Ford stopt
productie in
Dagenham
Reliant Energy wil Europees imperium bouwen
Groenink scherpzinnig en zelfbewust
Samenwonen voordeliger
Economie
ft
Amels wil in Harlingen
reuzenjachten bouwen
VW bouwt complete autostad
Appeltjes voor de dorst
rvG 13 MEI 2000
958
11
pe van der laan
rikaanse energiebedrijf
'nergy is vast van plan
>a nog een aantal
•roducenten te kopen.
»van de Nederlandse
nt UNA een jaar gele-
slechts het begin. De
prijsschommelingen,
energiebedrijven de
op het lijf jagen, maken
ikaanse veroverings-
mogelijk. Want die on-
id, daar zit geld in, weet
Fend groeien kan het
anse bedrijf. In de VS
ubbelde de omzet in
van 4 miljard dollar in
15,3 miljard in 1999.
fusie tussen de vier
ndse producenten tot
ptschalig Productiebe-
1 doorging, zag Reliant
de kans schoon. Frankrijk had
Electricité de France, België
Electrabel, terwijl Duitsland
werd beheerst door enkele gi
ganten. Alleen in Nederland la
gen de productiebedrijven als
hapklare brokjes te wachten.
Zoals de UNA.
De voormalige Nederlandse ei
genaren, provincie, stad
Utrecht, Noord-Holland en
Amsterdam, hebben de 4,5 mil
jard gulden al verdeeld. En nu?
Reliant wil een Europees impe
rium opbouwen, zegt marke
ting director D. Roylance. De
Amerikaan aast niet op echt
grote concerns. Hij wil produ
centen die even groot zijn als
UNA en net zulke moderne
centrales hebben. Hoe het zit
met de belofte dat UNA exclu
sieve rechten voor Europa
heeft, laat Roylance in het mid
den. „UNA blijft gewoon draai
en", verzekert hij. Bij de ver
koop van de aandelen was ex
clusiviteit een van de eisen.
De levendigheid van de
stroomprijs is de motor van Re-
liant's plannen. Hoe meer on
zekerheid, hoe beter. Het con
cern hanteert in Amerika allang
allerlei trucs om hieraan geld te
verdienen. Via futures, opties,
verzekeringen en risicomanage
ment dekt het gaten in de
stroommarkt af of buit ze uit.
Reliant mikt op het energiebe
heer van onzekere industriëlen
en stroomdistributeurs in Ne
derland. „Dat is een nieuwe
markt met nog weinig competi
tie", meldt Roylance verheugd.
De stroomprijs blijft schomme
len, verzekert hij. Ook na afloop
van het protocol waarin vaste
afspraken staan tussen de Ne
derlandse distributeurs en pro
ducenten over afname en tarie
ven. „Omdat je stroom nu een
maal niet kunt opslaan." Vanaf
volgend jaar mogen de distri
buteurs zelf weten waar ze
stroom kopen. Andersom krij
gen ook de producenten hun
vrijheid. Reliant blijft de ver
trouwde distributeurs gewoon
van energie voorzien. Dat zijn
tenslotte de klanten waaraan
Reliant allerlei services wil ver
kopen.
Alleen als het gaat om de Gas
unie klinkt er plots een dot on
tevredenheid door Roylance'
enthousiasme. Dat heeft alles te
maken met de ambitie van Reli
ant ook in gas te gaan hande
len. Te elfder ure onderhandelt
Reliant naarstig met Gasunie
om nog iets aan het reeds vast
gestelde tarievenstelsel te ver
anderen. Vooral het feit dat Re
liant gas moet kopen op jaarba
sis, terwijl ze moet kunnen
handelen op uurbasis, is vol
gens Roylance ronduit onmo
gelijk. „Als NUON in de winter
ineens wil bijkopen, kunnen wij
niet zomaar een centrale open
gooien. Wij hebben absoluut
flexibiliteit nodig in de gastoe-
voer, zeker met het oog op onze
nieuwe activiteiten."
Die inflexibiliteit werkt nadelig
voor alle producenten en zet
Nederland op achterstand in
vergelijking met andere Euro
pese landen, waarschuwt hij. Al
is de nieuwe Gaswet al bijna
een feit (de wet moet alleen nog
door de Eerste Kamer), toch
pendelen afgevaardigden van
Reliant regelmatig naar Den
Haag om te redden wat er te
redden valt. „Gasunie is tegen
de regels van de Europese Unie
in nog altijd een monopolist
aldus Roylance. De afhankelijk
heid van Gasunie is hem een
doom in het oog. „Gasunie is
andersom overigens net zo
goed afhankelijk van de Neder
landse producenten en zou
zich wel wat coöperatiever op
kunnen stellen."
De ergste weerzin tegen de
komst van de Amerikanen lijkt
na een klein jaar te zijn weg
geëbd. De stroom negatieve
verhalen over dubieuze kern
centrales en onterecht ontsla
gen opstandig personeel is op
gedroogd. „Wij doen echt ons
best een Europees bedrijf te
zijn', weerlegt Roylance com
mentaar vanuit de sector dat
Reliant de zaken nog te Ameri
kaans aanpakt. Onder de Ne
derlandse topman staat een
managementteam dat half Ne
derlands, half Amerikaans is.
De angst dat Reliant zijn miljar
deninvestering alleen met flink
snoeiwerk kan terugverdienen,
acht Roylance ongegrond. „We
betalen niet zoveel geld om een
concern vervolgens te gaan
onttakelen."
In het nieuwe belastingstelsel
2001 gaat de fiscale behande
ling voor samenwonenden
veranderen. De gevolgen kun
nen met name voordelig zijn
voor 'partners' met een eigen
huis. Nu worden voor de in
komstenbelasting samenwo
nenden en gehuwden niet al
tijd gelijk behandeld. Zo mo
gen gehuwden de betaalde
hypotheekrente al
tijd geheel aftrek
ken bij diegene die
het hoogste inko
men heeft. Dat le
vert vaak een voor
deel op omdat die
gene met het
hoogste inkomen
meestal ook in een
hogere tariefschijf
valt.
Hij of zij kan de
hypotheekrente
dan ook tegen een
hoger tarief van
zijn/haar inkomen aftrekken,
waardoor hij/zij dus ook meer
belasting terugkrijgt. Samen
wonenden kunnen de hypo
theekrente in beginsel alleen
aftrekken naar verhouding
van hun beide inkomens.
Diegene die meer verdient,
mag dus wel meer aftrekken
dan de minstverdienende,
maar nooit de hele hypo
theekrente zoals bij gehuw
den. Hij kan dus ook niet vol
ledig profiteren van het ta
riefsvoordeel.
In de nieuwe partnerregeling
wordt alles anders. Belasting
betalers die meer dan zes
maanden samenwonen en in
die periode op hetzelfde adres
staan ingeschreven in het be
volkingsregister, kunnen er
voor kiezen om fiscaal als
'partner' te worden aange
merkt. Ze krijgen dan dezelfde
behandeling als gehuwden.
Iedereen die aan de eisen vol
doet, kan van de regeling ge
bruikmaken. Homo of hetero
paren, maar ook ouder en
(meerderjarig) kind, broers en
zussen, vrienden en vriendin
nen.
Als men voor de partnerrege
ling kiest, kan men voor een
aantal inkomsten kiezen wel
ke partner (en in welke ver
houding) deze inkomsten
aangeeft voor de inkomsten
belasting. Belang
rijkste inkomsten
zijn in dit kader de
inkomsten uit de
eigen woning (dus
ook de kosten: de
hypotheekrente);
de uitgaven voor
kinderopvang en
het vermogen dat
onder de nieuwe
forfaitaire rende
mentsheffing van
vier procent valt.
Men kan er bij
voorbeeld voor
kiezen 100 procent van deze
inkomsten door één partner
aan te geven. Of de ene part
ner geeft bijvoorbeeld 70 pro
cent aan en de ander 30 pro
cent. In de praktijk zal men er
meestal voor zorgen dat de
partner die onder het laagste
tarief valt de inkomsten aan
geeft. Dat mag. De partners
mogen hun keuze fiscaal opti
maliseren. Dit zal door de be
lastingdienst niet worden be
streden.
Dit betekent dat samenwo
nenden er voor kunnen kiezen
om voortaan de hypotheek
rente af te trekken hij diegene
met het hoogste inkomen. Die
valt meestal onder een hoger
belastingtarief en krijgt door
de aftrek dus meer belasting
terug. Ze kunnen dan net als
gehuwden optimaal profiteren
van deze aftrek. Trouwen om
dezelfde fiscale voordelen als
gehuwden te krijgen is dus
niet meer nodig.
DENNIS WEBER
Docent Belastingrecht
Universiteit Amsterdam
ineprijs boekt nieuw record
De benzineprijs gaat maandag opnieuw met één
hoog en bereikt daarmee een recordhoogte. Een liter
;elood, de meest gangbare benzinesoort, gaat 2,59 gul-
'en. Super ongelood komt uit op 2,65 gulden en super
ivervanger 2,71 gulden adviseerde marktleider Shell gis-
pontphouders. Een liter diesel stijgt maandag 1,6 cent
gulden. Woensdag verhoogde Shell de adviesprijs ook
•n cent. Deze prijsstijging, die zaterdag vandaag inging,
le een evenaring van het oude record van begin maart
hoven proeftuin e-commerce
iua De Technische Universiteit Eindhoven wordt een
n voor e-commerce. De onderwijsinstelling sloot giste-
overeenkomst met een twintigtal bedrijven die in die
rtief zijn. De ondernemingen investeren in het project
tot eind volgend jaar 1,4 miljoen gulden. De proeftuin
Irijven in staat nieuwe gebruiksmogelijkheden op het
e-commerce te ontwikkelen en te testen voordat ze
e de markt opgaan. De universiteit kan gelijktijdig on-
doen naar deze nieuwe manier van zakendoen. Vol-
n woordvoerder van de universiteit is de TU-campus bij
>eschikt voor het project. „Er is veel kennis en expertise
ig op het gebied van e-commerce. Bovendien is er een
nde datacommunicatie-infrastructuur.
we directeur bij Schiphol
De 40-jarige Marike van Lier Leis treedt na de zomer
t als operationeel directeur van de Schiphol Group. Zij
60-jarige Ruud Uijlenhoet op, die volgend jaar met
neel leeftijdsontslag gaat. Van Lier Leis is nu algemeen
ir bij Van Gend Loos Benelux BV en lid van het be
lli Deutsche Post Euro Express. Ook is zij lid van de
sie transport en infrastructuur van de werkgeversorga-
(NO-NCW.
-ral laagopgeleiden bellen mobiel
,9 ïïLï De gsm blijkt vooral een speeltje voor li
19 n de mensen met een opleiding op mavo-niveau of lager
191197 procent een mobiele telefoon. Dit blijkt uit een on-
19 ;van Flycatcher Internet Research, een onderzoeksbu-
gericht in samenwerking met de universiteit van Maas-
'an hbo'ers en academici gebruikt 83 procent een gsm
pcent van de mensen met een mbo-, havo- of vwo-op-
Opvallend is dat een grote meerderheid van de onder
in voorstander is van beperking van het gsm-gebruik.
en bioscoop moet volgens 91 procent een gsm-vrije zo
len. Een meerderheid is ook voor een verbod van mo-
in ziekenhuizen (76 procent), musea (70 procent), scho-
irocent) en restaurants (53 procent).
'7kj 3 Julia mag verkocht worden
ÏLï De zestien Letse en Litouwse bemanningsleden van
2 mogen van de rechter in Middelburg het schip dat aan
j ng ligt in Terneuzen in het openbaar verkopen. Ze heb-
m 200.000 gulden aan achterstallige gage, rechtsbijstand
;n :osten te goed van de rederij Seacastle Continental in
gton (VS). De reder weigerde te betalen. De gemeente
- zen had al geld beschikbaar gesteld voor eten voor de
Sge bemanning.
foto anp robert v.d. berce
rtel deels onderdak bij Tulip
a cüï Telecombedrijf Libertel brengt een deel van zijn ac-
ïn onder in het pand van Tulip in Den Bosch. Het betreft
0 te instantie afdelingen die nu nog in Almere, Amersfoort
rlen zijn gehuisvest. Volgens Libertel hangt de verhuizing
afe met de sterke groei van het bedrijf. Het hoofdkantoor
S< ertel blijft vooralsnog in Maastricht.
jitsma: Extra geld voor scholing
iCï Minister lorritsma (economische zaken) maakt de
de jaren enkele tientallen miljoenen guldens vrij om be-
te ondersteunen bij scholing van personeel in beroeps-
Jl i waar tekorten dreigen. Volgens de bewindsvrouw
ons land met een schreeuwend en hardnekkig tekort aan
met kennis. Om bij de tijd te blijven dienen de bedrij-
u lolingsfaciliteiten te bieden. Bedrijven kunnen kosten
Jioling al van de belasting aftrekken, maar daarnaast
ir als extra een bijdrage in de kosten.
lil-service voor luchtreizigers
Lï Schiphol start een email-service voor reizigers, weg-
15 rs en afhalers. Deze mensen kunnen zich via de website
hiphol op de hoogte laten houden van wijzigingen in
tp nst- en vertrektijden. Als er iets verandert in de tijden,
l Je aanvrager per email op de hoogte gebracht. Volgens
ol wordt het binnenkort ook mogelijk vluchtinformatie
nobiele WAP-telefoon op te vragen.
Reorganisatie kost duizenden banen
Ford gaat de autoproductie in Europa de komende jaren
ingrijpend reorganiseren en inkrimpen. Een van de
meest drastische maatregelen is dat in het eerste kwar
taal van 2002 wordt gestopt met de autoproductie in Da
genham, aan de oostrand van Londen. Daarmee komt
voor Dagenham een eind aan een traditie van autoas
semblage van bijna zeventig jaar. Het leed wordt gedeel
telijk gecompenseerd door uitbreiding van de productie
van dieselmotoren.
Het besluit van Ford hing al we
ken in de lucht. Gisteren maak
te het Amerikaanse concern be
kend dat de beëindiging van de
autoproductie (het model
Fiesta) 1.900 banen kost. Maar
doordat er in Dagenham meer
motoren worden gemaakt, is
het nettoverlies 1.400 arbeids
plaatsen. Ford hoopt die ver
mindering zo veel mogelijk te
bereiken via vrijwillige afvloei
ing. Daarvoor wordt een rege
ling aangeboden die volgens
het concern de meest gene
reuze is in de Britse industrie.
De topman van Ford Europa,
Nick Scheele, verklaarde giste
ren dat de productiebeperking
noodzakelijk is wegens de grote
overcapaciteit in Europa. De
Europese Ford-fabrieken kun
nen jaarlijks 2,2 miljoen auto's
maken, maar verkochten er vo
rig jaar maar 1,65 miljoen. An
dere fabrikanten hebben vol
gens Ford soortgelijke proble
men. De topman verwacht op
korte- en middellange termijn
niet meer dan twee miljoen au
to's te kunnen verkopen in Eu
ropa. Door de overcapaciteit
zijn de financiële resultaten
'volstrekt onaanvaardbaar', al
dus Scheele. Ford wil in Europa
ruim een miljard dollar bespa
ren op de vaste kosten.
Tot de maatregelen die elders
in Europa door de Amerikaanse
autoproducent worden getrof
fen behoren de verkoop van de
Amazbuja-fabriek in Portugal.
In dat Iberische land wordt ook
het aandeel in de AutoEuropa-
fabriek aan de voormalige pro
jectpartner VW verkocht. In Po
len gaat de Plonsk-fabriek dicht
en in Duitsland is de Scorpio-
productie in Keulen al beëin-
digd.
In Groot-Brittannië wordt bo
vendien de Halewood-produc-
tie overgebracht naar Jaguar,
terwijl het aantal werknemers
in de fabriek in het Belgische
Genk wordt ingekrompen. Ver
der werd vandaag aangekon
digd dat de Obchuk-fabriek van
Ford in Minsk (Wit-Rusland)
wordt gesloten. Ook vond in
middels een herverdeling plaats
van de motorenproductie tus
sen Bridgend, Valencia en Keu
len.
Volgens David Thursfield,
president van Ford Europa, zijn
de maatregelen noodzakelijk,
omdat anders het voortbestaan
van alle Ford-fabrieken gevaar
zou lopen.
harlingen/makkum gpd
Droomjachtbouwer Amels in
Makkum heeft een oogje op
Frisian Shipyard Welgelegen in
Harlingen. Amels, die een boor
devolle orderportefeuille heeft,
wil in Harlingen de allergroot
ste superjachten bouwen waar
's werelds toprijkaards naar
vragen: extreem luxe schepen
met een lengte van meer dan
100 meter. Amels' moederbe
drijf Damen bestudeert de mo
gelijkheden om de moderne
maar kwakkelende werf in Har
lingen over te nemen. In Mak
kum kan Amels in theorie sche
pen van 120 meter lengte bou
wen, maar gelet op de bijbeho
rende breedte en diepgang
hanteert directeur Veeman een
praktische grens van 90 meter.
Dat gaat een kleine categorie
tycoons niet ver genoeg. Vol
gens Veeman zijn er wereldwijd
een stuk of drie jachten in aan
bouw, die met een lengte van
tussen de 100 en 170 meter me
nig vrachtschip de loef afste
ken. Amels wil meedoen aan de
race om deze superorders.
BELASTING BELICHT
SFB Groep gaat
dochters verkopen
De SFB Groep, grootste uitvoer
der van WW en WAO, doet vrij
wel alle dochtermaatschappijen
in de uitverkoop. Nu de over
heid binnenkort de aandelen
van de uitvoeringsinstantie op
eist, gaat het bedrijf zich vooral
richten op de automatisering
en het vermogensbeheer van
pensioenen. Ook blijft het be
drijf de CAO-regelingen in de
bouw uitvoeren, zoals vorstver
let en vakantiegeld.
Al eerder werd bekend dat
het Bedrijfspensioenfonds
Bouwnijverheid, eigendom van
SFB, de mogelijkheden tot een
fusie met de pensioenfondsen
BPMT (kleinmetaal) en PMI
(grootmetaal) onderzoekt. De
'dochters' van SFB Groep zijn
actief op het gebied van arbo-
diensten, uitzendbureaus en
verzekeringen. Zo zou uitzend
bureau Content al onderhande
len over de aankoop van uit
zendbureau Constructief.
ochten De prijs van appels, met name de Jonagold en de Elstar, is de laatste tijd flink gestegen. Fruittelers
brengen daarom steeds meer appels, die in koelcellen liggen opgeslagen, naar de veiling. Veilingmeester
Jaap de Heus van de Ochtense veiling Fruitmasters bekijft hier een partij Jonagolds. De prijssstijging wordt
onder meer veroorzaakt door tegenvallende oogsten in Zuid-Europa. foto anp gert jansen/vidiphoto
wolfsburg Zo'n miljoen bezoekers per jaar verwacht de Duitse autofabrikant Volkswagen te kunnen ontvangen in het gloednieuwe 'Car-City' in
Wolfsburg, waarvan hier een luchtopname. De attractie verschaft alle denkbare informatie over auto's en mobiliteit in het algemeen en over VW-
producten in het bijzonder. De autostad waarvan de bouw ruim 900 miljoen gulden heeft gekost, wordt op 31 mei officieel geopend.
foto dp a norbert coenzel
Nieuwe topman ABN Amro moet snel resultaten boeken
den haag maurice wilbrink
gpd
Rijkman Groenink, de nieuwe topman van
ABN Amro, is sinds zijn uitverkiezing eind
vorig jaar ruim bedeeld met kwalificaties
van de meest uiteenlopende soort. Hij
wordt alom gerespecteerd, omdat hij slim
is, snel, een kundig bankier, hard en zake
lijk. Hij zou impulsief zijn, bot, direct, arro
gant. Groenink wordt afgeschilderd als
scherpzinnig, ongeduldig, zelfbewust. Rijk
man Groenink is zeker niet saai.
Hij volgt Jan Kalff op, de degelijkheid uit
stralende bankier uit de ABN-school. Zo in
getogen als Kalff opereerde, zo brutaal is
Groenman. Althans, dat is zijn reputatie.
Nu hij ook echt het roer overneemt bij de
grootste bank van Nederland, is het de
vraag of hij meteen die agressieve stijl van
opereren laat zien.
Groenink weet dat hij snel resultaten moet
boeken. Aandeelhouders heeft hij al hogere
rendementen beloofd, maar daarvoor dient
de bank nieuwe successen te behalen. Het
meest in het oog springend zou een grote
fusie of overname zijn van een andere Eu
ropese bank, die ABN Amro op dit conti
nent een veel bredere basis geeft. Groenink
weet hoe dringend dit wordt, en hoe lastig.
Hij leidde enkele jaren geleden de miljar
denslag om de Belgische Generale Bank,
waarbij ABN Amro en Fortis zwaar tegen
elkaar opboden, en verloor. Het versterkte
het beeld van een grote, succesvolle bank
die maar niet de laatste stap naar de abso
lute wereldtop wist te zetten. Onder leiding
van Groenink moet het daar nu wel van ko
men.
Toch temperde Groenink nog vorige week
de verwachtingen dat hij na Kalff de macho
is die zich een weg naar de top forceert via
spectaculaire overnames. Die zijn duur en.
zeker zo belangrijk, ze maken soms natio
nale sentimenten los die een succesvolle
overname dwarsbomen. Groenink zegt
voorlopig meer te zien in internationale sa
menwerkingsverbanden.
Intussen kan de nieuwe topman meteen
een deel van zijn energie steken in de na
sleep van de veelbesproken beursgang van
World Online. De bank die deze introductie
begeleidde, moest de afgelopen weken vre
zen voor imago-schade. De vertrekkende
Kalff besloot zelf lastige vragen te beant
woorden over de rol van de bank, zodat
Groenink nog even uit de wind kon worden
gehouden.
Maar Groenink is er de man niet naar om
langer weg te kruipen. Hij heeft voor Amro-
bank en later voor ABN Amro allerlei lastige
klussen moeten klaren, die hem de harde
reputatie hebben gegeven die hij nu heeft.
Daarmee stond hij meer in de schijnwer
pers dan in bankierskringen gewenst is en
liep hij soms zelfs krassen op, zoals bij de
Rijkman Groenink foto opd
HCS-affaire, die hem op de onbewezen be
schuldiging kwam te staan van koersmani-
pulatie. Dat hij bij al die probleemdossiers
keihard de belangen van de bank wist veilig
te stellen, leverde hem binnen de organisa
tie veel krediet op. Die positie, gekoppeld
aan zijn onconventionele houding in de
vormelijke ABN Amro-cultuur, worden ge
zien als doorslaggevende kwaliteiten om de
bank te leiden.