Kritiek Schroder op Kohl
Opmerkelijke openheid van Albert II
Einstein is persoon van de eeuw
Bellen naar
de Verenigde Staten
nu!7ct/min.
Buitenland
Afgezette president Ivoorkust gevlucht
Geweld Ambon
eist 37 levens
hovacEen groep zieke en bejaarde Serviërs is zaterdag ge-
:ht uit de door Nederlandse KFOR-militairen beschermde
Orahovac in Kosovo. De Serviërs voelden zich niet langer
ig in de stad. waar tevens geen voorzieningen zouden zijn.
exodus kwam op gang na berichten over een nieuwe bom-
slag op etnische Serviërs op vrijdagavond. De Serviërs wor-
i al sinds het vertrek van de Joegoslavische autoriteiten uit
ovo bedreigd door militanten onder de etnisch-Albanesè
erderheid. Het konvooi van 46 mensen werd begeleid door
i tairen van KFOR.
Igië bant mobiel bellen in auto
isel» België verbiedt het gebruik van de gewone gsm in de
Alleen bellen met een zogenaamde 'handsffee-set' zal nog
den toegestaan. De maatregel moet de veiligheid op de weg
orderen. De Belgische regering loopt met haar plan voorop
iuropa. In Nederland dringen verkeersveiligheidsorganisa-
al geruime tijd aan op een verbod voor automobilisten om
t een 'mobiel' te bellen, maar tot concrete plannen van rege-
jszijde is het nog niet gekomen. De maatregel wordt in Bel-
vermoedelijk medio 2000 van kracht. Consumentenorgani-
es juichen het gisteren gepresenteerde plan van de Belgi-
e verkeersminister Durant toe. Uit onderzoek blijkt dat een
uffeur die belt vaak tientallen seconden lang niet meer met
aandacht bij het verkeer is. Na afloop van het telefoonge-
ek weet dc automobilist zich niets te herinneren van de ge
seerde verkeersborden.
genten gewond bij explosie Kaapstad
pst ad Zeven politieagenten zijn vrijdagavond gewond ge
kt door een bomexplosie voor een restaurant in het Zuid-
ikaanse Kaapstad. Twee agenten zouden in kritieke toestand
ir een ziekenhuis zijn gebracht, aldus een politiewoordvoer-
Het restaurant, in een toeristenwijk van de stad, was eerder
de avond gesloten na een bommelding. De politie van Kaap-
el sluit niet uit dat de bommelding juist was bedoeld om poli-
igenten naar het restaurant te lokken. In Kaapstad explo-
erden eerder deze maand twee bommen. Bij deze explosies
:en homobar en een pizzarestaurant vielen meer dan vijftig
vonden. In augustus vorig jaar kwamen bij een bomaanslag
tiet restaurant Planet Hollywood in Kaapstad twee mensen
het leven. Tot nu toe is geen van deze aanslagen opgelost.
)litie rukt uit voor speelgoedpistool
ir» Een vrouw met een speelgoedpistool heeft zaterdag de
itserse politie veel werk bezorgd. De vrouw hield voor de
p een speelgoedpistool tegen de slaap van de bestuurder van
auto waarin zij meereed. Een andere automobilist zag het ta-
eel een waarschuwde de politie. Meerdere partouillewagens
ten uit en zetten de achtervolging in. Toen de auto uiteinde
tot stilstand werd gebracht, werd het misverstand duidelijk.
loten kregen tegenstrijdige gegevens
iden» De piloten van de verongelukte vrachtvliegtuig van Ko-
n Air konden met hun instrumentarium in de cockpit niet
de voeten. De informatie die ze kregen was tegenstrijdig, zo
kt uit het beluisteren van de zwarte doos met vluchtgege-
is. De tegenstrijdigheden hadden betrekking op snelheid van
toestel, zijn positie en de mate waarin het hoogte maakte,
woordvoerder van Korean Air sluit niet uit dat de piloten
g hebben geprobeerd om terug te keren. Hij baseert die ver-
derstelling op de liggende positie waarin de Boeing is terug
vonden. Het ongeluk gebeurde woensdag, kort nadat de
eing van het Londense vliegveld Stansted was vertrokken. De
r bemanningsleden kwamen om.
ladivostok kan maar niet kiezen
iDivosTQKDe burgers van Vladivostok in het uiterste oosten
Rusland moeten opnieuw naar de stembus om een nieuwe
neenteraad te kiezen. Ook de zeventiende poging om een
luw bestuur voor de stad te krijgen, is mislukt. De plaatselijke
scommissie bepaalde dat de stemming van 19 december in
chts vijf van de veertien districten geldig is geweest De uit-
g in de overige negen districten is geschrapt, omdat de mees-
iezers de namen van alle kandidaten op het stembiljet heb-
doorgestreept. De burgers van Vladivostok hebben inmid-
s dertien mensen in de gemeenteraad gekozen, maar dat is
t genoeg om hen te kunnen installeren. Wanneer de burgers
or de achttiende keer naar de stembus gaan, is nog niet be-
ald.
ongen doodt vriend met kerstcadeau
mmette Een jongen van twaalf die als kerstgeschenk een
htgeweer had gekregen heeft daar per ongeluk zijn vriendje
ie doodgeschoten. De twee jongens waren op eerste kerstdag
ït het geweer gaan oefenen. Het fatale schot ging af toen de
zitter van het geweer, na zijn schoenveter te hebben vastge-
ïakt, met zijn vinger aan de trekker overeind kwam.
Abidjan Winkeleigenaren uit de Ivoorkust kijken naar de verbrande resten van hun winkel. De winkel werd in brand gestoken na de staatsgreep van afgelopen vrijdag. De toen af
gezette president Henri Konan Bedie is gisteren met een door Frankrijk beschikbaar gestelde helikopter naar Togo gevlucht. Hij kwam 's middags in gezelschap van ongeveer tien
familieleden aan in de hoofdstad Lome. Coupleider Robert Guei wilde zondagmiddag op een persconferentie geen commentaar geven op Bedie's vertrek. Guei, die in 1995 na de
door Bedie gewonnen verkiezingen aan de kant werd geschoven als legerleider, stelde zaterdag een Nationaal Comité van Algemene Redding in, dat het land moet gaan leiden tot
de democratie wordt hersteld. Ivoorkust, waar negentien miljoen mensen wonen, is lange tijd beschouwd als een voorbeeld van stabiliteit in West-Afrika. Met de presidentsverkie
zingen in het vooruitzicht waren de politieke en sociale spanningen de laatste tijd echter toegenomen. Het is voor het eerst sinds het land in 1960 onafhankelijk werd dat er een
staatsgreep is gepleegd. foto epa issouf sanoco
Del Ponte denkt
aan vervolging
NA V O-misdaden
Hoofdaanklaagster Carla Del
Ponte van het Joegoslavië-tri-
bunaal buigt zich over een dos
sier van mogelijke misdaden
van de NAVO tijdens de bom
bardementen op Joegoslavië
eerder dit jaar.
Dit zegt de Zwitserse in een
interview dat gisteren is gepu
bliceerd door de Britse krant
The Observer.
Tijdens de NAVO-bombarde-
menten vielen tientallen bur
gerslachtoffers. Als Del Ponte
tot de conclusie komt dat de
Geneefse Conventies zijn ge
schonden, wil zij de verant
woordelijken, piloten en hun
superieuren, aanklagen.
„Als ik dat niet wou doen,
zou ik niet op de juiste plaats
zitten", aldus Del Ponte. Zij wil
het dossier aandachtig bestu
deren en dan een besluit ne
men. „Ik moet mijn 'job' doen,
want anders ben ik niet onaf
hankelijk, en de onafhankelijk
heid van de hoofdaanklager is
het belangrijkste element."
Eventuele NAVO-misdaden
zijn echter 'niet mijn prioriteit,
want ik heb onderzoeken gaan
de over genocide, over lijken in
massagraven'.
brussel aaarc peeperkorn
correspondent
Opmerkelijke openheid: de ko
ning die zijn kerstboodschap
aangrijpt om het volk - welis
waar in bedekte termen - te ver
tellen over het bestaan van zijn
buitenechtelijke dochter. België
heeft het. De Kersttoespraak '99
van koning Albert II was mis
schien niet meest doorwrochte
maar wel de meest opmerkelij
ke van dit jaar. Openlijk herin
nerde de Belgische vorst aan de
huwelijkscrisis die hij en zijn
vrouw Paola eind jaren zestig
doormaakte. „Die crisisperiode
werd ons onlangs in herinne
ring gebracht", zei de koning
recht in de camera blikkend. Al-
bert verwees daarmee naar de
recente 'onthulling' over het
bestaan van zijn bastaarddoch
ter Delphine. „Daar wensen wij
niet verder op in te gaan: zij be
hoort tot ons privé-leven", on
derstreepte de vorst voor alle
zekerheid het belang van zijn
bekentenis nog maar even.
Kerstmis als feest van het licht
aangrijpen om helderheid te
verschaffen over een seksuele
escapade van weleer. Een roya
le stap die volgens Albert past
in de nieuwe eeuw waarin 'de
communicatietechnieken en de
communicatiemiddelen nog in
grijpender evolueren'. Het af
leggen van de koninklijke be
slotenheid gaat wel iets verder
dan het symbolisch afrukken
van een knellende stropdas.
Als de koning een boekje open
doet, moet het volk op zijn
woorden passen. Zou je den
ken. Zo niet vice-premier Van
den Bossche. Als de kippen was
deze socialist erbij om de nieu
we openheid in te pikken. De
woorden van Albert II zinderde
nog na in de ether of Van den
Bossche analyseerde al dat de
koning hiermee zelf het bestaan
van zijn buitenechtelijke doch
ter had aangeroerd, dat dit zeer
te prijzen was en een blijk van
een nieuwe opstelling van het
koninklijke geslacht der Co-
burgs. En de rest van de vorste
lijke familie? Pas getrouwd en
nog steeds in hun wittebroods
weken zwegen prins Filip en
zijn prinses Mathilde over de
uitlatingen van 'pépé'. Tweede
zoon Laurent deed wel van zich
spreken. Recent nog een tikkel
tje 'depri' en worstelend met
zichzelf en een tv-presentatrice,
verscheen hij nu verkleedt als
Kerstman op de televisie, pal na
de toespraak van zijn vader.
Schaterlachend wurmde de ge
zette Laurent zich in een auto
waarmee hij beloofde soep
rond te brengen bij de minder
bedeelden van Brussel. Al die
openheid en handreikingen
naar het volk, dat belooft wat in
België voor de toekomst.
new york anp-ap
Voor slechts 17 ct/min belt u nu naar familie en vrienden in de Verenigde Staten (excl.
Hawaii en Alaska). En met de nieuwe citytarieven belt u zelfs al voor 15 ct/min naar
New York, Washington D.C., Los Angeles, Boston en San Francisco. Daarnaast zijn ook
de tarieven naar de volgende landen verlaagd: Nederlandse Antillen en Aruba f 1,20 p/min,
Turkije 85 ct/min, Australië en Nieuw-Zeeland 50 ct/min. Deze tarieven gelden dag
en nacht, 7 dagen per week. Voor meer informatie kunt u gratis
bellen met 0800-0402 of kijk op www.tarieven.kpn-telecom.nl
Starttarief: 10 cent per gesprek.
Het Amerikaanse weekblad Time heeft Al-
bert Einstein uitgeroepen tot persoon van
de eeuw. Einstein is één van de grootste fy
sici die ooit heeft geleefd en is vooral be
kend van zijn relativiteitstheorie. Hij wordt
op de ranglijst van Time gevolgd door de
voormalige Amerikaanse president Frank
lin Roosevelt en Indische volksleider Ma-
hatma Gandhi.
„Wanneer we 100 jaar terugkijken, herin
neren we ons de strijd voor vrijheid en de
strijd voor de burgerrechten, maar bovenal
realiseren we ons hoe wetenschap en tech
nologie onze wereld veranderden", ver
klaarde Time's Walter Isaacson de keuze
voor Einstein. Einstein wordt geroemd van
wege zijn theorieën over ruimte, tijd en
massa en door zijn onderzoeken over het
atoom en het universum. Volgens het blad
staat zijn werk symbool voor de technische
vooruitgang die deze eeuw heeft gebracht.
De relativiteitstheorie bracht een totale
omwenteling teweeg in de fysica, maar had
ook daarbpiten grote invloed.
„De wereld is de afgelopen jaar meer ver
anderd dan in welke eeuw dan ook. Daar
liggen niet zozeer politieke of economische
oorzaken aan ten grondslag, maar techno
logische. Nieuwe technologieën kwamen
voort uit de vooruitgang in de basisweten
schap", zo schrijft fysicus Stephen Haw
king in een begeleidend essay.
Einstein werd in 1879 in Duitsland gebo
ren. Hij studeerde elektrotechniek in Zü-
rich en werd later hoogleraar fysica in Ber
lijn. Hij heeft ook in Leiden lesgegeven als
buitengewoon hoogleraar. Hij raakte vooral
bekend door zijn relativiteitstheorie. De
theorie legde de basis voor spectaculaire
technologische ontwikkelingen en observa
ties op veel terreinen, waaronder de zwaar-
WC
tekracht, de studie van de kosmos en de
kernsplijting. Hij won in 1921 de Nobelprijs
voor de natuurkunde.
In 1933 deed Einstein, die van joodse af
komst was, afstand van zijn Duitse staats
burgerschap en vestigde zich in de Ver
enigde Staten, waar hij in Princeton hoog
leraar werd in de theoretische fysica. Aan
het begin van de Tweede Wereldoorlog
schreef Einstein op verzoek van enkele
Amerikaanse fysici een brief aan president
Roosevelt, waarin hij wees op de mogelijk
heid van kernsplijting voor het maken van
een militair wapen. Dit werd de aanleiding
voor de ontwikkeling van de kernbom. Na
dat de Amerikanen in 1945 twee atoom
bommen op Japan hadden gegooid werd
Einstein een militant voorvechter van de
internationale vrede.Als ik het had gewe
ten, had ik ervoor gekozen slotenmaker te
worden." Einstein stierfin 1955.
De verkiezing van Einstein tot persoon van
(le eeuw heen een eind gemaakt aan de
pijnlijke publieke verkiezing van Time. Het
tijdschrift had zijn lezers de mogelijkheid
geboden om op het internet op een per
soon te stemmen. In eerste instantie leek
Adolf Hitler die verkiezing ruim te gaan
winnen. Joodse belangenorganisaties kwa
men in actie en stemden massaal op de
vermoorde Israëlische premier Rabin. Dat
bracht de Amerikaanse lezers er weer toe
om op hun held Elvis Presley te stemmen.
Presley won uiteindelijk de verkiezing,
maar de redactie van Time heeft bepaald
dat Albert Einstein, die door het publiek op
een vijfde plaats was gekozen, de persoon
van de eeuw moest worden.
Jaap van Borssum Buisman (80). oud-con
servator van Teylers Museum in Haarlem,
ontmoette Einstein in zijn kinderjaren. Zijn
vader, die in het museum dezelfde functie
vervulde, kreeg de natuurwetenschapper
begin jaren twintig op bezoek. Einstein was
naar Haarlem gekomen voor een ontmoe
ting met professor Lorentz, die in Teylers
Museum een klein laboratorium met een
paar medewerkers had. In de zitkamer van
de conservatorwoning aan de Damstraat
dronken de mannen een kopje koffie. Van
Borssum Buisman: ,,Ik was heel klein, ik
denk een jaar of vijf, zes, ik heb dit alleen
maar uit overlevering. Ik was te klein om te
beseffen wat er aan de hand was." De uit
verkiezing van Einstein tot man van de
eeuw, vindt hij zeer terecht. „Want hij had
een geloofsovertuiging. Hij zag wetenschap
en geloof niet als een tegenstelling, maar
hij vond dat het een voortvloeide uit het
ander. De grote raadselen weten we niet,
zei hij, daar blijven we naar op zoek."
den Falun Gong veroordeeld
Vier leiders van de verboden Falun Gong-sekte zijn gis-
n in Peking veroordeeld tot gevangenisstraffen van zeven tot
ttien jaar. De vier werden 20 juli gearresteerd. Zij zouden de
testacties van april hebben geleid waarbij 10.000 aanhangers
Falun Gong in het centrum van Peking erkenning van hun
tdienst eisten. Deze actie leidde ertoe dat de regering de be
ing in juli verbood. De zwaarste straf van achttien jaar ging
de 59-jarige Li Chang, die werkzaam is geweest op het mi-
erie van openbare veiligheid. In die functie zou hij op on-
tige wijze in het bezit zijn gekomen van staatsgeheimen over
erdrukking van de sekte. Hij zou de gegevens vervolgens
ben doorgespeeld.
ibble-telescoop weer in de ruimte
ston» De ruimtetelescoop Hubble is gisteren na reparatie
r de bemanning van het Amerikaanse ruimteveer Discovery
r in de ruimte uitgezet. De Hubble werd afgelopen dinsdag
i de ruimte geplukt en door middel van een robotarm in het
chtruim van het ruimteveer verankerd. Daar brachten be-
mingsleden tijdens verschillende ruimtewandelingen onder
er nieuwe een nieuwe computer, een nieuwe radiozender en
jeterde accu's aan. Door stabiliteitsproblemen functioneer-
le telescoop sinds half november niet meer. Over twee we-
moet blijken of de reparaties aan het negen jaar oude ruim-
jservatorium afdoende zijn geweest.
rviërs verlaten Orahovac
Bondskanselier Schroder heeft voor het eerst openlijk
kritiek geleverd op zijn voorganger Kohl voor diens rol in
de CDU-zwartgeldaffaire. De christen-democraten zelf
raken steeds meer verdeeld over de manier waarop zij
met hun erevoorzitter moeten omgaan.
Schroder verweet Kohl afgelo
pen weekeinde 'bijzonder ge
vaarlijke opvattingen over het
functioneren van de staat'. Hij
reageerde op de weigering van
Kohl om namen te noemen van
geldverstrekkers die de CDU-
partijkas spekten. Volgens de
wet is Kohl dat verplicht. Maar
hij wijst op het erewoord dat hij
heeft gegeven: persoonlijke re
laties zijn voor hem belangrij
ker dan juridische formulerin
gen, zei de kanselier in èën in
terview met de krant Bild am
Sonntag.
Volgens Schroder plaatst
Kohl zich boven de wetten van
het land. „Dat is in een demo
cratie niet toegestaan, en al he
lemaal niet voor een kanselier.
Anders kun je ook niet meer
venvachten dat mensen de wet
ten naleven." Er is grote schade
ontstaan, 'in de eerst plaats
voor Helmut Kohl zelf, voor zijn
aanzien en voor zijn partij'. Uit
eindelijk kan het tot een alge
mene lusteloosheid jegens de
politiek leiden, stelde de SPD-
regeringsleider.
Hij denkt dat de lange ambts
termijn van Kohl. zestien jaar.
mede een rol speelt in de affai
re: „Je raakt het gevoel kwijt
voor wat kan en wat niet kan."
Een regeerperiode van acht tot
tien jaar is volgens de huidige
kanselier een goede maat.
Schroder hield zich de afgelo
pen weken in met commentaar
op de CDU-affaire. Wel bekriti
seerde hij de opvattingen van
andere SPD-ers om Kohl des
noods op te sluiten om hem tot
een onthulling van namen te
dwingen.
Ondertussen lijkt de CDU
zich op te splitsen in een kamp
voor en een kamp tegen Kohl.
Na de aanvallen op de erevoor
zitter werd tijdens de kerstda
gen de kritiek op leden die zich
van Kohl willen emanciperen
steeds luider. In de krant Welt
am Sonntag waarschuwt het
bestuurslid Vaatz partijgenoten
ervoor door te schieten. Hij
herinneert aan de rol die de ex-
kanselier voor de Europese
eenwording speelde.
Zijn offensief lijkt vooral ge
richt tegen de secretaris-gene
raal van de partij. Angela Mer
kel. Zij verweet Kohl vorige
week een patriarchale leiders
stijl. Volgens haar moet het af
gelopen zijn met de invloed van
de langjarige voorzitter op de
christen-democratiche partij.
(NDAG 27 DECEMBER 1999
AFP Agence F«»nce Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur CPD Geassocieerde Pers Diensten RTR Reuters
ambon ap
In Ambon op het gelijknamige
Indonesische eiland zijn van
daag zeker 37 doden gevallen
bij gevechten tussen christenen
en moslims. De belangrijkste
kerk van de stad, de Silokerk, en
een moskee werden in brand
gestoken.
Het geweld brak gisteravond
uit in het^ centrum, nadat een
moslim-voetganger was aange
reden door een bus die werd
bestuurd door een christen. In
een poging de strijdende partij
en te scheiden richtten mari
niers prikkeldraadversperrin
gen op, maar de menigten wis
ten elkaar desondanks te berei
ken, waarop de mariniers het
vuur openden. Behalve de Silo-
kerk en een nabijgelegen mos
kee stonden tientallen winkels
in brand.
Een arts in het Al Fatah zie
kenhuis in de moslimwijk zei
dat daar in de loop van de
nacht en ochtend 25 doden wa
ren binnengebracht. Een Ame
rikaanse hulpverlener, Brian
Murphy, zei twee doden te heb
ben gezien in het Baktirahayu
ziekenhuis in de christelijke
wijk. Tien andere doden waren
•naar verluidt naar het Haulusy
ziekenhuis gebracht. Murphy
zei dat de militairen meermalen
op de menigte hadden gevuurd.
Naar verluidt zijn tientallen
mensen gewond geraakt. Aan
vankelijk werden vandaag over
en weer nog schoten gelost,
maar de toestand was aanmer
kelijk rustiger geworden.
Dit jaar zijn bij sektarisch ge
weld op de Molukken al onge
veer 750 doden gevallen. Een
oproep van president Abdur
rahman Wahid, die Ambon op
12 december bezocht, om de
vrede te bewaren en tolerantie
te betrachten, heeft het geweld
niet kunnen stoppen.
Russen bereiken
centrum Grozny
MOSKOU AFP-Rtr
Pro-Russische Tsjetsjeense mi
lities hebben gistermiddag het
centrum van de Tsjetsjeense
hoofdstad Grozny bereikt. Dit is
bekendgemaakt door het pers
bureau Interfax. Dat beroept
zich op de leider van de para
militairen, Bislan Gantamirov,
die zich aan de kant van het
Russische leger heeft ge
schaard.
Gantamirov zei dat zijn mili
ties het gebied rond de 'Dom
Petsjati' hebben bereikt, de
voormalige centrale redactie
van de lokale krant.
In Grozny zouden zo'n acht
honderd pro-Russische Tsje-
tsjenen vechten tegen anti-Rus
sische Tsjetsjeense rebellen. De
milities vormen de voorhoede
van het Russische leger, dat za
terdag een grootschalig offen
sief tegen Grozny inzette.
Het televisiestation ORT
meldde eerder dat de mos
limstrijders in Grozny geen dui
delijke verdedigingslinie heb
ben. Alleen de strategisch be
langrijke pleinen en kruispun
ten worden tot het uiterste ver
dedigd.
Israël laat na tien
jaar vijf Libanese
gijzelaars vrij
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
Israël heeft gisteren, in het
diepste geheim, vijf aanhangers
van de Hezbollah vrijgelaten.
Het hield de vijf al meer dan
tien jaar in gijzeling. Ze zijn
vanochtend met een vliegtuig
van de Duitse maatschappij
Lufthansa in Beiroet aangeko
men. De Duitse regering neeft
bij hun vrijlating bemiddeld.
De Hezbollah, de Libanese is
lamitische verzetsbeweging,
ontkent dat ze voor de vrijlating
van de gijzelaars een prijs heeft
betaald. De vijf mannen maak
ten deel uit van een groep van
21 Libanezen die in Israël wor
den vast gehouden als 'wissel
geld' voor de vrijlating van
luchtmacht-navigator Ron
Arad. Van Arad, wiens Phan-
tom-straaljager in 1986 boven
Libanon verongelukte, is be
kend dat hij gevangen is geno
men door plaatselijke milities.
Daarna is hij waarschijnlijk
naar Iran overgebracht. Het is
niet duidelijk of hij nog leeft.
Israël heeft niet bekend ge
maakt waarom het de vijf Liba
nezen heeft vrijgelaten, maar in
de media wordt de stap om
schreven als een gebaar aan Li
banon en Syrië. Op 3 januari
praten Israëlische en Syrische
delegaties verder over het slui
ten van een vredesverdrag.
Duitsland heeft in het verle
den vaker bemiddeld tussen Is
raël en Libanese organisaties
over de vrijlating van gevange
nen en gijzelaars. Het heeft ook
pogingen ondernomen om via
Iran meer te weten te komen
over het lot van Ron Arad, maar
de Iraniërs houden vol dat ze
van niets weten.
