'Gegrepen door muziek waarin de bijbel klinl
I
Voorzichtig omspringen met bijbelteksten
Geloof Samenleving
ZATERDAG 8 APRIL 2000
-E
VANDAAG
Christus, zou volgens Japanse boeddhisten Sid-
dharta Gautama zijn geboren, beter bekend als
Boeddha. Gautama's vader, Sjuddhodhana,
was vorst van Kapilavastu in Magadha (Noordoost-Indië).
Zijn moeder, Maya, stierf volgens de overlevering zeven da
gen na haar zoons geboorte. Hij kwam ter wereld in het
woud Lumbini. Bij zijn geboorte droeg hij de 32 gunstige
kentekenen (mahavyanjana) van een groot man. Op hetzelf
de ogenblik werd ook zijn latere vrouw geboren. Van zijn
jeugd is weinig bekend; slechts verdichtselen zijn overgele
verd. Zo zou hij op school zelfs zijn leermeesters in wijsheid
overtroffen hebben. Hij huwde met Yasjodhara en had een
zoon, die Rahula werd genoemd. Hij leidde tot zijn 29ste
jaar een gelukkig leven aan het hof. Daarna ging hij ontdek
ken waar het lijden vandaan kwam, wat uiteindelijk leidde
tot zijn verlichting.
Op 8 april 1816 overleed de heilige Julia Billiart, een verlam
de mystica die vluchtte naar Amiens tijdens de Franse revo
lutie. Ze stichtte een congregatie voor de opvoeding en
genas van haar ziekten.
Vandaag, 885 jaar geleden, op 9 april 715, stierf
paus Constantinus I, die veel te stellen had
met de Byzantijnse keizer Justinianus II, bijge
naamd Rhinotmetus (met de afgesneden neus)
Door de ruzie tussen Constantinus I en Justi
nianus, verbreedde de kloof tussen Byzantium en Rome.
Het schrikbewind van de keizer leidde in 695 tot een op
stand, waardoor hij werd afgezet; zijn neus werd afgesne
den en hij werd naar Cherson verbannen. In 705 keerde hij
met de hulp van de Chazaren en de Bulgaren terug op de
troon en voerde een krankzinnige wraakpolitiek. Uiteinde
lijk trok Justinianus II toch aan het kortste eind. Hij werd
onthoofd.
Vandaag wordt ook de heilige Maria van Klopas vereerd. Zij
zou één van de drie Maria's zijn geweest die aan de voet van
het kruis van Christus stonden.
Schuilkelder kathedraal uitgegraven
beliing Een schuilkelder voor de rooms-katholieke Dong-
tang-kathedraal in Beijing wordt uitgegraven en volgestort.
De schuilkelder, in de jaren zestig gebouwd met honderden
andere uit angst voor aanvallen van de Sovjet-Unie, moet
verdwijnen, omdat voor de kathedraal een nieuw plein en
een vijver worden aangelegd. foto ap
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Alkmaar (SoW). P. Verhoeff te Halle (SoW).
Aangenomen: naar Oene, A.J. van den Herik te Moordrecht; naar
Oostvoorne, H.G. Haandrlkman te Ammerstol.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Boskoop, te Klaaswaal, te Leerdam, te Ouddorp, te
Rotterdam-Zuid, te Spijkenisse/Hoogvliet, te Westkapelle: G. Cle
ments te Eist; te Randburg (Zuid-Afrika), F. Mulder te Scherpen-
zeel.
OUD GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Lienden, T. Klok te Urk.
Centrum voor kerkzang 50 jaar
utrecht gpd
Tekst en muziek moeten een
eenheid vormen in de ere
dienst. En dan moeten beide
ook nog eens van een goed ni
veau zijn. Dat is het uitgangs
punt van de stichting Centrum
voor de Kerkzang, die vandaag
in Amersfoort haar vijftigjarig
bestaan viert. Bij de stichting is
het merendeel van de cantorij-
en en dirigenten in Nederland
aangesloten.
Heb je het over muziek die
aan de genoemde eisen vol
doet, dan heb je het natuurlijk
over Bach. Maar er is meer dan
Bach. Veel meer. „We geven zo
wel oude als nieuwe muziek
uit", zegt het Amersfoortse be
stuurslid Anje de Heer, tevens
kerkmusicus en muziekjourna-
liste. „Onder de leden zijn
mensen die met eigen werk ko
men. Ook worden er componis
ten gevraagd. We hebben een
breed aanbod."
Ter gelegenheid van het jubi
leum is onder meer een uitgave
verschenen met motetten van
Melchior Franck uit 1623, met
teksten in een moderne Neder
landse vertaling. Maar het jubi
leum heeft ook geleid tot he
dendaagse uitgaven. Daan
Manneke en zijn leerling Wil-
bert Bulsink hebben ook nieu
we composities het licht doen
zien. „Er wordt ook steeds naar
nieuwe vormen gezocht. Maar
het moet wel een binding met
liturgie hebben. En het moet
natuurlijk niet al te moeilijk
jit
:el)ie
Ti
zijn, want de meeste cantorijen
zijn amateur-koren," zegt De
Heer.
Het uitgeven van meerstem
mige muziek die door cantorij
en gezongen kan worden is een
van de hoofddoelen van het
Centrum voor de Kerkzang.
„Kerkmusici zijn allemaal idea
listen," zegt De Heer. „Het zijn
allemaal mensen die gegrepen
worden door kerkmuziek, door
muziek die klinkt in een kerke
lijke context, muziek waarin de
bijbel tot klinken komt. Er zit
ook een sterke religieuze gedre
venheid in."
Ook voor kindercantorijen is
er een groeiende belangstelling.
„Dat begint nu echt te komen.
In Drenthe organiseren we jaar
lijks een weekend voor kinde
ren. Het is een stevig program
ma met koorrepetities, maar
ook met ontspanning. Zondag
ochtend zingen ze dan in een
viering en 's middags geven ze
een concertje."
Het tweede hoofddoel van
het Centrum voor de Kerkzang
is het regiowerk. In regio's in
het hele land worden kerkmid-
dagen op touw gezet waarin
cantorijen uit dat gebied bij el
kaar komen en zingen. „Zo ma
ken ze kennis met andere tradi
ties, andere kleuren, een andere
nestgeur. Dat is heel boeiend
en ook een hele leuke kant aan
ons werk," vertelt De Heer.
Vast onderdeel van het werk
van de stichting is een jaarlijkse
studiedag rond een bepaald
thema. Zo is de Russisch-ortho-
doxe kerkmuziek e<
de orde geweest, a df
onderwerp 'spiriti |e
het zingen' en 'ir'
zingen met de gemi
Het Centrum vot^f
zang is indertijd o
de golven van de
aandacht voor litutjvij
muziek. Aanvankt
stichting puur
maar in de loop de
de interkerkelijkheii
de gedaan.
„Veel cantorijen 2
ren zestig en zevei
grond gekomen. I
steeds nieuwe kerl
die moesten woi
leerd. Daarin vervul
vullen de cantoriji
langrijke rol in de
aldus De Heer.
Het Centrum vo<
zang viert zijn vijf
staan in de Bergkind
Abraham Kuyperl 0e
Amersfoort. Kerkmi eei
den en verleden st »n
op de jubileumdag 1 ter
en 15.30 uur. Het th
dag is 'oud en nieu
dendaagse compos jjd
aan bod: psalm 118
Leeuw, het eva de
'Christe du Lamm
Daan Manneke en
cum over tekst uit
boek Prediker van 1 mi
sink. Deze werken kv\
gevoerd door de
Cantorij van de Oi
Amsterdam onder
Christiaan Winter.
Rust, reinheid en regelmaat. In de Randstad heeft
een school dit ouderwetse motto weer als leid
draad opgepakt. De school boekt geweldige re
sultaten met kinderen met een leerachterstand.
Reinheid. Het betekende in vroeger jaren vooral
geen vuile nagels, haren gekamd, oren en nek
ook gewassen, geen kapotte kleren en schoenen,
geen vlekken en schoon ondergoed.
In de gebruikelijke Nederlandse bijbelvertalingen
worden de woorden rein en onrein gebruikt als
het gaat om de wetten die verband houden met
voedsel, menstruatie, bevalling, dood, ziektes.
Die vertaling van de He
breeuwse woorden met rein
en onrein zet de moderne
lezer volkomen op het ver
keerde been, want het bij
belse rein en onrein heeft
niets met schoon of vuil te
maken, maar met geschikt
en ongeschikt in rituele zin.
En rituelen hebben, op hun
beurt, alles te maken met
rust en regelmaat. Het leven
op deze aarde doet zich als
chaotisch en onvoorspel
baar aan ons voor. In feite
weten we niet wat de vol
gende paar minuten voor
ons in petto hebben. Na
tuurlijk leven we niet in een
permanente paniek dat er
het volgende moment iets
drastisch in ons leven zal
veranderen, dat zou on
draaglijk zijn, maar de spiri
tuele leermeesters dringen
er niet voor niets op aan te
leven alsof ons leven ieder
moment voorbij kan zijn.
De bijbel gaat uit van de ver
onderstelling dat het leven
CQ
I
weliswaar onvoorspelbaar kan lijken, maar dat
God wel alles geregeld heeft. Alles in Gods uni
versum is geordend. De rituelen moeten het gat
dichten tussen het schijnbare ongeordende leven
zoals wij dat ervaren en de blijkbare Goddelijke
orde waar de bijbel van uit gaat.
Die orde is geen mechanische
orde. De mens en de menselijke
samenleving is geen klok, geen
uurwerk. De orde is een relatio
nele. Ze ontstaat (of blijft uit)
dankzij de relatie tussen God en
mens. God geeft aan wat de
voorschriften zijn en verbindt
daaraan zegen of vloek. De ritue
len hebben zowel tot doel de or
de te creëren als de orde te her
stellen als die verstoord is gewor
den.
Vorige week kwamen de voedsel-
wetten aan bod die in het elfde
hoofdstuk van Leviticus worden
genoemd. Wat is geschikt en on
geschikt voor consumptie, welk
voedsel is geschikt en ongeschikt
om als offer te dienen? De voed-
selwetten zijn uitgebreider dan in Leviticus 11
worden opgesomd. Verspreid over de vijf eerste
bijbelboeken zijn de rest van de voedselwetten te
vinden.
Naast de geoorloofde en ongeloofde dieren, is er
ook de regel dat melkproducten en vleesproduc
ten niet tegelijkertijd mogen worden gegeten. Er
is de regel dat geen bloed mag worden genuttigd,
wat betekent dat dieren zo moeten worden ge
slacht dat het bloed er onmiddellijk uit kan lo
pen. (Wild dat is doodgeschoten, is dus ongeoor
loofd voor consumptie. Een geoorloofd dier dat
verkeerd is geslacht, wordt alsnog ongeoorloofd).
Bevruchte eieren mogen niet worden gegeten,
vanwege het bloed dat er in zit. Levende dieren
mogen niet worden gegeten. Men mag ook niet
een poot of vleugel of een ander deel eten dat is
losgerukt van een levend beest.
Ten aanzien van planten en vruchten zijn er ook
regels. Het land moet eens per zeven jaar een
jaar ongemoeid gelaten worden. De producten
van het land uit dat jaar mo
gen niet worden gegeten. Het
zelfde geldt voor de vruchten
van een boom. Het geheel van
de voedselwetten is fijnmazi
ger uitgewerkt, maar dit zijn de
belangrijkste regels.
In de hoofdstukken van deze
week, het twaalfde en het der
tiende hoofdstuk van Leviti
cus, gaat het weer over rein en
onrein. Dit keer gaat het over
vrouwen die bevallen zijn van
een kind, over mensen met
huidaandoeningen en over
kleding en huismuren met uit
slag. In alle gevallen zet het
woord rein/onrein ons weer op
het verkeerde been, net als
met de voedselwetten.
Een vrouw die een zoon heeft
gebaard, is zeven dagen onrein en 33 dagen in
een 'toestand van bloedzuiverheid'. Als ze een
dochter heeft gebaard blijft ze twee weken onrein
en 66 dagen in een 'toestand van bloedzuiver
heid'. Volgens commentator Maimonides wil het
alleen maar zeggen dat ze zich zeven dagen dan
wel twee weken moet onthouden van geslachts
gemeenschap. Als de periodes van bloedzuiver
heid voorbij zijn, moet ze een offer brengen.
Het is ontzettend gemakkelijk te veronderstellen
dat de mens drieduizend jaar geleden doodsbang
was voor het bloed dat bij de bevalling vrijkomt
en daarom deze onthoudingsperiodes heeft inge
steld. De Grieken wisten een paar eeuwen voor
de gebruikelijke jaartelling al dat de aarde om
haar as draait en dat de planeten om de zon
Ih
ik I
draaien. Kennis die Europa pas 15O0flcl
verwierf. En ze kenden ook anticonce,el
om zouden de mensen die in bijbelse ort
den niet ook hebben geweten dat blo '1(
het leven zelf is, anderzijds drager vai e
Het offer om rein te worden, is niet bilar
de nieuwe moeder van een vuil perso 'k
schoon persoon te veranderen, maar
waarmee wordt teruggekeerd naar de
ke orde.
In hoofdstuk dertien wordt uitgebreicet
over de rein- en onreinheid van lijdei ar
at, huidslag. Wat tzaarat precies voor
is, is onduidelijk. William Plaut stelt d
lende artsen zich erover hebben gebi
ken dat er een veelvoud van ziekten
doeld: eczeem, psoriasis, impetigo,
pra en lucoderma. Sommige van de
niet besmettelijk, sommigen een bei
heel erg.
Sinds de bijbel in het Grieks werd vei
rampzalige vertaling melaatsheid gel
tzaarat. Rampzalig omdat het melaat
pralijders, tot verstotenen heeft gem;
Nu is het goed mogelijk dat ook zon<
taalfout lepralijders in een maatsch;
ment zouden zijn gedrongen - per sl<
ning gebeurt dat ook met Aidspatiëi
lepra als ziekte zo misvormend zijn
angsten oproept - maar de vertaalfoi
situatie wel verslechterd.
De huidaandoening uit Leviticus 13
gens niet alleen maar melaatsheid /li
want de bijbelse ziekte kan spontaan!
lepra kan dat alleen maar met media
Het geeft nog eens aan hoe voorzicht
beheksten moet worden omgesprong )n
het weet zitten bevallende vrouwen
ders in een verdomhoekje, waar niet
niet, maar waarin niemand hoort ten
men.
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met zaterdag.
Noorwegen:
Perioden met zon en droog. Langs de
westkust bewolkt en miezerig. Maxima
ongeveer 6 graden, in het zuidwesten te
gen de 10 graden.
Zweden:
Flinke zonnige perioden en droog. Maxi
ma ongeveer 6 graden.
Finland:
Meest droog en geregeld zon. In het ui
terste oosten ook wolkenvelden en kans
op een bui Maxima ongeveer 3 graden.
Oenemarken:
Zaterdag enkele wolkenvelden, maar
meest droog. Verder zonnige perioden.
Maxima rond 9 graden.
Engeland, Schotland, Wales, Ierland:
Zaterdag wolkenvelden en kans op een
bui. Zondag geregeld zon en meest
droog. Maxima rond 11 graden.
België en Luxemburg:
Af en toe zon, maar op de meeste plaat
sen droog. Middagtemperatuur rond 12
graden
Noord- en Midden-Frankrijk:
Wolkenvelden, maar ook geregeld zon.
Waarschijnlijk droog Maxima ongeveer
14 graden
Zuid-Frankrijk:
Zaterdag droog en flinke zonnige perio
den. zondag veel meer bewolking en vlak
aan zee kans op een bui. Maxima rond
17 graden.
Spanje:
Overwegend veel wolken en vooral zater
dag enkele stevige regen- of onweersbui
en. Maxima van 16 graden langs de Golf
van Biskaje tot ongeveer 22 graden in
het zuiden.
Portugal:
Overwegend bewolkt en buiig, soms ook
met onweer. Maxima van 15 graden in
het noordwesten tot 20 in het zuiden.
Zondag in het noordwesten iets warmer.
Mallorca, Ibiza, Menorca:
Snel toenemende bewolking, gevolgd
door enkele stevige regen- en onweers
buien. Soms ook veel wind. Maxima rond
17 graden.
Marokko:
Tamelijk veel bewolking en enkele bui
en. Zondag droger en af en toe zon.
Maxima rond 20 graden.
Madeira:
Half tot zwaar bewolkt en een. enkele
buien. Zondag waarschijnlijk droog.
Maxima rond 17 graden.
Canarische Eilanden:
Veranderlijke bewolking en vooral zater
dag enkele regen- of onweersbuien.
Maxima rond 21 graden
Duitsland:
Flinke perioden met zon, maar in het
oosten ook wolkenvelden Zaterdag
avond en een deel van de zondag ook el
ders meer bewolking en kleine kans op
wat regen Maxima tussen 9 en 13 gra
den
Oostenrijk:
Perioden met zon en vrijwel overal droog.
Maxima in de dalen ongeveer 12 graden,
in het zuiden iets warmer
Zojuist vloog Superman
hier in Warner Bros. Movie World
nog voorbij. Morgen zijn we in
Madeira. Kijk Vakantie-TV elke
dag op SBS6!
Ynkmïfle
Zwitserland:
Droog en geregeld zon. Zondag in het
westen meer bewolking, maar waar
schijnlijk nog droog. Maxima meest tus
sen 13 in het noorden en 17 graden in
het zuiden.
Polen:
Vooral in het midden en oosten perioden
met zon, maar zondag ook daar wolken
velden Op de meeste plaatsen droog.
Middagtemperatuur rond 8 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Perioden met zon en vrijwel overal droog.
Maxima rond 11 graden.
Italië:
Droog en veel zonneschijn. Zondag van
het westen uit toenemende bewolking
gevolgd door enkele stevige regen- en
onweersbuien. Middagtemperatuur tus
sen 16 en 19 graden.
Corsica en Sardinië:
Eerst nog veel zon, maar in de loop van
zaterdag toenemende bewolking, ge
volgd door stevige regen- en onweersbui
en. Vooral zondag veel wind uit het oos
ten. Maxima ongeveer 18 graden.
Griekenland en Kreta:
Geregeld zon en vrijwel overal droog.
Maxima tussen 15 en 18 graden
Malta:
Droog weer met aardig wat zon, maar ge
leidelijk wel meer sluierbewolking. Mid
dagtemperatuur oplopend tot iets boven
de 20 graden.
Turkije en Cyprus:
Geregeld zon en op de meeste plaatsen
droog. Middagtemperatuur dalend naar
12 graden op de Dardanellen en 15 el
ders langs de kust
ZONDAG 9 APRIL 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 06.56 Zon onder 20.26
Maan op 09.57 Maanonder01.ll
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 07.42 20.07 07.15 «19.40
Laag 03.10 15.24 02.51 15.05
MAANDAG 10 APRIL 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 06.54 Zon onder 20.28
Maan op 10.47 Maan onder02.22
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 08.25 20.59 07 58 - 20.32
Laag 03.56 16.04 03.37 15 45
Weerrapporten 070420 u
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissmgen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Barcelona
Boedapest
licht bew
licht bew.
licht bew.
licht bew.
onbewolkt
regen
hall bew.
half bew
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Luxemburg
Madrid
8 1 0.0
12 -3 0.0
14 12 00
14 -2 00
11 6 0.0
25 16 0.0
20 12 0 0
16 4 0.0
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
licht bew zo 4
zwaar bew o3
licht bew w 2
bewolkt
onweer
warmtefront
regen
opklaringen
cf&\ sneeuw
hagel
f koufront
lagedruk
mist
zonnig
windrichting
19 temperatuur
hogedruk
luchtdruk in
-100°-hecto pascal
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071 -512
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
A. Maandag, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
■>4-
TELEFAX
Advertenties: 071- 5323
Familieberichten: 023-5
023- 5320 216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071- 531
ADVERTENT
Maandag t/m vrijdag van 8
071- 5356 230
RUBRIEKSADVER1
Maandag t/m vrijdag v;
071-5143 545
ABONNEMEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per halfjaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtig 1
het automatisch afschrijven vi
abonnements- geld, ontvangt
betaling.
VERZENDING PD
Voor abonnementen die per p 1 1
worden verzonden geldt een I I
aan portokosten per verschijnt ""1
LEIDSCH DAGBLAD OP C N
Voor mensen die moeilijk Ie -
hebben of blind zijn (of een
leeshandicap hebben), is e«
van het regionale nieuws u
Dagblad op geluidscassette
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken U
Auteursrechten vood
Dagbladuitgeverij
1 0.0
1 0.0
1 0.0
Warschau licht bew
Wenen regenbui
Zurich halt bew
Bangkok hall bew
Buenos Aires zwaar bew
Casablanca zwaar bew.
Johannesburg half bew.
Los Angeles zwaar bew
8 0 0.0
12 2 00
12 -1 0.0
37 28 0.0
21 18 55.0
25 16 0.0
15 12 0.0
17 13 0.0
ZIEKENHUI
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezc
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendien!
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
19 9 0.0 Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
10 2 00 Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
25 16 0.0
22 11 0.0
21 17 0.0
20 11 0.0
8 0 0.0
