Pax Christi wil grotere betrokkenheid achterb
Geloof Samenleving
'Liturgie product eeuwen mannenwerk' Monseigneur Bekk»
Religieuzen zoek„
nieuwe leefvorm
to
20
'Bobby Bible' preekt Dag des Oordeels
katholiek van de een
MAANDAG 20 DECEMBER 1999
VANDAAG
Elke beroepsgroep heeft zijn heilige. Zo vieren
op 20 december de binnenschippers de feest
dag van hun patroon Judocus. Deze konings
zoon uit Bretagne leefde in de zevende eeuw.
Hij was slechts een half jaar staatshoofd. De rest van zijn
leven besloot hij in dienst van God te leven. Hij wist alleen
niet precies hoe. Moest hij nu kluizenaar worden, pelgrim
of priester? Van de nood een deugd makend koos hij voor
alle drie. Nu en dan verbleef hij in klooster. En benauwde
hem het strenge monnikenleven, dan toog hij de bossen
in. Tussendoor maakte hij pelgrimstochten naar bede
vaartsoorten. Dat zwerven maakte van hem eeuwenlang
de eerste beschermheilige van de reizigers, totdat andere
heiligen zijn positie overnamen. Alleen de binnenschip
pers bleven Judocus trouw.
Sigarenrook voor Sint Lazarus
havana Aanbidders van Sint Lazarus, beschermheilige van de
onderdrukten, de zieken en de armen, blazen sigarenrook in de
richting van het beeld van de heilige. Duizenden Cubanen na
men deel aan de pelgrimage naar de El Rincon-kerk in Havana,
waar een feest werd gevierd dat een mengeling is van christelij
ke en Afrikaanse rituelen. foto afp
Steun voor Arabische christenen
nukerk De organisatie Christenen voor Israël voert voor het
eerst in haar bestaan actie voor niet-joodse projecten. De trou
we vrienden van de staat Israël roepen hun achterban op om
een actie voor Arabische christenen te steunen. Christenen voor
Israël wil in drie jaar een half miljoen gulden bijeenbrengen
voor een centrum voor ouderen in de christelijke wijk van de
oude stad van Jeruzalem. Ouderen kunnen elkaar daar ontmoe
ten en als ze arm zijn ook dagelijks een warme maaltijd krijgen.
De organisatie hoopt verder een ton in te zamelen voor het
werk van de Arabische predikant G. Kazoura in Rama (Galilea).
Die beheert daar het 'Huis van hoop en vrede' waar dertig ver
waarloosde moslimkinderen onderdak hebben gevonden.
Muskens alleen in eigen bisdom actief
utrecht Als bisschop Muskens begin volgend jaar weer aan het
werk gaat. beperkt hij zijn activiteiten voorlopig tot zijn eigen
bisdom. Aan zijn lartdelijke werkzaamheden zal hij vooralsnog
weinig aandacht kunnen besteden. Muskens herstelt van twee
herseninfarcten die hem deze zomer troffen. Hoewel zijn situa
tie vooruitgaat, bestaan er nog twijfels over de goede afloop.
Over enkele weken wordt een definitief besluit genomen. Het
aftreden van Muskens als lid van het dagelijks bestuur van de
bisschoppenconferentie heeft volgens een woordvoerster niets
met zijn ziekte te maken. Zijn termijn was afgelopen.
Paus betuigt spijt over dood Jan Hus
Vaticaanstad Paus Johannes Paulus II heeft zijn spijt betuigd
over de gewelddadige dood van de Tsjechische kerkhervormer
Jan Hus, die in 1415 op de brandstapel terechtkwam. Het nade
rende jubeljaar 2000 is volgens de paus een goed moment om
excuses te maken. De in 1370 geboren Hus stelde de gevestigde
orde en het gezag van de paus aan de kaak. Ook keurde de in
Bohemen geboren kerkhervomer de verwereldlijking van de
kerk af. Op een symposium zei de paus dat de vervolging en
executie van Hus diepe wonden heeft geslagen, die moeten
worden geheeld. ZatCTdag brengt de Tsjechische president Ha-
vel een bezoek aan de paus.
Paus in maart naar Heilige Land
Jeruzalem Paus Johannes Paulus II bezoekt van 21 tot en met
26 maart Israël en de Palestijnse gebieden. Dat heeft de Israëli
sche regering zondag bekendgemaakt. Het is een langgekoester
de wens van de 79-jarige kerkleider om komend jaar, als het
2000-jarig bestaan van het christendom wordt gevierd, het Hei
lige Land te bezoeken. De paus zal onder meer Jeruzalem en
Bethlehem bezoeken. Hij is uitgenodigd door de kerken in het
gebied, de Israëlische regering en de Palestijnse autoriteiten.
DEC
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht KNMI
Geldig tot en met dinsdag.
Denemarken:
Maandag nog een enkele sneeuw
bui. dinsdag droog en perioden
met zon. Maxima rond het vries
punt.
Engeland. Schotland, Wales, Ier
land:
droog en zonnige perioden, maar
vanuit het westen geleidelijk re
gen, op veel plaatsen voorafge
gaan door sneeuw Temperatuur
langzaam oplopend naar 4 gra
den in het oosten en 10 in West-
lerland.
België en Luxemburg:
Maandag in de Ardennen nog
kans op een sneeuwbui, verder
geregeld zon en droog. Maxima
van 4 graden in het zuidwesten
tot iets onder nul in de Ardennen.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Perioden met zon en in de heu
vels in het oosten maandag nog
kans op een sneeuwbui. In het
westen toenemende bewolking,
gevolgd door regen of sneeuw.
Maxima van 7 graden bij Brest tot
rond het vriespunt in het oosten.
Zuid-Frankrijk:
Maandag in de Pyreneeen eerst
nog sneeuw. Verder droog en
vooral langs de Middelandse Zee
kust zon, maar zeker maandag
ook een zeer sterke Mistral. Maxi
ma in het laagland tussen 0 en 5,
in het uiterste zuiden lokaal 10
graden.
Spanje:
Droog en vooral aan de zuid- en
oostkusten geleidelijk flink wat
zon. Minder wind. Dinsdag in het
noordwesten meer bewolking en
later regen. Maxima tussen 8 en
13 graden, aan de stranden in
het zuiden circa 17 graden.
Portugal:
Wolkenvelden en in het noord
westen kans op wat regen. In het
zuiden geregeld zon. Middagtem-
peratuur landinwaarts rond 12
graden, aan zee van 14 in het
noorden tot 17 in de Algarve.
Mallorca, Ibiza, Menorca:
Nu en dan zon en waarschijnlijk
droog. Maandag veel wind. Maxi
ma rond 13 graden, dindag wat
hoger.
Tunesië:
Vooral dinsdag guur weer met ze
ker in het noorden veel wind en
geregeld buien, mogelijk met on
weer en in de bergen sneeuw.
Middagtemperatuur maandag
rond 16, dinsdag ongeveer 12
graden.
Canarische Eilanden:
•Wolkenvelden, maar vooral aan
de zuidkant van de eilanden ge
leidelijk meer zon. droog. Mid
dagtemperatuur rond 20 graden.
In het uiterste zuiden vooral
maandag nog langdurig sneeuw
val. Verder maandag enkele
sneeuwbuien, dinsdag op de
meeste plaatsen droog en opkla
ringen. Maxima van rond het
vriespunt in het noordwesten tot -
4 graden in het zuidoosten.
Oostenrijk:
Maandag langdurig sneeuwval en
hier en daar veel wind. Dinsdag
geleidelijk rustiger en iets droger,
mogelijk enkele opklaringen.
Temperatuur in de dalen dalend
tot circa -3 graden.
Zwitserland:
Aan de zuidkant van het Alpen
massief zonnig. Verder maandag
perioden met sneeuw, dinsdag
overwegend droog en enkele op
klaringen. In de bergen vooral
maandag veel wind. Maxima van -
3 graden in het noorden tot +6 bij
Locarno.
Tsjechië en Slowakije:
Maandag veranderlijk bewolkt en
een enkele sneeuwbui, in Slowa
kije langdurige sneeuwval en veel
wind. Dinsdag geregeld zon en in
de bergen in het noorden nog een
sneeuwbui. Maxima in het laag
land enkele graden onder het
vriespunt.
Hongarije:
Maandag bewolkt, veel wind en
perioden met sneeuw, eerst ook
kans op regen en ijzel. Dinsdag
overwegend droog, enkele opkla
ringen en wat minder wind. Maxi
ma dalend tot iets onder nul.
Italië:
Erg veel wind. Verder nu en dan
regen, kans op onweer en in het
noorden en elders in de heuvels
en bergen sneeuw, maxima tus
sen 2 graden in het noorden en
13 op Sicilië.
Corsica en Sardinië:
Veel wind. Maandag op veel
plaatsen regen en kans op on
weer. Dinsdag vrijwel droog en af
en toe zon. Maxima omstreeks 11
graden.
Griekenland en Kreta:
Wisselvallig weer met geregeld re
gen. kans op onweer en plaatse
lijk veel wind. In het zuiden en
ooste droger en af en toe zon.
Maxima van 12 graden in het
noordwesten tot 18 in het zuid
oosten.
0INSDAG 21 0ECEMBER 1999
Zon- en maanstanden
Zon op 08 46 Zon onder 16 29
Maan op 15.50 Maan onder06.42
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 02.00» 14.22 01.33 13.55
Laag 10.15 22 34 09 56 22.15
Weerrapporten 20 december 07 u
Amsterdam
De Bilt
halt bew. NW2
EekJe zwaar bew
Emdhown zwaar bew.
Oen Helder licht be*
Rotterdam licht bew.
Twente half bew.
Vlssmgen licht bew.
Sneeuw
Barcelona
Berliin
Budapest
Bordeaux
Brussel
Cyprus
Frankfurt zwaar bew.
Gene* licht bew.
Helsinki licht bew.
Innsbruck Sneeuw
Istanbul zwaar bew.
Klagenfurt Sneeuw
Kopenhagen licht bew.
LasPalmas
Luxemburg zwaar bew
Matad licht bew.
Malaga licht bew.
Mallorca half bew.
NW2
NW3
ZW1
w.s 3
ZW 4
ZW3
N09
NW3
N01
ZW5
w.s.2
1 3.7
-1 0.0
0 194
-J 2.2
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 7 maart 1860)
20 17 o.o
16 12 0.5
13 7 18.0
19 16 0.0
•aft
bewolkt
onweer
W warmtefront
regen
sneeuw
y koufront
opklaringen
hagel
lagedruk
mist
windrichting
H hogedruk
zonnig
19
temperatuur
luchtdruk in
100°—hecto pascal
Moskou
rrnarbe» ZW 2
-1
-3
03
Warechau i
way bew
W3
-3
0.0
Pyimanbo
wa.
0.0
München
zwaarbew W1
1
-3
170
Wenen i
way bew
NW6
1
-1
1.0
Pretoria
wa.
31
19
06
Nice
zway Dew NW6
11
6
0.0
Zünch i
way bew
J»2
10
-3
9.0
Rio de Janeiro
wa.
0.0
Oslo
onbewolkt N02
1
4
0.0
Bangkok I
valt bew
02
0.0
San Francisco
wa.
12
7
0.3
P*1)s
licht bew. *s 2
5
•1
06
Casablanca 1
waar bew
W1
16
10
0.0
Sao Pauk)
onbewolkt
wa.0
0.0
Praag
Sneeuw W5
-1
-7
0.7
Damascus
wa
22
•2
0.0
Seoul
onbewolkt
W3
00
Rome
wa
15
1
00
Los Angeles
ws
17
0.0
Singapore
zwaar bew
N6
68.0
SpM
zway bew NW1
14
11
0.0
New York
w.s.
3
2
0.0
Tel Aviv
halt bew.
Z01
21
8
0.0
Stockholm
wa
0.0
New Orleans
wa
11
0.0
Tunis
Regen
ZW3
18
6
10.0
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071 -5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-5128 030
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
PUBUC RELATIONS
W. H. C. M. Steverink 071-5356 356
REDACTIE
A Maandag, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D C. van der Plas, chef eindredactie regio
J Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
INTERNET:
www leidschdagblad.nl
TELEFAX
Advertenties: 071-5323 508
Familieberichten: 023-53173
023- 5320 216
Redactie: 071-5321 921
Hoofdredactie: 071-5315 921
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 ti
071- 5356 230
RUBRIEKSADVERTEN1
Maandag t/m vrijdag van 8.301(
071-5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging
het automatisch afschrijven van hef
abonnements- geld, ontvangen 1,
betaling.
VERZENDING PER P(
Voor abonnementen die per post (N
worden verzonden geldt een toeslaj
aan portokosten per verschijndag.
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSF
Voor mensen die moeilijk lezen,:
hebben of blind zijn (of een antk
leeshandicap hebben), is een sam
van het regionale nieuws uit heil
Dagblad op geluidscassette besch
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken lectin:
Auteursrechten voorbeho
Dagbladuitgeverij Dan
E-MAIL
redactie.ld©damiate.hdc.nl
K
N H U I
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonden
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
De rooms-katholieke vredesbeweging
Pax Christi wil de achterban sterker bij
haar activiteiten betrekken. Het huidi
ge aantal leden van 12.000 moet om
hoog en hun inbreng moet groter wor
den. Een nieuwe structuur van de or
ganisatie moet daaraan bijdragen.
De algemene ledenvergadering van
Pax Christi besprak zaterdag de plan
nen om vereniging en projecten orga
nisatorisch uit elkaar te halen. De ver
eniging kan zich onder leiding van de
algemeen secretaris dan volledig met
de identiteit en de relatie met de ach
terban bezighouden. De projecten die
Pax Christi samen met lokale organisa
ties in conflictgebieden uitvoert, wor
den bij een tweede poot onderge
bracht. Beoogd directeur daarvan is J.
Gruiters.
Een goede relatie met de achterban
is volgens Gruiters een waarborg voor
de legitimiteit van de rooms-katholie
ke vredesbeweging. „We zijn geen
consultancy-bureau maar hebben on
ze wortels in ons achterland." Pax
Christi moet volgens hem nieuwe we
gen zoeken om met name jongeren bij
het werk te betrekken. Een van de
ideeën is het adopteren van conflictge
bieden door scholengemeenschappen.
Het gebruik van nieuwe media als
internet is daarbij essentieel. Gruiters
denkt bijvoorbeeld aan het via part
nerorganisaties verspreiden van weg
werpcamera's waarmee bewoners van
conflictgebieden hun leven kunnen
vastleggen. De foto's zouden via inter
net kunnen worden verspreid. Pax
Christi kan daar in Nederland dan een
project aan koppelen.
Uit onderzoeken blijkt volgens Grui
ters dat de betrokkenheid van veel
mensen bij gewelddadige conflicten in
de wereld zich uit in gevoelens van
machteloosheid. Die wijzen in zijn* vi
sie niet op onverschilligheid,
de wens om betrokken te zijn
Christi de lastige taak om dat
eel aan te boren.
Een extra ledenvergadering
hioet besluiten nemen over d
de nieuwe structuur. Het be
die eerst op poten zetten vcx
een nieuwe algemeen secre
opvolger van de begin dit jaai
den A. van Iersel benoemt,
blijft voorlopig interim-secreta
De liturgie is het product van
eeuwenlang mannenwerk,
schrijft de feministisch theologe
Denise J.J. Dijk in haar proef
schrift Een beeld van een litu-
gie. Dat vindt zijn weerslag in
de liturgische taal. De verrei
kende onzichtbaarheid van
vrouwen in de liturgie is geen
toevallige samenloop van histo
rische omstandigheden, stelt
zij.
In haar proefschrift, waarop
zij vrijdag aan de Theologische
Universiteit Kampen promo
veert, keert Dijk zich tegen de
stigmatisering en kleinering van
groepen gelovigen in de litur
gie. Uitsluiting van vrouwen
met behulp van liturgische taal
staat volgens haar op gespan
nen voet met datgene waar li
turgie voor staat: ontmoeting
van God en mens en van men
sen onderling.
De mannelijke eenzijdigheid
van de liturgische taal kan vol
gens Dijk worden opgelost door
zoveel mogelijk afwisseling aan
te brengen in de gebruikte beel
den van God. Ook moeten de
voor vrouwen gekozen woor
den niet worden ingeperkt tot
bepaalde sekserollen, zoals
dochter, moeder en echtgenote.
God kan bijvoorbeeld vrou
welijk ter sprake worden ge
bracht door bij het zingen van
psalm 100 Hij te vervangen
door Zij. In de wetenschap dat
er in de bijbel sprake is van zo
wel mannelijke als vrouwelijke
herders, zingt de gemeente over
God als vrouwelijke herder:
'Roep uit met blijdschap: God is
Zij'.
Een eerste stap op weg naar
een ander taalgebruik in de li
turgie is zelf inzicht te krijgen in
het 'buitensluitingsmechanis
me' van taal. Een volgende stap
is bij het maken van een gebed
of preek te bedenken welke
vrouwen en mannen zich door
deze tekst uitgesloten zullen
voelen. Een andere stap is vrou
wen in de gemeente uit te nodi
gen zich uit te spreken over de
woorden, beelden en verhalen
die haar aanspreken.
De promovenda erkent dat
het pretentieus en onmogelijk
is om een liturgische taal te vin
den die niemand uitsluit. Maar
dat hoeft niemand ervan te
weerhouden in de liturgie res
pectvol te spreken over en tot
vrouwen.
Dijk, docente vrouwenstudies
aan de Theologische Universi
teit Kampen, is de honderdste
die in Kampen promoveert. In
1950 kreeg de toenmalige Theo
logische Hogeschool promotie-
recht. De eerste promotie, van
L. Zielhuis, vond een jaar later
plaats. Bijna een derde van de
promovendi is afkomstig uit het
buitenland. Acht van hen ko
men uit Zuid-Afrika, onder wie
Allan Boesak, en zes uit Duits
land.
Kijkers van het televisiepro
gramma Kruispunt (RKK/
KRO) hebbeh mgr. W. Bek
kers, de in 1966 overleden bis
schop van Den Bosch, verko
zen tot katholiek van de 20e
eeuw. Bekkers kreeg een kwart
van alle stemmen op een lijst
van vijftig rooms-katholieke
kandidaten, samengesteld
door de redactie van het ker
kelijke tv-programma. Circa
7000 mensen brachten hun
stem uit.
De vrijzinnig rooms-katho
lieke bisschop Bekkers legde
in de jaren zestig het funda
ment voor zijn populariteit.
Dat deed hij onder meer met
zijn standpunten over de sek
suele moreel en de verant
woordelijkheid van het indivi
du.
Bisschop Muskens van Bre
da eindigde als tweede, met 13
procent van de stemmen, de
voormalig aarstbisschop Al-
frink van Utrecht als derde
met 10 procent.
Titus Brandsma, pater kar
meliet en hoogleraar theologie
in Nijmegen, eindigde als vier
de. Brandsma kwam nadruk
kelijk op voor de persvrijheid.
In 1942 stierf hij in het con
centratiekamp in Dachau.
met
pater
Brandsma staat in een g« [ge
teniskapel in Colmschatt|ïn
gens de jury van Kruispu fl,
Brandsma 'katholiek van or:
Overigens benoemde e
Brandsma in een apa;^
kiezing tot katholiek
eeuw. Dit gezelschap ki n
litica Marga Klompé al ,n
de en Tine Halkes als d er
bethlehem De Amerikaan 'Bobby Bible', 60 jaar geleden geboren als
Robert Engel, preekt op het plein voor de Geboortekerk in Bethlehem
over de wederkomst van Christus. Hij is pastor van een protestantse
groep die zich Kerk van de Christelijke Broeders noemt en die gelooft
dat op 1 januari 2000 de 'dag des oordeels' over de wereld komt.
De Israëlische autoriteiten houden sektes, die verwachten dat bij
het begin van de nieuwe eeuw Jezus op de Olijfberg zal terugkeren,
scherp in de gaten. Zij zijn bang dat de sektes met geweld het 'laatste
oordeel' willen bespoedigen. Ook de Kerk van de Christelijke Broe
ders wordt gezien als een groep religieuze fanatici. Bobby Bible en de
zijnen zijn van plan om na na de kerstdagen naar Jeruzalem te gaan,
om daar onder de Joden het evangelie te verkondigen, foto reuters
en
De Nederlandse religieuzen zijn
op zoek naar nieuwe leefvor
men. Daarbij worden leken op
een of andere manier betrok
ken. De klassieke vorm, celiba
tair in een klooster, lijkt zijn
einde te naderen, zegt Bert van
Dijk van de congegratie der re
demptoristen.
Van Dijk is mede-auteur van
het'rapport Een dubbelinstitnut
voor leken en religieuzen, dat
enkele jaren geleden door ruim
honderd beleidsmedewerkers
werd besproken. De gedachte
een orde of congegratie uit te
breiden met een vereniging van
leken is inmiddels opgepikt
door de redemptoristen. Ook
de salesianen, kapucijnen, nor
bertijnen, geschoeide karmelie
ten en dominicanen hebben
initiatieven in die richting ont
wikkeld.
De redemptoristenee
kortgeleden een tweeja '6
riment af waaraan vijlt
nen structureel deelna
terdag wordt een vi [l
opgericht die wordt
aan {ie orde. De lede
'in de wereld', getrouw 11
behoud van hun ba n
moeten ze de idealen v 11
demptoristen uitdrage^3
nuari beslist het kapitti!n
redemptoristen over
met de vereniging.
De kapucijnen steil
van hun communiteit
voor mensen die tij del
deelnemen aan het 'bi
samenleven' in de kloo
Ze willen échter geei„
vende en nieuwsgierig
panten. Geïnteresseert
ten bereid zijn als 'ed
genoten' mee te doen B
bidden en werken van
cijnen. ei
