GELOOF EN SAMENLEVING
Presbyterianen breken tabor
met toelating homo's in amf
Eclipsjagers gaan in Afrika
duister avontuur tegemoet
'Epo' kan helpen
bij chemotherap
VANDAAG
In op een na grootste kerk Verenigde Staten blijft verdeeldheid
Pinkstergemeenten ongelukkig met
vestiging islamopleiding aan VU
Bisschop
VS verbie
sterilisatie
Belgische bisschop voor vrouwelijk diakens
Kapitale terrastuinen
WETENSCHAP
Zonsverduistering zet Afrika in het donker
Eclips Afrika ook via web te volgen
^Twintig juni is de
geboortedag van
Eugen Drewer-
mann (1940), een
Duits rooms-katholiek
priester, theoloog, filosoof
en psychoanalyticus. Hij
was enige tijd studenten
pastor en doceerde van
1979 tot 1991 dogmatiek
aan de katholieke theologi
sche faculteit in Paderborn.
In meer dan 40 publicaties
tot nu toe laat Drewermann
zich kennen als een pro
gressief gelovige die het
christendom vooral ziet als
een verlossingleer en hulp
bij praktische (en psychi
sche) problemen in het le
ven. Volgens hem is een to
tale herziening van het ge
loof nodig. Dit soort opvat
tingen riepen steeds meer
weerstand op, wat in 1992
resulteerde in een preekver-
Rellen dreigen na
seksschandaal in
klooster Egypte
cairo dpa
Door een seksschandaal in een
klooster dreigen er godsdienst-
rellen in Egypte. Woedende ge
lovigen demonstreerden maan
dag voor de kathedraal in Caïro.
Patriarch Shenouda III, hoofd
van de Koptisch-Orthodoxe
Kerk, heeft de gelovigen opge
roepen de rust te bewaren.
Aanleiding is de publicatie in
de krant Al-Naba van foto's van
een geëxcommuniceerde pries
ter met blote vrouwen. De fo
to's zouden zijn gemaakt in het
El-Moharraqklooster, dat in de
traditie van de kerk een bijzon
dere plaats inneemt. Volgens de
overlevering hebben Jozef, Ma
ria en het kindeke Jezus op hun
reis door Egypte daar over
nacht.
De patriarch noemde de pu
blicatie van de foto's 'een be
dreiging voor de nationale een
heid en van de rust in de sa
menleving". De voorzitter van
het Egyptisch parlement wei
gerde maandag een debat over
de kwestie toe te staan. Volgens
een woordvoerder van de kerk
zijn de foto's echter niet in het
beroemde klooster genomen.
De priester had de vrouwen
wijsgemaakt dat hij over magi
sche krachten beschikte waar
mee hij hen van hun ziekten
kon genezen. Uiteraard moes
ten de dames zich voor deze
'dokter' uitkleden. Vervolgens
had hij hen naakt gefotogra
feerd, waarna hij hen met de
opnames chanteerde. Een
vrouw zou hem 400.000 Egypti
sche ponden (ongeveer 260.000
gulden) en vier Idlo goud heb
ben gegeven. De priester is het
afgelopen weekeinde gearres
teerd.
De Egyptische persvereniging
heeft de publicatie van de foto's
veroordeeld. De kans bestaat
dat de hoofdredacteur van de
krant wordt aangeklaagd en dat
de krant zelf wordt verboden.
louisville/anp - Het besluit van
de Presbyteriaanse Kerk in de
Verenigde Staten om homosek
suelen toe te laten tot het ambt
van predikant, ouderling en dia
ken, zal grote invloed hebben op
andere kerken die met het vraag
stuk worstelen. „De discussie
over homoseksualiteit zal in an
dere Amerikaanse kerken verhe
vigen."
Dat zei L. Hogebrink, hoofd van
het bureau Europa en Noord-
Amerika van de Samen-op-
Wegkerken, gisteren. Hogebrink
was als gedelegeerde van zuster
kerken aanwezig op de jaarlijkse
algemene vergadering van de
Presbyteriaanse Kerk in het
Amerikaanse Louisville. De as
semblee besloot vrijdag met een
meerderheid van 317 tegen 208
stemmen een artikel uit de kerk
orde te schrappen dat praktise
rende homoseksuelen verbiedt
ambtsdrager te worden.
Als de meerderheid van de
173 regionale kerkvergaderingen
met het besluit instemt, is de
Presbyteriaanse Kerk (2,5 mil
joen leden) na de United
Church of Christ (1,4 miljoen le
den) de tweede kerk in de VS die
de deur voor homoseksuele
ambtsdragers opent. „Het be
sluit is van groot belang, omdat
er in de Amerikaanse kerken tot
dusver een groot taboe op ho
moseksualiteit rustte", aldus
Hogebrink, lid van de commis
sie die het besluit heeft voorbe
reid.
De verdeeldheid onder de
presbyterianen over het onder
werp blijft volgens Hogebrink
groot. In 1997 stemde een krap
pe meerderheid van de regiona
le kerkvergaderingen (classes)
nog voor het besluit om in de
kerkorde een artikel op te ne
men dat homoseksuelen van de
ambten uitsluit. „De algemene
verwachting is dat de balans bij
de classes nu naar de andere
kant doorslaat", aldus Hoge
brink.
Het besluit om het gewraakte
kerkordeartikel te schrappen, is
volgens Hogebrink mede inge
geven door onvrede over kost
bare kerkrechtelijke procedures
van presbyteriaanse gemeenten
die wèl homoseksuele ambts
dragers wilden aanstellen. Als de
classes instemmen met het be
lter
pral
ith<"
:h
sluit, kan de Presbyl
Kerk de toelating van h ^ei
suele ambtsdragers
niet dwingend aan de p 741
ke gemeenten opleggen
Een presbyteriaans
homoseksuele ami
kan wel eens de vooi
van een soortgelijke
ling in andere Ameril
ken, denkt Hogebrink.
op andere kerken om
weg op te gaan, wordt i
groter."
Ook de kerkelijke in
van homoseksuele en
relaties is onder presbj
een splijtzwam. De e
vergadering van het kei )m
schap wees vorig jaar
krappe meerderheid h
lijk homohuwelijk af.
enk
ga
deg
lilfrt
mpi
Ju
amsterdam/anp - De predi-
kantsopleiding van de Broeder
schap van Pinkstergemeenten is
ongelukkig met de mogelijke
vestiging van een islamopleiding
aan de theologische faculteit
van. de Vrije Universiteit in Am
sterdam. De Azusa Hogeschool
van de Pinkstergemeenten heeft
haar bezwaren geuit in verband
met haar beoogde samenwer
king met de VU.
Dat bevestigde decaan prof.
dr. M. Brinkman van de theolo
gische faculteit van de VU. De
Azusa Hogeschool, die van plan
is in 2002 met behoud van haar
zelfstandigheid bij de VU in te
trekken, heeft liever niet dat een
christelijke faculteit ook mos
lims gaat opleiden. De master-
opleiding islamitische theologie
die de VU in samenwerking met
de islamopleiding van de Hoge
school Holland wil opzetten,
zou moeten worden yerzelfstan-
digd.
Brinkman benadrukte dat ver
zelfstandiging van de islamop
leiding ook de wens is van zijn
'faculteit en de betrokken mos
lims. De vraag is alleen of de op
leiding daarvoor voldoende stu
denten trekt. „Het zal er wel op
neerkomen dat we afspreken
dat de islamopleiding volgens
een bepaald tijdpad zoveel mo
gelijk wordt verzelfstandigd", al
dus de decaan. Hij ziet de be
oogde samenwerking met de
Pinkstergemeenten niet in ge
vaar komen. De faculteit over
legt woensdag met het bestuur
van de Azusa Hogeschool.
Brinkman denkt overigens dat
de moslim- en Pinksterstuden
ten niet snel in dezelfde college
zaal zullen vertoeven. De mos
lims zullen instromen in de
richting religie en levensbe
schouwing, terwijl de studenten
van de Azusa Hogeschool de
predikantsopleiding zullen vol
gen.
De decaan zal de Pinksterge
meenten verder uitleggen dat de
aandacht voor islamologie aan
de theologische faculteiten een
lange geschiedenis heeft, die
haar oorsprong vindt in de heer
schappij over Nederlands-Indië.
Bovendien is de studie van de
islam in christelijke kring gesti
muleerd door de ontwikkeling
van het denken over interreligi
euze dialoog in de afgelopen de
cennia.
Onder de medewerkers van
de theologische faculteit zijn de
meningen over de positie van de
beoogde islamopleiding volgens
Brinlanan ook verdeeld. Enkele
jaren geleden vond een soortge
lijke discussie plaats over de
nieuwe studierichting religie en
levensbeschouwing. Sommige
stafleden vonden dat die niet bij
de theologische faculteit maar
bij een aparte faculteit religie
studies moest worden onderge
bracht.
new york/epd - De Au P'
se bisschoppenconfere
rooms-katholieke ziek
die met een niet-rk zi
fuseren, verboden sten
vorm van geboortel
toe te passen. Hiermee
de bisschoppen een 's'
afgesloten die sommie
kenhuizen gebruikten.
Rooms-katholieke zi
zen mogen volgens hi
van de 235 bisschop
eind vorige week in Ai
een kwam en. nn ppp
fo!
E' rd
hij
aai
cis
eenkwamen, op
wijze sterilisatie toep
andere 'in wezen
handelingen, zoals
of abortus.
Enkele bisschoppei y
erop dat sommige ziel vg
dit besluit zullen prc|m(
omzeilen om toch nop
ties te kunnen uitvoer
hier veel geld mee geragd
in I
brugge/belga/anp - Bisschop Roger Vangheluwe
van Brugge heeft gisteren gepleit voor de wijding
van vrouwelijke diakens. Hij hoopt dat over zijn
voorstel binnen afzienbare tijd een open gesprek
kan worden gevoerd, zei hij bij de presentatie van
de activiteiten in zijn bisdom in het komende ker
kelijk seizoen.
Maar ook nu is er wat de positie van de vrouw
in de Rooms-Katholieke Kerk betreft al veel meer
mogelijk dan er gebeurt, aldus Vangheluwe. „Ik
doe een uitdrukkelijke oproep om daarvoor op al
le niveaus aandacht te hebben." Volgens Vanghe
luwe 'zijn er nog te weinig vrouwen die volwaar
dig deel kunnen nemen aan de organisatie van
het christelijke leven'.
Vooral in Europa en de Verenigde Staten klinkt
geregeld een pleidooi voor vrouwelijke diakens, al
dan niet als opstap naar openstelling van het
priesterambt voor vrouwen.
hulpbisschop John
van Scranton, Pennsyt
Verenigde Staten te!
medische centra van
tholieke huize.
Kritiek op het besl p
van voorzitter France
van de rk organisatie
for a Free Choice, di
voor het recht van e
zelf over haar leven te
„De kortzichtigheid vi
schoppen om te bui
druk uit Rome onden
geloofwaardigheid
zondheidszorg."
lud
Haifa - Overzicht van achttien terrastuinen, met watervallen en marmeren trappen. De terrassen makep
deel uit van een tempel gewijd aan Sayyid Ali Mohammed, bijgenaamd 'de Bab' (de poort), de stichter van
de Baha'i religie. Het Baha'i geloof is een afsplitsing van de islam uit de achttiende eeuw. De Bab zelf werd
in 1850 in het openbaar terechtgesteld. Baha'is geloven dat de huidige wereldorde ten onder zal gaan, om
plaats te maken voor een nieuwe, wereldomvattende beschaving, het voorspelde godsrijk vin vrede en ge
rechtigheid. De renovatie van de tuinen nam tien jaar in beslag en kostte 250 miljoen dollar. Drieduizend
Baha'i gelovigen woonden de opening bij. Foto: AP/Lefteris Pitarakis
lusaka/anp - Uitgerekend op de
dag dat de zomer begint, laat de
zon het in Afrika even afweten.
Morgen is in een smalle strook op
het Afrikaanse continent een to
tale zonsverduistering te zien. De
eerste eclips van dit millennium
trekt achtereenvolgens over An
gola, Zambia, Zimbabwe, Mo
zambique en Madagaskar.
Wie op de eerste rang wil zitten
voor de totale zonsverduistering
moet naar Zambia of Zimbab
we. Voor laatkomers is daar in
tussen geen plaats meer. Alle
vluchten vanuit Johannesburg
in Zuid-Afrika naar Zambia's
hoofdstad Lusaka zijn tot mor
gen volgeboekt. Het spektakel
wordt er door honderden Ne
derlanders gevolgd.
De meeste hotels in het
noordoosten van Zimbabwe zit
ten ook al vol met hoofdzakelijk
Europese toeristen die niets van
het aanstaande schouwspel wil
len missen. De toeristenindu
strie van Zimbabwe die als ge
volg van de economische malai
se een flinke tik heeft gekregen,
pikt zo toch ook een graantje
mee van de aandacht voor de
eclips.
Theo Jurriens, astronoom van
de Universiteit Groningen gaat
in Zambia zijn vijfde zonsver
duistering tegemoet. Hij zag zijn
eerste eclips in 1990 in Siberië.
De langste zonsverduistering die
hij ooit zag, was in Mexico (ze
ven minuten duisternis). Twee
jaar geleden zat hij in Bulgarije,
toen er een eclips in Europa was
te zien.
Deze zonsverduistering is
toen door miljoenen mensen
gevolgd, maar een groot aantal
van hen hield er een kater aan
over door een ander natuurver
schijnsel: het weer. Het werd
wel donker, maar het grote
spektakel - de corona, een ijl -
omhulsel van zeer heet gas
rondom de zon dat alleen bij
een totale zonsverduistering
waarneembaar is - bleef voor
velen onzichtbaar omdat de be
wolking in grote delen van Eu
ropa roet in het eten gooide.
Jurriens verwacht voor mor
gen een mooie eclips. De weers
vooruitzichten zijn niet slecht.
Er is een heldere hemel voor
speld. Wat Jurriens tijdens zijn
jacht op eclipsen in de loop der
jaren steeds meer is fascineren,
is hoe de lokale bevolking van
een land met zo'n verduistering
omgaat.
Zuid-Affika, waar de verduis
tering overigens maar voor drie
kwart te zien zal zijn, is inmid
dels helemaal in de stemming.
Het nationale dagblad The Star
verspreidde gisteren 450.000
speciale eclipsbrillen. De publi
citeitsactie gaat gepaard met
uitgebreide voorlichting aan het
publiek om vooral niet met het
blote oog naar de verduisterde
zon te kijken. Zeker bij een ge
deeltelijke verduistering is zoiets
zeer riskant. Het kan oogletsel
en zelfs blindheid veroorzaken.
De Zuid-Afrikaanse overheid
heeft zichzelf niet bepaald inge
spannen om de bevolking op
voorzorgsmaatregelen te wijzen.
Alleen het ministerie van onder
wijs heeft scholen per circulaire
gevraagd de schoolgaande jeugd
de juiste instructies te geven.
In buurland Mozambique is
er wel grootscheepse publieks
voorlichting op gang gekomen.
De politie is extra waakzaam om
eventuele paniek danwel andere
opwinding onder de bevolking
in goede banen te leiden. De
Angolese regering heeft twee
miljoen beschermende eclips-
brillen geïmporteerd die onder
de plattelandsbevolking zullen
worden gedistribueerd. De au
toriteiten zijn vooral bezorgd
over de mogelijk schadelijke ef
fecten van de eclips in platte
landsgebieden, waar de bevol
king moeilijk is te bereiken met
adequate voorlichting.
Lusaka komt volop in de schijnwerpers te staan, doordat het licht uitgaat. De Zambiase hoofdstad
beleeft donderdag 21 juni de eerste totale zonsverduistering van het nieuwe millennium. Honderden
buitenlandse wetenschappers en amateur astronomen willen dat fenomeen live zien.
De schaduw van de maan strijkt over Afrika en verandert in een 200 kilometer
brede strook de dag in nacht. In een bredere strook van rond de 6900 kilometer
is een gedeeltelijke zonsverduistering te zien. De totale duisternis valt in
om 9.33 uur GMT voor de kust van Zuid-Amerika, waarna de zwarte deken
met een snelheid van tweeduizend kilometer per uur verder trekt.
Tegen zonsondergang is die aangekomen in de Indische oceaan.
In Nederland viel 11 augustus 1999 een gedeeltelijke
zonsverduistering te bewonderen.
lusaka/anp - Eclips-liefhebbers die niet in de
gelegenheid waren om naai' Afrika te reizen,
hoeven niet te treuren. De eclips is ook via in
ternet te volgen. Verschillende websites tonen
animaties en videobeelden. Op de website van
de NASA heeft wetenschapper F. Espenak een
speciale site ingericht over alle eclipsen van
1999 tot 2002 (http://sunearth.gsfc.nasa.gov/e-
clipse). Hier toont hij onder meer een animatie
waarop zichtbaar is waar de volledige eclips in
Afrika in het echt is te zien. Bovendien geeft hij
een aantal links naar websites die rechtstreekse
videobeelden tonen van de eclips. Ook in Artis
Planetarium zijn rechtstreekse camerabeelden
te zien van het totaliteitsgebied, waar het rond
15.10 uur totaal donker wordt.
De totale verduistering treedt in wanneer de maan precies voor de zon staat.
kernschaduw Aarde
1 totale
Zon
1 a totale
schaduw
MMPt - gedeeltelijke
schaduw
Patiënten hebben baat bij bloeddop
door Wilfred Simons
leiden - Het nieuwe genees
middel epoetine alfa blijkt
zeer succesvol te zijn bij kan
kerpatiënten die chemothera
pie ondergaan. Het middel
bestrijdt de bloedarmoede die
doorgaans optreedt tijdens
een chemokuur.
Bovendien blijkt epoetine
alfa levensverlengend te wer
ken. Dit bleek tijdens een
proef die de Leidse hoogleraar
J. Nortier vorig jaar nam in het
Utrechtse Diakonessen Zie
kenhuis. Het overlij densrisico
lag bij patiënten die het toege
diend kregen maar liefst 31
procent lager dan bij een con
trolegroep die alleen een pla
cebo kreeg.
Epoetine alfa heeft onder de
naam 'epo' een bedenkelijke
reputatie in de wielerwereld.
Omdat het middel de aan
maak van rode bloedlichaam
pjes stimuleert, krijgen wiel
renners meer zuurstof in hun
bloed. Die zuurstof wordt
doorgegeven aan de spieren.
Tijdens de koers kunnen ze
daardoor meer kracht ontwik
kelen en hun inspanning ook
langer volhouden. Na de wed
strijd herstellen zij bovendien
sneller. Gebruik van epoetine
alfa is daarmee een vorm van
bloeddoping.
Oorspronkelijk is epoetine
alfa echter ontwikkeld als ge
neesmiddel voor patiënten
met nierfalen. Bij gezonde
mensen maken de nieren het
hormoon erytropoetine, dat
dezelfde werking heeft als
epoetine alfa. Zieke nieren
maken het middel niet meer
aan, waardoor de patiënten
bloedarmoede krijgei
tine alfa wordt met zo
recombinant DNA-ted
gemaakt en is nageno je
aan het natuurlijke mi
hormoon. Het middf;nj
daarom door patiënt! sta
verdragen. In Nff
wordt het onder de
naam eprex op de ro
bracht door het farma
bedrijf Janssen Silag.
De oncoloog Nortie
collega's kwamen op
om epoetine alfa uit tl 10J
ren op kankerpatiër s
chemotherapie krijg
dens deze kuur krijg
patiënten vaak ernstig
armoede, die tot nu to j.
met transfusies kan
bestreden. Veertig
van de patiënten die
mokuur ondergaat, I
bloedtransfusie nodig
De verwachting
ne alfa de bloedarmo [g!
bestrijden, is uitgekor
tiënten die het midd va
het begin van de chi
toegediend kregen,
meer energie en kond
hun dagelijkse activite
voeren dan patiënten
middel niet kregen. H ee'
bloedtransfusies
veertig naar 28 procerfag'
Bovendien bleek he,n'
onverwacht ook het )ej
densrisico met ongev
derde te verminderen
noemt epoetine alfa
'een zeer waardevol
middel' voor de
15.000 mensen die ii pe
land jaarlijks een chi )a
ondergaan. Hij vmdl0|,
middel algemene ingL'
moeten vinden.
iraj
