'Prinsjesdagdienst' voor alle
religies leidt tot gekrakeel
Geloof Samenleving
Moskeekoepel
krijgt vorm
Engeltje beschermt niet tegen parkeerbon
ZATERDAG 16 SEPTEMBER 2000
VANDAAG
Vandaag 913 jaar geleden, op 16 september
1087, overleed paus Victor III (1027-1087). Hij
SEPTEMBER was maar één jaar paus en had veel te stellen
-I met de politieke machthebbers van zijn tijd. In
het grote paus-keizerconflict tussen zijn voorganger Grego-
rius VII en Hendrik IV koos hij in 1082 voor Hendrik. Maar
toen Gregorius in 1084 naar Montecassino moest vluchten,
alwaar Victor III de abt was, verzoenden zij zich. De Grego-
rius-trouwe kardinalen kozen hem 24 mei 1086 tot opvol
ger. Voordat hij de benoeming aanvaardde moest hij nog te
genpaus Clemens III dulden. Maar eenmaal officieel in
ambt excommuniceerde hij Clemens. Een ban die over
Hendrik IV was uitgesproken door Gregorius hernieuwde
Victor niet. Dat verzuimde hij in de hoop op een verzoe
ning. Paus Victor III wordt als zalige vereerd en deelt z'n
feestdag op de 16de september onder meer met de heilig
verklaarde Ludmila van Bohemen (860-921). Zij was de
vrouw van de eerste christelijke vorst van Bohemen.
Vandaag 821 jaar geleden, op 17 september
1179 kwam een einde aan het leven van de
Duitse non, schrijfster en visionaire Hildegard
von Bingen. In 1136 kreeg zij de leiding over
het klooster Rupertsberg, bij Bingen. Maai- blijkens haar
correspondentie had zij tot ver over de grenzen een grote
reputatie. Hoogwaardigheidsbekleders, waaronder zelfs de
paus en de keizer wonnen haar advies in. Een teken dat ze
tijdens haar leven al grote vermaardheid bezat. Haai" letter
kundig oeuvre omvat visionaire geschriften, prozahymnen,
gezangen en werken over medische en natuurwetenschap
pelijke onderwerpen. Door haar veelzijdigheid, diepgang en
omdat zij één van de weinige geleerde vrouwen was van
haar tijd (en lang daarna), is zij al eeuwenlang populair. Te
genwoordig wordt Hildegard veel gelezen en besproken
door mensen die affiniteit hebben met de New Age-bewe-
ging. Haar heiligenfeestdag valt ook op 17 september.
Thema-avond Wonder 2000
leiden Stichting De Witte Velden houdt op zondag 17 septem
ber in Leiden in het kader van de actie Wonder 2000 een bijeen
komst met als thema Als God liefde is. Wonder 2000 is een initi
atief van een groep gelovigen uit diverse kringen in Leiden, en
draagt dus niet de stempel van een bepaalde kerkelijke instel
ling. De bijeenkomst is in de Kooikapel aan de Driftstraat 49, en
begint om 19.30 uur.
Oecumenisch forum krijgt gestalte
geneve De Wereldraad van Kerken heeft de eerste stappen ge
zet op weg naar de oprichting van een breed wereldwijd chris
telijk forum. Daaraan kunnnen ook kerkgenootschappen mee
doen die geen lid zijn van de Wereldraad, zoals de rooms-ka-
tholieke kerk, evangelische, pinkster- en onafhankelijke Afri
kaanse kerken. Het forum biedt de mogelijkheid dat kerken 'uit
zoveel mogelijk tradities een gemeenschappelijke plaats hebben
waar ze onderwerpen van wederzijds belang kunnen bespre
ken', aldus het communiqué dat werd opgesteld tijdens een re
cente bijeenkomst in Pasadena (VS).
'De Heer is mijn zadelpartner'
new york Het Genootschap van christelijke cowboys en het In
ternationaal Bijbelgenootschap (IBS) brengen een speciale uit
gave van het Nieuwe Testament voor cowboys op de markt. Het
boekje in zakformaat bevat veel kleurenfoto's, gebeden en ge
dichten. Volgens beide organisaties tellen de VS steeds meer
zendingsorganisaties die zich richten op traditionele 'old west'-
elementen als rodeo's en ranches die ze als toeristenverblijf ex
ploiteren. Een van de getuigenissen in het boekje is getiteld 'De
Heer is mijn zadelpartner'. Ook staan er telefoonnummers in
voor als de cowboy bezorgd, bang of eenzaam is.
Mystieke middag in Cronesteyn
leiden Mysticus Jan van den Oever houdt zaterdagmiddag 16
september een gespreksmiddag over de essentie van het be
staan. Dit is in het activiteitencentrum Reigersbos in polderpark
Cronesteyn in Leiden. De bijeenkomst kost 50 gulden en is van
13.00 tot 17.00 uur.
Theoloog India promoveert op Thomas
Amsterdam De Indiase theoloog M. Chacko is deze week aan
de Vrije Universiteit gepromoveerd op een proefschrift over de
theologie van M.M. Thomas. Chacko, rector van het Presbyteri-
anas Theologisch Seminarie in India, deed eind jaren '70 zijn
doctoraal examen aan de VU. Zijn onderwerp, de enkele jaren
geleden overleden Thomas (bekend als 'MM'), was de grootste
protestantse theoloog uit India van de vorige eeuw. Belangrijk
bij hem was het criterium van humaniteit bij de bestudering
van de bijbel. Volgens dat criterium zijn alle bijbelse wetten ge
maakt met het oog op de mens. Thomas vond het onaanvaard
baar dat het kastebesef in zijn land vaak belangrijker werd ge
acht dan de identiteit van een mens.
De interreligieuze gebedsdienst in de Grote Kerk van
Den Haag, die op prinsjesdag voor de eerste maal de
traditionele gebedsdienst van de christelijke kerken
vervangt, zorgt in kerkelijk Den Haag voor een storm
pje. De gebedsdienst kwam ooit tot stand op initiatief
van rechtzinnige protestanten, die op prinsjesdag voor
de overheid wilden bidden. Maar nu ondergaat zij een
verbreding die vooral orthodoxe protestanten niet
zint.
den haag paul van velthoven
Moslims, humanisten, joden,
hindoes en christenen houden
nu samen onder leiding van
rabbijn Awraham Soetendorp
een bijeenkomst. Elke groep
mag daar zeven minuten zijn
zegje doen. Wat ze ten aanhore
van de verzamelde politici aan
de orde stellen staat hen vrij.
De bijeenkomst wordt besloten
met het gezamenlijk zingen van
het Wilhelmus.
Maar meer orthodoxe Haagse
christenen trekken nu hun ei
gen plan. Zij hielden gister
avond in diezelfde Grote Kerk
een Kroonbede. Die sluit nauw
aan bij de voorheen gebruikelij
ke jaarlijkse diensten waarin de
christelijke kerken de toon aan
gaven. Hierna vindt een All
Night Prayer Service plaats, die
allochtone christenen in Den
Haag zingend en biddend zul
len doorbrengen.
Voorman van de Kroonbede
is de Haagse dominee P. J. Vis
ser. Het interreligieuze karakter
van de prinsjesdagbijeenkomst
is hem een doom in het oog.
Hij stelt in het weekblad van de
hervormde bonders dat hij niet
in een en dezelfde dienst met
moslims en hindoes aan tafel
kan zitten, omdat hun geloof
totaal verschilt. Hem steekt dat
de samenwerking met anders-
en niet-gelovigen is verkozen
boven die met andere christe
nen. Visser vindt dat de christe
lijke kerk haar exclusieve taak
opgeeft als ze met andere reli
gies samenwerkt. Ook Kamerle
den van SGP en RPF wijzen de
opzet van de bijeenkomst af.
Dominee Jan Buikema, secre
taris van de Haagse Raad voor
Levensbeschouwingen, kan de
bezwaren wel enigszins invoe
len. ,,De vijf groeperingen in de
Grote Kerk kunnen niet samen
bidden, daar hebben de ortho
doxe christenen gelijk in. Maai
er is ook geen sprake van een
kerkdienst in de strikte zin van
het woord. Toch zijn we voor
dit initiatief, want we leven nu
eenmaal in een multireligieuze
samenleving."
Volgens rabbijn Soetendorp,
die voorzitter is van het gezel
schap dat de interreligieuze bij
eenkomst heeft voorbereid, laat
de dienst de variatie aan religies
zien. Volgens hem is dat beter
dan gescheiden optrekken,
want zij delen dezelfde spiritue
le tradities. Niemand hoeft dan
ook iets in te leveren.
Rotterdam De vijftien meter brede
koepel van de Mevlana-moskee in Rot
terdam krijgt vorm. In opdracht van de
Islamitische Stichting Nederland wordt
gebouwd aan een moskee met de
grootste koepel van het land. Heuvel
horst Architekten maken gebruik van
prefab-beton, wat niet gebruikelijk is.
De meeste koepels zijn van kunststof
of hout. Het dak wordt van koper en de
moskee die over een jaar gereed moet
zijn, krijgt veertig meter hoge minaret
ten. FOTO ANP TON BORSBOOM
L e i d s e Fi e i i
De Leidse kerken zijn op
zoek naar nieuwe heili
gen. Alle Leidenaars mo
gen hun eigen idool voor
dragen. Een jury onder
leiding van burgemeester
Postma maakt op 1 no
vember (Allerheiligen) de
tien uitverkorenen be
kend. In Leidsch Dagblad
geeft een aantal Leide
naars alvast een voorzet.
Vandaag Hilde Jansen, algemeen coördinai
het Leidse Volkshuis.
Ik denk meteen aan
Elly Kerckhoffs. Zij
was voor mij, en ik
denk voor wel meer
Leidenaren, hét voorbeeld van
iemand die heel betrokken is.
Dat geldt zowel voor haar pe
riode bij Troef, waar ze werkte
met jongeren, als later bij de
Stichting Dienstverlening,
waar ze met ouderen werkte.
Ik denk dat ze daarin veel be
tekend heeft voor de mensen,
ook op het persoonlijke vlak.
Elly had de gave een groot
netwerk om zich heen te bou
wen. Als iemand ergens mee
zat, wist zij altijd wel iemand
die daar een oplossing voor
had. Ze was heel erg voor sa
menwerking tussen gelijkge
stemden.
Jij moet eens met die en die
gaan praten, zei ze als dat zo
uitkwam. Ze was niet voor
niets de initiator van het Leid
se Vrouwennetwerk. Dan was
het: Joh, je moet naar die bij
eenkomst komen. Wat ze
deed met dat netwerk was
vrouwen uit de politiek, het
sociaal werk en de ambtenarij
bij elkaar brengen. Ik vond
haar erg stimulerend, ook
naar mij toe. Dat heb je góed
gedaan, zei ze dan. Een heel
inspirerend persoon.
Ook de politiek -
meenteraadslid gewi
de PvdA - bedreef ze
manier. Altijd opkon
de Leidenaren,
maar iets doen. Prai
ze altijd interrumpei
was een mens met
den hart, echt iem
een hart voor de mi
verdient het om hiei
den genoemd. Het
mooie vrouw, prat
woon. Ik zou op ha
lijken. Als je zo mei
omgaat en zo met je
gen doet, dat vind iki
Ze heeft me ook ei
werk hier op het Voll
stimuleerd. ,,Kop o]
als er iets was, niet
mij hoor, bij heel vet
deed ze dat. Bij haai
nis was ik een van di
die een toespraak I
tekst vloeide zó uiti
daar hoefde ik heli
maal geen moeil
voor te doen.
Inzendingen naar;
De Bakkerij
Oude Rijn 44 b/c
2312 HG Leiden
Gered door de kou. Doordat ik het koud heb her
inner ik me dat een geliefde trui nog in de auto
ligt en daardoor bedenk ik dat de auto op een
plek staat waar hij overdag niet mag staan. Ik ga
naar buiten. De parkeerwachten schrijven al be
keuringen uit en de wegsleepwagen is al gearri
veerd. Net op het nippertje parkeer ik de
<auto waar dat wel is toegestaan. Heeft
een engeltje me met een koudevlaag
naar buiten heeft gelokt? Bewijsbaar is
het niet, onwaarschijnlijk in hoge mate.
Engeltjes beschermen niet tegen par-
keerbonnen en weggesleept worden.
ZToch?
Maar hoe moet je het noemen als je
MM steeds beter precies het juiste weet te
doen (of te zeggen) op een specifiek mo-
rn ment? En daardoor met steeds minder
kleerscheuren door het leven zeilt? Som-
Xmigen noemen dat spiritualiteit. Voor
hen - en voor mij - is een doel van spiri-
<tualiteit dat het hart weet en dat de ogen
zien en de oren horen.
Het citaat komt uit Deuteronomium 29,
QbL vers 3. Mozes herhaalt in Deuteronomi-
<um, voordat hij sterft, de door God gege
ven voorschriften. Hij brengt ook de
wonderen in herinnering die de Israëlie-
tenhebben gezien en ervaren, zoals de
bevrijding uit Egypte. Maar, zo zegt hij in
<29:3, jullie waren niet in staat om alles
op juiste waarde te schatten, want het
hart waarmee je echt kon weten wat er
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met zaterdag.
Noorwegen:
Van het westen uit toenemende
bewolking gevolgd door perioden
met regen. Maxima tussen 12
graden in het noorden en 15 in
het zuiden.
Zweden:
Zaterdag droog en perioden met
zon, zondag met name in het
midden en noorden veel meer
bewolking en af en toe wat re
gen. Maxima tussen 12 en 15
graden.
Finland:
Droog en geregeld zon, zondag in
de loop van de dag in het noor
den bewolkt en misschien wat
regen. Maxima tussen 12 en 14
graden.
Denemarken:
Bewolkt en perioden met regen.
Zondag geleidelijk droog en mis
schien wat zon. Maxima om
streeks 17 graden.
Engeland, Schotland, Wales, Ier
land:
Perioden met zon, maar vooral in
Ierland en Schotland ook kans
op een enkele bui. Maxima van
14 graden in Schotland tot 19 in
het zuidoosten.
België en Luxemburg:
Bewolkt en regenachtig, maar
zondag geleidelijk droog en van
het westen uit zon. Mi.ddagtem-
peratuur rond 17 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
In het westen meest droog en ge
regeld zon, op andere plaatsen
bewolkt en regenachtig. Zondag
geleidelijk op meer plaatsen
droog. Maxima tussen 17 en 20
graden.
Zuid-Frankrijk:
Eerst wolkenvelden, maar op de
meeste plaatsen droog. In de
loop van zaterdag in het Rhne-
dal een stevige Mistral. Zondag
meer zon. Maxima van 20 gra
den in de heuvels rond Lyon tot
26 langs de Middellandse Zee.
Spanje:
Veel zon en droog, alleen langs
de Golf van Biskaje kans op wol
kenvelden. Maxima aan zee van
22 graden in het noordwesten tot
30 in het zuiden. Landinwaarts
maxima tussen 30 en 36 graden.
Portugal:
Veel zon en droog. Middagtem-
peratuur rond 30 graden, aan
zee van 21 in het noorden tot 26
in de Algarve.
Mallorca, Ibiza, Menorca-.
Droog en veel zon. Maxima onge
veer 30 graden.
Marokko:
Westkust: Droog en op de mees
te plaatsen zonnig bij maxima
tussen 25 en 30 graden.
Tunesië:
Veel zon en droog. Maxima rond
30 graden.
Madeira:
Perioden met zon, maar ook wol
kenvelden. Op de meeste plaat
sen droog. Maxima rond 24 gra
den.
Canarische Eilanden:
Flink wat zon en droog. Middag-
temperatuur rond 27 graden.
Duitsland:
Veel bewolking en perioden met
regen, vooral in het zuiden lokaal
veel neerslag. Zondag in het
noorden geleidelijk droog en
misschien al wat zon. Maxima
rond 19 graden, in langdurige
neerslag koeler.
Oostenrijk:
Snel toenemende bewolking ge
volgd door regen, plaatselijk veel
neerslag en vooral zondag aan de
noordflank van de Alpen boven
de 2000 meter mogelijk sneeuw.
Middagtemperatuur meest rond
16 graden.
Zwitserland:
Bewolkt en perioden met regen.
Zondag in het zuiden droog en
wat zon. Middagtemperatuur van
17 graden in het noorden tot
ruim 20 in Tessin.
Polen:
Perioden met zon, maar in het
westen en zuiden geleidelijk
meer bewolking en regen. Maxi
ma van 14 graden in het oosten
tot 18 graden in het westen.
Hongarije:
Perioden met zon en meest
droog. Zaterdag later op de dag
van het westen uit toenemende
bewolking, gevolgd door regen,
in het noorden plaatselijk veel
neerslag. Maxima rond 24 gra
den.
Italië:
In het noorden meer bewolking
en kans op wat regen. Op andere
plaatsen veel zon en droog.
Maxima van 24 graden in het
noorden tot bijna 30 op Sicili.
Corsica en Sardinië:
Zonnig. Middagtemperatuur
rond 29 graden. Zaterdag vooral
op Corsica een stevige noordwes
tenwind en wat lagere maxima.
Griekenland en Kreta:
Veel zon en droog nazomerweer.
Maxima aan zee rond 27 graden,
landinwaarts net boven de 30.
Malta:
Droog en veel zon. Maxima rond
29 graden.
Turkije en Cyprus:
Vrij zonnig. In het binnenland
van Turkije ook stapelwolken en
kleine kans op een onweersbui.
Maxima ongeveer 30 graden,
langs de Turkse westkust iets
minder warm.
Weerrapporten 15/09, 17.00
ZONDAG 17 SEPTEMBER 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 07.19 Zon onder 19.49
Maan op 21.43 Maan onderll.10
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 06.39 19.01 06.12 18.34
Laag 02.25 14.24 02.06 14.05
MAANDAG 18 SEPTEMBER 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 07.21 Zon onder 19.46
Maan op 22.09 Maan onderl2.26
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 07.17 19.37 06.50 19.10
Laag 03.06 15.05 02.47 14.46
wind temp neersl
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Barcelona
Boedapest
half bew.
half bew.
licht bew.
licht bew.
half bew.
licht bew.
Bordeaux half bew.
Brussel zwaar bew.
Cyprus licht bew.
Dublin zwaar bew.
Frankfurt zwaar bew.
Genève zwaar bew.
Helsinki half bew.
Innsbruck zwaar bew.
Istanbul onbewolkt
Klagenfurt zwaar bew.
uit hun hoofdkenden moeten weihaas
geworden van de vervloekingen die m
in hun oren. Hoe zullen zij zijn omgej
het verband dat in die bijbeltekst wori
tussen de peilloze misere die daar wo
derd en het niet gehoorzamen van de
bij het naleven van Zijn voorschriften i
Als ik mijn weggesleepte auto had ma
halen, kilometers ver buiten de stad,
waarschijnlijk ongemeen de pest over
maar uiteindelijk mezelf om de oren g
met 'je had het kunnen weten, het veri
staat er al maanden, maar je hebt het
Maar ben je ook tot een dergelijk 'je h
nen weten' in staat als je weggejaagd,
gemarteld, vermoord wordt? Moet je
staat zijn?
Bovendien, de dader die Gods voorset
geert en de wetten overtreedt en zo in
aarde belandt, valt beslist niet altijd
de dader die wegjaagt, vernedert, mal
moordt of die daarvan getuige is en h
hindert, ook al negeren ook die dadel
voorschriften enovertreden Gods wet
Tot die laatste soort daders horen de.
bisschoppen. Zij wisten van de schen
de mensenrechten tijdens de vuile oo
land en zwegen. Ze hebben nu hun en
maakt. Ook naar aanleiding van Ki Tai
de commentaren: de eerste stap terug
rechte weg is demoeilijkste, daarna wc
makkelijker. De Argentijnse bisschopp
wat zij bedoelen.
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart I860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
L lagedruk
H hogedruk
.nnn luchtdruk in
19 temperatuur -1000-hecto pascal
zwaar bew. z3 23 20
zwaar bew. z2 16 6
half bew. zw5 20 12
half bew. zo 2 21 13
20 14 0.0 Rome onbewolkt zw2 26 14
32 12 0.0 Split onbewolkt zw2 28 14
27 17 0.0 Stockholm licht bew zol 14 10
30 16 0.0 Warschau licht bew. n2 12 7
29 20 0.0 Wenen half bew. o2 25 15
12 6 08 Zörich zwaar bew. w3 24 14
19 15 00
REDACTIE
A. Maandag, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J Rijsdam, chef redactie kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
e. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAX
Advertenties: 071- 5323 S
Familieberichten: 023- 53'
023-5320 216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071- 5315
ADVERTENTIE
Maandag t/m vrijdag v,
071-5356 230
i RUBRIEKSADVERU
071-5128 030 Maandag t/m vrijdag vi
071-5143 545
ABONNEMENT!
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per halfjaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtigi
het automatisch afschrijven van
abonnements- geld, ontvangen
betaling.
VERZENDING PER»
Voor abonnementen die per pré
aan portokosten per verschijnd
LEIDSCH DAGBLAD OP O
Voor mensen die moeilijk lez
hebben of blind zijn (of een a
leeshandicap hebben), is eens
van het regionale nieuws uitl
Dagblad op geluidscassettebl
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Led
ZIEK
N H U I l
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezoni
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
gebeurde, de ogen waarmee je echt kon zien wat
er te zien was en de oren waarmee je echt kon
horen wat er werd gezegd had God je nog niet
gegeven. 'Tot op deze dag' zijn de laatste woor
den van 29:3. Vlak voordat Mozes het volk ach
terlaat krijgt het een hart om te we
ten, ogen om te zien, oren om te
horen.
In de Engelse vertaling van W.
Gunther Plaut is 'hart' vervangen
door 'mind'. 'Tot op deze dag gaf
God je geen mind/bewustzijn om
mee te begrijpen'. Nogal een ver
schil. Begrijpen met je hoofd hoe
het zit isfundamenteel iets anders
dan in je hart weten hoe het zit.
In de oren die kunnen horen klinkt
het oorverdovende gedonder dat is
losgebarsten in 27:15. Het bijbel
stuk Ki Tavo begint in Deuterono
mium 26:1 prachtig met het voor
schrift de eerste vruchten van het
veroverde Beloofde Land te offe
ren. Maar vanaf 27:15 is het weer
overduidelijk wat de Eeuwigete-
genstaat. 'Vervloekt de man die een
afgodsbeeld maakt en in het geheim aanbidt, zijn
vader of moeder minachtend behandelt, de grens
van zijn buurman verplaatst, een blinde de ver
keerde kant opstuurt, het recht van de vreemde
ling, de wees en de weduwe buigt, met de vrouw
van zijn vader, zijnzuster of zijn schoonmoeder
naar bed gaat, seks heeft met een beest, zijn
buurman in het geheim slaat of zich laat omko
pen om een onschuldige ter dood te laten bren
gen.'
De commentatoren wijzen erop dat dit allemaal
zaken zijn die doorgaans in het geheim gebeu
ren. Helaas staat er in hoofdstuk
27 niet nog iets behartenswaar-
digs, namelijk dat je je vrouw (of
man) en kinderen niet mag
slaan. Ook iets dat meestal aan
het oog van de buitenwacht is
onttrokken.
Maar daar komt verandering in.
De Amsterdamse politie - ein
delijk wakker geworden - gaat
het huiselijk geweld aanpakken,
omdat huiselijk geweld vaak
voorbode en voedingsbodem
blijkt te zijn van straatgeweld.
De Utrechtse politie heeft al er
varing met de strijd tegen huis
bruten met losse handen.De po
litie gaat samen met een thera
peut naar de man (of de vrouw)
die slaat. Negen van de tien
huistirannen houden hun han
den daarna wat vaker bij zich.
Ook de rest van hoofdstuk 27 en heel hoofdstuk
28 heeft opsommingen van de zegeningen en de
vloeken die met het al dan niet naleven van de
goddelijke voorschriften samenhangen. De jood
se en christelijke gevangenen in de concentratie
kampen en de vernietigingskampen dié de bijbel
