Deltaplan
Ook Venetië
krijgt
z'n
'Volleybal was eigenlijk
een fluitje van een cent'
Hoe kan het dat Italië nog bestaat?
■r
i Ï;--=
maandag 13 AUGUSTUS ICt
Peter Blangé
Peter Blaneé, de gasthoofdredacteur van vandaag,
noemt tdchoélf een ltalië-liefhebber. Twee onderwer-
Den 00 'zijn' pagina moeten dan ook over dat land
gaan De recordintemational volleybal spe?1^ ™8en
faarop het hoogste niveau in het 'sportgekke land.
„Ik zou er zo kunnen wonen, want ik had het er ge
De'politieke instabiliteit van het land intrigeert henrr
Volgens mii zijn ze al aan het 53ste kabinet srnds de
Tweede Wereldoorlog bezig."
een artikel lezen over dat onderwerp. Zelf heeft Biange
daar wel een idee over. „Hen Italiaan blaast liever de
boel op, dan dat hij op zoek gaat naar h« gezond
compromis. Het inlage van een Italiaan is heel belang
rijk. Daarom zijn ze ook zo gigantisc!h sportgek Elke
jonge Italiaan wil iets bereiken in de sport.Pas als dat
niet lukt, richten ze zich op een andere loopbaan. Het
is voor Italiaanse clubs ook veel gemakkelijker om
sponsors te vinden. Een bedrijf sponsort voor het
imnge men is er trots op om sponsor te zijn en vraagt
rich^/eeTminder af of hét bestede bedrag er wel hele-
Onder^i^Me^gaa'took^ver Italië. „Toen ik in Tre-
Sso etTparma speelde, kwam ik veel in Venede. Ms er
gasten uit Nederland kwamen, meen bezoek aan
die stad een vast programmaonderdeel- k
kampt met een enorme wateroverlast. Ik heb zelt ook
tot m'n enkels in het water gestaan op het Piazza San
Marco. In het artikel moet het probleem worden ge
schetst en hoe het kan worden opgelost.
De topvolleyballer wil ook een volleybalondeiwetp op
Sin pa^ra. Dat moet gaan over een andere topspeler.
Ron Zwerver. Blangé en Zwerver vormden het funda
ment van het Nederlandse volleybalteam dat op de
OWmpkche Spelen van Atlanta de gouden medaiUe
won ,Ik wil graag weten hoe het met hem gaat en wat
hij doet. Ik heb gehoord dat hij bij het bureau Tref
punt werkt, maar ook ik weet met wat hij precies
doet."
door Hans Geleijnse
rome - Italië, een bananenrepu
bliek die toch aan mag schuiven
bij de zeven industriële groot
machten van de wereld. Het land
telde 59 regeringen na de Twee
de Wereldoorlog. Welke andere
lidstaat van de Europese Unie
kan op zo'n record bogen? In Ita
lië is het onmogelijke mogelijk en
omgekeerd. Een poging tot ver
klaring van het 'Italiaanse won
der'.
Vraag een willekeurige Italiaan
naar zijn oordeel over politici,
en het antwoord zal in negen
van de tien gevallen luiden:
stronzi (klootzakken). Maar in
de meeste gevallen zal daaraan
worden toegevoegd: behalve na
tuurlijk, en dan volgt de naam
van een politicus of een partij.
Politiek is na voetbal het meest
geliefde gespreksthema in de
bar, of gewoon bij de kiosk op
straat. Italianen praten graag en
veel, en wat is dan een mooier
handvat voor een verhitte dis
cussie dan het meest dramati
sche theater van het land, het
politieke? Ga maar na: van al die
59 kabinetten zijn er slechts een
paar waarvan Nederlanders
zouden zeggen: die moesten wel
worden geboren, de politieke te
genstellingen waren zo groot dat
de hulp van de kiezer nodig was.
De rest viel en dat kwam door
ordinaire ruzies tussen perso
nen, ffactiegedoe binnen de re
geringspartij (45 jaar lang de
christen-democraten) of
machtsgevechten tussen rege
ringspartijen.
Hoe kan het dat zo'n land nog
bestaat, dat er gewoon gewerkt,
verdiend en geleefd wordt, dat
de samenleving draaiende blijft,
terwijl de politici er al meer dan
een halve eeuw een puinhoop
van maken? Het antwoord ligt in
de naoorlogse geschiedenis. Ita
lië is een vrij jonge staat (van na
1870) en was tot de Tweede We
reldoorlog een agrarisch land
met veel kleine en arme pacht
boeren. Onder de fascistische
dictator Mussolini werd een be
gin gemaakt met industrialise
ring, maar diens autoritaire lei
derschap en grootheidswaanzin
brachten het land in een pact
met nazi-Duitsland en dus bij
de verliezers van de Tweede
Wereldoorlog.
Onder mediamagnaat en premier Berlusconi is in Italië de afkeer van de politiek groter dan ooit.
Foto: Reuters
Anders dan in Duitsland nam
een deel van de Italianen tijdig
afstand van Mussolini. Een bur
geroorlog dreigde, met de com
munisten als de best georgani
seerde en grootste verzetspartij
om aan het langste eind te trek
ken. De Amerikaanse bevrijders
wilden koste wat kost een com
munistische machtsovername
voorkomen en gaven forse fi
nanciële en politieke steun aan
de christen-democraten.
Toen de Koude Oorlog intrad in
de jaren vijftig, zaten de chris
ten-democraten al vast in het
zadel. Veertig jaar lang zijn ze
onafgebroken aan de macht ge
weest, daarna hebben ze die
korte tijd moeten delen met de
socialistische partij van de vorig
jaar overleden Bettino Craxi.
Spil in het web was de christen
democratische politicus Giuglio
Andreotti, een eenvoudige klerk
die razendsnel carrière maakte
in de partij. Andreotti zat vanaf
de jaren vijftig in vrijwel elk ka
binet, ofwel als minister van
buitenlandse zaken of als pre
mier. Hij was en is het symbool
van wat het systeem van cliënte-
lisme werd genoemd. De chris
ten-democraten kochten stem
men met baantjes. Zo kregen ze
op alle sleutelposten in het
overheidsapparaat eigen men
sen, die er op hun beurt weer
voor zorgden dat de koek op de
lagere niveaus werd verdeeld.
Bovendien was het kiessysteem
zo ingericht dat het de grootste
partij, de christen-democraten
dus, bevoordeelde.
De partij onderhield ook nauwe
banden met de nieuwe en oude
economische elite. In wat de Sa-
lotto Buono (de goede salon)
werd genoemd, maakte deze eli
te van bankiers, zakenlieden en
hun welgevallige politici de
dienst uit. Met democratie had
het allemaal weinig te maken.
De kiezers mochten eraan te pas
komen als er binnen het chris
ten-democratische bastion ruzie
ontstond. Dat leverde talloze ka
binetswisselingen op, maar het
zorgde ervoor dat wat de politie
ke intriganten ook uitvoerden,
het land bestuurbaar bleef en de
economie doordraaide.
Natuurlijk leverde dit systeem
spanningen en corruptie op. De
communistische partij werd,
nadat de hervormer Berlinguer
het leiderschap veroverde, de
tweede partij van het land. Be
gin jaren zeventig stak, onder
invloed van het studentenpro
test in Europa, ook het linkse
terrorisme de kop op. Italië
kreeg zijn Rode Brigades, die tot
begin jaren tachtig talloze ter
reuracties pleegden, met als be
kendste de ontvoering en later
moord op de christen-democra
tische leider Aldo Moro.
Nog steeds wordt overigens ge
ruzied over de vraag of een aan
tal van die acties geen provoca
ties van uiterst rechts en gehei
me diensten waren met het doel
een klimaat van angst te creë
ren. De christen-democraten,
die zich onaantastbaar voelden
dankzij de steun van Amerika,
de westerse bondgenoten en het
Vaticaan, gingen steeds driester
te werk. Andreotti en zijn vrien
den sloten geheime bondge
nootschappen met de voor
naamste maffialeiders in het ar
me Zuiden. In ruil zorgde de
maffia dat kiezers 'overtuigd'
bleven van de noodzaak op
christen-democratische kandi
daten te stemmen.
Midden jaren tachtig begonnen
er scheuren in het systeem te
trekken. Ondernemende officie
ren van justitie bonden serieus
de strijd aan met de georgani
seerde misdaad. Twee van hen,
Falcone en Borsellino, ontdek
ten op Sicilië de banden tussen
maffia en politieke top. Het
kostte beiden in 1992 het leven,
maar deze koelbloedige maffia-
moorden bliezen ook het poli
tieke systeem op. De christen
democraten vielen uiteen in een
groot aantal splinterpartijen, de
socialistische leider Craxi, een
groot vriend van de huidige pre
mier Berlusconi, vluchtte zelfs
naar Tunesië om aan gevange
nisstraf te ontkomen. >r
Tangentopoli (letterlijk sm V;
geldstad) leverde tot vreug jt
van de overgrote meerderi
van de Italianen een strooi ie
processen tegen politici oj li
Maar dankzij het gecompl p
de rechtssysteem met one s
beroepsmogelijkheden bh n
de grote boosdoeners buit ij
schot. Andreotti is al vrijge O'
ken van corruptie en band
met de maffia, Berlusconi
1994 aan de macht gekom
terwijl er al onderzoeken ti
hem liepen, wist met zijnt
arijk van commerciële tv-2 -
ders, kranten en uitgeverij
met succes de indruk te w p
dat er sprake was van poüt
justitie. De meeste aanklai
tegen hem zijn ingetrokkerl
Met het wegvallen van de
ten-democraten verdween rj
de politieke stabiliteit. Ber
ni bleef in 1994 maar zeve
maanden aan de macht.
1996 leek het tij te keren, t
onder aanvoering van del B
ge voorzitter van de Euro|
Commissie Romano Prod
coalitie van voormalige ch
ten-democratische partijtjef
Groenen en de inmiddels
Democraten van Links on
doopte communistische p B
de verkiezingen won. 1
Prodi wist met stevige bez
gingsmaatregelen Italië te1
kwalificeren voor de Euro c
bleef meer dan twee jaar i
zadel en vestigde bijna he
cord van langstzittende ka
Maar onderlinge verdeeld
binnen zijn zogeheten Oli
litie betekende in 1999 zijl 6
tieke val en bleek tevens d
kondiging van een enorm I
kiezingsnederlaag. In mei
Italië in overgrote meerde
opnieuw voor Berlusconi.B
partij, Forza Italia (hup 10 4
werd de grootste van het!r
Inmiddels is de afkeer vai
politiek groter dan ooit. B n
coni heeft talloze beloften 1
daan, zoals hogere pensie
en minder belasting, waai -
nu al vaststaat dat hij ze n1
nakomen.
De economie is in rep en j
door overnames en fusies
een deel van de oude elitev
tenspel hebben gezet. Italn
staat, maar is met de onbie
kenbare mediakeizer Berl2
nog steeds niet uit de bijl 1
jaar geleden begonnen o\ 1
gangsfase naar een echter
cratie. r
door Willem Spierdijk
Dat Peter Blangé natte voeten
kreeg als hij het Piazza San Marco
bezocht, is niet zo verwonderlijk.
Vorig jaar stond het bekendste
plein in Venetië ongeveer 250
keer onder water. Maar daar
komt verandering in. Er ligt een
pakket maatregelen klaar om de
Noord-Italiaanse stad van de wa
teroverlast te verlossen. De Itali
aanse regering gaf nog maar een
paar maanden geleden toestem
ming voor een project dat verge
lijkbaar is met de Deltawerken en
ongeveer tien miljard gulden
gaat kosten.
Venetië is de stad die bij toeris
ten bekend is door zijn grachten
en gondelvaart. Jaarlijks bren
gen tien miljoen toeristen een
bezoek aan de Italiaanse be
zienswaardigheid. Maar het wa
ter dat ervoor zorgt dat Venetië
een toeristische trekpleister is,
vormt ook een van de grootste
bedreigingen.
Wanneer het water één meter
boven het gemiddelde stijgt, is
er nog niets aan de hand. Maar
steeds vaker komen hogere wa
terstanden voor. Dat vormt weer
een bedreiging voor de monu
menten en oude woningen. Het
dure onderhoud van het onroe
rend goed heeft al veel, vooral
jongere, inwoners verjaagd. Het
inwonertal van de Italiaanse
stad is de laatste jaren drama
tisch teruggelopen.
Maar niet alleen het water stijgt,
de stad daalt Op de houten fun
damenten, veelal totstandgeko
men in de zestiende eeuw, zijn
te zware woningen verrezen.
Het zand waarop is gebouwd,
klinkt in, en de woningen zak
ken. De bodem van Venetië zakt
met 1,27 centimeter per jaar.
Al sinds 1966 zijn de betrokken
overheden ervan overtuigd dat
er ingegrepen moet worden. In
dat jaar had er een enorme
overstroming plaats toen het
door Willem Spierdijk
Ron Zwerver draagt een keurig groen pak, blauw
overhemd met de boord open. Maar daar gaat
straks een stropdas om als hij een afspraak heeft
met de Rabobank over de Tour de France. De man
die werd beschouwd als de beste volleyballer van
Nederland en goud won op de Olympische Spelen
in Atlanta, is nog maar sporadisch op een volleybal-
veld te zien. Hij is projectmanager bij het sportmar
ketingbureau Trefpunt, dat de belangen van sport-
sponsors behartigt.
Na zijn jaren bij het Nederlands volleybalteam en
de Italiaanse club Treviso, sloeg Zwerver in 1999
voor het laatst ballen naar beneden bij de Belgi
sche club Roeselaere. Een prachtige loopbaan zat
erop. Zwerver had even bedenktijd nodig over de
invulling van zijn leven na het volleybal.
„Ik wist dat ik wat met de sport zou gaan doen,
m'n ervaring gebruiken. Ik wilde niet het trainers
vak in, niet in de zaal staan. Ik heb genoeg in de
zaal gestaan.
De ervaring
als sporter
heb ik gehad,
ik wil nu we
ten hoe het
bedrijfsleven
tegen sport
aankijkt: wat
het bedrijfsle
ven doet voor
de sport en
andersom."
Via de oplei
ding 'sport-
management'
in Groningen
kwam hij in
contact met
Frank van
den Wall Ba
ke, toen de
directeur van
het bureau
Trefpunt. Hij bood Zwerver een functie aan in het
Holland Heineken House tijdens de Olympische
Spelen in Sydney. „Die kans heb ik niet laten lo
pen", vertelt de volleyballer. „Ik was daar verant
woordelijk voor de atletenruimte, een plek waar
atleten zich even konden afzonderen, bijvoor
beeld met hun familie."
Na de Spelen kwam de 467-voudig international
fulltime in dienst van het Hilversumse bureau.
„Via dit werk kan ik in de keuken kijken van grote
bedrijven als Heineken, de Rabobank. Ik ben bij
de Tour de France geweest. Daar heb ik alleen
maar buschauffeurtje gespeeld, maar ik heb wel
kunnen kijken hoe de bank zijn gasten ontvangt,
hoe ze omgaan met 'relatiemarkering'."
Tot nu toe was Zwerver voornamelijk projectma
tig bezig. „Ik was bijvoorbeeld betrokken bij de
actie 'Vrienden van Amstel', waarbij 350 mensen
twee vrienden mochten meenemen naar de finale
van de Champions League. Daar komt heel wat bij
kijken, neem alleen het logistieke gedeelte; er
moeten vier vliegtuigen worden gehuurd, er moe
ten bussen klaarstaan, enzovoort."
Maar er is meer dan deze uitvoerende taken. Met
anderen verdiept de volleyballer zich ook in de
'positionering' van het Almeerse Omniworld, een
grootschalige sportaccommodatie waarin ver
schillende sporten op topniveau beoefend wor
den of gaan worden. „Omniworld moet een merk
worden. Je begint met kijken hoe er tegen Omni
world wordt aangekeken, waar je naar toe wil als
merk. Dan volgt een strategisch traject: hoe kun je
de verschillende sporten als volleybal, handbal,
basketbal en zaalvoetbal en later ook betaald voet
bal in elkaar verweven en wat is het marketing
concept?"
Zwerver vertelt zijn verhaal met enthousiasme, hij
vindt zijn werk leuk. „Natuurlijk, ik heb veel jonge
collega's, die allemaal sportrninded zijn. Ik ben bij
de leukere sportevenementen en het is nog werk
ook." Het om
schakelen van
een leven als
topsporter naar
een gewone
baan was
moeilijk. „Er
gaat gigantisch
veel tijd in deze
baan zitten, je
bent er zo mee
bezig. Ik heb
moeten zoeken
naar een ba
lans tussen m'n
werk en m'n
privé-leven. Ik
vond het zo
leuk dat ik ei
genlijk niet
meer thuis
was."
Een leven als
volleyballer
was eigenlijk maar gemakkelijk, concludeert hij
nu. „Je was wel eens een weekend weg, of een
lang weekend als je een trainingskamp had. Ver
der trainde je 's ochtends twee drie uur, je ging
weer naar huis en 's middags ging je weer drie urn-
trainen, voor de rest was je altijd thuis."
Toch heeft hij geen spijt dat hij de actieve sport de
rug heeft toegekeerd. „Ik heb het volleybal losge
laten, ik wil meer weten over het commerciële as
pect van de sport. Wat ik nu doormaak noem ik
het olympisch traject. Je stort je ergens op en na
een tijd ga je weer verder kijken. Misschien dat ik
in de toekomst ooit iets voor het volleybal kan be
tekenen, maar voorlopig wil ik van dit werk genie
ten."
water twee meter steeg. De
schade bedroeg 50 miljard gul
den.
Bepalend voor de waterhuis
houding in en rond Venetië is
de lagune bij de stad die zo'n
550 vierkante kilometer groot is.
De lagune grenst op drie plaat
sen aan de Adriatische zee, die
dagelijks 400 miljoen kubieke
meter zeewater aanvoert. Door
erosie in de lagune stroomt het
water steeds gemakkelijker door
en worden de stad en de eiland
jes eromheen bedreigd.
Een spectaculaire constructie
moet een einde maken aan de
overlast die de te hoge water
standen veroorzaken. De lagune
krijgt op de plaatsen waar het
zeewater binnenstroomt storm
vloedkeringen. Deze constructie
is - in tegenstelling tot 'onze'
Oosterscheldedam - echter al
leen zichtbaar wanneer die in
werking is.
Op de bodem van de zee wor
den in totaal zo'n 70 kleppen
aangebracht van ongeveer twin
tig meter breed. Deze kleppen
worden gevuld met water en
vormen geen enkele belemme
ring voor de scheepvaart. Pas als
het water één meter boven het
gemiddeld niveau stijgt, wordt
de kering in werking gesteld.
Het water wordt uit de kleppen
geperst en de constructie richt
zich omhoog. De wanden ko
men ongeveer drie meter boven
het niveau van de zeespiegel en
vormen een hoek van 45 graden
met het water.
Ondanks weerstand van milieu
groeperingen besloot de Itali
aanse regering in maart van dit
jaar dat het werk uitgevoerd gaat
worden.
Tegelijkertijd worden er ook in
de stad zelf maatregelen geno
men. Er is een begin gemaakt
met het herstel van alle kade
muren. En ook aan de watlk
overlast op het Piazza San tc
co komt een einde. Het pie e
wordt opgehoogd en er ko|gj
een nieuwe waterafvoer, bt
staande uit een membraan
wel water naar beneden d(
laat, maar voorkomt dat er
ter opborrelt. En als ook hf
liaanse Deltaplan is uitgevi
krijgt niemand op het bek<
plein in Venetië natte voeti
meer.
Het Pia
San Mi t
in Venr n.
°Ph°8 ,o
van het ,r
plein, n j
we wat
voer en
Italiaan 0I
variant t(
het Del g
plan m tj
een ein
maken
de ovei jj
minge
Foto: A n
