Huwelijk millenniumproof M Tl WEER Het Gesprek van de Dag 22 Kersttram Maurice neemt afscheid van harde kem Big Brother Niet monogaam? Relatiebun voor ezel VRIJDAG 10 DECEMBER 1999 COMMENTAAR De toekomst van Schiphol De luchthaven Schiphol blijft in Haarlemmermeer. Minister Nete lenbos (verkeer) en enkele andere ministers zijn tot de conclusie gekomen dat een dure en problematische verhuizing naar een ei land in de Noordzee geen haalbare kaart is. Een vliegveld in zee leek een prachtig plan: de regio Schiphol zou in één klap verlost worden van de lawaaihinder. Ook de lucht vaartbranche voelde wel voor een verplaatsing van de start- en landingsbanen. Als luchthaven middenin de dichtbevolkte Rand stad zit Schiphol aan alle kanten klem. Alleen op zee is onbeperkte groei mogelijk. De conclusies na een groot aantal onderzoeken liegen er niet om. De aanlegkosten (tussen de 47 en 65 miljard gulden) blijken astro nomisch hoog. De luchtvaartsector zegt een dergelijk bedrag niet te kunnen opbrengen. Dat betekent dat de belastingbetaler de pi neut is. Dan zijn er nog andere twijfels. Het gaat om een technisch zeer ge compliceerd project met een lange bouwtijd. Er zijn juridische problemen en vogels leveren gevaar op voor het vliegverkeer. De invloed op zeestromingen en het milieu in de Waddenzee is on duidelijk. Verder moeten reizigers diep in de buidel tasten voor een treinkaartje naar de nieuwe luchthaven. Het kabinet doet er verstandig aan af te zien van een vliegveld in zee. Het schrappen van het project betekent dat de beoogde groei van het vliegverkeer op Schiphol zal moeten plaatsvinden. Bij de huidige stand van zaken lijkt dat de minst slechte keuze. Maar met alleen een keuze voor Schiphol is het kabinet er niet. De hamvraag blijft: kan Schiphol verder groeien zonder de omwonen den op te zadelen met meer lawaai? Die vraag zal pas worden be antwoord als het kabinet het tot in details eens is over de nieuwe milieunormen. Die grenzen gaan bepalen hoeveel extra vluchten Schiphol mag afwikkelen. Nu wordt gekozen voor groei op Schiphol verplicht het kabinet zich om heldere en hanteerbare afspraken te maken over de gren zen waarbinnen de uitbreiding kan plaatshebben. Sjoemelen met die afspraken is uit den boze. Zowel de omwonenden als de lucht vaartbranche hebben recht op duidelijkheid. Harde tot stormachtige wind Tijdens het weekeinde trekt een nieuwe, actieve oceaandepres sie naar de Noordzee. Onder invloed van het systeem gaat het morgen weer regenen en waaien. De kans op stormweer is echter afgenomen doordat het lagedrukgebied iets ruimer in het (isobaren)jasje komt te zitten dan zich aanvankelijk liet aanzien. Isobaren zijn lijnen op de weerkaart die plaatsen met elkaar verbinden waar dezelfde luchtdruk heerst. Liggen deze lijnen, die veelal om de vijf hec- toPascal (hPa) worden gete kend, dicht opeen dan staat of komt er veel wind. Liggen ze wat wijder uit elkaar dan ver wacht de meteoroloog niet veel wind. Verder is ook de komst van een mogelijk nog iets vinni gere randstoring, waar vooral het Duitse atmosfeermodel voor leek te kiezen, van de baan. Morgen gaat het dus van het westen uit regenen (met later ook kans op onweer) en wordt aan de kust een tot hard of stormachtig toenemende wind verwacht. De wind waait eerst uit het zuiden, later op de dag uit richtingen tussen zuidwest en west. De temperaturen be reiken in de late middag of avond hun hoogste waarden Dan wordt het een graad of 10. Tijdens de ochtend is en voelt het, niet in de laatste plaats vanwege de straffe zuidenwind, koud aan. Het is dan hooguit 3 tot 5 graden. Na het weekeinde gaan de tem peraturen omlaag. Halverwege de week bestaat er in een dikker wordende koude luchüaag kans op sneeuw. Een licht winters scenario past in het beeld dat de Berlijnse meteoroloog Wolf gang Röder in zijn nieuwste kansberekening kenschetst. Hij gaat weliswaar nog steeds uit van een zachte winter maar tussen 13 en 22 december of aan het einde van de maand kan het volgens hem enigszins winteren. Januari verloopt volgens Röder te zacht. December verloopt tot nu toe tamelijk onstuimig en nat maar lang niet overal valt veel neerslag. Zo is er deze maand in Nieuw- -Vennep. bere kend tot gister avond, nog maar 17 mm geval len. In het noord oosten evenwel al plaatselijk meer dan 70 mm. JAN VISSER jl ir,i vjr>oircr,rv va-un lil ivavlt MILLENNIU Aantal trouwerijen in Nederland naar record Nederland trouwt massaal. Vorig jaar bereikte het aantal huwelijken zelfs een record van ruim 90.000 (87.000 hetero- en 3100 homo-huwelijken). En de groei is er nog lang niet uit, want dankzij de magische data in 1999 en 2000 (zoals 9-9-99) mag verwacht worden dat het aantal trouwerijen nog stijgt. De nieuwe generatie treedt daarmee in de voetsporen van de vorige. Maar er is één verschil; de huidige trouwlustigen kijken anders tegen het huwelijk aan dan hun ouders. Informatie verschaft het onderzoek 'De toekomst van tradities', dat in sa menwerking met het Centraal Bureau voor de Statistiek en het marktonderzoekinstituut Nipo werd uitgevoerd door het magazine Bruid Bruidegom. Het eerste overzicht der overzichten Tot de zaken die de maand december zo aangenaam maken, beho ren de jaaroverzichten van het NOS-journaal, RTL Netwerken noem maar op. Een jaar is pas echt af, als je het nog een keer in vo gelvlucht hebt teruggezien. Een fatsoenlijk millennium-overzicht zit er - spijtig genoeg - waar schijnlijk niet meer in. Dat had. wil het wat om het lijf hebben, toch zo ongeveer in september moeten beginnen. Maar een mooi eeu woverzicht kan natuurlijk nog altijd. En de eerste die daar een be gin mee heeft gemaakt is Nova. Hulde dus. De komende veertien afleveringen - zo lang duurt na melijk hun eeuwoverzicht - hebben ze er zeker één vaste kijker bij. Na deze loftuitingen, toch nog wat kritiek. De eerste aflevering was een beetje teleurstellend. Het onderwerp was verbazingwekkend, dat wel. Maar na afloop bleef je toch met het gevoel zitten: "Was dit nou hét hoogtepunt?' Nova heeft de eeuw samengeperst in onderwerpen. Gisteren was Het Gebouw van de Eeuw aan de beurt. De Rijksdag!' zullen velen van u nu spontaan roepen. En anders: 'Het Witte Huis', 'Het Centre Pompidou' of anders het beursgebouw op Wall Street. Allemaal fout, volgens Nova. Het Gebouw van de Eeuw is het Paleis van het Volk in Boekarest. Jammer alleen dat een beetje bleef hangen waarom. Goed, het was een waanzinnig project van de Roemeense dictator Ceausescu. Om het te kunnen bouwen moest eerst een zesde deel van de stad tegen de grond. En vervolgens ging 80 procent van het nationale inkomen van Roemenië er aan op. Terwijl de bevolking dagelijks in de rij stond om de eerste levensbehoeften in huis te halen, liet Ceausescu een miljoen kubieke meter marmer voor zijn paleis aanrukken. En omdat hij niets van bouwtekeningen begreep, liet hij onderdelen eerst met karton en hardboard op ware grootte bouwen. Dwaas, inderdaad. Maar al met al toch niet meer dan een voetnoot in de geschiedenis. Het Paleis van het Volk schijnt het grootste ge bouw te zijn dat deze eeuw is gebouwd in Europa. Het is ongetwij feld ook een van de belachelijkste. En wellicht ook een van de lelijk ste - hoewel de bevolking destijds massaal koos voor voltooiing. Maar het belangrijkste.... De uitzending ging trouwens voortdurend mank aan dit soort his torische overschatting. Ceausescu werd door een van de deskundi gen 'een van de ergste dictators van deze eeuw genoemd'. Wat de man, de voormalige Nederlandse ambassadeur in Roemenie, twee zinnen later alweer relativeerde. 'Nou ja, de ergste dictator van Oost-Europa'. Nooit gehoord van Stalin, zeker. Morgen gaat Nova verder met de 'Moord van de Eeuw'. Die op de Oostenrijkse kroonprins, in Sarajevo, 1914 - de aanzet tot de Eerste Wereldoorlog. Kijk. dat klinkt al beter. Mirjam (30) en Jan (39) gaan trouwen. Op zich niets bijzon ders: honderden stellen in het hele land zullen tegelijk met hen 'ja' zeggen tegen de ambte naar van de burgerlijke stand. Voor Mirjam en Jan wordt de 17e december echter dé dag van hun leven, met eerst de hu welijksplechtigheid in het stad huis in Enschede, dan een ont vangst voor genodigden in Vrie- zenveen, en 's avonds een feest voor 300 gasten. Kosten noch moeite zijn gespaard om van de bruiloft een feest te maken met alles d'r op en d'r aan: prachti- ge bruidskleding, een echte bruidstaart, een warm en koud buffet en live-muziek. Mirjam en Jan hoeven niet te trouwen om bij elkaar te zijn; het paar woont al geruime tijd samen. Toch willen beiden hun speciale band voor de buiten wacht bevestigen met een hu welijk. Mirjam: „We zijn heel erg verliefd en we weten zeker dat we samen verder willen. Dat willen we bezegeld zien met een gouden ring en een feest voor onze naasten." Jan en Mirjam zetten daarmee, net als alle andere bruidsparen, een traditie voort, zoals hun ouders en grootouders dat voor hen al deden. Toch is er ver schil. De hedendaagse jongeren kiezen namelijk bewuster voor het huwelijk dan de vorige ge neratie. Maar het is geen wet van Meden en Perzen meer dat ze trouwen om hun leven te kunnen delen; met zo'n 700.000 samenwonende stellen in ons land is deze relatievorm inmid dels een algemeen geaccep teerd alternatief. Voor huh vaders en moeders lag dat nog heel anders. Tot het begfn yan dejaren zeventig hadden jongvolwassenen ei genlijk maar twee mogelijkhe den: of bij de ouders thuis wo nen, of trouwen. Wilden de jonggeliefden onder één dak bi- Nederland trouwt massaal. En als de beslissing om de stap te maken eenmaal is gevallen wordt alles in het werk gesteld om de bruiloift zo uitbundig mogelijk te vieren. Zo koopt zeker 60 procent van de bruiden een kostbare bruidsjurk. foto anp vakkeren, dan was de belang rijkste vraag of de man financi eel in staat was een gezin te on derhouden. De tweede emanci- patiegolf had z'n vruchten nog niet afgeworpen en de vrouwen verkeerden veelal in een econo mische afhankelijkheidspositie: hij zorgde voor het geld, zij voor het huishouden en de kinderen. Omdat ook de schooltijd nog aanmerkelijk korter was, brak de volwassenentijd eerder aan en kon er relatief jong worden getrouwd. Omstreeks 1970 stapten mannen dan ge middeld rond hun 25e én vrou wen rond hun 23e in het huwe lijksbootje. Ruim een jaar later kregen ze hun eerste kind. Arino.,1999 is direct 'uit huis tTOüwen' achterhaald*Jpngerén willen beslagen ten ijS"TOmen en hun relatie testen tijdens een periode van samenwonen. (Maar liefst 84,5% van de paren doet dat ook alvorens te trou wen.) De vrouwelijke twintigers hebben bovendien wel wat an ders aan hun hoofd.dan een huwelijk en kinderen krijgen: ze studeren nog of willen na hun opleiding een aantal jaren car rière maken. En vooral... geld verdienen. Van economische afhankelijk heid is dan ook geen sprake meer. Evenmin als van enige beperking in het invullen van een volwassen leven. Om vrij én samen te zijn, is trouwen niet nodig. Dat doe je pas wanneer je zeker weet dat het klikt of wanneet!e kinderen wilt. De belaitöncste redenen die trouJraÉigen vandaag de dag noerhen om elkaar het jawoord te geveri, luiden dan ook: liefde (96,1%), toekomstige kinder- wer\s (55+8%) en de romantiek -van-de uiuwdag (50,l%>##f*^ nanciëlf^bv^rwegingen scoren van aHe mogelijke redenen zelfs het laagst met slechts 2,9%. Als gevolg van al deze ontwik kelingen is het huwelijk niet al leen meer dan ooit een getuige nis van liefde geworden, het is ook een levensfase opgescho ven. Markeerde het zo'n dertig jaar terug nog de overgang van de kindfase naar de volwasse nenfase, nu betekent het huwe lijk de drempel naar een geset teld leven: de fase van de derti gers. Gemiddeld trouwen man nen (voor de eerste keer) op hun 30e en vrouwen op hun 28e. Maar als de beslissing om de stap te nemen dan uiteindelijk is gevallen, wordt ook alles in het werk gesteld om de bruiloft zo uitbundig mogelijk te vieren. Zeker 60% van alle bruiden koopt een (kostbare) bruidsjurk en het overgrote deel van de overigen tenminste een lange feestjapon, 75% van de bruids paren schuift een splinternieu we trouwring aan de vinger van zijn of haar geliefde, 92% laat trouwkaarten drukken, meer dan de helft gaat met een ge huurde koets, oldtimer of trouwauto naar het stadhuis, bijna 79% huurt een bruidsfo tograaf in, praktisch alle brui den krijgen een bruidsboeket en meer dan de helft engageert een band voor het feest, terwijl 61,8% na de grote dag nog eens op huwelijksreis gaat. Kortom: de bruiloft mag wat kosten. Vaak wordt door beiden jarenlang voor deze ene gele genheid gespaard. Binnen de horeca is die hang naar extra luxe de laatste tijd ook goed te merken. Paul Overzee, bedrijfs leider vaan een zaak, waar ge middeld zeker vier bruiloften per week plaatshebben:De bruiloften worden niet zozeer groter, maar wel intenser. Kwa men er vroeger meestal zo'n 200 tot 30Ö of zelfe 400-man/die werden ontvangen met een kopje koffie en eèn gebakje, te genwoordig zijn de gezelschap pen wat kleiner, maar worden ze wel getrakteerd op een uitge breid buffet. Je kunt merken dat de bruidsparen meer geld voor hun feest overhebben." Ook voor de rest van de huwe lijksbranche is trouwen mo menteel booming business. Of dit in de toekomst zo blijft, is echter de vraag. Een van de be langrijkste oorzaken van het stijgende aantal huwelijken ligt in de huidige hoogconjunctuur. De geschiedenis heeft geleerd dat in tijden van economische groei en optimisme mensen va ker trouwen en ook iets vaker besluiten om een kind te krij gen, wat weer een belangrijke reden voor een huwelijk is. In economisch slechte perioden daarentegen komen relaties eerder onder druk te staan en neemt het aantal huwelijken en geboorten af. Dat neemt niet weg dat zich momenteel onder jongeren een tendens aftekent om aloude tradities in ere te herstellen. In de samenleving van nu wordt het huwelijk door jongeren be schouwd als een verbond, een baken in rusteloze, onsamen hangende tijden. Zonder dat ze over de hele linie terug willen naar vervlogen tijden, wordt het huwelijk beschouwd als een traditie die het waard is mee te nemen naar de toekomst. Bovendien is de wens om te ex perimenteren, zoals de vorige generatie die kende, bij de he dendaagse jongeren tanende. De behoefte aan een vast pa troon in het leven maakt het huwelijk des te aantrekkelijker. Zelfs de wetenschap dat veel huwelijken in een scheiding eindigen, schrikt niet af. Inte gendeel: de huidige trouwlusti gen hebben zich stellig voorge nomen het beter te doen dan hun ouders. Op grond daarvan mag dan ook verwacht worden dat de traditie van het huwelijk tot ver in het komende millen nium zal overleven. KITTY VAN GERVEN De gekte rond kerst begint in Amsterdam aparte vormen aan te nemen. Nieuwste bezienswaardigheid in de hoofdstad is deze tram met een kerstmuts. foto anp Het Nederlandse volk heeft ge sproken en bepaald dat Mauri ce het Big Brother-huis moet verlaten. Ruim 73 procent van de stemmen ging naar Maurice. Gisteravond moest hij zijn boel tje bij elkaar pakken. Zijn avon tuur in Almere is voorbij. „Dat wisten we", was de eerste reac tie van Maurice in de reguliere televisie-uitzending. Hiermee komt een einde aan het samenzijn van de 'harde kem' van Big Brother. Samen met Bart, Ruud, Karin en Wil lem zat Maurice al vanaf het begin op 16 september in het huis. Maandag volgde een in terne nominatieronde waarbij alleen Willem buiten schot bleef. De Nederlandse kijjkers hebben nu bepaald dat de 27- jarige autoverkoper het veld moet mimen. Gisteravond omstreeks elf uur was Maurice voor het eerst in 85 dagen buiten de muren van het Big Brother-huis. Hij werd verwelkomd door zijn ouders, Het vertrek van Maurice uit het Big Brother-huis. foto anp vrienden en oud-bewoners van het huis. Zijn vriendin was er niet, want ze lag thuis met griep op bed. Wel was ze even aan de telefoon. Hij kreeg ten slotte een aantal cadeautjes in de studio, zoals een in goud gezette videoband van de eerste vijftig dagen van Big Brother, een professionele opleiding tot duikinstructeur en een vakantieweek voor twee personen in het Israëlische Ei- lat. Tegenwoordig krijg je, als je 's morgens de trein neemt, gratis een krantje aangereikt. Je kunt zelfs kie zen: Spits of Metro. Je kunt ze ook allebei aannemen. Her kan niet op! De Spits van een week of twee gele den kopte groot: MONOGAMIE ONNATUURLIJK Daaronder stond een klein berichtje. Helen Fisher van de Rotgers Universiteit bij New York had na vijftien jaar onderzoek in tweeënzestig landen geconcludeerd dat vrouwen niet langer dan vier jaar op dezelfde man verliefd kunnen blijven. Na 36 maanden zijn de chemicaliën in de hersenen die voor verliefdheid zorgen opgebrand. Wat een verhaal! Van de Rotgers Universi teit had ik nog nooit gehoord, van onder zoekster Helen Fisher evenmin. Was het misschien één april? Nee, het was novem ber. Dankzij dit bericht herinnerde ik mij weer mijn studente Lieke. Die zei in 1975: 'Ik wil vier kinderen van vier verschillende mannen om het genetisch risico te spreiden.Biologisch gezien inderdaad geen onverstandige gedach te. Ze zei erbij: 'En het vierde kind wil ik van jou. Maarten.Lang voor ze aan dat vierde kind arten 't hart toe was, emigreerde ze naar Borneo en ik heb haar sindsdien nooit meer gezien. Zoveel is intussen wel zeker: meisjes zoals zij zijn een grote uitzondering. De meeste vrouwen zijn juist verbluffend monogaam: doorgaans zijn alle kinderen van dezelfde man. Gelet op datgene wat we bij zoogdieren waarnemen is dat tamelijk verbazingivekkend. Monogamie komt bij vogels bijzonder veel voor, maar bij zoogdieren is het uitgesproken zeldzaam. Ik geloof dat 't alleen bij de zadeljakhals, de dikdik, de agoeti, de klipspringer en bij sommige klauwaapjessoorten en gibbons is aan getoond. Daarom ligt het voor de hand aan te nemen dat de mens ook niet zo'n erg monogame soort is. Was dat wel het geval, dan had in de Tien Geboden 'Gij zult niet echtbreken'achterwege kunnen blijven. Toch is anderzijds ook duidelijk dat 't voor een vrouw met pasgeboren kinderen eeuwenlang van levensbe- lang is geweest om een vaste partner te hebben die goed zorgde voor haarzelf en hun beider kroost. Eens in de vier jaar een andere man - ik geloof dat vrouw noch kinderen daarbij gebaat zijn. Alleen zeer aantrekkelijke vrouwen die makkelijk aan de man kunnen komen, kunnen zich veroorlo ven regelmatig van partner te wisselen. En dan nog: welke man wil nu een vrouw die al twee of drie kin deren van een andere man heeft? Er zitten toch nog wat haken en ogen aan de serie-monogamie van me vrouw Fisher. War voor mensen duidelijk geldt - dat aantrekkelijk heid een grote rol speelt bij de partnerkeuze - geldt zeer beslist ook voor vogels. Eén van de aardigste ver halen die ik ooit van een eksteronderzoeker hoorde ging over een ekstervrouwtje met maar één oogje. Wanhopig zocht ze naar een mannetje. Ze lonkte naar alle heren, zelfs naar heren die al een vrouwtje hadden. Succes had ze daarmee niet. Maar ten slotte stuitte ze op een mannetje dat maar één pootje hacL Die had nooit een vrouwtje kunnen krijgen. Eénoogje keek éénpootje aan, ze vielen elkaar in de vleugels en leefden nog lang en gelukkig. Maar wat te denken van de monogame fuut waarbij mannetjes en vrouwtjes zoveel op elkaar lijken dat mensen ze niet uit elkaar kunnen houden? Misschien kunnen futen zelf dat ook niet Misschien dat 'tsoms voorkomt dat een vrouwtje, in de veronderstelling verkerend dat ze een mannetje voor zich heeft, met een ander vrouwtje een paar vormt Het is maargoed dat bij mensen man en vrouw zo verschillend van el kaar zijn! nog dagen Nog 22 dagen en het we millennium bred Reden voor deze krai in een dagelijkse seri rug te kijken op belai gebeurtenissen die p grepen op correspon rende data in de c 1000 jaar. Deze week 1991: Overlijden Aad Mansveld schokt spo reld; 7 dec 1988: Sovj kondigt eenzijdig om penen aan; 8 dec 196 grafenis Wilhemina; 1980: John Lennonv moord; 10 dec 1665: mariniers opgericht; dec 1946: stichting II opgericht. 10 DECEMBER 1665 Voor de grote lustrun moeten we nog een jaa duld hebben, maar de ki ging die vandaag in R« plaatsheeft mag zeker i vermeld blijven. Vand tiende december, gaan dachten terug naar die 1665 dat admiraal Mil Ruyter en raadspensioc han de Witt van de Sta neraal toestemming krij korps voor 'zeesoldaten leven te roepen. Het isl vies dat leidt tot de op van een 'Regiment de I waarmee het korps ra het oudste onderdeel i den van de Nederlands krachten. Bij de vei Contact Oud Mariniers korpsverjaardag nooit merkt voorbij, al blijft hi vieren dit jaar voorbei aan wat de plaatselijke i gen doen. „Maar het i een bijzondere dag", ai cretaris Jaap den Ouden vereniging. Met liefst zend leden is dit de vereniging van oud-ra in ons land. De populati het lidmaatschap laat A gens Den Oudén niet verklaren uit het feit d lijks onder meer sportdag en een schi worden georganiseerd, sen zijn, op gepaste wijl dat ze ooit bij het korp niers hebben gezeten", „Het motto is niet voo Eens een marinier, alt marinier." HENKRUUL* Romeo is een macho, op zoek naar nieuwen ties en als het klikt, zot voor prima nageslacht meo zou iets kunnen l ginnen met Giulietta,f dame die niets moeth ben van monogaam gi Geïnteresseerd? Kijko| internet naar de pagin 'Eenzame Ezels'. Defo en de reclame bovenin klaren alles: „Als u e zame ezel heeft, stuur beest naar ons." http:://asinomania.cjh is een vondst van de Pi meinse psycholoog en ezelfokker Eugenio Mi Dankzij publiciteit ind Italiaanse kranten isht een van de meer popui Italiaanse sites. Miloni hoopt met zijn initiatii Equees asinus dotnest voor uitsterven te beb den. Zelfs in het arme Zuid-Italië moet de et namelijk afleggen tege snellere vervoersmidd Bovendien weet Milon eigenaar van een ezell derij in de bergachtige Abruzzen, dat de spre woordelijke koppighei het beest het vaak wirt geslachtsdrift. Een ezel doet het niet zomaar ker niet met iedereen. Aan het dagblad Con* della Sera vertelde Mü dat zelfs in de Abruzzi tekort aan ezels zo is< lopen dat bij tradition ezelraces import-exen ren uit andere regio ff ten worden ingezet. S3 nië en Toscane hebbe ezel zelfs op de lijst v» schermde diersoorten plaatst. Milonis verwacht datd to's van zijn beesten l ezelhouders zullen vei den tot een escort-avt tuur in de Abruzzen. GPD_J

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 2