Cultuur Kunst
Stralende hoogtepunten varen af
en aan in Weihnachtsoratorium
Kerst in de Hooglandse
loofdsponsor blijft bij
ïlmfestival Rotterdam
Grover Washington Jr. overleden
'All you need is love' luidt eeuw uit
ntroerend
rstconcert
Muzikale reis door de
eeuw geinig visitekaartje
Lift uit Abeltje in de aanbieding
NDAG 20 DECEMBER 1999
15
dith Piaf zangeres van de eeuw
H5_i Voor de Fransen is Edith Piaf de beste zangeres die de
ntigste eeuw heeft voortgebracht. Dat blijkt uit een enquête
ihet blad Le Parisien en de publieke zender La Cinquième.
de ondervraagden gaf 54 procent zijn stem aan de in 1963
■rieden Piaf, onder meer bekend van 'Non, je ne regrette rien'
"Mon Légionnaire'. Op de tweede plaats eindigde Céline Di-
gevolgd door operazangeres Maria Callas.
e Engelenbak viert jubileumfeestje
[TtRDAMDe Engelenbak bestaat volgend jaar 25 jaar. Het
ater in het Amsterdamse straatje De Nes is vooral bekend
ihet open podium voor amateurtheatermakers, de Open
i Om het jubileum te vieren geeft het gelegenheidsduo
oul Heertje en Sanne Wallis de Vries een optreden in de
ien Bak van dinsdag 29 februari, de eerste schrikkeldag van
[nieuwe millennium. In mei brengt De Engelenbak een
mmage aan schrijver/dichter Willem Wilmink.
oncert Puff Daddy in Ahoy
rtRDAM De populaire Amerikaanse hip hop en R&B artiest
Daddy geeft 30 maart een show in Ahoy' Rotterdam. Hij
dt ondersteund door de groep The Family. Puff Daddy staat
imenteel hoog genoteerd in de Nederlandse hitlijsten met
tisfy You', een duet met de al even populaire R&B zanger R.
ly. Sean Puffy Combs, de echte naam van Puff Daddy, geldt
één van de kopstukken van de populaire R&B. Kaarten zijn
krijgbaar bij de grote postkantoren, de WVs en GWK's, de
bsite www.theater.nl, de ticketline 0900-3001250 en aan de
sa van Ahoy'.
nal+ blijft tot en met 2003
jfdsponsor van het Inter-
ional Film, Festival Rotter-
De omroep financiert
de jaarlijkse publieksprijs,
heeft de organisatie van
festival, dat van 26 januari
februari wordt gehou-
laten weten tijdens de
sentatie van het program-
Het festival verwacht vol-
id jaar tweehonderd regis-
en andere gasten, onder
65 Japanners. Het festival
at in het teken van Japan,
de door de viering van
rhonderd jaar handelsbe
langen tussen Nederland
dat land.
forige maand liet autobe-
Citroën weten dat het
pt met het steunen van de
in Nederland, waaronder
festival in Rotterdam. De
betaalde de publieks-
s en leverde onder andere
's voor het vervoer van de
ciale gasten. Voor dat laat-
is nu een contract gesloten
DaimlerChrysler Neder-
d dat twintig voertuigen ter
chikking stelt.
)e Japanse regisseur Fakus-
Kinji komt naar Rotter-
n om zijn retrospectief bij
wonen. Verder worden
tmakers als Jacques Doil-
Léos Carax, Cheick Ou-
r Sissoko, Jülio Bressane en
ik Aprymov verwacht. De
e laatsten doen mee in het
jrammaonderdeel 'Film
er in Focus' en wonen de
toning van hun film bij.
Tijdens het festival worden
ongeveer tweehonderd speel
films en documentaires ver
toond en circa honderd korte
re producties, video's en cd-
roms. In totaal gaat het om
duizend voorstellingen. Er zijn
ongeveer 130 wereld- interna
tionale en Europese-premiè-
res, aldus de organisatie.
Simon Field, directeur van
de organisatie, deed in het
Filmmuseum een boekje open
over het programma: produc
ten van regisseurs uit vrijwel
alle delen van de wereld. De
Japanse cinema biedt volgens
Field een breed scala. Er zijn
rolprenten met veel geweld
maar ook veel minder sensa
tionele.
Als belangrijke dingers naar
de Tiger Award ziet hij 'Suz-
hou River' van de Chinees Lou
Ye (gemaakt met steun van
het Hubert Bals Fonds) en
'Mundo Grua' van de Argen
tijn Pablo Trapero. De direc
teur vindt het evenement een
partizanenfestival: „Zo'n 85
procent van de films die in
bioscopen in Nederland te
zien zijn, is van Amerikaanse
makelij. Het Rotterdams film
festival levert belangrijk werk
tegen die dominantie, vindt
Field.
De organisatie van het festi
val neemt op 7 januari de ver
nieuwde website (www.iffrot-
terdam.nl) in gebruik. Daar
kunnen de films in het pro
gramma op titel, tijd of datum
worden opgezocht. Vanaf 14
januari is daar ook de catalo
gus van het festival te vinden.
MUZIEK RECENSIE
udy van oer spek
Concert. Weihnachtsoratonum door
Bachkoor Holland en het Concertgebouw
Kamerorkest o.l.v. Daniél Reuss. m.m.v
Johannette Zomer, sopraan, Judit Néme-
th. alt, James Doing, tenor en Maarten
Koningsberger, banton. Gehoord: 18/12,
Pieterskerk, Leiden.
Daniël Reuss is in staat om zes
cantaten lang - en dat is lang -
een volle Pieterskerk in de ban
te houden. Dat zegt wat. In te
genstelling tot het dramatische
verhaal van de Matthaus Passie
kabbelt de vertelling van Jezus'
geboorte weinig opzienbarend
aan je voorbij. Stralende hoog
tepunten varen af en aan in het
Weihnachtsoratorium, maar ze
sturen je niet een bepaalde
richting op, naar een alles of
niets. Afdwalen behoort tot de
mogelijkheden, maar Bachkoor
Holland en het Concertgebouw
Kamerorkest onder leiding van
Reuss houden ons op 'het rech
te pad'.
En op dat pad komen we
minstens drie pieken tegen.
Ten eerste de onovertroffen
trompet, of anders, de grandio
ze bespeler van dit barokke
blaasinstrument, Peter Mas
seurs. Het Weihnachtsoratori
um staat bol van de trompetso-
li, stuk voor stuk juwelen. En als
je die hoort door een meester-
kunstenaar kan de avond alleen
daarom al niet meer stuk. Er is
geen trompettist in de verre
omtrek te vinden die zo wend
baar, buigzaam en soepel
speelt, alsof hij een fluitje aan
z'n mond zet. De toon is vloei
baar goud of spetterend vuur
werk van het hoogste tot het
laagste register. Je wilt eigenlijk
keihard klappen van plezier na
zo'n solo.
Dan is er de weergaloos
mooie stem van de bariton
Maarten Koningsberger, die elk
woord aan alle kanten probeert
te voelen en te betasten voordat
het wordt vrijgegeven. Iedere
zin krijgt de volle aandacht qua
klankkleur en diepgang.
Het koor zingt bijna overal
sterk en verend, maar sprook
jesachtig in 'Ehre sei Gott in der
Höhe'. Nu leent deze muziek
zich spontaan voor feestelijk
heid; maar Reuss geeft iets ex
tra's. Het koor weeft nevelige
sluiers die zacht deinen en ver
waaien. Even zie je het engelen
koor boven Bethlehem.
Opvallend langzamer is het
bewust gekozen tempo van het
hele oratorium, in het bijzonder
de recitatieven van de evange
list. Van mij hadden ze flitsen -
der gemogen. De solisten, alt,
sopraan en tenor bezitten
mooie stemmen, zingen inte
ger. Johannette Zomer vertolkt
zelfs indrukwekkend fel en be
wogen het recitatief 'Du Fal-
scher suche nur den Herrn zu
fallen', maar alle drie overtui
gen minder dan Koningsberger.
Verder zijn er schitterende
dansende hobo d'amorepartij-
en van Jan Kouwenhoven en
Marjolein Koning. Een vondst
om dit tweetal op te laten staan
in de grote orkestpartij; zo zingt
het duet zich vrij.
In de vierde cantate maken
trompetten even plaats voor de
hoorns die tijdelijk het coloriet
verwarmen. De tweede en eer
ste viool, waaronder cello en
contrabas zich schuiven, in de
tenoraria 'Ich will nu Dir zu
ehren leben' tonen weer de
grootsheid van Bachs talent.
Vier stemmen die een heel ei
gen kleurrijk slingerende lijn
uitzetten, passen tegelijkertijd
op en in elkaar als een Gods
wonder.
NEW YORK RTR/ANP
leiden Advents- en kerstmuziek uit zes eeuwen
Europese muziekgeschiedenis waren gisteren te
horen in de Hooglandse kerk. Voor de zesentwin
tigste keer gaf de Leidse Cantorij onder leiding van
Hans Brons daar het traditionele Adventsconcert
Werken van de meeste bekende zestiende-eeuwse
Spaanse componist Tomas Luis de Victoria, de
eveneens Spaanse Josquin dez Prez, Francis Pou-
lenc en Bach kwamen voorbij. Ook werden heden
daagse Christmas carols van john Rutter en William
Matthias uitgevoerd. Na afloop was er glühwein in
de kerk en werd de nieuwe cd van de Leidse Can
torij te koop aangeboden.
FOTO TACO VAN DER EB
De Beatles-hit 'All you need is
love' is het lied dat in Groot-
Brittannië deze eeuw uiduidt.
Een reusachtig koor en twee or
kesten spelen de popklassieker
voordat de Britse koningin Eli
zabeth de Millennium Dome
opent, het enorme gebouw dat
speciaal voor de eeuwwende is
neergezet aan de Thames. Be
halve de Britten kunnen ook
een miljard mensen uit de rest
van de wereld kijken en luiste
ren dankzij een internationale
televisieuitzending.
All you need is love" werd
voor het eerst gespeeld door de
Beatles tijdens een satellietuit
zending in 1967.
De Amerikaanse saxofonist
Grover Washington Jr. is in
New York overleden. Hij was 56
jaar. Washington zakte in een
kleedkamer na televisieopna
mes in elkaar, vermoedelijk
door een hartaanval. Korte tijd
later stierf hij in een ziekenhuis.
De muziek van Washington
kenmerkte zich door een mix
van jazz, funk, rythm en blues.
Zijn bekendste album is 'Wine-
light', dat werd bekroond met
twee Grammy's. Hierop staat
onder meer 'Just the two of us',
dat wordt gezongen door Bill
Withers.
Washington was zoon van
een saxofonist en speelde sinds
zijn tiende. Hij begon zijn loop
baan eind jaren zestig in Phila
delphia, waar hij in verscheide
ne clubs speelde. Zijn door
braak kwam in 1970, toen hij
meespeelde in 'Breakout' van
Johnny 'Hammond' Smith. Zijn
eerste soloalbum 'Inner City
Blues' verscheen een jaar later.
Zelf omschreef hij zijn mu
ziek ooit als impressies die in
geluid worden omgezet. Wij
zend naar zijn hoofd zei eens:
„Hier zit constant een platen
speler. Ik luister naar alles, of
het nou lopende mensen zijn of
treinen."
De muziek van Washington is
sterk beïnvloed döor legendes
als Coleman Hawkins, Dexter
Gordon en Gerry Mulligan.
Maar Washington vormde op
zijn beurt ook een belangrijke
Grover Washington Jr.
inspiratiebron, onder anderen
voor Kenny G. Sommigen
moesten weinig van zijn stijl
hebben omdat Washington
zich te veel inliet met popmu
ziek. Grover Washington Jr. trad
drie jaar geleden op tijdens de
verjaardag van president Clin
ton. Ook speelde hij een keer
samen met de president.
EVAN DEN BERG
zijn die kinderstemmen
d kbaar zuiver. Kanten kraag-
T en vlinderdasjes, glimmen-
ielden in het haar. Ont
springen de tranen in de
i als de kleintjes, in hun al-
euwste kerstoutfit hun op-
King aken in de Hoog-
s, se kerk.
nderkoor 'Eigen Wijs' en
d( dkoor 'Op Maat' van de
j ikmuziekschool Leiden
rj en zaterdagavond kerstiie-
in de 'winterkerk'. Vóor-
ig lopen ze, de ogen op het
e kaarsje in hun hand ge-
lö t Hij moet immers aan blij-
tot je op je plek bent. De
ufassenen zitten al klaar,
ai t het concert wordt gecom-
j3 erd met die van de Christe-
Oratoriumvereniging Ex
io. De leden van het kin-
oor kijken nieuwsgierig de
in. Wat een mensen zitten
Stampvol. Tientallen
ders op de eerste rij. Een
ije met de twee staartjes
voor: 'Er is een kindeke
•ren op aard'. En de rest
0 t jeugdkoor is wat ouder
,n an zich langer concentre-
Deze kinderen zingen in
angels 'The little drummer
Het stuk wordt begeleid
een tiener op de trom.
haar de moeilijke taak om
Evast te blijven. En daarin
t ze absoluut. Beide koren
n nigen hun stem in 'Mary's
boy child' en in het Roe-
nse kerstliedje 'In Bethle-
geboren' waarin zelfs wat
'c n voorkomt. Maar dat blij-
ook de allerkleinsten uit
borst mee te kunnen zin-
ie ngent Wim de Ru dirigeert
n pupillen levendig maar se-
Als een paar van zijn en-
t elkaar afleiden, komt hij
MUZIEK RECENSIE
SUSANNE LAMMERS
Voorstelling: 'Verdi morto' doc de Aka-
demie voor Kleinkunst en Paul de Leeuw
Regie Ruut Weissman Libretto George
Groot en Jurrian van Dongen. Gezien 18/
12, Leidse Schouwburg.
Verdi is dood, dus leve.... Ja wie
eigenlijk? Het lied in de twintig
ste eeuw staat centraal in de
voorstelling waarmee de stu
denten van de Akademie voor
Kleinkunst zich aan een groot
publiek presenteren. In ieder
theater dat wordt aangedaan, is
er een andere speciale gast. In
Leiden is dat Paul de Leeuw,
maar veel krijgen we niet van
hem te zien. Hij mag het ver
haal op weg helpen en even
guitig glanzen in een ironisch
"Volare'. de kleine finale voor de
pauze, maar voor de rest is het
podium aan de aanstormende
kleinkunstenaars.
'Verdi morto' is een muzikale
reis door de eeuw, in het raam
werk van de organisatie van een
niet van de grond komend mil
lennium-feest en een liefdesge-
schiedenisje omgeven met per
soonlijke problemen, maar
vooral veel revue. De voorstel
ling muzikale verveelt geen mo
ment. Vooral vanwege de afwis
seling en het tempo. Er wordt
goed gedanst, niet slecht ge
zongen, maar ver onder de
maat geacteerd. En ook al is het
verhaaltje flut, de muziek is
goed gekozen, al laat de bege
leiding te wensen over
De opmaat is Verdi's 'Va pen-
siero', het slavenkoor uit Na-
bucco. Ferm en fris gezongen,
terwijl het combo in de orkest
bak stiekem in een dweilorkest -
je verandert. Dan geeft De
Leeuw het startsein met een be
scheiden 'Lazy Sunday After
noon' en begint de tocht langs
veelsoortige muzikale monu
menten uit deze eeuw. We gaan
naar het Duitsland van de jaren
twintig met onvergetelijke kra
kers als 'Just a gigolo', 'Ich kus-
se Ihre Hand', 'Madame' en
zelfs een van Hanns Eislers' mi
litante "Wiegenlieder für Arbei-
termutter en scheren met Lili
Mariene over de tweede we
reldoorlog heen om in het
Frankrijk van de jaren vijftig uit
te komen, verbeeld door Piaf,
het existentialisme en Gréco.
De jaren zestig met de Beatles,
een gierende Hendrix-gitaar.
een drupje 'Deja vu' en dan een
grote sprong naar de jaren
tachtig met een Doe Maar-
medley en een Russische blues.
Dan houdt de eeuw blijkbaar
op, en eindigt de muzikale reis
met een stukje uit Annie
Schmidts 'En toen'. Een serieus
te nemen voorstelling is "Verdi
morto' niet. Wel een een geinig
visitekaartje van beginnend ta
lent.
De kleintjes, in hun allernieuwste kerstoutfit, zingen in de Hooglandse kerk.
van zijn dirigeerplek om hen
even tot de orde te roepen.
Want als je zingt, moet je wel de
aandacht erbij houden. Anders
komt er niets van terecht. Even
volhouden nog, na afloop is er
warme chocola voor iedereen.
'God rest you merry, gentle
men' wordt door Ex Animo ge
zongen. „Torches, torches, run
with torches/All the way to
Bethlehem!", klatert het uit de
kelen van zowel de oratorium-
vereniging als beide kinderko
ren. En zelfs de bezoekers zin
gen mee in deze samenzang.
Vóór de volwassenen is de
jeugd opgesteld en weer voor
hen klinken een fluitist, een ho
bo, celliste en viool. Samen met
de koperblazers van het 'Mat
thew Locke Brass Ensemble'
onder leiding van Joop van der
Louw en organist Rijk Jansen
kleuren zij het concert op pro
fessionele wijze in.
Nee, deze kinderen geven
niet zomaar een concertje, dit is
een kerstconcert waarin zij net
zo'n volwaardige rol hebben als
de ouderen die hen omringen.
En dat is meteen het opvallen-
FOTO MARK LAMERS
de aan deze uitvoering. De sa
menwerking tussen jong en
oud, professional en amateur.
Daardoor krijgt deze korte mu
zikale zaterdagavond net de
warme glans die je hoopt te
treffen in het weekeinde voor
kerstmis.
amsterdam
Op de valreep van
het millennium
doen enkele thea
ter- en filmmakers
hun rekwisieten de
deur uit. Ze staan te
koop op 'Millenni
um props '99'. Voor
de liefhebber is er
de lift uit de film
Abeltje. Hij kost
3500 gulden. Het
originele skatebord-
bed van de filmheld
kost 950 gulden.
De decorstukken
zijn te zien (en te
koop) op het terrein
van de Westergasfa
briek in Amster
dam. Tot en met
dinsdag zijn er nog
decorstukken te
koop uit voorstellin
gen van onder meer
Trust, Peter Zeg
veld. Syndicaat en
Huis aan de Amstel.
