MULTI MEDIA
Digipass wordt Random Reader
Oude
toppers Z
en Dune in 3D-jasje
Een ripper
zonder haast
De zonnebloemen
in Vincent van Gogh
Een eigen website (4)
ZATERDAG
23 juni 2001
Nieuwe Rabo-pas is kleurrijk maar niet meer zo persoonlijk
In bijna elk huishouden staat tegenwoordig een personal computer.
Maar wat doen we er mee en wat kunnen we er mee? In de rubriek
PC Wijzer elke week een onderwerp voor de thuiscomputeraar.
Vragen en suggesties kunt u sturen naar:
internetredactie@damiate.hdc.nl
nux
besturingssysteem Linux is een goed en goedkoop alternatief
[Windows, mits de computergebruiker over enig doorzettings-
aogen beschikt. De HCC organiseert op zaterdag 30 juni een 'in-
party' voor Linux in cultureel centrum de X aan de Apothekers-
33 in Leiden. Belangstellenden kunnen zich oriënteren of zelfs
eigen pc meenemen en Linux laten installeren. Linux kan naast
lows op de pc bestaan door middel van een 'dualboot'. Er
lt aandacht besteed aan bekende distributries van Linux, zoals
.Mandrake, Debian en Redhat. Belangstellenden kunnen zich
melden op het e-mailadres m.vijn@hccnet.nl
rmatie: home.hccnet.nl/rn.vijnyinstallparty
irope Racing
Nederlandse softwarebedrijf Davilex heeft een overeenkomst
Dten met de grote Franse software-uitgever Infogrames voor het
Europe Racing. Dit betekent dat dit Nederlandse racespel over-
rwereld verkrijgbaar zal zijn in versies voor PC en PlayStation.
In Europe Racing kan de speler
zich aansluiten bij raceclubs met
acht verschillende nationaliteiten
en racen over 21 tracks in tien be
kende Europese landen. De race-
clubs zijn afkomstig uit Europa,
Rusland, Japan en de VS. Europe
Racing is een uitgekristalliseerd
vervolg op de bekende racespellen
van Davilex, waarbij het er om
gaat om zo snel mogelijk dwars
door bekende steden en over snel-
tn te rijden, files, bussen, taxi's, voetgangers en de politie ont-
nd. Deze 'illegale' vorm van racen is populair bij zowel volwas-
nals kinderen, niet in de laatste plaats door de herkenbaarheid
je omgeving,
f,europeracing.com
robot verwelkomt de aarze-
bezoeker: „Is hier ie-
j? Hier komt nooit iemand,
[sinds de zon uitdoofde
srgeen licht meer en dat
;ent geen kleuren meer in
ihilderijen." Je begint aan
nieuw supereducatief, maar
bijzonder knap en behoor-
erslavend computerspelle-
le verdwenen kleuren van
ent Van Gogh', bedoeld
de leeftijdscategorie 8-102
Het is uitgegeven door Lan
en sinds kort in de boek-
lel te koop.
d-rom is uiteraard bedoeld
moed. Die verdient een veld vol
zonnebloemen!
Min. systeemeisen: Pentium 200
of hoger, 32 Mb Ram, Windows
98/Me, 256 kleuren, 16 bits ge
luidskaart, cd-romspeler (4x
speed). Prijs: 85 gulden.
Thea Figee
door Rob Vermeulen
De oude zag eruit als een erg goedkope
zakjapanner, de nieuwe heeft wat meer
'design': een leuk vormpje, matglanzend
grijs kastje, toetsen in de huiskleuren
knalblauw en oranje. De Digipass, het ap
paraatje waarmee klanten van de Rabo
bank hun elektronische geldhandelingen
beveiligen, heeft echter niet alleen een
uiterlijke opknapbeurt gekregen. Er zit
nieuwe techniek in die hem veiliger
maakt en handiger in het gebruik. En er is
ook meteen maar een nieuwe naam voor
bedacht: Random Reader. Binnenkort
gaat hij zijn saaie, zwarte voorganger ver
vangen.
Die dateert al van 1994, toen de bank
grootscheeps begon met telebankieren
voor particuliere klanten. „Ze gaan lan
ger mee dan we toen dachten", zegt L.
Willems van Rabobank Nederland. „Er
zit een batterijtje in dat je niet kunt ver
wisselen, maar daar blijk je toch een jaar
of vier mee te kunnen doen. Klanten die
van het begin af telebankieren, zijn vaak
pas aan hun tweede toe".
Gelukkig maar, want de huidige Digipass
is voor de bank een duur apparaat. Om
de identiteit van de gebruiker te kunnen
vaststellen, zit er een chip in waar een
persoonlijke code wordt ingebakken.
„Dat betekent dat elke Digipass op een
speciale, beveiligde afdeling moet wor
den aangemaakt voordat hij naar het
kantoor kan worden gestuurd, waar de
klant hem kan komen afhalen. En dan
hoort er ook nog een pincode bij, die
met een beveiligd envelopje apart moet
worden verzonden", aldus Willems.
De belangrijkste reden voor de vervan
ging is dan ook het vereenvoudigen van
dat proces. De Random Reader is niet
meer gepersonaliseerd en kan straks ge
woon door de bankkantoren in voorraad
worden gehouden of per post aan de
klant verzonden. De identiteit van de ge
bruiker vindt het apparaatje op de be
staande pinpas, die er aan de bovenkant
ingestoken wordt. Die gebruiker moet
vervolgens zijn vertrouwde pin intikken,
alsmede een van de toetsen I of S die
ook op de oude Digipass zitten. De eer
ste toets genereert een nummer dat op
s kijker enthousiast te ma-
raor het echte Van
inuseum, maar wie het
speelt zal daar voorlopig
»an toe komen, hij of zij zal
rs dagen achter een com-
scherm vertoeven. Het is
e vraag of je Van Gogh na
lelletje nog wel wilt zien.
pel begint met een gede-
tleg van de spelregels
Van Gogh zelf. Hij geeft je
nmoediging een eerste
ebloem mee en stuurt je de
i zaal met drie kleurloze
lerijen in. Een klik op de
voor het eerste schilderij
jein een afschuwelijk lelijk
gouden wervelwind (ogen-
dijk ontworpen door de
ide beste knip-en-plak-
enaar)
iggereert dat je de naar
imst wordt verplaatst. Ver-
ns ga je in de 3D-schilde-
van Van Gogh op zoek naar
serpen en oplossingen
problemen, die obsessief
kunnen worden. Je ziet je-
chter veren van kippen
nnen, nestjes uit bomen
bruggen openen, vliegers
n en kacheltjes opstoken
Heitjes water voor de boe-
ui het fluiten te krijgen,
een aantal problemen op
eloont Van Gogh himself
ids met een extra zonne-
len mompelt hij bij het
indigen goedkeurend
immm... Je gaat een hekel
em krijgen, want het valt
tniet mee die zonnebloe-
uit z'n handen te rukken of
te komen dat je d'r één
«1 speelt zich af in drie za-
aarvan de eerste en de
slechts drie schilderijen
ten. De meeste lol beleef je
twee, want daar hangen
ijftien werken van de gro
ster.
loning na drie zalen puz-
geeft niet alleen de schil-
o in het museum de kleu-
rug, maar ook de wereld
en, die je dan plotseling
ogen krijgt. Feest alom.
verhaal. Wie daarna de
iing niet kan weerstaan
nog eens, maar dan
p te spelen, heeft pas echt
Min. systeemeisen: Windows 95,16 Mb Ram, download
grootte: 1,2 megabyte, website: www.cdex.n3.net. Ook te
vinden op diverse download-sites zoals www.download-
.com en www.zdnet.com.
Rob Vermeulen
de Rabo-website
toegang geeft tot de
rekeninggegevens.
De S-toets is voor
het uitrekenen van
een elektronische
handtekening, waar
mee betalingsop
drachten kunnen
worden bekrachtigd.
De procedure bij het
intemet-bankieren is
daarmee niet veran
derd. Alleen zal de te-
lebankier-klant mer
ken dat de gegene
reerde getallen uit de Random
Reader acht cijfers hebben in
plaats van zes. Er moet dus iets
meer overgetikt worden naar de
pc. Voor de klant heeft de Random
Reader twee voordelen: er hoeft
geen aparte pin meer te worden ont
houden, en het is ook niet per se meer
nodig om je eigen apparatuur te ge
bruiken. De Random Readers zijn
allemaal hetzelfde, dus eigen
lijk 'van iedereen'. Wie even
zijn pinpas in de Random
Reader van een kennis steekt,
kan die zonder problemen ge
bruiken om zijn eigen bank
zaken te regelen.
Er is nog een voordeeltje
aan de nieuwe Random
Reader: je kunt hem ook
gebruiken om het saldo en
de laatste transacties van de
chipknip af te lezen. De nieu
we Random Reader wordt net
als zijn voorganger gemaakt
door Vasco, een Amerikaans
bedrijf dat gespecialiseerd is
in beveiligingstechnieken.
Vanaf half juni zal de Rabo
bank de nieuwe versie le
veren. Hij gaat naar
nieuwe klanten en
naar bestaande ge
bruikers van wie de
oude het niet meer doet.
Wie graag de nieuwe wil hebben maar
nog een functionerende Digipass bezit,
zal in principe door de bank worden te
leurgesteld.
De Random Reader in gebruik: de bestaande pin
pas wordt erin gestoken en levert de identiteitsge
gevens van de gebruiker.
Foto: Foto: Jacques Zorgman
door Frank Buurman
Met Dune II maakte Westwood ooit een be
gin met het real-time strategy genre, een ra
ge die nog steeds voortduurt. En met het spel
Z gaven de Bitmap Brothers eens te meer aan
dat ze een zeer originele kijk op oorlogsspel
len hebben. Beide spellen zijn nu in een 3D-
versie verkrijgbaar. En eigenlijk is er niet
eens zo heel veel veranderd.
In de vorige aflevering heb ik het
al gehad over een aantal voor
waarden bij het maken van een
website. In dit vierde en voor
laatste deeltje van de serie nog
even aandacht voor wat zaken
die je beslist moet doen en be
slist achterwege moet laten, wil
je een site maken, die aan mini
male eisen voldoet.
Als je hebt vastgesteld dat je iets
te bieden hebt, dat voor de bui
tenwereld leuk is, ga dan eerst
eens kijken bij anderen. Het
heeft absoluut
'wereldbolletje met paperclip').
Zet achter http:// het adres van
de pagina of rubriek (kopiëren is
het veiligst, dan kun je geen tik
fout maken) en bepaal vervol
gens het doelframe. Je kunt zo'n
pagina binnen je eigen omge
ving tonen, maar ook in een
'new frame'. Dat laatste is het
beste, omdat een vreemde pagi
na niet altijd binnen je eigen op
maak past.
Heb je veel links, maak dan een
aparte rubriek, waarin ze alle
maal komen te
11 i iriri i
geen zin om
het wiel op
nieuw uit te
vinden en be
ter goed ge
pikt, dan
slecht be
dacht. Maar
ga niet zo ver
dat je zo maar
zaken van an
dere sites afhaalt. Dat 'goed ge
pikt' moet dan ook in over
drachtelijke zin worden gezien.
Zie je leuke zaken bij een ander,
ga dan eerst eens zoeken of er
op een gratis site niet zo iets te
vinden is. Plaatjes, buttons, lijn
tjes en foto's zijn vaak heel ge
makkelijk te vinden. Zelfs inge
wikkelde zaken als javascripts,
tabellen, automatische datums,
lichtkranten, enz. zijn vaak gra
tis.
Wil je van een andere site iets
overnemen (stukje tekst, foto's)
vraag dan netjes toestemming.
De meeste websitemakers geven
die wel met als enige voorwaar
de dat hun naam of bedrijf
wordt genoemd. Staat er op een
andere site informatie die goed
aansluit bij de eigen inhoud,
maak dan een link naar die site.
Ook een onderdeel van een an
dere site, een bepaalde pagina
of rubriek, is op die manier door
te linken. Dat is een simpele op
lossing en bovendien juridisch
waterdicht. Ten
slotte heeft de
rechter in een
door PCM (o.a.
Algemeen Dag
blad en de
Volkskrant) aan
gespannen proces
bepaald dat dit zo
genoemde 'dieplin-
ken' mag.
Zo'n link maken kan
op verschillende ma
nieren, onder meer door
een plaatje te gebruiken,
waaraan de link is gekop
peld. Maar ook een simpel
tekstregeltje kan. Selecteer
het plaatje of het woord en klik
op het symbool voor de hyper
link (in veel programma's het
staan. Zorg
voor een over
zichtelijk ge
heel: soort bij
soort, alfabeti
sche volgorde,
of wat dan
ook. Heb je
HEEL veel
links dan is
het verstandig
die extern te laten beheren, bij
voorbeeld bij Startpagina.nl,
waar je een eigen dochterpagina
kunt maken, wanneer die nog
niet bestaat. Het voordeel is dat
alle links regelmatig worden ge
controleerd, want niets is voor
een surfer irritanter als niet-wer-
kende links.
Een foto zegt meer dan duizend
woorden, is een bekende slogan.
Bovendien geven afbeeldingen
een webpagina 'smoel'. Met de
snelle verbindingen van tegen
woordig is het gebruik van mul
timedia eveneens zeer aan
vaardbaar. Maar hou het kort.
Een filmpje van een minuut,
hooguit twee, kan. Meer niet.
Dat geldt ook voor een achter
grondmuziekje bij het opstar
ten. Dat mag bijvoorbeeld nooit
langer duren dan het laden van
de beeldpagina zelf, want an
ders zit de kijker te wachten, ter
wijl de informatie al beschikbaar
is.
Wat je beslist niet moet doen is
het onderschatten van de kracht
van het World Wide Web. Jouw
informatie is te zien in Neder
land, Nieuw Zeeland, Siberië en
San Francisco en als je buiten
lands bezoek wilt en ook die kij
kers in staat wilt stellen de infor
matie tot zich te nemen, ga dan
eens nadenken over een tweeta
lige site. Engels naast Neder
lands heeft dan de voorkeur.
Maar voorkom veredeld 'go
your gang but'-Engels. Probeer
iemand te vinden met een En
gelstalige achtergrond, die de
vertaling voor zijn rekening kan
nemen of in elk geval kan con
troleren.
JAN VAN DER NAT
De meeste mensen zetten muziek van het in
ternet op cd's, maar het kan ook andersom. Als
je van een bestaande cd één of meer nummers
wilt omzetten in computerbestanden, dan heb
je een zogeheten ripper nodig. Zo'n program
ma leest de cd-tracks en maakt er wav- of
mp3-bestanden van, die dan op de pc verder
bewerkt en/of gebrand kunnen worden of -
pas op voor de auteursrechten! - uitgewisseld met
anderen via het internet.
Rippers zitten vaak bij brand-software, zoals het on
derdeel Spin Doctor van het populaire Easy CD Crea
tor. Losse rippers kunnen soms handiger zijn in het
gebruik. Een goed voorbeeld is CDex, een klein pro
grammaatje dat op een overzichtelijke manier zijn
werk doet. Zonder toeters en bellen, maar met precies
die functies die je nodig hebt.
CDex kan hele cd's, of delen daarvan, omzetten naar ge
wone (wav) of samengeperste (mp3) geluidsbestanden.
Selecteren kan per track of zelfs binnen een track, tot op
de 24ste seconde (een frame) nauwkeurig. De cd-tracks
kunnen vóór het omzetten al benoemd worden, desge
wenst via de intemet-cd-database CDDB. Het is oofcino-
gelijk een lokale verzameling titelgegevens aan te leggen
en als je al titels hebt ingevoerd in de Windows-cd-spe-
ler, kan CDex die terugvinden. De geripte bestanden ko
men in zelf te kiezen mappen, krijgen de juiste namen
(compleet met volgnummers en voorloopnullen voor de
volgorde!) en worden keurig per album en artiest in map
pen gesorteerd. Tijdens het rippen wordt de normalisatie
(het digitale opnameniveau) automatisch verzorgd en
'jitter', een vervorming bij het digitaliseren, wordt redelijk
gecorrigeerd.
CDex werkt goed maar niet erg snel: wie haast heeft,
moet misschien toch een commerciële ripper zoeken.
Wel is het makkelijk te bedienen en stabiel, en kan het
onverwacht veel, zoals het 'kaal' omzetten van wav in
mp3 en omgekeerd. Als het bij gebruik van een oudere
cd-drive niet niet mogelijk is om rechtstreeks digitaal te
rippen, dan kan het programma ook via de audio-uit-
gang (analoog dus) opnemen. En het kan cd-tracks af
spelen.
Dune II zorgde indertijd voor een ernstige
vorm van computerverslaving. Brave huis
vaders speelden het spel tot diep in de
nacht, hun huwelijk op het spel zettend.
Een paar jaar later werd Dune 2000 nogal
lauw ontvangen: het voegde niet veel toe
aan het origineel en er waren inmiddels
veel vergelijkbare spellen op de markt. Waar
onder de toppers Command and Conquer en
Red Alert van Westwood zelf. En nu heeft Westwood
zich dan kort na het succesvolle Red Alert II
het eerst met 'Dune Emperor' in een driedi
mensionale wereld gestort. Het gaat weer
om dat fascinerende universum van Du
ne, naar het boek van Frank Herbert. Een
verzengend hete zandplaneet ergens in
de Melkweg in een verre toekomst,
waar het kostbare goedje 'spice', ge
maakt door gigantische zandwor-
men, kan worden gewonnen.
Drie machtige families strij
den om Dune. De nobele At-
reides, de duivelse Harkonnen
en de (niet in het boek voorko
mende) sluwe Ordos. Daarnaast
spelen ook diverse facties een
rol: de in klonen gespecaliseerde
Tleilaxu, de ruimtenavigatoren
van het Gilde, de technocraten
van de planeet lx, de keizer
lijke Sardaukar-troepen en
de inheemse bewoners van
Dune, de ruige Fremen. En
dan zijn er ook nog de zand-
wormen, die complete eenhe
den kunnen opslokken.
Dune, de legers, de gebouwen en
de wormen zien er prachtig uit in
3D, maar het principe is niet veran
derd: er moet 'spice' worden gewon
nen met oogstmachines, en het geld
dat je daarmee verdient gaat op aan
het neerzetten van gebouwen en het
produceren van troepen om de concur
rent mee te lijf te gaan. Dit zijn de door
Westwood bedachte basisprincipes van de
meeste real-time strategy spellen.
Al die oude vertrouwde eenheden zijn weer terug: de
geluidstank en de omithopter van de Atreides, de ont
ploffende devastator-tank van de Harkonnen en de fas
cinerende deviator-tank van de Ordos (waarmee je vij
andelijke troepen tijdelijk kunt overnemen). Daarnaast
veel nieuwe wapens, zoals een rijdende cirkelzaag, een
vliegende saboteur en een wel zeer besmettelijke zom
bie. De zandwormen zijn nu een wel erg bedreigende
factor geworden, maar misschien komt dat ook omdat
ze er in 3D zo indrukwekkend uitzien.
Het spel is zoals gewoonlijk weer verpakt in een verhaal
dat niet zo veel met het boek te maken heeft. De stukjes
film tussen de missies maken het spelen van een cam
pagne echter wel een stuk leuker. Westwood is niet
krenterig geweest en heeft voor elke familie een aparte
cd-rom bijgevoegd, en het spel vraagt er eigenlijk om
met meerdere personen in een netwerk te gaan spelen.
Al met al is Dune Emperor een fantastisch product ge
worden, dat niet zozeer vernieuwend is maar wel weer
de vaste hand van de meester van het genre verraadt.
Wie al dat 3D-gedoe overigens maar niets vindt kan de
kaart zover mogelijk uitzoomen: dan ziet de wereld van
Dune er weer aardig overzichtelijk en tweedimensio
naal uit.
Steel Soldiers
Met Z lieten de Britse Bitmap Brothers jaren geleden
zien dat een strategiespel met doorlopende actie geen
eindeloos transport van grondstoffen hoeft te zijn. Bij Z
staat de controle over bepaalde gebieden centraal, die
automatisch een verhoogde productie van eenheden
opleveren. Z is daarmee in feite een klassiek Verover de
vlag"-spel. Wie de meeste gebieden verovert en in han
den kan houden wint uiteindelijk altijd door een over
macht aan troepen. De balans kan in zo'n spel snel
doorslaan, je staan dan snel in een gewonnen of juist
hopeloze positie. Daarnaast is het klassieke Z een hila
risch spel met robotsoldaatjes die zeer menselijk gedrag
vertonen en elkaar continu de huid volschelden.
Die humor zit ook weer in de 3D-versie van het spel, Z:
Steel Soldiers. Het gaat ook nog steeds om de controle
van bepaalde zones op de kaart. Snel handelen in het
begin van het spel om gebieden te bezetten is een
Min. systeemeisen: Pentium II, 64 Mb Ram, Windows
95/98/Mr, 3D-kaart. Prijs: 99 gulden. Dune is beschikbaar
gesteld door Electronic Arts/Linden Barbosa en Z: Steel
Soldiers door Homesoft Haarlem.
noodzaak, en het blijft lastig om ze ook vast te houden.
Daarnaast is het spel door het driedimensionale terrein
een stuik lastiger geworden. Door troepen op bepaalde
beschutte plaatsen neer te zetten kan je het een tegen
stander erg moeilijk maken. Verder spelen schepen en
vliegtuigen nu ook een rol. Steel Soldiers heeft meer
diepgang gekregen en dat betekent dat het veel moeilij
ker is geworden om de balans in je voordeel te laten
doorslaan. De computer speelt slim en zal zwakke plek
ken in de verdediging van een bepaalde zone snel vin
den.
Overigens spelende de strijdende partijen met precies
dezelfde wapens: zij verschillen slechts in kleur. Al met
al is Z:Steel Soldiers wederom een erg goed spel gewór
den dat ook met meerdere spelers in een netwerk lang
durig zal kunnen boeien.
