NAM zint op schadeclaim
Dakloze ziet zijn situatie als tijdelijk
Binnenland
Liberalen pakken stilletjes hun verlies over boringen
Boycot oppositie in
belastingdebat uniek
D66-senator noemt
Van Aartsen 'puber'
I) Maanden gratis bellen én
itis Fossil Big Tic horloge!
Neem gerust de tijd!
Peper voor
gratis vervoer
bij Euro 2000
Kerstkever op de Dam
Onderzoek naar
injectie tegen
bodemdaling
I
DAG 8 DECEMBER 1999
ANP Algemeen Nederland* Persbureau GPD Geassooeerde Pers
P'fnBt n
i hervormde kerk ingestort
De toren van de hervormde kerk in het Drent-
ïandsche Veld is gisteravond ingestort na een bliksemin-
fcn deel van de toren, die ongeveer 15 meter boven het
tstak, staat nog half op het dak, een ander deel is naar be-
evallen. Tijdens de blikseminslag waren enkele tiental-
sen in het kerkgebouw aanwezig, voor de wekelijkse
ond. Niemand raakte gewond, foto anp jacob melissen
erzoek eenrichtingsverkeer AIO
Het college van Amsterdam is bereid onderzoek te
en naar het invoeren van eenrichtingsverkeer op de
g AIO tijdens de spits. De WD had hierom gevraagd, om-
tweede Coentunnel voorlopig op zich laat wachten, ter-
J files toenemen. Het is de bedoeling dat het binnenko-
fe verkeer tijdens de ochtend- over drie van de vier rijstro-
fcschikt. 's Avonds wordt het systeem omgedraaid. In het
Hannover is zo n systeem al een succes gebleken.
nd op veerboot Discovery
n holland Op de veerboot Discovery van Stena Line
jstermiddag korte tijd brand gewoed. Het vuur brak uit in
tl de vier turbines in de machinekamer. Dat gebeurde na-
iaven van Hoek van Holland. Door de brand verviel de
ht van Hoek van Holland naar Harwich. Hoe het vuur is
in, is nog onduidelijk.
hemmer meermalen overreden
l* Een 26-jarige Arnhemmer is gisteren om het leven ge-
itoen hij probeerde de snelweg A12 (Amhem-Oberhau-
rei te steken. De man zou volgens getuigen door verschil-
ïuto's zijn overreden. De Arnhemmer zat met drie ande
een auto. Hij gaf plotseling te kennen dat hij wilde uit-
n. De auto reed langzaam door om hem de gelegenheid
fen terug te keren, maar hij verdween in het donker. Ver-
1 e automobilisten verklaarden dat ze de man aanreden.
f ide
nsgevaarlijk vuurwerk gevonden
ch De politie heeft gisteren in een Bossche huiskamer
[evaarlijk vuurwerk aangetroffen. Na een tip vond de po-
i flowerbed, bestaande uit honderd mortieren. Het vuur-
!iat alleen is bedoeld voor professioneel gebruik, bevat 25
lit. Volgens de instructie moet het vuurwerk voor het af-
r' voor driekwart worden ingegraven. Daarna moet een
idszone van vijftig meter in acht worden genomen. On-
iruik is levensgevaarlijk, concludeert de politie.
idiggebn
V-onderzoek in moordzaak
Er komt ruim een jaar na de moord op de 11-jarige
Verstappen uit het Limburgse Heibloem alsnog een ver-
- id DNA-onderzoek om de mogelijke dader op het spoor
en. Op last van de hoofdofficier van justitie in Maastricht
bten veertig personen te benaderen met het verzoek vrij-
rfelijk materiaal af te staan. Het materiaal wordt vergele-
een DNA-profiel dat indertijd is vastgesteld uit sporen
ilitie bij het lichaam heeft gevonden. Het stoffelijk over-
Nicky werd op 11 augustus 1998 op de Brunssummer
inden na een grote zoekactie. De jongen was seksueel
Het gerechtelijk laboratorium in Rijswijk heeft na de
al onderzoek gedaan naar het gevonden DNA-materiaal.
bij Dutchtone Allin en Business abonnement
(tik -tik
a"
bij Dutchtone Shops:
lokia 3210 vanaf 99,-'
jorting tot ƒ140,-
ratis horloge
i=0p
ize aanbieding is geldig t/m 31 december '99
gratis voor meer informatie: 0800-0550
met Dutchtone Allin 180 of 360
30 60 90 180 360
IIILWLMiLnmiEl
Straks belt iedereen met Dutchtone tone
Ichtone Shops langestraat 8. Amersfoort
Pensmarkt 13 15. Oen Bosch* Spuistraat 30. Oen Haag
AfOte Houtstraat 125-127. Haarlem Haarlemmerstraat 137a. Leiden
Lijnbaan 73. Rotterdam L. Elisabethstraat 32. Utrecht
Rokin 64a. Amsterdam
•qO
pen haag maurice wilbrink
Het kabinetsbesluit over uitstel van
de boringen in de Waddenzee is geen
compromis. Het is een besluit dat
door regeringspartij WD geslikt
moet worden. Vooral voor WD-mi
nister Jorritsma is dat pijnlijk. Zij
heeft voortdurend gezegd mogelijk
heden te zien voor gaswinning onder
de Waddenzee.
Nu het kabinet heeft besloten geen
vergunningen te verstrekken aan de
NAM, moet worden vastgesteld dat de
regering gewoon gezwicht is voor de
ruime Kamermeerderheid die zich drie
weken geleden uitsprak tegen boren.
Een Kamermotie van die strekking
ging half november gepaard met een
crisissfeer: de coalitie bleef sterk ver
deeld en in het kabinet stond de WD
tegenover de D66- en PvdA-ministers.
Door extra tijd te nemen heeft het
tweede paarse kabinet voorkomen dat
deze crisisstemming zou leiden tot po
litieke ongelukken. Het stelde aller
eerst een oordeel over de expliciete
Kamermotie drie weken uit. In die tijd
kon er overleg worden gevoerd met de
NAM, met externe deskundigen, en
was er bedenktijd voor het kabinet
zelf.
Het gaf WD-minister jorritsma de ge
legenheid alvast te wennen aan haar
nederlaag: ze voelde de afgelopen we
ken aankomen dat de optie gasborin
gen zou worden verworpen. Weliswaar
slonken de twijfels binnen het kabinet
of gaswinning zou kunnen zonder blij
vende schade aan het waddenmilieu
Maar ook jorritsma wist dat er hoe dan
ook twijfels zouden blijven. En het ka
binet had al het standpunt ingeno
men: bij twijfel geen boringen.
De Tweede Kamer stemde intussen,
weliswaar onder protest, in met de be
denktijd die het kabinet nam. De
meerderheid, die tegen boren is, re
kende er ook op dat er in zo korte tijd
geen 'sluitende zekerheden' zouden
ontstaan over gaswinning zonder risi
co. En de paarse regeringsfracties kre
gen ook signalen dat het kabinet er
geen halszaak van zou maken. Het ka
binet wilde niet ten val komen door
het waddengas.
Minister Pronk van milieu liep gisteren
ontspannen en nog nagenietend van
het extra kabinetsberaad van die och
tend, door de gangen van het Tweede-
Kamergebouw. Hij heeft voor de PvdA
belangrijke milieupunten gescoord.
Daarnaast benadrukte hij hoe keurig
de besluitvorming in het kabinet was
verlopen. Er was „geen moment" met
portefeuilles gezwaaid, ook niet door
mevrouw Jorritsma, zo zei Pronk.
Jorritsma, niet in de wandelgangen
aanwezig, had dan ook geen extra
drukmiddel meer. Het regeerakkoord
schrijft geen gaswinning onder de
Waddenzee voor. De VVD-minister
had ook geen voorbehoud gemaakt bij
het kabinetsstandpunt van drie weken
geleden dat er geen vergunning aan de
NAM zou worden verstrekt als er risi
co's voor het wad zouden ontstaan. En
de WD-fractie in de Tweede Kamer
stond alleen en had er geen enkel be
lang bij om nu de paarse samenwer
king op te blazen.
De liberalen pakken nu maar stilletjes
hun verlies. Ze hopen meer binnen te
slepen bij het politieke besluit (half de
cember) rond de toekomst van de na
tionale luchthaven. Ook daar is sprake
van een confrontatie tussen milieube
langen en economische belangen.
Maar de kans dat de economie daar
ook ondergeschikt wordt gemaakt aan
het milieu, is klein. Zo bezien is de ge-
isoleerde positie van de WD rond het
probleem van de gaswinning een inci
dent
Rechtskundigen schatten kansen maatschappij hoog in
den haag gpd
De Nederlands Aardolie Maatschappij (NAM) moet nog
besluiten wat ze precies doet, maar duidelijk is dat zij
het verbod van het kabinet om te boren in de Wadden
zee niet accepteert. De juristen beraden zich op een
eventuele schadeclaim.
weghalen. Zij heeft 700 miljoen
gulden uitgegeven aan onder
zoek of er gas zat op die loca
ties. Er bleek zo'n 40 miljard
kubieke meter gas aanwezig,
met een waarde van 20 miljard
gulden. De overheid zou van
die verkoop gemiddeld 85 cent
van elke gulden krijgen, de rest
zou naar Shell en Esso gaan, de
aandeelhouders van de NAM.
Verschillende rechtsdeskun-
digen schatten de kansen van
De altijddurende concessie, die
haar ooit werd verleend, mag
de NAM houden. Alleen heeft
zij binnen die concessie een
batterij vergunningen nodig.
Allemaal zijn die nu verleend,
op eentje na: de natuurvergun
ning voor gaswinning bij Pae-
sens-Moddergat en Lauwers-
oog. Daardoor kan de NAM nu
geen gas onder de Waddenzee
den haag anp
Voetbalsupporters die naar
wedstrijden gaan tijdens het
EK-voetbal volgend jaar, moe
ten gratis met het openbaar
vervoer kunnen reizen. Sup
porters mogen alleen gratis de
bus, trein, metro of tram in,
als zij een toegangskaartje
voor een wedstrijd hebben.
Dat stelt minister Peper van
binnenlandse zaken vandaag
voor. De gemeentebesturen van
de vier Nederlandse speelste
den (Amsterdam, Rotterdam,
Eindhoven en Arnhem) zin
speelden al eerder op deze mo
gelijkheid. Nederland en België
organiseren volgend jaar samen
het EK-voetbal. Het is nog niet
duidelijk wat het plan van Pe
per precies gaat kosten.
De Nederlandse Spoorwegen
en vervoersbedrijf ConneXXion
(met name bussen) staan posi
tief tegenover het voornemen
van de minister. De NS hebben
eerder al een aanbod gedaan
richting ministerie van verkeer
en waterstaat en wacht nog op
antwoord. „Het zou een hoop
mogelijke problemen kunnen
voorkomen. Groepen suppor
ters zijn beter controleerbaar
en het is een middel om zwart
rijden tegen te gaan", stelt een
woordvoerster van de NS.
ConneXXion is al in zee ge
gaan met de organisatoren van
Euro 2000. Busvervoer tussen
stadions en hotels en voor de
zestien ploegen ligt al vast.
„Gratis openbaar vervoer voor
supporters op wedstrijddagen
juichen wij toe. Het moet ech
ter wel door iemand betaald
worden", meent een woord
voerder van ConneXXion. Het
vervoersbedrijf zet tijdens Euro
2000 zo'n 500 bussen in. „Als er
inderdaad gratis vervoer voor
de supporters komt, zal dat
aantal uitgebreid moeten wor
den met zo'n 150 bussen. Wij
wachten af wat de minister te
bieden heeft", laat het bedrijf in
een reactie weten.
de NAM op een schadevergoe
ding hoog in. H. Snijders, hoog
leraar burgerlijk recht in Lei
den, vraagt zich af of de over
heid zich niet schuldig maakt
aan een onrechtmatige daad,
nu het vertrouwen van de NAM
dat zij mocht gaan boren is be
schaamd. Voor dr. Roggekamp,
gespecialiseerd in het energie-
recht, is alleen nog de vraag
hóe de NAM de schade gaat
verhalen. Volgens hem is nog
onderbelicht gebleven dat de
NAM 'eigenaar' is van de delf
stoffen. Nu dat eigendom niet
kan worden gewonnen is er
sprake van inkomstenderving,
die de NAM op de overheid zou
kunnen verhalen.
Ch. Backes, hoogleraar mi
lieurecht in Utrecht, denkt
daarentegen dat het kabinet het
spel slim gespeeld heeft. „Het
recht om te boren blijft bij de
NAM. Daardoor wordt het
moeilijk om te bewijzen dat de
investeringen weggegooid geld
zijn. Het is nog steeds uitstel,
geen afstel." Als immers binnen
enkele jaren wordt vastgesteld
dat boren geen schade oplevert,
zou de vergunning alsnog afge
geven kunnen worden.
PvdA-leider Melkert wees gis
teren op de passage in het kabi
netsbesluit om de voorwaarden
voor gaswinning in de Noord
zee te verbeteren. Dat zou de
bittere pil voor de NAM enigs-
Amsterdam De kerstboom op de
Dam in Amsterdam is gisteren
weer ontstoken. Voorafgaand aan
dat feest werd voor het eerst de
Amsterdam Verlicht Lichtparade
gehouden. Kinderen tot tien jaar
liepen met hun ouders van het
stadhuis naar de Dam. Daarbij
was ook de kerstkever aanwezig.
De lichtparade stond in het teken
van de kinderstad die het VU zie
kenhuis wil bouwen. Dit project,
dat in 2003 klaar moet zijn, om
vat onder meer winkeltjes, een
theater en een hotel waar vriend
jes van ziekenhuispatiëntjes kun
nen logeren. Het geld voor het
project dat 7 miljoen gulden
kost, moet door sponsoring v
den bijeengebracht.
foto anp marcel antonisse
haarlem theo van der kaau
De meeste daklozen ervaren hun situatie
als incidenteel en tijdelijk. Zij gaan ervan
uit dat zij binnen afzienbare tijd weg kun
nen zijn uit de rafelrand van de samenle
ving en weer een huis en werk zullen heb
ben.
Dit blijkt uit een serie vraaggesprekken van
daklozen met het Dak- en Thuislozen Ver
bond en het Noord-Hollands Participatie
Instituut. Een verslag van de interviews met
een reeks aanbevelingen voor de overheid
wordt vanmiddag op het provinciehuis in
Haarlem gepresenteerd.
Uit de praktijk blijkt dat niet alleen mensen
uit lagere sociale milieus risico lopen dak
loos te worden. Onder zwervers zijn ge
schoolden en ongeschoolden, gehuwden
en alleenstaanden, jongeren en ouderen.
Ze zijn dakloos geworden door een combi
natie van hun persoonlijke aard en diverse
gebeurtenissen. Dat kunnen psychische
problemen zijn, verlies van werk en inko
men, eenzaamheid, scheiding of overlijden
van de partner en verslaving aan alcohol,
drugs of gokken. De daklozen geven boven
dien als reden op dat zij niet de juiste hulp
op het juiste moment hebben gekregen.
Dakloze 'Cornelis' (60) vertelt hoe een
combinatie van problemen hem aan lager
wal bracht. Hii heeft schulden, kan de huur
van zijn huis niet meer betalen en slaapt in
een tentje. „Ik wacht nu op de Brijderstich-
ting voor mijn alcoholprobleem. Het ergste
is dat mijn overleden vrouw twaalf jaar jon
ger was dan ik en al jaren botkanker had. Ik
heb haar anderhalf jaar dag en nacht ver
zorgd en daar heb ik een tik van gekregen.
Tijdens haar ziekte kreeg ik veel mensen
over de vloer, maar daarna zie je niemand
meer"
Veel daklozen weten de normen en waar
den uit hun vorige leven hoog te houden.
Zij zeggen dat het zwerversbestaan niet
vanzelf normvervaging met zich mee
brengt, maar ze noemen het risico groot
dat dit toch gebeurt, wanneer het oor
spronkelijke netwerk van familie, vrienden,
buren en kennissen wegvalt.
Vaak lukt het daklozen om op eigen kracht
weer een normaal leven te leiden. Na korte
of langere tijd vervallen de meesten echter
weer in een zwervend bestaan, omdat de
juiste hulp op het juiste moment zou ont
breken. Veel ondervraagden zeggen graag
te willen werken en hebben een ideaal
beeld van 'huisje, boompje, beestje'. Ze
hebben behoefte aan begeleiding om weer
aan het maatschappelijk leven deel te ne
men.
Daklozen ervaren onbegrip voor hun situa
tie. De maatschappij zou zich alleen druk
maken over de overlast van daklozen en
niet bereid zijn te onderzoeken of er 'ziek
makende' mechanismen in de maatschap
pij zijn, waardoor steeds meer mensen uit
alle lagen van de bevolking het risico lopen
dakloos te worden. Volgens de onderzoe
kers is niet bekend hoeveel daklozen Ne
derland telt.
zins kunnen vergulden. In elk
geval betekent het kabinetsbe
sluit zeker tien jaar uitstel. De
Tweede Kamer wil dat het be
sluit wordt opgenomen in de
nieuwe Planologische Kernbe
slissing Waddenzee, waarin de
toekomst van het gebied voor
tien jaar wordt vastgelegd. De
verwachting is dat de meeste
partijen in de Kamer, gezien
hun eerdere verzet tegen borin
gen, zich daarbij zullen aanslui
ten. Alleen de VVD is steeds van
mening geweest dat er wel ge
boord kan worden in de Wad
den.
Pagina 2: Commentaar
den haag gpd
Het kabinet laat een studie ver
richten naar de mogelijkheid
om bodemdaling tegen te gaan
door water in de lege aardgas
velden onder de Waddenzee te
spuiten. Pas daarna valt weer te
praten over vergunningverle
ning voor gaswinning.
Eerder kwam milieuminister
Jan Pronk al met het plan het
gas te vervangen door kooldi
oxide (C02) om zo hetzelfde ef
fect te bereiken. Dat idee is ech
ter niet genoemd in de brief die
het kabinet gisteren aan de
Tweede Kamer heeft gestuurd.
De Nederlandse Aardoliemaat
schappij (NAM) vindt het ver
vangen van gas door water of
C02 te duur.
den haag anp
De gezamenlijke oppositiepar
tijen schrijven vandaag een
nieuw hoofdstuk in de geschie
denis van de Tweede Kamer.
Volgens historici van het Cen
trum voor Parlementaire Ge
schiedenis in Nijmegen is het
nooit eerder voorgekomen dat
de voltallige oppositie een de
bat in de Tvjeede Kamer heeft
geboycot.
CDA, Groenlinks, SP en de
kleine chri^elijke fracties beslo
ten vorige week niet deel te ne
men aan een door de drie paar
se fracties geagendeerd monde
ling overleg over de belasting
herziening die minister Zalm en
staatssecretaris Vermeend van
financiën in 2001 willen door
voeren. De oppositie vindt dat
de paarse fracties te veel haast
maken met de ingrijpende
voorstellen van Zalm en Ver
meend.
Omdat de schriftelijke voor
bereiding op het definitieve de
bat in de Tweede Kamer nog
volop bezig is, heeft een mon
deling overleg op dit moment
volgens de oppositie geen zin.
Er konden vandaag ook geen
moties of amendementen wor
den ingediend tijdens het de
bat, dat door de drie paarse
fracties als informatief en ver
kennend wordt getypeerd.
Volgens J. van Merriënboer,
verbonden aan het Centrum
voor Parlementaire Geschiede
nis, zijn er wel twee voorbeel
den van grote partijen die tij
dens een debat de vergaderzaal
van de Tweede Kamer uit pro
test verlieten. In juni 1955 was
dat de WD-fractie onder lei
ding van de roemruchte fractie
voorzitter Oud. Hij wond zich
toen tijdens een debat over het
zojuist gelijmde tweede kabi-j
net-Drees zo op dat hij zijn
fractie sommeerde de vergader
zaal stante pede te verlaten.
Een jaar later was het zelfs
een regeringsfractie die de ver
gaderzaal van de Tweede Ka
mer demonstratief de rug toe
keerde. Het debat ging tóen
over de Russische inval in Hon
garije en de PvdA-fractie verliet
de zaal, toen een woordvoerder
van de CPN het woord kreeg
om de Russische inval te verdeJ
digen.
De afgelopen dagen heeft
Vermeend nog verwoed gepro
beerd de oppositiefracties tot
deelname aan het belastingde
bat te bewegen. CDA, Groen
links, SP en de kleine christelij
ke fracties bleven echter onver
biddelijk. Zij houden hun kruit
droog tot eind januari in de
Tweede Kamer de beslissende
debatten over de belastingher
ziening worden gehouden.
CDA-Kamerlid Reitsina kon
digde gisteren in de wandelgSfl-
gen alvast aan dat hij dan de
CDA-stilte van vandaag ruim
schoots inhaalt, waarbij hij ver--
wees naar de uren durende re
devoeringen van Fidel Castro.
„Ik overweeg dan een mooie
Cubaanse toespraak te hou
den."
den haag anp-gpd
Als 'een mokkend pubertje dat
niet mee wilde spelen met de
grote jongens en daarna aan
het jengelen slaat'. Zo typeerde
Eerste-Kamerlid Kohnstamm
(D66) gisteren het optreden van
minister Van Aartsen in de dis
cussie over een Europees leger.
Die uitspraak werd hem door
Van Aartsen niet in dank afge
nomen. „Nogal venijnig van
D66", reageerde de bewinds
man. Volgens hem berust de vi
sie van Kohnstamm op een
misverstand. Dat het kabinet
niet van meet af aan mee wilde
hollen met de ideeën van
Frankrijk en het Verenigd Ko
ninkrijk over een eigen Europe
se defensie, had te maken met
de realiteitszin van Nederland.
Kohnstamm krabbelde later
iets terug. De minister was in
houdelijk overtuigend geweest,
maar dat was voor hem nog
geen reden om zijn excuus aan
te bieden. „Het kabinet blijft
verantwoordelijk voor het ont
stane beeld dat de betrokken
ministers niet vooruit te bran
den waren", aldus de senator.
Ook in de Tweede Kamer
kreeg Van Aartsen gisteren kri
tiek op zijn afwachtende hou
ding. Een meerderheid vindt
dat hij overtuigender en en
thousiaster moet meewerken
aan de vorming van een Euro
pees interventieieger. Pas
maandag kondigde Van Aartsen
in Brussel aan dat Nederland
wil meewerken aan de vorming
van een Europese militaire
troepenmacht, die in geval van
een crisis 60.000 man op de
been kan brengen. Dat was veel
te laat, oordeelden PvdA, D66
en CDA, en dat is „niet al te
best voor de reputatie van Ne
derland". Deze fracties pleiten
al veel langer voor een hechtere
Europese militaire samenwer
king. De WD, en in haar kie^
zog GPV, RPF en SP, zijn daar
tegen omdat zij vrezen dat de
EU hetzelfde gaat doen als dé
NAVO. Ook Van Aartsen en De
Grave waren lange tijd huiverift
voor een te zelfstandig militair
optreden van de EU.
Bij de begrotingsbehandeling
kwam er ook ook kritiek op mi
nister Herfkens van ontwikke
lingssamenwerking. Zij moei
zien in het overleg met de lan
den waaraan Nederland hulp
geeft harder opstellen en duide
lijk aangeven waar de hulp naar
toe moet, vindt een ruime Ka
mermeerderheid van PvdA,
WD en CDA. Het lijkt er nu te
veel op dat de 21 landen waar
mee Nederland een speciale
hulprelatie heeft een 'blanco
cheque' krijgen, betoogdeo
PvdA en CDA gisteravond.
