Israël werft steun voor terugtrekking uit Libanon
Suriname in greep zelfmoord scholieren
Buitenland
Georgië: Sjevardnadze
kiezen of ander kwaad
:RDAG 8 APRIL 2000
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
last gaat krijgen van de Israëlische terugtrekking is het Zuid-Libanese Leger (SLA). In 24 jaar
'n 650 mensen, die deze week op een bijeenkomst in de veiligheidszone werden herdacht.
FOTO REUTERS HAIM AZULAI
Wie een paar maanden geleden zou hebben voorspeld dat Liba
non en Syrië zich zouden verzetten tegen een onvoorwaardelijke
Israëlische terugtrekking uit Zuid-Libanon, zou raar zijn aangeke
ken. Toch zijn Damascus en Beiroet knap nerveus, nu steeds dui
delijker wordt dat ze over een maand of drie een belangrijk druk
middel zullen zijn kwijtgeraakt.
zin heeft te wachten tot de partijen
het over alles eens zijn.
Israël zal in juli zijn leger onvoor
waardelijk terugtrekken. Het kan dat
doen, zegt premier Ehud Barak, 'om
dat ons leger zo sterk is dat niemand
een confrontatie met ons aandurft'.
Toch streeft Israël ernaar om bij ge
brek aan een vredesverdrag met Syrië
een vorm van internationale erken
ning te krijgen voor zijn terugtrek
king.
Een overeenkomst met de internatio
nale gemeenschap zou goed van pas
komen als de Hezbollah, of een ande
re Libanese of Palestijnse militie, in
de nieuwe toestand acties zou uitvoe
ren over de grens. „Iedereen die pro
beert ons aan te vallen, kan een hevi
ge reactie verwachten", zei Israëls
minister van buitenlandse zaken Da
vid Levy eerder deze week, en er is
geen enkele reden om aan te nemen
dat hij overdrijft.
Israël wil nu al steun van de interna
tionale gemeenschap om te voorko
men dat het straks, als zijn lucht
macht misschien de Libanese infra
structuur gaat slopen, klachten zal re
genen in de Verenigde Naties. Die
steun kan het krijgen, zo lijkt het,
CORRESPONDENT
Als Israël zijn zaken diplomatiek han
dig speelt - en op dit moment ziet het
daar naar uit - zal het niet alleen zijn
veel bekritiseerde bezetting van Zuid-
Libanon kunnen opgeven, maar ook
brede internationale steun kunnen
winnen voor tegenacties in het geval
het na de terugtrekking slachtoffer
wordt van aanvallen vanuit Libanon.
Het officiële standpunt van Syrië en
Libanon is dat ze niets tegen een Isra
ëlische terugtrekking hebben, maar
dat die moet worden uitgevoerd in
het kader van een alomvattende vre
desovereenkomst. Andere onderde
len daarvan zijn onder meer een tota
le ontruiming door Israël van de Syri
sche Golan en een oplossing voor de
meet dan 300.000 Palestijnse vluchte
lingen die in Libanon een intern vei
ligheidsrisico Vormen.
Ook Israël wil een terugtrekking in
het kader van een vredesovereen
komst. Maar het mislukken van de
topconferentie van de Amerikaanse
president Bill Clinton met president
Hafez al-Assad van Syrië heeft nog
eens duidelijk gemaaJet dat het geen
maar alleen als het nauwgezet uitvoe
ring geeft aan resolutie-425 van de
Veiligheidsraad, daterend uit 1978.
Die roept op tot 'strikte eerbiediging
van de territoriale onschendbaarheid,
soevereiniteit en politieke onafhanke
lijkheid van Libanon binnen zijn in
ternationaal erkende grenzen'. Ze eist
ook een 'onmiddellijke terugtrekking'
van de Israëlische troepen van Liba
nees grondgebied en besluit tot de
oprichting van een VN-vredesmacht
(Unifil) in het gebied. Unifil kreeg als
opdracht de terugtrekking van de Is
raëlische troepen te bevestigen en de
Libanese regering te helpen bij het
vestigen van haar gezag, maar ze
heeft weinig kunnen uitrichten.
Barak zegt nu dat hij de terugtrekking
zal uitvoeren volgens de richtlijnen
van resolutie-425, dat wil zeggen tot
aan de internationale grens. Het leger
zou het liefst een aantal steunpunten
net binnen Libanon handhaven,
maar dat vindt hij ongewenst. Het
zou Hezbollah alleen maar een ex
cuus geven door te gaan met haar ac
ties, en bovendien de internationale
gemeenschap ervan weerhouden
steun uit te spreken.
Maar er zijn vraagtekens. Als Israël
ertoe overgaat de territoriale on
schendbaarheid van Libanon te eer
biedigen - zoals resolutie-425 ver
langt - dan kan het zijn luchtmacht
zelfs geen verkenningsvluchten meer
laten uitvoeren in het Libanese lucht
ruim. En ook: hoe loopt precies de in
ternationale grens? Op een paar
plaatsen heeft Israël in 1949 eenzijdig
wijzigingen aangebracht door hoger
gelegen terrein in bezit te nemen. Om
problemen te voorkomen, heeft het
maar vast de hulp ingeroepen van de
VN bij het markeren van de grenslijn.
Het ziet er niet naar uit dat dat proces
voor juli zal zijn voltooid, maar in ie
der geval toont de Israëlische rege
ring hier haar goede wil.
Tenslotte het teerste punt: de toe
komst van het 'Zuid-Libanese Leger'
(SLA), de plaatselijke militie die aan
de kant van Israël heeft gevochten.
De regering in Beiroet heeft al straf
fen in het vooruitzicht gesteld, bij
verstek uiteraard, aan zo'n 15.000
SLA-leden. Een groot aantal officieren
wacht executie wegens collaboratie
met de vijand. Wat er gebeurt met
SLA'ers die straks in handen van Hez
bollah vallen, laat zich gemakkelijk
raden.
SLA-commandant generaal Antoine
Lahad zegt dat zijn mannen zullen
blijven vechten. En: „We zullen nooit
vluchtelingen worden".
Lahad kan voor nieuwe onrust in
Zuid-Libanon zorgen, in een poging
Israël weer binnen te halen. Maar
twee feiten moeten hem te denken
geven. Israël is allesbehalve kien op
een nieuw Libanees avontuur en het
gaat niet tot het uiterste om collabo
rateurs te verdedigen, zoals is geble
ken tijdens en na de Palestijnse op
stand. Vestiging van een groot aantal
SLA-ers in Israël lijkt de enige oplos
sing.
chn
Satanische muziek en internet als oorzaken aangewezen
pen
n de gië gaat morgen naar de stembus
presidentsverkiezingen. Edoeard
irdnadze, die sinds 1992 aan het
Pei id van de zwakke en verscheurde Kau-
161 s-republiek staat, maakt een goede
e ha te worden herkozen. Hij heeft be-
ialel I de welig tierende corruptie hard te
aanpakken. Sjevardnadze moet ook
rman Rusland, dat vanwege de oorlog
jetsjenië bijzonder in Georgië is geïn-
iseerd, buiten de deur houden. De
trlandse Tweede-Kamerleden Otto
JVVD) en Gerrit-Jan van Oven (PvdA)
hoe deze week als waarnemer in Tbilisi.
k Sn traatarme Georgië heeft het niet mak
hun Langs alle grenzen rommelt het. De
eelf landen Armenië en Azerbeidjan kun-
ïet al jaren niet goed met elkaar vin-
In het noorden grenst de voormalige
it-republiek aan het opstandige Tsje-
ië; in het westen ligt de eigen, met
van de Russen na een felle burgeroor-
i feite afgescheiden deelrepubliek Ab-
fjÉië en verder wordt het staatsgezag ook
^Brkend in de autonome provincie
^H-Ossetië.
BBttende president Sjevardnadze geniet
t buitenland nog steeds bekendheid
linister van buitenlandse zaken in de
gen van de Sovjet-Unie. Hij heeft na
lantreden de rust en orde in het land
ïn lelijks kunnen herstellen. De burger
ij0 '8 ruïneerde Georgië, en ook de onrust
buurstaten maakte het moeilijk de
omie weer op gang te krijgen. Van eco-
ische vooruitgang is geen sprake ge-
>ee"de bezoekende Tweede-Kamerleden
me aben gemerkt, kan zelfs in Tbilisi de
®en riciieitsvoorziening niet worden gega-
nen Ber(j j^et gj.os van 54 miijoen jn.
:rs leeft op of onder het bestaansmini-
sl 1. De corruptie tiert welig. Met als ge-
'1 j1 dat de politieke instabiliteit aanhoudt.
'n rdnadze heeft al een aantal aanslagen
op zijn leven overleefd.
Hij gaat op voor zijn tweede en laatste ter
mijn van vijf jaar. Overal in de hoofdstad
hangen aanplakbiljetten waarop hij de kie
zer ipet betrouwbare blik aankijkt. Zijn ver
kiezing tot president is vrijwel zeker. De
Unie van Burgers die hem heeft voorgedra
gen, beschikt over bijna tweederde van de
235 zetels in het vorig jaar gekozen parle
ment. Sjevardnadze moet het opnemen te
gen zes kandidaten, van wie de samenwer
kende Asian Abasjidze en Dzjumber Pa-
tiasjvili de belangrijkste zijn. Abasjidze leidt
al jaren met succes de regio Adzjarië in het
zuidwesten van het land. Omdat de bevol
king daar de oorlog bespaard is gebleven,
gaat het hen beter dan de rest van de Geor-
giërs. De twee hopen de president in de
eerste stemronde onder de 50 procent te
houden, zodat een tweede ronde nodig is.
De buitenlandse waarnemers moeten hel
pen het vertrouwen van de Georgiërs in
hun eigen verkiezingsproces te verbeteren.
Het gevaar van fraude is echter groot, zegt
WD-Kamerlid Vos. Door het ontbreken
van een centrale registratie is onder meer
de lijst van geregistreerde kiezers niet be
trouwbaar. Bovendien worden de verkie
zingscommissies gecontroleerd door de re
geringspartij. De wettelijke structuur vdor
de verkiezingen bevat 'enige oneffenhe
den.' De wet gaat er bijvoorbeeld vanuit dat
iedere Georgiër een identiteitskaart heeft,
hetgeen slechts voor een derde van de be
volking het geval is.
Vos richt zich samen met een Ierse collega
de komende dagen op 28 stembureaus in
Tbilisi. „Daaronder bevinden zich enige
militaire kazernes waar van intimidatie
sprake kan zijn. Een aantal bureaus moet
meerdere meden worden bezocht. Andere
collega's gaan het binnenland in. Volgens
een veiligheidsfunctionaris mag iedereen in
Georgië vanaf 14 jaar een wapen dragen.
Gemiddeld zouden er per gezin drie wa
pens beschikbaar zijn. „Ik ben blij dat ik de
komende dagen in de hoofdstad blijf',
meldt Vos.
n nieuwe politiek slaan we de weg naar de economie in', zo staat te lezen op een
zingsposter van Sjevardnadze in Tbilisi. foto *ap* misha japaridzA
De duivel, internet, ouders,
sekteleiders en de Amerikaan
se 'antichrist' Marilyn Manson,
allemaal worden ze verant
woordelijk gehouden. Dat in
Suriname in één maand tijd
vier scholieren zichzelf hebben
opgehangen, kan geen toeval
zijn. De wildste verhalen doen
de ronde over wat deze jonge
ren heeft bezield. Dat internet
een rol speelt, staat volgens ve
len buiten kijf. Occultisme,
death-metalmuziek en aanbid
ding van satan worden als in
grediënten genoemd. Anderen
vinden dat onzin en leggen de
schuld bij de ouders. „Wat het
ook is, we moeten voorkomen
dat er nog meer doden vol
gen", zegt Ramon jawalapers-
ad, vader van een van de
slachtoffers. Zit de duivel op
het internet of is er meer aan
de hand?
PARAMARIBO ARMAND SNUDERS
CORRESPONDENT
Raoul was een 15-jarige knaap
zoals zovelen: vriendelijk
ogend, behulpzaam voor fami
lie en vrienden, leergierig en
bovenal levenslustig. Een jon
gen die na schooltijd zijn vader
in de zaak hielp en met zijn zus
je en broertje op een nabijgele
gen voetbalveld speelde. Óp
woensdag 1 maart besloot hij
echter een eind te maken aan
zijn jonge leven. Met behulp
van een touw hing hij zichzelf
op klaarlichte dag op aan een
boom.
Raouls ouders begrijpen een
maand later nog steeds weinig
van de beweegredenen van hun
zoon. „De dagen ervoor was hij
gewoon meegegaan naar de
tempeldiensten en op dinsdag
avond heeft hij mij nog gehol
pen in de zaak", zegt vader Ra
mon Jawalapersad.
Fotoboeken tonen een onschul
dige puber die loopt te dollen
met zijn jarige zusje of rustig
naast de kerstboom staat en in
de camera kijkt. Een gewoon
kind, dat nog niet eens de uiter
lijke kenmerken van een man
had.
Uit schriften van school rijst
een andere wereld op, een we
reld die ook zijn ouders achteraf
heeft geschokt. Op de voorzijde
van een Spaans schrift staat met
wilde letters: '1 will kill myself
and go to Marilyn Manson'. In
het schrift zelf staat in het En
gels een soort afscheidsbrief,
geschreven op 11 februari dit
jaar.
Bij Raouls ontzielde lichaam
werd op 1 maart een brief aan
getroffen met een soortgelijke
tekst, maar dan in het Neder
lands. Daarin neemt hij af
scheid van zijn ouders, zijn 12-
jarige broertje Miguel, zijn 10-
jarige zusje Angelique en zijn
vrienden van het internetcafé.
Tevens vraagt Raoul zijn ouders
om zijn vriendin Sandra te bel
len. Uit niets blijkt wat hem er
toe heeft aangezet zichzelf van
het leven te beroven. 'Thanks,
daaag....', zijn de laatste woor
den die hij schreef. Het was
toen tegen half elf. Een paar mi
nuten later hing hij zichzelf op.
Vader Ramon zocht in eerste in
stantie de schuld bij zichzelf.
„Je denkt dat je tekort bent ge
schoten als ouder. Ik heb een
eigen zaak en ben daar van 's
morgens vroeg tot 's avonds laat
mee bezig. In Nederland kun je
acht uur per dag werken en
daarmee vierduizend gulden
Het Amerikaanse popverschijnsel Marilyn Manson zou scholieren in Paramaribo tot zelfdoding aanzetten.
per maand verdienen, maar
hier werkt dat zo niet."
Ramon probeerde zich te ver
diepen in de belevingswereld
van zijn zdon en ontdekte dat
deze veelvuldig naar death-me-
talmuziek luisterde en op inter
net websites bezocht. „Duivelse
sites", meent Ramon, „waarvan
wij als ouders het bestaan niet
kenden. En als je die afscheids
brief leest en die andere ver
schrikkelijke dingen, dan is dat
gewoon niet onze zoon. Het is
wel het handschrift van Raoul,
maar het kan gewoon niet dat
hij het heeft geschreven. Hij
moet in een soort trance zijn
geweest".
Öok de familie van de 19-jarige
Rayon Rostam, een scholier die
vorige week donderdag dood
werd aangetroffen nadat hij
zichzelf had verhangen, is ervan
overtuigd dat kwade krachten in
het spel zijn. „Hij was veel bezig
met internet. Maar dat alleen
kan het niet zijn. Er moet hier
een sekte zijn waar de leden
worden aangezet tot zelf
moord", meent een oom van
Rayon.
De gedachte dat een sekte actief
zou zijn die systematisch jonge
ren de hand aan zichzelf laat
slaan, waart als een spook door
Suriname. Op 8 en 15 maart
hingen nog twee jongens zich
op, wat door politie en familie
overigens niet in de publiciteit
werd gebracht. Raouls vader
zegt dat de politie hem een
week geleden benaderde in ver
band met de zelfmoordzaak van
een jongere die zich al langer
geleden zou hebben afgespeeld.
Het sekte-idee wordt versterkt
doordat tientallen scholieren
zich de afgelopen maanden en
kele malen in zwarte kleding
hebben gehuld en zware, zilve
ren sieraden droegen. Sommi
gen noemen zich antichrist en
zeggen de Amerikaanse rockster
Marilyn ManSön als hun grote
voorbeeld te zien.
Helen Chang, directrice van het
De Miranda Lyceum in Parama
ribo, is ongerust. Ze heeft zelfs
psychologen ingeschakeld om
met bepaalde leerlingen te pra
ten. „Er is iets van een harde
kern, vooral op andere scholen.
Of je het nu een sekte noemt of
een vriendenclub, dat maakt
niet zo veel uit. Waarover ik me
vooral zorgen maak, is over de
levenden. Die dode is dood,
maar het heeft een vreselijk ef
fect op de medeleerlingen. Die
zitten met een schuldvraag van
waarom. Bovendien, er zijn
misschien kinderen die zelf over
zelfmoord denken en hierdoor
worden aangezet het te doen".
Azzaad Ramsaroep is mede-ei
genaar van het Cyber Café aan
de Coppenamestraat in Para
maribo, waar ook Raoul en Ray
on regelmatig kwamen. Hij zegt
zich niet schuldig te voelen over
de dood van de jongens. „Ik
voel mij niet verantwoordelijk
voor de daden van mensen die
hier komen internetten. Maar er
is iets gaande. Wat het is, weet
ik niet."
„De wortel van het probleem zit
naar mijn mening bij de opvoe
ding", zegt Ramsaroep. „Ou
ders zouden er goed aan doen
hun kind, als het uit het Cyber
Café komt, te vragen wat het
daar heeft gedaan en hoe het
met die informatie omgaat.
Daar zit natuurlijk ook een pro
bleem, want veel ouders weten
niet wat internet is en wat je er
mee kunt doen."
Onder druk vanuit de gemeen
schap zegt Ramsaroep serieus
te overwegen bepaalde websites
foto epa thomas sjoerup
te weren. „Die mogelijkheden
zijn er. Maar ik ben van mening
dat we in een vrij land leven,
waarin we ook vrij zijn te kiezen
voor een bepaalde godsdienst.
Bovendien, als je eenmaal de
infrastructuur hebt om bepaal
de sites te weren, kan dit ook
door de overheid of anderen
worden misbruikt. Als Bouterse
bijvoorbeeld president wordt en
hij vindt dat alle via internet uit
Nederland komende informatie
moet worden gefilterd. Aan de
andere kant hebben we alle
maal een verantwoordelijkheid,
dus ook wij als Cyber Café."
Ramon Jawalapersad is blij dat
aan de zelfmoorden nu aan
dacht wordt besteed. „Toen ik
na de dood van mijn zoon voor
het eerst bij de politie kwam
met een cd van de muziek van
Marilyn Manson, lachten ze me
uit. Momenteel zijn ze met
twaalf man bezig uit te zoeken
welk verband er tussen de zelf
moorden is. Het gaat er nu om
hoe ze de zaak aanpakken, zo
dat andere ouders niet hoeven
door te maken wat wij nu door
maken."
