Glamour en glitter
van de barbiepq
Gesprek van de Dag
'Vroeger werd de veestapel niet geruimd bij mond- en klauwzeer
C
Crisis in de vleessector
Flits
De lokroep van de landelijkheid
z
DONDERDAG 15 MAART 2001
152
oinineiltaav
Het zal zeker een paar dagen duren voordat er gaten
zullen vallen in de schappen van de supermarkt. Ook
bij de slager zal voorlopig nog wel een biefstukje of
'duur' varkenshaasje te krijgen zijn. Maar de boeren
zelf worden nu al hard getroffen door de mond- en
klauwzeerepidemie en het afgeroepen veevervoersver-
bod.
De crises in de landbouw stapelen zich inmiddels op.
De beelden van de varkenskadavers die tijdens de var
kenspest met grof materiaal geruimd werden, zal nie
mand zijn vergeten. Een compensatie-regeling voor
de varkensboeren liet toen lang op zich wachten.
Hoofdoorzaak van die vertraging was de opstelling
van de toenmalige minister van landbouw Van
Aartsen. Hij wilde compensatie koppelen aan een
grondige sanering van de varkenssector. Een goed
idee, dat jammerlijk vastliep in de Haagse bureaucra
tie en de sterke boerenlobby.
Opnieuw klinkt nu de roep om verregaande maatrege
len die de vleessector kleinschaliger, diervriendelijker
en -zo wordt gehoopt- ziektevrij kunnen maken. Waar
te beginnen? De huidige minister Brinkhorst geeft het
antwoord. Bij de consumenten. Zij moeten bereid zijn
een hogere prijs te betalen voor verantwoord gepro
duceerd voedsel. Vleeseters moeten veranderingen in
de bio-industrie afdwingen. Weg met de massapro
ductie!
De crisis biedt dus mogelijkheden. Wat dat betreft is
de huidige epidemie met al zijn verschrikkelijke gevol
gen een geluk bij een ongeluk. De mkz- en de BSE-
problematiek beperkt zich niet tot een land. Vorige
week was mkz nog een Brits probleem, eergisteren
Frans, en vanaf gisteren worden er wereldwijd maat
regelen getroffen. De Europese politiek moet nu de
kan aangrijpen om eindelijk schoon schip te maken in
de vleessector.
De druk zal groot zijn om de boeren financieel bij te
springen. Aan een regeling zullen dit keer echter wel
harde voorwaarden verbonden moeten zijn. Een dier
vriendelijke bedrijfsvoering moet hierbij als uitgangs
punt dienen. Brinkhorst is na Apotheker en Van
Aartsen de derde minister die voor dit probleem staat.
Te hopen valt dat hij en zijn collega-ministers in Euro
pa nu de rug recht houden en met creatieve oplossin
gen voor de toekomst komen, waarbij niet het belang
van de sector maar dat van dier en consument voorop
staan.
jfi'/criwc
't Is net of je de bocht om fietst en tegen een stilstaande
vrachtwagen knalt: het is gebeurd voor je het weet en
pas naderhand komen langzaam de beelden terug.
Maar dan heb je die hoofdpijn al te pakken.
Zo verging het Wil in elk geval bij het programma
Nieuwsquiz van de Vara. Werkelijk alles flitst. De vlot
te look van presentator Hans Kesting (krijtstreeppak,
gladde coup. snelle bril), de flikkerende lichtbundels
van een vijftal spotlights, de quiz.
Vooral die quiz. Kesting jaagt er in de eerste tien minu
ten al zo'n zestig vragen doorheen. Da's een vraag per
tien seconden. Het lijkt misschien royaal, maar probeer
het thuis maar eens met Triviant. De meerkeuze-ant-
woorden mag u laten zitten. Bedenktijd voor een ant
woord: vier seconden.
Hoewel het flitsende programma tamelijk zwaar op de
maag viel - zo na een dag werken en een stevige maal
tijd - was het bewonderenswaardig hoe de presentator
en zijn vijf kandidaten zich niet verslikten. De ene na
de andere vraag over het nieuws van gisteren werd af
gevuurd. Over stampende olifanten, Salman Rushdie,
AC Milan, BSE, wie te hard en wie te langzaam reed en
wie welke uitspraak had gedaan.
Al na 17 minuten waren de spelers toe aan ronde vier.
Weinig televisiespelletjes die dat evenaren. En pas na
25 minuten begon Kesting te stotteren, toen hij de win
naar feliciteerde met zijn verdiende geldprijs.
Weinig nieuwslezers die hem dat nadoen.
De deelnemers hoeven geen zes jaar gestudeerd te heb
ben of een hele encyclopedie van buiten te kennen. Een
krantje lezen is genoeg, melden de programmamakers
op internet. Wil, toch een behoorlijke krantenlezer,
vond dat nogal een onderschatting. Want zeker de helft
van de vragen bleef binnen de vier seconden onbeant
woord in huize Buys.
Een beschamende bekentenis, inderdaad. Voor straf
maar de rest van de avond doorgebracht met het spel
len van de krant. Alle vragen en antwoorden kwamen
weer terug. Net als die barstende koppijn.
wil buys
z>
CL
U
Terwijl echte natuur in ons dichtbevolkte land nauwelijks
meer bestaat, bloeit de belangstelling voor het landleven in
Nederland als nooit tevoren. We worden aangespoord ezels
te houden, brood te bakken, de braakballen van uilen te on
derzoeken, geitenkaas te maken, of een zeldzaam paarden-,
kippen- of hondenras aan te schaffen. Dat alles in glossy
bladen als Seasons, Landleven, More Than Classics
en Residence. Het nostalgisch verlangen naar lan
delijkheid in dit aangeharkte land wordt ook, ie
dere maand opnieuw, gevoed met rozige reporta
ges over paren die maanden dag en nacht in de
weer zijn geweest om een boerderij in Groningen
of een dijkhuisje in de Betuwe te restaureren.
Andere geluksvogels hebben in een doodstille
streek in Frankrijk, Ierland of Portugal een
bouwval met veel grond veroverd die ze in
authentieke glorie hebben teruggebracht of
een droomvilla met een vallei als achter
tuin bemachtigd in Zuid-Afrika. Al de
ze juweeltjes van woongenot laten
ons zowel binnen als buiten een on
gekende rusten ruimte zien en creë
ren een smetteloze illusie van ele
gante onthaasting.
Volgens deze bladen lopen we echter
ook in onze doorzonwoning op een
Vinex-locatie bij voorkeur rond in
klassieke jacht- en ruitersportkle-
ding. Bezitters van recent gebouw
de 'landhuizen' - in dit land vaak
stulpjes die ternauwernood vrij
staand zijn - zouden massaal de voorkeur geven aan rustie
ke woonkeukens met het 'warme hart' van een kloek Agafor-
nuis waarop Provenqaalse stoofpotten sudderen. Uiteraard
staat hun bijkeuken vol laarzen en liggen voor de open
haard twee honden te slapen, temidden van de zelfgemaakte
bloemarrangementen. Heb je een boerderijtje weten te be
machtigen, dan moet je in het bijbehorende weitje toch min
stens de teddybeer onder de schapen houden, een heuse Rye-
land, en er eer en genoegen in scheppen om de hooiberg in
ere te herstellen. Wie op zevenhoog zit, wordt aangemoedigd
een 'groene oase' op zijn balkon te creëren met een stallan
taarn, evenals een 'rustiek en relaxt' interieur meteen Franse
foulard over de bank, geurkaarsjes en zelfgemaakte festoe
nen van bottels en bessen.
Het succes van deze bladen is echter gebaseerd op het feit dat
Nederlanders in het algemeen wel iets anders te doen heb
ben. Die wonen in rijtjeshuizen met tuinen die betegeld zijn
vanwege tijdgebrek, in appartementen met balkons waarop
wat planten in potten staan te tobben of in oudere villa's
met grotere tuinen waarvan het ontiverp doorgaans zo is
aangepast dat het onderhoud minimaal is. Uitzonderingen
daargelaten lopen de meeste Nederlanders in hun vrije tijd
al lang niet meer met hun voeten op de aarde, maar op de
sierbestrating van een winkelcentrum, beheerst het 'druk,
druk, druk' hun leven en is het platteland heel ver van hun
bed vandaan. Ze hebben ook geen flauwe notie hoeveel ener
gie een zelfvoorzienend leven op het platteland vraagt.
Juist de vervreemding van de natuur die ons allen treft en de
kunstmatigheid van ons mobiele, digitale leven waarin iets
nooit lang hetzelfde blijft, schijnt het verlangen naar lande
lijkheid aan te sporen. Het wortelt in een behoefte te vluch
ten uit deze onnatuurlijke werkelijkheid. De romantiek,
nestwdrmte, onthaasting, wortels en geleende historie die
de verhalen en foto's over het buitenleven geven, is zalf voor
onze ziel. Het is de sfeer van tijdloosheid die ons aan
spreekt, de idylle van een leven dat knus, warm, harmoni
eus is, waarin je niet wordt opgejaagd van hot naar haar
en je je met allerlei onzin bezig moet houden. Lezers war
men zich aan de fraaie beelden en de sfeervolle verhalen. Je
hoeft het niet allemaal zelf te doen, maar je kunt er wel lek
ker mee wegdromen. En je kunt het vooral kopen. Want er
is een bloeiend circuit ontstaat van woondecoratiewinkels,
countryfairs en tuincentra die op het verlangen naar lande
lijkheid en knusheid inspelen, met allerlei interieur- en
tuinaccessoires. Daar wordt het nu weer lente met gietijze
ren tuinmeubeltjes, buxusstruikjes in konijnvorm, rieten
manden, nestkastjes in grachtenpandmodel, fotolijstjes met
een rand van paardenhaar, vogelnestjes, zinken melkem
mers, pomphanddoeken, picknickmanden en kussen in
schotse ruiten.
Voor wie nog echt wil tuinieren zijn er andere bladen, zoals
Groei en Bloei. Een beetje tuinbezitter ontkomt, laat dit
blad weten, dit voorjaar niet aan het dilemma van de dier
lijke mest. Dat kan afkomstig zijn van dolle koeien, pest
varkens en dioxinekippen. Wie dat niet in zijn tuin wil
hebben moet zijn planten op een vegetarisch dieet zetten.
Groei en Bloei laat de weerbarstige werkelijkheid van het
buitenleven zien. Snoeien, zaaien, scheuren, wieden, oog
sten. Altijd gebukt, altijd bezig. In een echte landschapstuin
moet de idylle met noeste inzet worden verdiend. Voor die
paar volmaakte weekends en avonden die een Nederlandse
zomer kent. En je tuin zo in Seasons zou kunnen staan.
Ze herinnert zich nog hoe ze
als jong meisje de zieke koeien
moest melken. ,,De dieren
hadden rode, pijnlijk gezwol
len spenen. Maar je moest ze
melken, de melk moest er toch
uit. Ze protesteerden ook wel,
hoor, een beetje schoppen en
zo." Fem Molenaar-Zwanen
burg (80) uit Driehuis maakte
als kind een uitbraak mee van
mond- en klauwzeer op haar
ouderlijke boerderij. „De die
ren werden ziek, maar werden
van lieverlee weer beter. Als ik
zie hoe ze nu hele veestapels
ruimen, snap ik daar niets
van."
De ouders van Fem Molenaar
hadden een prachtige boeren
hoeve aan de Hofgeesterweg in
de Velserbroekpolder. Toen
haar vader na een lang ziekbed
in '37 stierf, kwam haar moe
der er met zeven kinderen al
leen voor te staan. Met hulp
van een paar knechten en haar
Van de boerderij waar Fem Molenaar-Zwanenburg opgroeide is al
leen nog een schilderij over. Als kind maakte ze hier een uitbraak
mee van mond- en klauwzeer.
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER MARISA BERETTA
oudste dochter, zorgde ze dag
en nacht voor haar kleine vee
stapel. En dat deed ze met ver
ve. „Moeder was een hele goe
de boerin. Ze zat liever in de
stal dan in huis."
In de brandschone stal ston
den zo'n vijftien koeien. „Ik zie
ze nog zo voor me. Ze heetten
Bertha, De Uiver en Neel. Als
moeder aardappelen schilde,
werd de koe die het dichtst bij
de keuken stond onrustig,
want ze wist dat ze de schillen
kreeg. Op het moment dat de
eerste aardappel in het water
viel, begon ze zachtjes te loei
en, een beetje zeuren." Als eer
ste van de boeren aan de Hof
geesterweg, kreeg de moeder
van Fem Molenaar een certifi
caat dat haar veestapel tbc-vrij
was. „Daar was ze enorm trots
op."
Maar toch ging het mis. Want
een virus houd je niet tegen
met schrobben en boenen. „Ik
weet nog goed dat er een pam
flet aan het hek kwam te han
gen. Wanneer dat nou precies
was, weet ik niet meer. Iets
voor de oorlog, geloof ik. De
koeien hadden rode spenen en
een bek vol blaren. Dat ze ook
wat aan de hoeven hadden,
nee, daar heb ik nooit wat van
gezien. Maar de dieren werden
vanzelf weer beter. Er gingen
ook geen koeien dood. Het
enige dat we deden, was de
spenen insmeren met uierzalf.
Volgens mij precies dezelfde
als die je nu nog in de winkel
kopen kan."
Aan de muur hangt een schil
derij van de boerderij, die op
last van de Duitse bezetter te
gen het einde van de oorlog
werd opgeblazen. „Een boer
derij van driehonderd jaar oud,
er zat zelfs een kelder met ge
welven onder. Heel zonde." De
veestapel en het gezin moesten
gedwongen verhuizen naar
een leegstaande boerderij even
verderop, in Driehuis. „Na de
oorlog is onze boerderij weer
opgebouwd en heeft een van
mijn broers het bedrijf overge
nomen."
'Barbie appelleert aan prinsessengevoel'
reik van meisjes die er van
droomden zo snel mogelijk vol
wassen te zijn.
En daar wrong en wringt vol
gens de critici nu net de
schoen. Het kind moet juist zo
lang mogelijk de ruimte krijgen
kind te zijn en het volwassenge-
doe nog even uit te stellen. De
Barbie laat, volgens die ziens
wijze, te weinig over aan de
fantasie van het jonge kind.
Want het kind, vooral de kleu
ter, woont nog volledig in de (h)
eerlijke droomwereld van de
fantasie. Het kind heeft het
recht zelf de wereld te ontdek
ken. En Barbie is helemaal af,
schept een beeld waaraan niets
meer te ontdekken valt.
Wil van der Ploeg is sinds der
tien jaar kleuterleidster aan de
Vrije School in de Haarlemse
wijk Schalkwijk. Ze diept deze
visie verder uit. Ze kan zich de
idolaatheid van kinderen voor
Barbie heel goed voorstellen.
De glamour en glittering geeft
de pop iets koninklijks. „Het
appelleert aan het prinsessen-
gevoel van het jonge kind. Vaak
is dat kind zelf ook dol is op
strikjes en kwikjes." Maar, vindt
Van der Ploeg, net als in de so
apserie The Bold and the Beau
tiful, het is allemaal nep, het is
valse schoonheid.
De ideale pop is volgens de
kleuterleidster namelijk een
stoffen pop die zacht en warm
is. Een dergelijke pop prikkelt
namelijk de zintuigen, versterkt
het gevoel van veiligheid en
ruikt lekker. „De eigen geur van
het kind gaat er in zitten. Verge
lijk dat eens met de plastic geur
van de Barbie!"
Bij The Body Shop, de parfu
merieketen die weigert mee te
doen aan de schoonheidsmy-
thecultus, pakken ze het vooral
ludiek aan. Vanaf 1998 hebben
ze met een forse knipoog een
tegenhanger van Barbie op de
markt gegooid. Ruby, een stevi
ge tante met maatje 42, de ge
middelde maat van de Europe
se vrouw en niet het 'krankzin
nige' Barbie maatje 34, is het te
gengas dat The Body Shop de
klanten biedt.
Pedagoog Louis Tacecchio van
de universiteit in Leiden gaat
een stapje verder. Hij denkt
zelfs dat de Barbie bedreigend
kan zijn voor de ontwikkeling
van het kind. „Daar hoef je echt
geen wetenschapper voor te
zijn, maar de pedagogische
werking van dit slanke poppetje
kan het kind op het verkeerde
been zetten, want het is natuur
lijk zo onecht als wat. Ik kan me
voorstellen dat het kind net zo
Voor de oude boerde
een rij iepen, zo is op >f
derij goed te zien. „11 n
dat die allemaal zijn; u
Ach, vader vond dat; n
iepziekte. Ja, dat was
al. Alle bomen moest ai
Volgens het Instituut
Dierhouderij en Dier]
heid in Lelystad zijni
neringen van Fem Mi i
aan de mond- en klai 11
voor de oorlog juistlo
ren was er sprake var
stante epidemie met ki
zenden gevallen op ja 11
Vaccinatie was nog gfjis
gelijkheid, dus in feite
niets tegen worden ui
Voor de boeren restte
anders dan te kiezen
een verzwakte veesta i*
lemaal geen. En danl ri;
maar voor het eerste, ei
ml
Barbie straalt glitter en glamour uit. De laatste jaren is ze ej
ook steeds geëmancipeerder geworden en gaat ze gewoon
het werk. rot
kees van der linden
slank als Barbie wil zijn. Met al
le gevolgen van dien."
Bij Mattel, de leverancier van
de Barbie en haar vrienden
kring, hebben ze daar geen
boodschap aan. Het bedrijf
geeft liever inzicht in wat Bar-
bie-historie. Na de introductie
gaat de pop de eerste twee jaar
alleen door het leven. In 1961
ontmoet ze haar partner Ken,
terwijl in 1963 vriendinnetje
Midge er bijkomt. Zij is 'thegirl
next doof, een meisje met
sproeten en rode haren. Barbie
krijgt door Ken en Midge meer
greep op het normale leven. Ze
gaat koekjes bakken en serveert
glazen drinken.
De tijd verstrijkt en Barbie reist
in de jaren tachtig naar de
maan. betaalt met een credit
card en bezit een attachékoffer.
Maar ze blijft daarnaast ook
huiselijk en doet vooral veel
boodschappen. Ze gaat af en
toe weer terug in haar glamour
wereldje uit de beginperiode.
Naast een zwarte Barbie ver
schijnen er ineens o
andere etnische vrie j(
een Oriëntaalse, eer
een IJslandse en eer
Ze is in 1992 volledi] y
peerd en doet ze zei
naar het Amerikaan?
dentschap. Aan het
twintigste eeuw ven -
in een complete leel
bezit behalve een cr
een Porsche, een si
privé-dierentuin
- hoe kan het ook
zelfs een digitale vei
ineens een actiehek
misdaad bestrijdt er
berghellingen naar'
skiet. Desalniettem'
ze het stereotype d
haar mannetje sti
n sci
n.E
okai
Liefhebbers van Barbie's ku
17 maart in Hotel Mercure
hun slag slaan tijdens de tit
zamelbeurs. De beurs is op
16.00 uur.
Kinderen zijn gek op
haar, want ze is één en
al glitter en glamour.
Volwassen vrouwen
verafschuwen haar,
want ze is en blijft een
onbereikbaar ideaal.
Dat Barbie, zou het
een echte vrouw zijn,
vanwege haar om
vangrijke boezem
voorover zou vallen, is
geen punt. Haar zege
tocht gaat - al ruim
vier decennia -
door. Barbie is de
kinderkamer defi
nitief ont
groeid.
Barbie wordt tweeënveertig. Ze
is dus over the hill. Maar het is
haar niet aan te zien. Ze is nog
steeds jong, sexy en zit strak in
het plasticvel. Barbie vertegen
woordigt de wereld van gla
mour en luxe, de wereld van
het chique - brave - bestaan.
Gewaagde modelijnen liet ze
namelijk altijd links liggen. Ze
was nooit punk, droeg nooit
T-shirts met politieke leuzen
en ze is nooit op het roken van
een sigaret betrapt. En topless
zonnen deed ze ook al niet.
Dat vrouwen zich op de opera
tietafel van de plastische chi
rurg laten pijnigen om het fi
guur van Barbie te benaderen,
is een feit. Het schoonheidside
aal wil dat vrouwen een wes
pentaille, een strakke snoet en
een omvangrijke boezem heb
ben. Zelfs de wetenschap dat
als een vrouw echt het figuur
van Barbier zou hebben, ze
vanwege de afwezigheid van li-
chaamsvet niet meer zou men
strueren, doet niets af van de
populariteit van de pop.
De eerste Barbie zag in 1959 de
levenslicht. Op de speelgoed
beurs in New York presenteer
de Ruth en Elliot Handler een
pop genoemd naar hun doch
ter. De speelgoedwereld stond
even op de kop, want tot die
tijd hadden poppen een baby-
en of kinderlichaam, terwijl
Barbie een vrouwenlijf had.
Barbie zorgde voor een
revolutie in de kinderka
mer, want de wereld van
galajurken, juwelen,
en hoge hakken wa
ren ineens binnen
het handbe-
Doodgaan wordt over het algemeen gezien
slechte carrièrezet in de showbizz maar de
hoeven er allerminst onder te lijden. Dat blij
recent gepubliceerde lijst van grootverdiem
kerkhof. ELVIS PRESLEY valt
de dode te zijn die over het jaar 2(
meeste heeft verdiend. Volgens
heeft de rocklegende vorig jaar eei
85 miljoen gulden op zijn conto bij
schrijven. Met de inkomsten van
verkoop voor het bezichtigen van
goed Graceland wist de zanger allf
bedrag van dertig miljoen gulden
ken. Op een niet onaardige tweedf
komt de geestelijk vader en teken,
strip Peanuts, Charles Schultz, dif
meer dan 40 miljoen dollar op zijnj
schrijven. Op de voet gevolgd doorjj
moorde Beatle, John Lennon, die'
doen met 40 miljoen.
I
Voormalig Spice Girl GERI HALLIWELL is
tot een boete van ruim 1300 gulden omdat
heeft gereden. Bovendien mag ze van de r«
gen niet achter het stuur zitten. Halliwell
jaar oktober in haar Aston Martin een snelhf
na 100 kilometer op een weg waar ze maar
Vorige maand had ze al toegegeven dat ze
de fout was gegaan. De ex-Spice Girl komt eie
lijk vanaf. Want als ze pech had gehad, had)
een rijexamen moeten doen en was de boel
uitgevallen.
