moskou/anp - De Russen moe
ten meer inspiratie uit hun
christelijke achtergrond halen.
Dit zei volgens de oecumeni
sche nieuwsdienst ENI de Russi
sche president Poetin tijdens
een bezoek aan een klooster op
de Slovovki Eilanden. Die liggen
in Witte Zee, in het noorden van
Rusland.
„Zonder het christendom en het
orthodoxe geloof dat daaruit is
voortgekomen, zou de staat
Rusland nauwelijks hebben be
staan", aldus de president. Het
bezoek aan het klooster viel tien
jaar na de mislukte staatsgreep
in Rusland. Op 19 augustus 1991
greep een klein aantal regerings
functionarissen en militairen de
macht. De coup, die al snel mis
lukte, markeert het begin van
het einde van de Sovjet-Unie.
Tot nu toe liet Poetin niets van
zich horen naar aanleiding van
de tiende verjaardag van de
staatsgreep. Volgens politieke
deskundigen was het bezoek
aan het klooster een gecodeerde
boodschap die ernaar verwijst.
Het klooster staat namelijk op
de plaats waar onder Stalins
heerschappij het eerste Sovjet
werkkamp werd geopend. Velen
duizenden mensen, waaronder
vele geestelijken, stierven in het
kamp. Het klooster werd in 1991
heropend, nadat het tijdens het
sovjetbewind (1917-1991) was
gesloten.
purmerend/anp - Je kunt Hitier niet verwijten dat
hij miljoenen joden de dood injoeg. Zijn misda
den maken deel uit van het leerproces dat ieder
mens gedurende zijn leven doorloopt. Om uitein
delijke vrede te vinden, kan iemand het nodig
hebben om een of, zoals Hitier, duizenden moor
den te plegen.
Dit zeggen Margriet Rijsenbrij en haar echtgenoot
Johan Buurman van Centrum Nieuwe Tijd in Pur-
merend. Dat iedere crimineel onder het mom van
zijn of haar leerproces dan de meest verschrikke
lijke dingen kan uitvreten, bestrijden zij. „Je hebt
altijd de keuze voor het goede te gaan", redeneert
Rijsenbrij. „Wie kiest voor het kwade verdient dus
gewoon straf, ook al is de misdaad te verklaren als
je kijkt naar het leerproces dat iemand door
loopt."
Oude nieuwetijdskinderen noemen ze zichzelf.
Deze term is in newage-kringen sinds een jaar of
vijf een begrip. Het staat voor 'gevoelige kinderen
uit hogere lichtsferen met een bijzonder zielen-
doel op aarde'.
Volgens de newage-aanhangers worden er de
laatste jaren steeds meer van dit soort 'intuïtieve
kinderen', soms behept met paranormale gaven,
geboren. Vandaar ook de groeiende aandacht en
begeleiding voor de sterrenkinderen.
„Toen wij jong waren, had nog niemand van
nieuwetijdskinderen gehoord", vertelt Rijsenl
„Familieleden en vrienden noemden je een fa
tast of een toneelspeler. Je voelde je totaal on
grepen en eenzaam in je ervaringen." Toen z<
jaar geleden in contact kwamen met andere n
wetijdskinderen, was dat snel voorbij. „Alsof i
thuis kwam", verzucht ze.
In Centrum Nieuwe Tijd kunnen Buurman ei
Rijsebrij hun spirituele ei helemaal kwijt. Beic
verzorgen er cursussen en workshops, Rijsebi
voltijds, haar man naast zijn gewone baan. Df
healingsessies en meditatiebijeenkomsten le\
het stel nog niet genoeg op om ervan rond te
men. Ze hebben goede hoop over een paar ja
wel van Nieuwe Tijd te kunnen leven.
Naast de verkoop van vooral oosterse artikele
in het bijzonder het reinigen van woonhuizen
kantoren de komende jaren winst opleveren,
wachten zij. Daar komt geen
aan te pas.
„Ruimten waar mensen werken en wonen,
vol met energie, positieve en negatieve. Wij
met bijvoorbeeld edelstenen, wierook of met
kruid salie de afvalenergie weg, zodat de
daarvan geen slechte invloed meer kan
nen", legt Buurman uit. „Dat levert een
minder stress op voor de mensen in zo'n
En daar hebben veel bedrijven baat bij."
Een wat ongemakkelijk kijkende Poetin, eerder deze maand opl
kantie in het Valaam klooster. Foto: Reuters/ltar-Tass
