<)YDNEY 2000
Ook gelukkig
zonder goud
VttfawtmufM
Een gewichtheffer van een andere planeet
Judoka Jessica Gal stopt abrupt na vier Spelen
Jessica Gal had als kind in Buitenveldert al het gevoel dat ze
anders was dan de andere kinderen. Ze was zich op jonge
leeftijd, als de tweede dochter van een Amerikaanse moeder en
een Hongaarse vader, erg bewust van haar afkomst. Gal werd
met haar oudere zus Jenny en jongere broer Jonathan tweetalig
opgevoed. Een gewoon gezin, maar toch anders.
door GIJS VAN OOSTEN
Voor een kind is het meestal niet echt leuk om anders te zijn
dan de rest", redeneert de 29-jarige Gal. „Het is misschien
óm die reden dat ik wat wilde laten zien, me wilde onderschei
den om aandacht en waardering te krijgen. Ik kan me een perio
de op de lagere school herinneren dat ik veel uit de klas werd
gestuurd. Ik was een klein, sportief en een beetje ondeugend
meisje dat niet op haar mondje was gevallen."
„In de eerste jaren op de middelbare school was ik er ook heel
erg mee bezig om te laten zien dat ik ook grappig kon zijn. Ik
was een beetje bijdehand, maar na verloop van tijd ging ook dat
weer over. Toen dacht ik: laat mij maar. Ik was toen weer meer
op mezelf. Iets wat ik nu nog steeds heb en als klein meisje ei
genlijk ook had."
„Ik was van jongs af elke dag heel veel met sporten bezig. Aan
de ene kant was ik stil en teruggetrokken, maar ik wilde er ook
wel graag heel goed in zijn. Ik fantaseerde over roem en faam.
Als Idnd wilde ik al wereldkampioen worden. Ik ben judo gaan
doen door met Jenny mee te gaan. Ik heb ook geturnd, maar
omdat ik goed was in judo, vond ik dat ook leuker. Het waren
vooral de wedstrijden die me aanspraken, het ging niet zozeer
om het judo op zich."
Gal belandde in de jaren tachtig met haar zus Jenny in de natio
nale selecties. In 1988 werd ze, pas 16 jaar oud, voor het eerst
Europees kampioene bij de senioren. In hetzelfde jaar nam ze
deel aan de Olympische Spelen in Seoel waar het vrouwenjudo
nog een demonstratiesport was. Ook-in Barcelona 1992 en At
lanta 1996 was ze van de partij. Een medaille zat er nog niet in.
Haar moeder was toen en is nog altijd haar grootste supporter,
de laatste jaren is ze uitgerust met een videocamera. „Ze is mee
gegroeid met het judo van ons. Vaak was ze erbij toen ik als kind
naar het buitenland ging en dat is eigenlijk zo gebleven. Mijn va
der gaat nooit mee. Dat was vroeger al net zo, want toen was hij
voor zijn werk veel op reis. Maar hij is hartstikke trots hoor, hij
bekijkt alle videobanden. Ik vind het prima zo."
Kenamju
Jessica Gal klopte in de zomer van 1988, nog voor de Olympi
sche Spelen, met haar zus Jenny aan bij de sportschool van
Kenamju in Haarlem. Het clubje van Cor van der Geest was in
ontwikkeling maar stelde internationaal nog niets voor.
„Kenamju had twee voordelen: de sportschool was de hele zo
mer open en er waren veel goede sparring-partners voor mij. Ik
had daar echt behoefte aan.
„Onbewust zal ik een voortrekkersrol vervuld hebben, want
door ons is Cor echt bij het topjudo betrokken geraakt. Onze
komst was voor hem een stimulans om met toppers te gaan
werken. Die groep is in de afgelopen jaren steeds groter gewor
den. Ik heb veel aan Cor gehad, maar hij ook aan ons. Daar zijn
we het wel over eens.
„Cor heeft zich ontegenzeggelijk ontwikkeld als trainer en
coach. De negatieve manier waarop Cor zich langs de mat wel
eens uit, zijn 'schreeuwkant' noem ik dat, is nergens voor nodig
want hij krijgt de waardering toch wel. Dat weet hij, dat is hij
zich bewust. Ja, dat gedrag accepteer ik van hem. En meestal
gaat het toch langs mij heen. Het is zijn zwakte, maar tegelijker
tijd ook zijn kracht. Daarmee doel ik op zijn fanatisme, dat is
onontbeerlijk in topsport."
„Wat veel mensen niet van Cor weten is dat hij ook een warme
en beschermende kant heeft. Die laat hij tiijdens de trainingen
zien, want dan compenseert hij voor zijn gedrag tijdens de wed
strijden. Cor en ik zijn in die twaalf jaren dicht naar elkaar toe
gegroeid. Want bij Cor kun je altijd terecht, hij zegt de goede
dingen op het juiste moment."
Geweten
Op het WK van 1999 in Birmingham stuitte Cor van der Geest op
grote problemen toen hem een langdurig schorsing boven het
hoofd hing vanwege het betreden van de wedstrijdmat. Een
doodzonde. Hij moest een dag later bij het bestuur van de we
reldfederatie komen. Op dat moment schoof heel subtiel Jessica
Gal, als een reddende engel, aan. De straf bleef beperkt en ei
genlijk zonder gevolgen.
„Ik denk dat ik net als iedereen bij Kenamju een bepaalde rol
heb, alleen is die niet zo duidelijk omschreven. Ik ben de enige
dame, maar toch ook weer gewoon een lid van de groep. Zo voel
ik het althans. Op het WK van vorig jaar lag het voor de hand dat
ik Cor zou helpen. Ik spreek de Engelse taal vloeiend, heb mijn
diplomatieke kant en ben een vrouw waardoor de communica
tie op een andere manier loopt. De sfeer is dan wat zachter."
Gal, afwachtend wat betreft het uiten van haar mening, trad op
een ander moment ook op de voorgrond. Na het WK had Gal de
rol als woordvoerster van Kenamju op zich genomen toen de ju
doka's uit Haarlem het EK voor landenteams besloten te boy
cotten vanwege onenigheid over het selectiebeleid van de bond.
„Ik ben van mezelf nogal beschouwend. Ik heb de neiging om
twee kanten van de zaak te bekijken. Maar als ik vind dat ik ge
lijk heb, dan ben ik daar heel resoluut in."
Maar toch, ze ziet zichzelf niet als het geweten van Kenamju.
„Dat gaat veel te ver. Want meestal wil ik me er niet mee be
moeien. Ik heb ook niet zo veel problemen gehad met de judo-
bond. Voor een aantal mannen bij ons, ligt dat anders. Maar als
ik me gepakt voel, dan zal ik dat heus duidelijk maken. Ik laat
me niet raken."
Blessure
Gal staat maandag, uitkomend in de klasse tot 57 kilo, voor het
laatst op een internationaal judoplatform. De Olympische Spe
len is het laatste station van een succesvolle carrière (4x EK-
goud, 4x WK-brons). Negen weken geleden zag het er even naar
uit dat ze als gevolg van een afgescheurde knieband op een
droevige manier uit de wedstrijdsport zou verdwijnen. Maar Gal
knokte zich knap terug.
„Het is wahr dat ik door die blessure me vrij ontspannen heb
kunnen voorbereiden. Ik zal geen last hebben van twijfels of on
zekerheid. Ik heb geleerd te relativeren. Mijn geluk hangt niet af
van het wel of niet winnen van een medaille. Vroeger was dat
anders, dat is waar. Maar dat moet je ook weer niet overdrijven.
In topsport maken details het verschil, die worden uitvergroot.
„Ik ben door het judo geworden wie ik ben. Ik ben gevormd door topsport", zegt Jessica Gal, vlak voor haar vierde en laatste Spelen.
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER
Het zijn echter details waarop je in het normale leven nooit zult
stuiten, omdat je de grenzen niet opzoekt."
Gal stapt na maandag abrupt uit de actieve wedstrijdsport, al zal
ze wellicht nog wel wat teamwedstrijden voor Kenamju doen. In
januari begint de afgestudeerd medica aan de specialisatie
sportgeneeskunde. Ze mag ook in het hoofdbestuur van de Judo
Bond Nederland als afgevaardigde van de sporters snuffelen. Er
zijn uitdagingen genoeg, ook bij haar club waarvoor ze zich in
een wat vrijblijvende rol zal inzetten.
„Judo is een manier van leven geweest, mijn hele leven lang. Ik
geloof niet in afbouwen, dus zal ik abrupt stoppen. Het toeleven
naar een doel, de aandacht, het aanzien en alles wat er bij komt
kijken, zal minder zijn. Maar ik zal altijd de uitdaging blijven
zoeken, zoals straks in de opleiding sportgeneeskunde. Het is
ook wel fijn om eens niet te moeten, want judo is niet altijd een
feest, hoor."
„Ach, als volgend jaar het WK aan de gang is zonder mij, dan
zullen mij best gevoelens van nostalgie bekruipen. Het judo, dat
kan ik al zeggen, is mij het helemaal waard geweest. Ik heb veel
ervaring opgedaan, ik ben door het judo geworden wie ik ben. Ik
ben gevormd door topsport. Ik ben nu zekerder, heb veel over
mezelf geleerd en ben een stabielere persoonlijkheid geworden.
En dan zeg ik: ik ben 29, bijna 30 jaar, het is mooi geweest. Het
is tijd om nieuwe dingen te gaan doen."
hij aan de aandacht van zijn bege
leiders door via de achterdeur een
Chinees restaurant uit te glippen.
Hij dook dagenlang onder bij Au
stralische Turken alvorens bij het
Turkse consulaat politiek asiel aan
te vragen. Dat werd hem met liefde
gegeven; op zijn retourvlucht naar
Europa werd hij op het vliegveld
van Londen zelfs opgehaald met
het vliegtuig van de Turkse premier.
Aangekomen in Turkije kuste hij de
landingsbaan, waarop de bevolking
hem voor eeuwig in de armen sloot.
De regering had in 1988, toen Su-
leymanoglu de Spelen weer dreigde
te missen omdat hij pas een jaar la
ter genaturaliseerd mocht worden,
er zelfs een miljoen dollar voor over
om hem in Seoul te krijgen. Voor
die afkoopsom wensten de armlas
tige Bulgaren wel mee te werken.
Het kleine krachtmens betaalde
Turkije in goud terug, en wel drie
keer achter elkaar. Verder veroverde
hij 16 wereldtitels, 10 Europese ti
tels en brak meer dan 50 keer een
wereldrecord.
Hij was eigenlijk al gestopt. Voor de
roem en het geld hoeft de schatrijke
lieveling van het Turkse volk niet
meer met de halters te stoeien.
Maar de gewichtheffer van een an
dere planeet kon het niet laten om
op deze bijzondere grond nog één
keer te laten zien dat voor hem ge
wichtheffen weinig meer dan een
argeloos spel met de zwaartekracht
is.
TEKST RENÉ BANIERINK
FOTO AP ROB GRIFFITH
Nairn Suleymanoglu is terug op
heilige grond. In Australië begon
bijna 15 jaar geleden het tweede en
echte leven van de in Bulgarije ge
boren Turk. Onsterfelijk kan de ge
staalde perfectie in gewichtheffen
niet meer worden, dat is hij al. De
33-jarige krachtpatser gaat deson
danks op voor een vierde achter
eenvolgende gouden plak op de
Olympische spelen. „Maar eigenlijk
is het de vijfde, de eerste is mij in
Los Angeles onthouden", zegt 'Poc
ket Hercules', zoals zijn bijnaam
luidt.
Het is eigenlijk een mannetje van
niks. Een dwerg van nauwelijks an
derhalve meter hoog, dik zestig kilo.
Maar dan wel volgestouwd met
spierbundels als staalkabels. Hij is
verreweg de beste en meest beken
de gewichtheffer van deze planeet.
Toen hem na zijn derde goud in At
lanta werd gevraagd of zijn presta
tie uniek was, zei hij koeltjes: „Ik
ben de eerste die dit gepresteerd
heeft. Oordeel zelf."
Suleymanoglu had al genoeg mee
gemaakt om daar opgewonden van
te raken. Geboren in Bulgarije als
Nairn Suleymanov uit ouders van
Turkse origine (nog kleiner dan hij
zelf), werd hij op 16-jarige leeftijd al
een beroemdheid toen hij als twee
de man ter wereld er in slaagde drie
keer zijn eigen gewicht te tillen. Hij
was de grote favoriet voor de Olym
pische Spelen van Los Angeles in
1984, maar mocht daar niet deelne
men omdat Bulgarije die Spelen
boycotte.
Kort daarop had de Bulgaarse over
heid helemaal afgedaan, toen deze
allerlei acties ondernam tegen de
Turkse minderheid en de islam.
Moskeeën werden gesloten, islami
tische feestdagen geschrapt, het
dragen van Turkse kleding en het
spreken van de taal verboden. Toen
hij vervolgens ook zijn paspoort
moest inleveren en zijn Turkse
naam veranderd werd in Neum
Shalamanov, was de maat vol voor
de kleine krachtpatser.
In 1986, tijdens een toernooi in het
Australische Melbourne, ontsnapte
Scores en straffen: als geen van de twee
judoka's een ippon scoort, dan wint de
judoka die een nalf punt scoort. Als geen
van beiden een waza-ari scoort, dan
tellen de kleine scores, yuko en
koka genaamd. In het geval dat geen
van beiden een score maakt of de score
gelijk is, dan wijzen de hoofdscheids-
rechter en de twee hoekscheidsrech- waarvan ten minste
ters de winnaar op beslissing aan 157 vrouwen,
Een judoka kan door de scheidsrechter zullen deelnemen
worden bestraft vanwege inactiviteit, jn zeVen
het buiten de mat stappen en ongeoor- gewichtsklassen
<60kg <48kg
400 judoka s,
<73kg <57kg
<90kg <70kg
100kg +78kg
JUDO Een judoka scoort een vol
punt - ippon - door zijn tegenstander op zijn
te werpen, 25 seconden in een houdgreep te houden
of tot overgave te dwingendoor middel
van een armklem of verwur
ging. De judoka die een ippon
scoort, wint ook het gevecht.
Ippon
Vol punt
Waza-ari
Half punt
Yuko
Kwartpunt
Koka
Achtste punt
Hansoku-make
Straf ter grootte van ippon
Per gewichtsklasse
worden in het judo
vier medailles ver
deeld: een gouden,
een zilveren en twee
bronzen medailles. Dit
is het gevolg van het
toernooisysteem met
een herkansingsron
de. De twee finalis
ten van de her
kansingen
strijden tegen
de twee verlie
zers van de hal
ve finale uit het
hoofdschema om twee
bronzen medailles.
Straf ter grootte van yuko
Straf ter grootte van koka
