Verstandig eten uit de wok Smaak U KOMT ONS STRAKS OVERAL TEGEN. Koken met het zand tussen je tenen Spaarcenten ml Frauderen met wijn lijkt gewoon gewordï DONDERDAG 15 MAART 2001 REDACTIE RIEN POLDERMAI|l Wie echt op de kleintjes let, doet er verstandig aan in de toekomst meer te telefoneren en (alcoholvrij) te drinken. Statistieken tonen aan dat deze twee activi teiten het afgelopen jaar goedkoper werden. Dit in tegenstelling tot de prijzen van het dagelijks levens onderhoud. CBS-cijfers wijzen uit dat de prijzen van voedingsmiddelen in de maand februari gemiddeld met 0,6 procent zijn gestegen. Vooral vleeseters krij gen het mede als gevolg van de BSE-crisis nog zwaarder te verduren. Zo meldt het vakblad Food- press dat grootgrutter Albert Heijn komende week de prijzen verhoogt van vers varkens- en pluimvee vlees. Ook voor kroketten en bitterballen zal de consument over een maand of twee dieper in de buidel moeten gaan tasten. Oorzaak vormen volgens fabrikant Uni lever de verhoogde grondstofprijzen voor diepvries maaltijden en snacks. Wie denkt in vis een goed alternatief te hebben ge vonden, zal door de toenemende vraag wel eens kunnen schrikken van de prijzen. Van nature ben ik een optimist en bekijk ik het leven graag van de zon nige kant. Toch schrok ik toen ik afgelopen week in gesprek verzeild raakte met een schoenimporteur. Hij voorziet een aanzienlijke prijsstijging van lederen schoeisel. De BSE-crisis heeft zoals we dagelijks kunnen lezen tot gevolg dat rundvee op grote schaal wordt vernie tigd, waardoor een groot tekort dreigt te ontstaan aan leer. We zullen zien wat de toekomst brengt. Opmerkelijk nieuws. Afgelopen week vond ik het be richt dat de ING bank op het New Yorkse Manhattan - het zakendistrict - zijn eerste Nederlandse café heeft geopend. Een café waar, hoe kan het ook an ders zou ik bijna zeggen - de kleur oranje nadrukke lijk overheerst. De gevel is oranje, zo ook de muren en de computerterminals. Het personeel gaat ge kleed in oranje sweaters en op het hoofd prijken feloranje honkbalpetjes. Bezoekers drinken hun kof fie uit oranje mokken. Doel van het ING Directcafé is tweeledig. Een half jaar geleden ging de bank in Amerika van start met een intemetspaarbank. Om de webbank ook een ei gen 'gezicht' te geven besloot men een multifunctio neel café te openen waar naast een koffieshop, een lounge en gratis internetfaciliteiten ook van alles wordt verteld over sparen. De Canadese stad Toron to had al eerder de primeur, nu dus gevolgd door New York. Inmiddels zijn er ook plannen om elders in dit land dergelijke vestigingen te openen. Een opmerkelijk stuk Holland promotie. Naast klompen, molens en bitterballen wordt nu ook onze spaarzaamheid als marketingin strument aangegrepen. En bij de bank draait het immers om de spaarcenten. Iets waar de gemid delde Amerikaan nog weinig kaas van heeft gegeten. Waar een klein land al niet groot in kan zijn. john beeren Zuring met crèmesaus Eigenlijk had er aan de titel van het gerecht 'met Boeren- Goudse kaas' moeten worden toegevoegd. Het is een gerecht dat je niet elke dag kunt ma ken. Hoewel zuring een typi sche voorjaarsgroente is, blijkt elk jaar weer dat de belang stelling ervoor vrijwel nihil is. Met Boeren-Goudse kaas le vert het wel een uiterst smake lijk vegetarisch gerecht op. Spoel de zuringbladeren enke le malen In ruim koud water. Maak de zuring droog (slacen trifuge) en snijd de bladeren in smalle reepjes. Verhit de wok en laat de boter er even door walsen. Voeg de zuring bij gedeelten toe. Laat ze vijf minuten, onder voortdu rend roeren en omscheppen, zachtjes bakken. Strooi er wat zout en peper over en voeg een deciliter water (of groenten- bouillon) toe. Laat alles, met het deksel op de wok, acht tot tien minuten zachtjes sudde ren. Schuif de groenten naar een zijde van de wok. Strooi allesbinder over het vocht op de bodem van de wok. Voeg kookroom toe. Roer alles krachtig door. Schep de zuring door de saus. Presentatie: Dien het gerecht op in een voorverwarmde schaal. Strooi de reepjes kaas er zo gelijkmatig mogelijk over. Schep het gerecht aan ta fel nog enkele malen om. Geef er gegratineerde aardappelen bij. Benodigdheden voor vier eters: Anderhalve kilogram zuring; bladeren van de stengels getrokken; 50 gram boter; zout: witte peper uit de molen; 2 a 3 theelepels allesbinder; 4 a 5 eetlepels kookroom; 250 gram Boeren-Goudse kaas, in smalle reepjes (vijf bij een halve centimeter) gesneden. Een nieuwe generatie koks blaast de Australische keuken nieuw leven in. Dat komt tot uiting in gerechten als asper gesoufflé met yabbies. Schrijven over de Australische keuken was enkele decennia geleden vragen om spottende reacties. Honende opmerkin gen over kangoeroe- en emoe biefstuk vielen je ten deel. De werkelijkheid was toen al an ders, want Australiërs hebben twee eeuwen lang de kookstijl nageaapt van Engeland, een land dat ook al niet bepaald be kend stond om z'n fijne keu ken. Maar die tijd is voorbij. De laatste vijftien jaar is er sprake van een Nieuwe Australische Keuken door de verscheiden heid aan plaatselijke ingrediën ten, de multiculturele bevol king, maar vooral door de nieu we generatie koks die zich hier door laat inspireren. Op het bord manifesteert deze nieuwe culinaire identiteit zich in gerechten als 'pompoenris ottoburgers met gerookt kan goeroevlees', 'oestercappucci no' en 'aspergesoufflé met yab bies', zoals rivierkreeftjes in Au stralië heten. Het zijn prachtig gefotografeerde gerechten uit 'De keuken van Australië' dat begint met een levendige ver handeling over de geschiedenis, de cultuur en andere invloeden die van belang zijn geweest voor 'de nieuwe keuken van de zuiderzon'. Zes immigranten vertellen hun verhaal over de unieke kookstijl die wordt toegeschreven aan het actieve naoorlogse immi gratiebeleid van Australië. Mi chael Symons, promovendus in de sociologie van de kookkunst, is het daar voor een deel mee eens. De komst van honderd duizenden Italianen, Grieken en Libanezen, heeft de Australi sche keuken volgens hem sterk beïnvloed, maar de laatste culi naire ontwikkeling is de 'her ontdekking' van inheemse in grediënten. Toen de eerste blanke kolonis ten iets meer dan twee eeuwen geleden in Australië aankwa men bezaten de aboriginals, die het continent al zo'n 40.000 jaar bewoonden, een opmerkelijke kennis van de natuurlijke rijk dommen van het land. Het niet-aboriginal deel van de be volking schijnt zich pas sinds een jaar of tien bewust te zijn van de opwindende verschei denheid aan inheems voedsel. Niet alleen van kangoeroevlees, maar ook van allerlei wilde za den, noten, vruchten en groen ten die de inlanders al duizen den jaren kennen. Hoe rijk het land bedeeld is, blijkt uit het verhaal van Tony Baker, die eind jaren zestig van uit Engeland naar Australië ver trok omdat hij had gehoord dat de wijn er goed en goedkoop was. De grootste zegen voor de voedselliefhebber is volgens hem de veelheid van klimaten die het land rijk is. Voeg daarbij de oude, vruchtbare grond, wa ter dat op sommige plaatsen tot het zuiverste van de planeet be hoort en de gegarandeerde zonneschijn en het resultaat is een 'festijn van verse waren'. Die overvloed wordt nergens duidelijker zichtbaar dan in zeebanket, dankzij zeeën die variëren van warm tot behoor lijk ijzig, terwijl de binnenland se wateren enkele unieke schaal- en schelpdieren voort brengen. In een opsomming van datgene waarin Australië p u groot is, mag de 'grote Australi sche barbecue' niet ontbreken. Lang voor de creatieve keuken van nu bestond er al een natio nale keuken die bush tucker (bushkost) heette, en zich af speelde rond de billy can (blik ken pot), op het kampvuur of minder lang geleden rond de kampoven. De new wave koks van nu maken dankbaar ge bruik van de gedwongen inven tiviteit van al die geharde ne gentiende eeuwse schapen scheerders, veedrijvers en gouddelvers die onder minima le omstandigheden kangoeroe, quandong (wilde perzik), emoe, wilde geit en zelfs kameel aten, al bereidt de nieuwe generatie over het algemeen een gepolijs te versie. Desalniettemin hebben Austra liërs het eten in de buitenlucht (al fresco) tot kunst verheven; er is geen huis zonder 'barbie'. Dat is ook de reden waarom de Nieuwe Australische Keuken zo moeilijk valt te imiteren.Dat het fusie-koken in ons land niet veel verder is gekomen dan een smakendisco op je bord komt, omdat we niet zijn opgegroeid tussen zóveel verschillende im migranten, elk met hun eigen voedsel en smaken. Maar het verschil zit 'm vooral in de way of life, in buiten leven én eten. Voor het échte koken met het zand tussen je tenen zit er maar één ding op: een ticket kopen naar Australië! ELLEN SCHOLTENS De keuken van Australië, eigentijdse recepten van Australische topkoks. Uitgeverij: Tirion, Baarn. Prijs: 34,50 gulden. ISBN 9043901393. Groenten spelen al van oudsher een belangrijke rol in de Neder landse keuken. De meeste soor ten komen oorspronkelijk uit het gebied rond de Middelland se Zee en uit Midden- en Zuid- Amerika. De ontdekking van die laatste gebieden door Colum bus en de zijnen heeft indertijd op het gebied van de tuinbouw in Europa voor een ware revo lutie gezorgd. De tuinbouw in ons land staat al heel lang op een bijzonder hoog niveau. Het assortiment groenten dat in ons land wordt aangeboden is dan ook gevari eerder dan in elk ander Euro pees land. Wij noemen ons graag de gebo ren groenteneters van Europa. Helemaal waar is dat niet, want wanneer we de adviezen van voedingswetenschappers zou den moeten opvolgen, dan wordt het zo langzamerhand tijd om de hoeveelheid groen ten die we dagelijks tot ons ne men te gaan verdubbelen. Zover zijn we nog niet, maar verwacht kan worden dat we binnen tien, vijftien jaar wel tweemaal zoveel groenten zul len eten dan we vandaag doen. Dan moeten we niet op 500 gram verse spinazie per per soon rekenen maar op een kilo gram per persoon. Dan eten we 500 gram worteltjes per per soon bij een stukje vis dat dan nog maar 85 a 100 gram mag wegen. De Chinese wok is heel geschikt om er maaltijden in te bereiden met veel groenten en weinig vlees. foto cpd Meer groenten en minder vis, vlees en gevogelte, dat is het devies van de meeste voedings wetenschappers. Minder vis, vlees en gevogelte betekent minder dierlijke eiwtten, want daaraan zijn die produkten evenals kaas en eieren zo rijk. Wij consumeren daarvan veel te veel, terwijl wij best nog veel meer vitaminen, mineralen en voedingsvezels kunnen gebrui ken. Groenten komen daarvoor op de eerste plaats in aanmer king, ook al omdat ze weinig Mobiliteit is belangrijk voor onze welvaart en ons welzijn. Vandaar dat Rijk, provincies, regio's, gemeenten en bedrijfsleven eendrachtig samenwerken om de bereikbaarheid te verbeteren. Het Bereik baarheidsoffensief Randstad* is het samenwerkingsverband voor het aanpakken van grote knelpunten in het drukke westen van het land. De eerste resultaten daarvan zijn inmiddels zichtbaar. Oplossen knelpunten rond Schiphol. Een voorbeeld is het oplossen van de knelpunten rond Schiphol. Daar zijn de A4 en het knooppunt Badhoevedorp overbelast. Samen met het Regionaal Orgaan Amsterdam, de gemeente Amsterdam en de provincie Noord-Holland is daarvoor een plan gemaakt. De aanleg van een nieuwe snelweg in de Haarlemmermeer, de A5, is daarvan een onderdeel. Verkeer vanuit Haarlem rijdt in 2003 over de A5 naar de A4 richting Den Haag. En vice versa. Dat is een stuk korter. De A5 vergroot de bereikbaarheid van de luchthaven Schiphol. Weggebruikers ontlopen de drukke weg langs Schiphol (A4) en komen niet meer op het knooppunt Badhoevedorp (A9). De doorstroming wordt bevorderd en dat komt de verkeersveiligheid ten goede. Bovendien zullen de bewoners van Badhoevedorp minder overlast hebben van de A9, doordat daar minder verkeer komt. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat werkt in dit project op een nieuwe, innovatieve manier samen met de marktpartijen om de weg slimmer, beter en sneller aan te leggen. www.vanAnaarBeter.nl De noordelijke Randstad is behoorlijk in beweging. De bereikbaarheid van de Randstad staat natuurlijk niet op zichzelf. Bereikbaarheid, leefbaarheid en veiligheid voor heel Nederland vormen het uitgangspunt van het beleid van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Via onze nieuwe internetsite www.vanAnaarBeter.nl houden wij u op de hoogte. VAN A NAAR BETER. ZO WERKEN WE AAN BEREIKBAARHEID IN NEDERLAND. *Ovcr bcpnjzingsmaalregclen moei de Tweede Kamer nog een besluit n< Ministerie van Verkeer en Waterstaat Postelein met varkensvlees calorierijk zijn. Meer groenten en minder vlees, dat houdt een omwenteling op ons bord in. Een wijziging van onze eetgewoonten. Een moei lijke opgave, want Nederlan ders zitten nogal vast aan één en hetzelfde voedingspatroon. Van jongeren wordt gezegd dat zij met al die te verwachten wij zigingen minder moeite zouden hebben dan de ouderen, die ge wend zijn om driemaal daags te eten en voor wie de warme maaltijd met een grote regel maat moet bestaan uit een stukje vlees, groenten, aardap pelen en jus of saus. Of de jongeren straks al die wij zigingen voor zoete koek zullen aannemen, valt te bezien. Van hen is immers bekend dat zij wanneer zij een gezin stichten, terugvallen op gewoonten die zij van huis-uit hebben leren waarderen. Kortom: ook zij val len terug op dat bord met dat ene stukje vlees, die groenten, aardappelen en de jus of saus. Bij al die veranderingen zal de Chinese wok een belangrijke rol gaan spelen. Het is de pan die zich bij uitstek leent voor het bereiden van gerechten waarin meer groenten en minder vlees zal worden verwerkt. De rol van het vlees wordt teruggebracht tot die van een voorname smaakmaker. HANS BELTERMAN Postelein komt nog vrijwel uit sluitend uit de kassen. Vroeger was het vrij populair. Vandaag de dag is de belangstelling voor het 'antieke' gewas klein. Verwijder de worteltjes. Spoel de groenten in koud water. Snijd de postelein enkele malen grof door. Doe alles, met aanhan gend vocht, in een grote pan. Strooi er een beetje zout over. Breng de groente aan de kook en houdt haar acht tot tien minuten tegen de kook aan. Schep de postelein met enige regelmaat om en laat de groente op een zeef uitlekken. Verhit een wok en laat de boter er even door walsen. Wacht tot het schuim op de boter begint weg te trekken. Schep het vlees erdoor. Strooi er gesnipperde ui, zout en peper over. Laat alles vijf minuten zachtjes bakken. Leg het deksel op de pan. Temper de warmte bron. Laat alles acht tot tien mi nuten zachtjes smoren. Schep daarna de postelein erdoor en laat alles door en door worden. Schuif de masj één kant van de wok. I binder door het vochti if dem van de wok en ro< krachtig door. Laat ert kook over komen. Schi alles opnieuw enkele Presentatie: Schik enkt jj kookte aardappelen in rc den op voorverwarmd) ar Schep de postelein me 51c er bovenop. Benodigdheden voor vier eters: Anderhalve tot twee kilogram verse posteéja zout; 250 gram varkensreepjesvlees; peper uit de molen; - gram boter; 1 kleinei L ragfijn gesnipperd; 1, |a 2,5 theelepels allesbi li ~~er er IN nb Koolrabi met kaas Hf In de jaren '80 had men van koolrabi hoge verwachtingen. Het zou een van de meest gege ten groenten van ons land wor den. Dat is niet uitgekomen. Wel is koolrabi nu een belangrijk ex- portprodukt. Onze oosterburen eten het veel vaker dan wij. Snijd de koolrabi's in niet al te dunne plakken, schil ze en snijd ze in smalle reepjes. Kook ze niet veel langer dan twaalf minuten in ruim water met wat zout. Laat ze uitlekken. Houd anderhalve deciliter van het kookvocht apart. Laat de boter smelten in een reeds verhitte wok. Roer de bloem erdoor. Blijf roeren tot een vrij gladde massa is verkre gen. Schenk de room erbij en voeg daarna nog zoveel van het achtergehouden kookvocht toe tot de saus de gewenste dikte heeft. Laat de saus enkele minu ten zachtjes koken en breng deze op smaak met wat zout, peper en nootmuskaat. Schep de koolrabi door de saus en laat ze er door en door warm in worden. Strooi, vlak voor het opdienen, de helft van de kaas over het Schep alles enkele mi t| zichtig om. Presentatie: Verdeel h c over voorverwarmde b56 Strooi eerst de restera f£ en daarna de kervel er Tip: Geef er warm en stokbrood bij. Benodigdheden voor vier eters: Twee tot drie koolral in: samen ongeveer 800 gram; zout; 35 gram 1 boter; 30 gram bloen pr gezeefd; 2 deciliter kookroom; witte peije uit de molen; gerasp! Ie nootmuskaat; 250 gr si Leerdammer kaas, df plakken, in smalle ra (5 centimeter bij een halve centimeter) gesneden; 1 eetlepel gesneden verse kervf W De bodem in wijngebieden als de Bourgogne en rondom Bor deaux is der dagen zat. Oor zaak: te veel gif, overbemesting en de aanplant van nieuwe gaarden om aan de vraag te kunnen voldoen. In het kader daarvan lijkt frauderen heel ge woon. Wat doe je als wijnboer als je wijn nergens naar smaakt en al helemaal niet naar de wereld wijd zo veelgevraagde Bourgog ne? Dan meng je die wijn met een goedkoop maar stevig type uit een andere Franse regio, je plakt schaamteloos een etiket met een beroemde gemeente appellation op de flessen en re kent voor die wijn tien keer zo veel als hij mag kosten. Begin dit jaar was het raak in de Bourgogne. Inspecteurs van de gemeentelijke en landelijke overheid legden in enkele we ken een flink netwerk van frau derende wijnbedrijven bloot. Handelaren en botteliers had den een enorme hoeveelheid flessen in de markt gezet die niets met echte Bourgognes te maken hadden. Het merendeel kwam uit de Languedoc. Het netwerk omvatte vooral grote handelshuizen, waaronder Phi- libert, Manoir de la Bressandiè- re, Léglise et Fils en Goichot. Zo kocht Léglise van Goichot tafel wijn voor nog geen tien franc de liter en verkocht hem als Clos de Vougeot en Vosne-Ro- manée, twee wijnen die in de eredivisie van de Bourgogne spelen en per fles toch zeker zestig a zeventig gulden kosten. Goichot verrichtte overigens het 'verbeterwerk' door het bocht te mengen met goedkoop spul uit Zuid-Frankrijk. Over dat enorme schandaal is het laatste woord noC zegd, maar je kuntn niet zeggen dat er ie! V( onder de zon is. Wijr len horen zegt bourgogne-exp jj hoofdredacteur vanLT landse wijntijdschriL Ronald de Groot. „Fi wijn is zo oud als he! j zelf. De schuld ligt vt pg groot deel bij de wijn die wil kennelijk bed den. Namen op etike voor erg veel wijnsm rijk. In de Médoc bet geld voor alleen al dt u Grand Cru Classé op ,r Dat het daarbij soms ge wijnen betreft laa drinkers kennelijk kc niet de échte liefheb! laten zich niet foppe K Grand Cru als Croize een Rauzan-Gassies Volgens De Groot m lt veel mensen niet uit V| de fles zit, als er maa.ee met een magische klijjj staan. En op dat sooi )r menten bouwen de hun imperium. „Daa dit schandaal ook nif zelf. Onlangs nog we ducenten van druive gal opgepakt omdat druiven van buiten cl?/ portdruiven wilden 1 In Italië vallen zelfs wijnschandalen en 0 worden meer dan e van bekende chate; boden die vals zijn. geen ruchtbaarheid ven, omdat de veilin reputatie van hun ve r willen ondermijnen H PETER VAN DER HOEST Kruiswoordraadsel HORIZONTAAL: 1. Perstuk (afk.); 3. taxi (Eng.); 6 persoonlijk vnw.; 9. tantalium; 10. hinder; 12. soort weefsel; 14. gewicht van de verpakking; 16. versjacheren; 19. ambtshalve (Lat.afk.); 20 tangens; 21. smalle lichaamsbouw; 26. muze van het minnedicht; 27 naarling; 29. regelmaat, 31. Engelse ontkenning; 32. bijwoord; 33. groente; 34 verheugd. VERTICAAL: 1 Turks gerecht; 2. muzieksoort; 4. atmosfeer absoluut; 5. dirigeerstok, 7 Indische dakbedekking; 8. altijdgroene heester; 11. wilddief; 13. bevervilt; 15. dwarsmast; 17. roem; 18 ik (Lat.); 21. enigszins scheel; 22. gang; 23 onder andere; 24. halt; 25 medelijden; 28. belasting voor het gebruik van een weg; 30. vallei. Oplossing van woensdag: Horizontaal: 1. Evenzo; 7. leien; 8. ijssla; 9. tiran; 10. veen; 11. stapel; 12. metrum Verticaal: 2. Venijn; 3. neusje; 4. omgaan; 5. vlot; 6. vierkant; 10. vlam; 11. sim HET WEER Sprokkelmaand laatste jaren zonnig „Februari was zacht, zeer nat en toch zon nig", luidt de eerste zin van het 'Maand overzicht van het weer in Nederland' (KNMI). Vooral het zonnige karakter van de maand is opmerkelijk want zachte en natte maanden zijn doorgaans somber. Met die traditie wordt de laatste jaren steeds vaker gebroken. Februari was vooral in de kust gebieden een zonnige maand. Op De Kooy bij Den Helder werden 110 uren zon gere gistreerd tegen normaal 75. Dat betekent dat de zon daar 40 procent van de tijd dat ze boven de horizon staat scheen: normaal is dat slechts 27. De laatste jaren is de sprokkelmaand trou wens steevast een zonnige maand. In 1998 registreerde Bloemendaal 115, in 1999 116, in 2000 112 en dit jaar 103 uren zonne schijn. Op Valkenburg scheen de zon in fe bruari 1998, toen het rond het midden van de maand voorjaarsachtig was, 125 uren. Een front, dat de overgang markeert tussen de koude lucht in het noorden en warme luchtmassa's in het zuiden, ligt morgen bo ven Nederland. Het veroorzaakt veel be wolking en perioden met regen. De tempe ratuurverschillen zijn groot: in de noorde lijke regio's haakt het kwik af bij een graad of 7, bij ons wordt het 11 k 12 graden en in het zuiden van Limburg kan het wel 16 gra den worden. Morgenavond breidt de koude lucht zich met een aantrekkende noordoos Ir. (aan de kust vrij krachtig) uit. Ve ik het op zaterdag vrij koud met gefs[ middagtemperaturen dan ongel h den. Het weerbeeld kenmerkt zii Ji veel bewolking en enige tijd regejUe zondag blijft het waarschijnlijk r*S[ koude kant en houdt de kans opWe Gisterochtend was het bewolkt Ji rig. Daarna werd het vriendelijk! He kenvelden werden opgeruimd el ik op de meeste plaatsen een graad r. het zuiden kwamen temperature L 11 graden, in het noorden vielen r hagel (Hoogeveen 7 millimeter). I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2001 | | pagina 10