Eros ontwaakt in Napels
TV
WEER
Het Gesprek van de Dag
Hazes en zijn Edison
KPN verzacht 'flatleed' met feestje
Lammetjes
aan de
koemelk
'Sinaasappels groeien in
Nederland aan de boom'
ZATERDAG 8 APRIL 2000
COMMENTAAR
Enkele uren voordat André Hazes deze week de Oeuvre-Edison in
ontvangst zou nemen, haakte de Amsterdamse volkszanger af. Met
'pijn in het hart'. Hij bedankte voor de eer omdat hij zich tweede
keus voelde. Het heropgerichte Doe Maar had eerder deze week
bekend gemaakt dat de Edison Stichting de prijs voor dit kwartet
had gereserveerd. Van een feitelijke overhandiging kwam echter
niets omdat Doe Maar donderdagavond niet op het Gala wilde
spelen.
Uit de verklaring die de Edison Stichting donderdagavond ver
strekte kreeg de pers de zwartepiet toegeschoven. Hazes zou aan
het twijfelen zijn geraakt door ongelukkige berichtgeving. De ver
klaring van Doe Maar werd echter niet door de organisatie tegen
gesproken.
De persverklaring bevestigt dat toekenning van de prijs afhangt
van de bereidwilligheid op te draven voor het door RTL4 uitgezon
den gala. Niet het oeuvre van een artiest lijkt dus ter zake te doen,
maar de kijkdichtheid van het bijbehorende tv-programma.
Meer artiesten ontbraken donderdag op een opvallende manier op
het gala. Paul de Leeuw was verhinderd, maar stuurde een symp
tomatisch bedankbriefje: „Beste Boppers! Ik draag de Edison op
aan Ronnie Tober. Bedankt, Paul de Leeuw". Ook deze reactie
toont aan dat de Edison als Nederlands belangrijkste platenprijs in
het artiestenvak niet meer wordt beschouwd als een onderschei
ding die er nog toe doet
De Edison Stichting heeft dat aan zichzelf te wijten. In 1998 werd
de Edison 'gerestyled' naar voorbeeld van de Brit Awards, een Brits
equivalent van de Grammy Award, waarbij vooral verkoop en suc
ces drijfveer zijn voor het nomineren van artiesten en het publiek.
Zo'n 250 mensen uit de entertainmentbusiness en in sommige ge
vallen het publiek maken vervolgens uit wie een afgietsel van het
beeldje van Pieter d'Hont in handen krijgt. De gedachte was dat
het publiek zo prijswinnaars voorgeschoteld krijgt, waarin het zich
'meer zou herkennen'.
Vroeger was de Edison een tot ver over de grenzen gerespecteerde
onderscheiding. Onafhankelijke vakjury's waren elk jaar maanden
in de weer om het aanbod te wegen en ook de enkele minder be
kende artiest op het schild te heffen. Het gehele platenaanbod
werd gewogen. Tot medio jaren negentig gold een Edison dan ook
als een onbetwist oordeel over iemands artistieke prestaties. En
niet een verkapte exportprijs, of een versleten promotiemiddel van
een gemakzuchtige platenindustrie.
Herkansing voor Inge
Als je het door het slechte weer zou vergeten, dan is er altijd nog een
nieuwe serie van de VARA-kennisquiz Herexamen om je eraan te
herinneren dat het lente is en dat ze dus in Hilversum beginnen aan
de traditionele halfjaarlijkse zomerstop. Vorige week donderdag
avond was Inge Diepman er weer en weer vroeg ik me af. Wat het
toch is met haar.
Is het haar uiterlijk, ze is nu eenmaal niet het type klassieke televie-
schoonheid?
Is het haar motoriek, ze heeft een rare manier om van a naar b te
lopen en staat nooit stil als ze haar gasten toespreekt?
Is het wat ze zegt, ze pleegt nu eenmaal nogal eens kwinkslagen te
improviseren?
Ik kom er niet uit. Er zijn waarachtig wel onaantrekkelijker dames
en heren op de buis te zien, die gekker bewegen en slechter uit hun
woorden komen. Maar toch.
Die Inge. Ooit was ze alleen op de radio te horen, later kwam daar
de televisie bij, waar ze haar stem leende aan reportages in Achter
het Nieuws. Weer later maakte ze haar televisiedebuut met een we
kelijks presentatieoptreden in het programma Middageditie en met
de op zichzelf aardige quiz Herexamen.
Een ding is zeker, VARA-directeur Vera Keur deelt mijn twijfels,
want voor Inge is er hooguit in de zomer eens een hoofdrol en dan
steeds weer in wisselende formules. Alsof Vera zelf ook nooit over
tuigd is, maar Inge toch te goed vindt om haar een herexamen te
onthouden.
Afgelopen najaar mocht ze even invallen in B W toen Sonja een
tijdje ziek thuis zat. Het was haar grote kans op een doorbraak in
een echt programma, op een echt tijdstip en in een echt seizoen.
Ik zou zeggen een zesje.
Sonja werd beter en Vera haalde opgelucht adem.
Dit seizoen moet het er maar eens van komen, dus Inge zet hem op,
anders zet ik je voorgoed af.
Wolkenvelden
Na de mooiste aurora borealis
(poollicht) in elf jaar ('s nachts
rond 1,30 uur was het mogelijk
om de koppen van de kranten
te snellen!) was er gisteren
overdag veel zon. De dag begon
koud met op veel plaatsen lich
te vorst. Valkenburg dook weg
naar -1,0 graad, Schiphol -0,9
en Bloemendaal -0,7. In het
binnenland werd tot -3 graden
gemeten. Wel ontstond op veel
plaatsen dichte, meest laaghan
gende mist. Hier en daar liep
het zicht terug tot ongeveer vijf
tig meter. Overdag was het fraai
weer met veel zon en redelijke
temperaturen. In Nieuw-Ven
nep werd 11,3 graad geregi
streerd. Dankzij de droge lucht
(sterke instraling) was het in de
luwte goed uit te houden. In de
wind of wanneer een wolk voor
de zon verscheen deed het nog
vrij koud aan. Het fraaie weer,
samenhangend met een krach
tig barometrisch hoog waarvan
het centrum zich met een kern-
druk van 1035 hPa voor de
Zuid-Hollandse kust ophield,
houdt jammer genoeg geen
stand. Vandaag krijgen we al
weer te maken met wolkenvel
den van een zwakke storing. In
de late middag en tijdens de
avonduren wordt de bewolking
zo dik dat er mogelijk wat regen
uitvalt. Veel zal het niet zijn. De
temperatuur komt uit op maxi
maal 12 13 graden en de wind
waait zwak tot matig uit het
zuidwesten of is enige veran
derlijk. Morgen ook nog een
buienkans maar de zon laat ze
ker niet de hele dag verstek
gaan. Het kwik komt in de
middag uit op 14 15 gra
den en er waait een zwakke
tot matige wind uit ooste
lijke richtingen. Volgende
week is het op maandag
nog droog weer met gere
geld zon. Daarna komt van
het noorden uit een de
pressie opzetten die
boven het Europese
vasteland blijft kle
ven. Het systeem
raakt namelijk ver
strikt in een brede
uitzakking van la-
gedruk in de ho
gere etages van
de atmosfeer.
Het lagedrukge
bied veroorzaakt
veel bewolking, re
gen en weer iets la
gere temperaturen.
'Collezzionepomografica' eindelijk uit de kast
Lustig copulerende nymphen en saters, godheden met penissen als werphengels en een eindeloze stoet
van mannen en vrouwen die zich genotzuchtig aan elkaar uiüeveren. De geheime 'collezzione pomografi
ca' uit Pompei', ooit opgegraven uit de as van de vulkaan Vesuvius, is binnenkort voor iedereen te zien.
Het Archeologisch Museum in Napels is zijn preutsheid voorbij.
Alleen onderzoekers met zuiver
wetenschappelijke drijfveren
kregen tot voor kort toegang tot
de collectie in Napels. Maar die
besmuikte tijd is voorbij. Op de
eerste verdieping van het Mu-
seo Archeologico Nazionale
wordt deze weken de laatste
hand gelegd aan de permanen
te uitstalling van een verzame
ling erotica uit de klassieke
oudheid.
En dat alles dankzij een natuur
ramp. In 79 na Christus braakte
de Vesuvius haar gloeiende in
houd uit over Pompei, waar
door een complete stad met
25.000 inwoners voor eeuwen
'bevroren' raakte.
Behalve de ongelukkige
Pompejanen zelf, conserveerde
de vulkaan ook huizen, tem
pels, winkels en een enorme
hoeveelheid keukengerei, rijtui
gen, meubels en vazen. De de
coraties op die voorwerpen en
de honderden kleurrijke muur
schilderingen boekstaven de
vrije seksuele moraal van de
Pompejanen.
De god van de vruchtbaarheid
Priapus die zijn buitenpropor
tionele lid op een goudschaaltje
weegt, een geile sater die een
jonge jongen op zijn schoot
trekt, een gezelschap Romeinen
dat 'aanligt' aan een banket,
niet alleen likkebaardend van
het gebraden gevogelte, maar
vooral van elkaar.
Archeologe Marinella Lista, ver
bonden aan het Napolitaanse
museum, dribbelt vrolijk rond
tussen de druk kwastende
schilders in de expositiezalen,
onvermoeibaar wijzend op de
opvallendste stukken in de vi
trines. Ze blijkt vooral ingeno
men met een nageschilderd
Pompejaans straatje, compleet
met winkel- en woonhuisge
vels. Boven de deuren prijken
originele_ grote stenen fallus
sen, die behalve als vruchtbaar
heidssymbool, ook dienst de
den als talisman. Het mannelijk
lid als schild tegen ziekte en an
der kwaad.
Een zogeheten 'standje', muurschildering uit een slaapkamer in Pompéi
(1e eeuw na Christus).
De Romeinse vruchtbaarheidsgod
Priapus weegt zijn lid op een
Pompejaans fresco (1e eeuw na
Christus).
De wens om de erotische col
lectie eens fatsoenlijk uit te stal
len, is al jaren oud, legt Lista
uit. „Het heeft jaren geduurd
totdat het eindelijk zo ver
kwam. Met preutsheid heeft dat
allemaal niets te maken. Wel
nee. Het museum worstelt met
grote organisatorische proble
men, dat is de enige reden."
Berichten in de Italiaanse kran
ten als zouden de zalen straks
alleen toegankelijk zijn voor
meerderjarigen, doet ze dan
ook af als onzin. „Het is aan de
ouders en leraren om te bepa
len of de kinderen dit mogen
zien. Daar bemoeien wij ons
niet mee."
Maar de Nederlandse archeo
loog Eric Moormann, werk
zaam aan de Universiteit van
Amsterdam, weet dat de Italia
nen zich wel degelijk jarenlang
ongemakkelijk voelden met de
erfenis uit Pompejaanse bo
dem. „In de negentiende eeuw
kreeg een dochter van de ko
ning van Napels de collectie te
zien en zij vond het zo schok
kend, dat ze de zalen liet dicht-
metselen, letterlijk. Er kón nie
mand meer in of uit. Later is de
boel weer opengegaan, maar
nooit voor lang. Vanaf 1920 zijn
de voorwerpen zelfs nooit meer
openbaar toegankelijk ge
weest."
Bij het aanschouwen van zoveel
ongegeneerde pret, lijkt het of
Pompéi goddelijke gramschap
over zich heeft afgeroepen, net
als de oudtestamentische ste
den Sodom en Gomorra. Maar
de stad aan de voet van de vul
kaan was helemaal niet uitzon-
Telecomreus KPN geeft de be
woners van de flat 'Niagara' in
Amstelveen een feestje als ze
niet zeuren over de bouw van
een antennemast voor mobiele
telefonie op hun dak. De flatbe
woners reageerden geschrok
ken toen zij hoorden dat huur
baas Fortis het dak had 'ver
kocht' aan KPN.
J. Verdonk van het telecombe-
drijf stuurde de bewonerscom
missie een brief met de mede
deling dat het telefoonconcern
als tegenprestatie een eenmali
ge financiële bijdrage daaraan
wil betalen. Hoeveel dat is,
werd er niet bijgezegd. Volgens
een woordvoerster gaat het
echter om een soort onkosten
vergoeding en is het zeker geen
omkoping.
De Niagara-bewoners willen de
mast niet. Zij zijn bang voor de
straling. Volgens KPN is er ech
ter niets aan de hand. „Metin
gen hebben aangetoond dat er
geen invloed is op de gezond
heid", aldus de woordvoerster.
Verder zegt KPN dat Fortis het
dak van de flat kan verhuren
zolang de huurder maar niet
wordt aangetast in het huurge-
not. Omdat er geen invloed is
op de gezondheid of op het
welzijn is er ook geen sprake
van verminderd huurgenot.
Mochten de bewoners echt niet
willen dan heeft KPN nog twee
andere geschikte flats als troef
achter de hand.
Een niet alledaags tafereel in de
wei van boer Alkema in het
Drentse Laaghalerveen. Het kalf
van koe Petra werd onlangs ver
kocht. Om de melk van Petra
goed te benutten kwam Alkema
op het idee de melk te gebruiken
voor de pasgeboren lammetjes,
van wie de moeder geen melk
gaf. Petra trekt veel bekijks. Veel
passanten blijven even staan om
het 'natuurwonder* te aanschou
wen. FOTO ANP JASPER JUINEN
En katoen groeit op de rug van schapen
Groeien sinaasappels aan
bomen in Nederland? Ja
hoor, zegt 28 procent van de
kinderen. En bananen? Die
groeien hier ook, denkt elf
procent. Het kan nog ster
ker; katoen groeit overigens
op de rug van schapen, weet
47 procent van de kinderen.
Nederlandse kinderen we
ten niet veel van landbouw
en voeding. Daarmee ver
schillen ze niet van leeftijd
genoten in veertien andere
Europese landen, zo blijkt
uit een enquête van de Eu
ropean Council of Young
Farmers (CEJA).
Kinderen vinden een boer
derij vaak wel leuk. Bijna
drie van de vier heeft wel
eens een boerderij bezocht.
Toch zeggen zeer weinig
kinderen later boer te willen
worden; acht procent wil dit
graag en acht procent zegt
'misschien'.
Na Duitsland en Groot-Brit-
tannië zijn de Nederlandse
kinderen het negatiefst over
een toekomst als boer. De
meestgenoemde reden om
geen boer te worden is dat
ze dan veel en hard moeten
werken.
Kinderen beschouwen de
boer als een soort opa; hij is
druk, aardig, zorgzaam en
nogal oud. In Nederland
valt op dat 75 procent van
de kinderen boeren ook ou
derwets vinden. Ook denkt
ruim de helft dat boeren in
Nederland redelijk rijk zijn.
In de meeste andere EU-
landen wordt hier heel an
ders over gedacht.
Nederlandse kinderen heb
ben ook een duidelijk afwij
kende mening over boeren
en milieu: 61 procent vindt
dat boerderijen het milieu
vervuilen. Internationaal
vindt tweederde van de kin
deren juist dat boerderijen
het milieu helpen.
De organiserende CEJA
concludeert dat meer on
derwijs over landbouw en
het boerenbedrijf nodig is.
De organisatie komt halver
wege dit jaar met een eigen
lesprogramma.
ANP*
Stakkerig wijs
Lastig onderwerp vandaag: ervaring.
Hoe te beginnen? Op de televisie zie ik
op dit moment wielrenners in de weer
in de Ronde van Vlaanderen. Laat ik
daarom openen met een citaat van
oud coureur Walter Godefroot. Hij
won de Ronde in 1968 en 1978: „Als je
twintig bent en in een bocht slipt en
bijna valt, dan ga je lachend door. Ge
beurt zoiets op je 35ste dan staat je
hart bijna stil." (NRC, 1 April). Ander
citaat, dit maal i>an de oude fotograaf
Nico van der Stam: „Toen ik jong was
lukte acht van de tien foto's die ik
maakte. Nu nog maar twee van de
tien.
Als je jong bent kijk je anders tegen je
beroep aan dan veertig jaar later. Waar
ligt dit aan? Volgens mij komt het om
dat je als debutant geen flauw idee hebt
JOOST PRINSEN
waarmee je bezig bent. Neem een kind van drie jaar.
Het speelt op straat. Auto's zoeven langs hem heen.
Brommers rijden hem bijna omver. Maar het kind
ziet geen gevaar. Ook de beginnende acteur, laat ik
het maar bij mijn eigen vak houden, heeft geen weet
van wat hem te wachten staat.
Wat weet de beginneling van de angsten die een ac
teur kunnen overvallen? Wat weet hij van drie slech
te rollen achter elkaar waardoor ieder zelfvertrouwen
verdwenen is? Wat weet hij van die productie waarin
hij een grote rol zou gaan spelen en die ineens om
onnaspeurlijke redenen door de producent wordt af
gezegd? Waardoor hij zes maanden zonder werk zit.
Hij weet nog niets van het eindeloze wachten in
kleedkamers en repetitielokalen. Hij kent de produc
tieassistente van de televisie nog niet die niet eens
weet hoe hij heet. Ook al is hij al dertig jaar aan het
toneel Hij heeft nog niet kennis mogen maken met
de producer die al drie keer failliet is gegaan en die
vrolijk door blijft gaan met de boel te belazeren. Hij
heeft de criticus nog niet leren kennen die hem sei
zoenen lang voor de voeten werpt dat zijn rol lijkt op
een rol die hij vier jaar eerder eens gespeeld heeft. Hij
kent de collega nog niet die met dank aan koning Al
cohol zijn scene staat te verzieken. Hij kent de steeds
hogere eisen niet die de acteur in de loop van de ja
ren aan zichzelf stelt. Waardoor er steeds minder fo
to's lijken te lukken. En vooral: hij weet nog niet dat
de ervaringen opgedaan in rol A ineens regen hem
gaan werken in rol B.
Ervaring. Wat een ellende. Wat een loden last. fe
inoet de gevaren van brommer en auto iedere keer
opnieuw ontdekken. Maar je weet inmiddels wel dat
ongelukken pijn doen. En dat wist ik dertig jaar gele
den nog niet. En dus staat tegenwoordig mijn hart
bijna stil als ik in de bocht slip.
De Ronde van Vlaanderen nadert zijn einde. Ik zie
nog juist Andrej Tschmil als winnaar oi>er de streep
komen. Zevenendertig jaar die Tschmil. Ermren ke
rel
derlijk pervers. Althans, de be
woners hielden er geen vrijzin
nigere opvattingen op na dan
de overige Romeinen, aldus Lis
ta. „Pompéi was een stad op
het platteland, met een grote
middenklasse, die zich niet we
zenlijk onderscheidde van Ro
me."
Moormann is het met haar
eens. „Seks maakte deel uit van
het leven, de Romeinen waren
er niet benauwd voor. Ze be
schouwden het als een manier
om je te ontspannen, evenals
eten en drinken."
De uitbarsting van de Vesuvius
maakte geen einde aan de vrije
cultuur in Latium, vertelt Lista.
„De eerste christenen zijn daar
evenmin schuldig aan, want
onder keizer Constantijn be
stond dit allemaal nog. De
breuk kwam pas rond 1000,
toen op een concilie de schei
ding tussen lichaam en ziel offi
cieel werd afgekondigd. Met al
le gevolgen van dien." Alles wat
vies en voos was, werd door de
kerk aan het lichaam gebakken,
terwijl 'de ziel' drager werd van
zuivere neigingen.
Niet verwonderlijk dus dat de
nalatenschap van de Pompeja
nen, die vanaf de zestiende
eeuw bij stukjes en beetjes
werd opgegraven, eeuwenlang
een bestaan in de schaduw
leidde. Notabene een kardinaal,
Stefano Borgia, legde in de ach-
tiende eeuw de basis van de
collectie, die later in handen
kwam van de koning van Na
pels. Die liet het publiek ruim
hartig toe, totdat zijn reeds ge-
noem'de dochter ingreep. Later
kregen alleen ingewijden de
voorwerpen te zien. Napels ste
vent nu af op een gebeurtenis
van wereldbelang. Straks blijkt
dat niet de asregen van de
Vesuvius, maai- de burgerlijke
moraal het ware karakter van
Pompei' eeuwenlang heeft toe
gedekt.
NAPELS KEES VAN DER LINDEN
durfde de vrouw r
te stappen.
