'Noem het alsjeblieft geen popmuziek' Cultuur Kunst lembrandt toch echt Sir Cliff Richard: nooit te oud voor rock'n' roll bncordia heeft last van valse brieven Puntig spel in 'Erfdragers' at! Nieuwe voorstelling Dogtroep Leidse componisten zetten Leidse dichters op muziek Santing haalt 'the voice' naar boven pENSDAC 8 DECEMBER 1999 23 ieuwe directeur VSCD Hans Onno van den Berg (53) wordt in mei volgend ir directeur van de Vereniging van Schouwburg- en Concert- bouw Directies (VSCD). Hij volgt Jan Knopper op die dan met nsioen gaat, aldus de VSCD. Van den Berg werkte onder an- :re voor NOS radio en was vijf jaar docent Kunst en Kunstbe- id aan de Rijksuniversiteit van Groningen. Verder heeft hij ad- es gegeven aan en onderzoek gedaan voor tientallen theaters. )rie winnaars Prins Claus Prijzen De Prins Claus Prijzen 1999 kennen dit jaar drie win- van de hoofdprijs van in totaal ruim twee ton: het culture- Ischrift Vitral in Cuba, de Algerijnse/Franse conferencier uned Fellag en het satelliet-tv-station Al-Jazeera in Qatar, is voor de derde keer dat de prijzen worden uitgereikt. De laureaten kregen de prijs vanmiddag tijdens een ceremonie het Koninklijk Paleis Amsterdam. Behalve de hoofdprijs zijn tien kleinere (van ruim 40.000 gulden) die op de Nederlandse nbassades in de landen van de winnaars worden overhan- gd. Het thema dit jaar is 'ruimte scheppen voor vrijheid'. De e laureaten zijn volgens het fonds wegbereiders voor vrij laatschappelijk en cultureel commentaar. De Prins Claus Prij- :n werden in 1996 ingesteld ter ere van de 70ste verjaardag van ins Claus. Vorig jaar werd de hoofdprijs uitgereikt aan Afri- anse modeontwerpers. Prins Claus wierp daarbij openlijk zijn ■opdas af. Engelse singer/songwriter Kevin Coyne zaterdag in het LVC NEURENBERG/LEIDEN i HAAG GPD eugde in Madrid en droefe- i in Stuttgart. Op een sym- sium gisteren in het Mau- ihuis verklaarden deskundi- n van het internationale inbrandt Research Project RP) het omstreden 'Zelfpor- »t met baret en twee gouden ttingen' van uit 1642-'43 als thentiek, terwijl 'Zelfportret et baret' uit circa 1659 als hte Rembrandt werd afge- erd. Voor het Mauritshuis komt beslissing niet als verras- j. Nog voordat de Rem- andt-tentoonstelling deze ner in Londen opende, dden de organisatoren al erleg gevoerd met het RRP. de catalogus staat het om eden portret uit het bezit van Museo Thyssem-Borne- misza met een bescheiden vraagteken vermeld en wordt opgemerkt dat het RRP tot de slotsom is gekomen dat het paneel wellicht toch eigen handig is. De twijfels over dit werk da teren al van 1968, toen Rem- brandt-deskundige Horst Ger- son zich zelfs afvroeg of het wel 17de-eeuws was. In 1990 werd geconcludeerd dat het vermoedelijk van een atelier medewerker of navolger was. Vier jaar later werd technisch aangetoond dat het paneel af komstig is van dezelfde boom als vier onbetwiste Rem- brandts. Het RRP heeft zich nu ook laten overtuigen door kenmerkende details als de fronsrimpel en de overhan gende oogplooien. Toen Jim Morrison, de zanger van de Doors, overleed en Kevin Coyne werd gevraagd om als nieuwe charismati sche leadzanger de toorts over te nemen, bedankte hij beleefd. Hij vond de Doors destijds geen goede band. Misschien is dat één van de redenen dat zijn fans hem op internet liefkozend een beautiful loser en één van de most famous unknown noemen. Sting en John Lydon van de Sex Pistols noemden hem een inspiratiebron. De nu 55-jarige, nog immer dwarse, singer/songwriter, mu zikant, schrijver cn schilder, die zaterdag in het LVC staat, houdt nog steeds van mensen maar verafschuwt popmuziek. „Noem het alsjeblieft geen pop. Dat riekt te veel naar een band als de Cardigans. Noem het maar muziek." Taxi' in twee dagen op. Alle tek sten zijn tijdens het inzingen verzonnen. De vrije geest had alleen de akkoordenwisselingen in zijn hoofd. De teksten plukte hij uit zijn zwevende onderbe wuste en liet ze pas in de studio op vaste grond landen. Die aan pak leverde rudimentaire rock 'n' roll en blues-miniatuurtjes op met hier en daar poëtische observaties. Zoals in het titel nummer waarin zelfs blondjes de blues krijgen. Dat alles met een spaarzame begeleiding van Coynes zonen en studiomuzikanten: gitaar, bas, drum een enkel keyboard en een fladderende saxofoon. Sleutelwoord is 'Liefde'. Overal bloeien de onbeschaamde 'I lo ve you's'. Datgene waar het hart van vol is stroomt in onge controleerd slepende lettergre pen uit zijn mond. Lallende liefde, wat singer/songwriter Van Morrisson misschien noemde the inarticulate speech of the heart. Als hij dan niet dol gelukkig is, moet hij wel innig tevreden zijn. „Ik heb het prima naar mijn PABLO CABENDA Elke associatie met die verma ledijde vorm van jongerencul tuur, hoe klein dan ook, pro beert Coyne te vermijden. Hij verafschuwt het. „Begrijp me goed, ik heb helemaal niets te gen jonge mensen en hun cul tuur. Maar ik vind het wel triest dat iedereen de mythe van de popmuziek slikt en denkt dat iedere ster in een Cadillac rijdt." Coyne verruilde in 1985 Lon don voor het Duitse Neuren berg, ver weg van de epicentra van de glamour en glitter. Hij wilde niks meer weten van die opgeklopte vergankelijkheid van MTV-sterren, maar maakt nog in gestaag tempo cd's. Het liefst binnen een week. Hij be grijpt niet goed wat daar zo bij zonder aan is. „Ik heb het altijd zo gedaan. Misschien een idee voor meer mensen. Vier jaar om een plaat op te nemen is een schandalige geldverspil ling." De eigeozinnige Coyne nam zijn laatst cd 'Sugar Candy Kevin Coyne: „Vier jaar om een plaat op te nemen is een schandalige geldverspilling." FOTO PATRICIA DE GOROSTAZU zin in Neurenberg. Misschien is het daarom een nogal recht door-zee-plaat geworden. Wel persoonlijk, maar niet per se over mezelf. Mensen gaan er veel te gemakkelijk van uit dat ik dezelfde ben als de 'ik' in het nummer. Dat kan me soms be hoorlijk irriteren. In het Engelse muziekblad 'Q' hadden ze het over Kevin Coyne die into tele- foonseks was, nadat ze 'I'm into your game' hadden gehoord. En wat moest mijn vrouw wel niet denken van zo'n nummer als 'My wife's best friend'. Maar die nummers ontstaan uit pure fantasie. Ik zag een man staan bij de bushalte in Islington, schuin tegenover de studio. Ik begon over hem te fantaseren. Ik liep de studio in en begon er over te zingen en dat is het nummer 'Garden gate song' ge worden." Coyne heeft nooit de makke lijk begaanbare weg van de commercie bewandeld. Zijn thema's waren het verlengde van zijn werk als sociaal thera peut in de jaren zeventig. Toen geen hoogliederen van tweeën halve minuut, maar scherpe observaties van de lotgevallen van de psychiatrisch gestoor den, junks, de eenzamen en de moordende popbiz. Hij pro beert, als het even kan, zijn luisteraars er een hart mee on der de riem te steken. Hij noemt het zijn sociale functie. Zelf heeft de man ook al aan de rafels van die popbusiness ge hangen. Aan het begin van de jaren tachtig zorgde een dode lijke combinatie van een ze nuwinzinking en een alcohol verslaving voor een donkere pe riode in zijn carrière. Een perio de die hij met hulp van zijn hui dige vrouw te boven is geko men. Nu is ze zijn manager en probeert zij achterstallige royal ty's binnen te krijgen. Maar Coyne is geen 'angry old man' (55). Eerder misschien een 'Happy little fat man' zoals hij op Sugar Candy Taxi' vrolijk kirt. Een outsider die zich zijn positie goed laat smaken. Hij stelt prijs op rust en vrede en moet niet teveel gezeur aan zijn kop. „Wat ik doe is erg indivi dueel. Ik heb een prachtig leven en een prachtige vrouw. Ik hóéf niets te doen. Alles wat ik op dit punt van mijn carrière onder neem, doe ik uit eigen bewe ging. Maar als mensen nog ge- interesseerd zijn houd ik ervan om ze te entertainen. De men sen die bij je blijven zijn de mensen die het meest om je ge ven. Wanneer je jong bent, waardeer je dit soort zaken niet. Ik word oud en corpulent en het kan me niet schelen." DUNE VAN OVERBEEKE christelijke muziek- en showband Concordia bij de politie aangifte doen van valsheid in ge- "te. De muziekvereniging ondervindt schade een onbekende die 'valse persberichten' over rereniging de wereld instuurt. „Misschien een misschien een ex-lid, maar het kan ook ie- id van buiten zijn", aldus penningmeester E. man van Corcordia. „Het is in ieder geval ie- id die Concordia haat toedraagt en die ons, welke reden dan ook, middels valse berichten kwaad daglicht wil stellen." rige week bereikte verschillende media het icht dat Concordia haar jeugdorkest we- gebrek aan belangstelling heeft opgeheven. Die berichten verschenen ook in de krant, maar Jeugdkorps Concordia bestaat nog steeds en hoopt nog lang te bestaan, aldus Beekman. „Het jeugdorkest kan nieuwe leden goed ge bruiken, net als andere muziekcorpsen in de re gio. Maar van opheffing is absoluut geen sprake. Jeugdkorps Concordia, voor kinderen in de leef tijd va 6-15 jaar, is op dit moment te klein voor uitvoeringen, maar er zijn verschillende leerlin- getjes in opleiding. We gaan gewoon door." Beekman wil wel juridische stappen onderne men. „We weten een ding zeker: deze berichten komen niet bij ons bestuur vandaan. Maar verder hebben wij alleen nog maar vermoedens en geen bewijzen. We zijn bezig het grondig uit te zoe ken." Over de reden van de wraakacties kan Con cordia evenmin iets zeggen. THEATER RECENSIE WUNAND ZEILSTRA ig: 'Erfdragers - Onstuitbare verlangens in een familie door Theatergroep De Federatie. Tekst: Peer Wittenbols i' Rob Ligthert. Spet Marieke van Dijk, Marcel Hensema. Hoes, Anne Martien Lousberg, Remco Melles en Oda Spel- bos. Gezien: gisteravond, LAKtheater, Leiden. een stuk eenvoudig kan zijn en tegelijkertijd iets ongrijpbaar vreemds blijft behouden, is spannende combinatie. Het geldt voor 'Erf- ;ers' van Peer Wittenbols, dat door de Maas- ïtse groep De Federatie in het repertoire is lomen. e verhaallijn is snel verteld. Omdat zijn doch- niet zwanger raakt van haar echtgenoot, zoekt t pa - bij wie ze in de wasserij werkt - naar effectieve oplossing: een zaaddonor is snel onden en wordt ingehuurd. Op deze manier I gt pa hopelijk de kleinzoon die te zijner tijd de kan overnemen en het kinderloze echtpaar zijn verlangen beloond. Even dreigt de ano-. me donor nog roet in het eten te gooien, maar ilotscène suggereert dat dit plan min of meer lukt. e taal waarin dit alles duidelijk wordt ge maakt, leidt tot structurele verwarring. Wat men zegt klopt soms wel, maar past vaak ook niet bij het onderwerp van gesprek. Soms ontwijken de kaïakters antwoorden of volgen er onverwachte reacties. Van melodrama is allerminst sprake, de sfeer is eerder hilarisch te noemen zonder overi gens op de goedkope toer te gaan. Deze paradoxale combinatie van eenvoud en ongrijpbaarheid komt tot leven door het puntige spel van de acteurs. Qua timing spelen zij doel treffend op elkaar in. Dat geldt voor pa met zijn onbeholpen manier van helpen, het geldt voor het echtpaar, voor het zwak begaafde kleinkind van pa en zeer zeker voor diens andere dochter, wier jaloezie tot extra scherpte leidt. Wie in een Limburgse context het moeder schap met een vette knipoog wenst te bezingen, komt kennelijk ook nu nog uit bij Heintje, de kin derster van dertig jaar geleden. Niet onaardig, maai wel makkelijk. Bovendien hoop je bij een dergelijk stuk op een helder einde. Dat gebeurt niet, helaas blijft de afloop een beetje vaag zwe ven. Echt erg is dat overigens niet, want 'Erfdra gers' hoeft het niet van een sterke ontknoping te hebben. De kern zit 'm in de omtrekkende bewe gingen die het taalgebruik voortdurend maakt. De Stichting Made in Leiden heeft met deze muzikale en po ëtische samenwerking een goe de greep gedaan. Componiste Joke Nauta zette een gedicht van Anton Korteweg op mu ziek. Korteweg, die in het gewo ne leven directeur is van het Nederlands Letterkundig Muse um, schreef enige jaren geleden 'Weggaan'. Het behoort tot de toppers uit zijn oeuvre en gaat als volgt: Als een auto die lang in de regen gestaan heeft/optrekt en wegrijdt, blijft waar hij stond achterleen plek die zich van de rest van de straat/onderscheidt, even nog. tot hij ook nat is/en niet afzonderlijk meer bestaat - .//Dat is wat blijft als je weggaat. Joke Nauta: „Een mooi ge dicht, dat op een subtiele ma* nier aangeeft hoe nietig het menselijk leven is als je erop te rugkijkt. Moeilijk om op muziek te zetten. Ik heb geprobeerd de sfeer van die druilende regen weer te geven. Heel eenvoudig, niet sensationeel. En in mineur. Daar tussenin, in majeur, zingt Ingrid Kapelle het gedicht. Er is alleen een toonwisseling. Om de lege plek aan te geven. Het is een doorgaande beweging ge worden, een romantisch stukje. Tja, wat moet ik erover zeggen? Muziek kun je niet navertellen. Naar muziek moet je luisteren. Ik heb vooraf geen contact met Korteweg gehad over het ge dicht en hoop maar dat hij het mooi vindt." De uitvoering aanstaande za terdag 11 december in het LAKtheater begint om 20.30 uur. Die in Hal 4 in Rotterdam op zondag 12 december om 14.30 uur. LEIDEN CEES VAN HOORE Dichters en componisten wer ken al samen sinds de eerste noot van de zangberg rolde. Kijk naar Gustav Mahler, die met zijn 'Kindertotenlieder' een vrij onbekend dichter als Friedrich Rückert in zijn eeuwi ge roem meetrok. Die het 'O, Mensch, gib acht!' van Friedrich Nietzsche tot zo'n fraaie jammerklacht heeft om gesmeed, een lied dat ons de diepte van de ondoorgrondelij ke nacht om ons heen doet be seffen. Ook tegenwoordig wer ken componisten en dichters nog samen. De stichting Made in Leiden geeft komend week einde twee concerten, respec tievelijk in het Leidse LAKthea ter en in Hal 4 in Rotterdam, waarin een aantal gedichten van Leidse dichters door Leidse componisten op muziek zijn gezet. Voor de verzen van Jan Wolkers, Frédérique Bastet, Wim Brands, Anton Korteweg, Lloyd Haft, Rudy Kousbroek en Piet Paaltjens zijn door de com ponisten Mark Harperink, Frank den Herder, Rita Hij mans, Jeroen van Iterson, Eg- bert Kemner, Karin Klebe en Jo ke Nauta aparte composities geschreven. Deze liederen zul len worden gezongen door In grid Kapelle, die wordt bijge staan door het Rotterdams Symphonisch Blaasorkest. Jan Wolkers is geen echte Lei- denaar. Hij is geboren in Oegst- geest en woont het gehele jaar op Texel, far from the mad dening crowd. Oud-Leidenaar Wim Brands woont tegenwoor dig in Amsterdam. MONIQUE BRANDT mens is nooit te oud voor rock'n'roll' zo luidt de ■preuk van Cliff Richard. Volgend jaar wordt hij zes maar wat hem betreft is zijn reeds 41 jaar durende pbaan als popartiest nog lang niet ten einde. Er zijn ter mensen die daar anders over denken. Zo zijn de van de Britse radio van mening dat de muziek van Cliff niet meer thuishoort op een zichzelf respecte- le zender, zeker sinds de artiest muzikaal gezien nadrukkelijk in de Heer is. Zijn laatste plaat 'The mium Prayer" - het gebed Onze Vader op de mu- k van de traditional 'Auld Lang Syne' - viel dus hele- ial niet goed in radiokringen. Maar de stellige weige- tg van de dj's om het nummer te draaien, heeft de ?ende ridder bepaald geen windeieren gelegd, tegendeel. De plaat zonder 'airplay" staat al twee ff fken nummer 1 in de Britse hitlijsten. En ook in het titenland loopt het storm. In Nederland is de platen- iatschappij door de voorraad heen, in Australië zijn een de bestellingen van de platenwinkels al goed or tweemaal platina, zo meldt de enthousiaste zan- t. die de opbrengst van 'The Millennium Prayer' voor n liefdadig doel, de organisatie Children's Promise, eft bestemd. En in Duitsland hebben de katholieke ken de plaat zelfs opgenomen in een campagne om c minder bijbelvaste gelovigen hernieuwd te laten nnismaken met het gebed. Alle 20.000 kerken kun- n de plaat gratis opvragen om tijdens de dienst te IVoor de artiest is de opschudding rond zijn plaat een "benk uit de hemel. „De plaat verkoopt zichzelf. Het i wonder'zegt hij tijdens een persbijeenkomst in llondense Elstree studio's. „Vooraf besefte ik dat het 'The Millennium Prayer' werd al eerder door Richard vertolkt. Vorig jaar nam hij het op voor het Hopes Dreams project, een musical die werd uitgevoerd in kerken. Afgelopen zomer besloot Richard het nummer op cd uit te brengen. „Het is een lied dat naar de toe komst kijkt, dat zegt: geef ons voedsel, hou ons weg van het kwaad, laat ons anderen vergeven zoals wij willen dat ze ons vergeven: het gaat om alles dat een gewoon mens zich wenst. De radiojongens die dit nummer ver oordelen. denken niet na. Ze beschouwen dit lied als een opvolger van 'Living Doll' of 'Devil Woman'. Maar het is natuurlijk iets geheel anders: een lied dat speciaal voor deze tijd is geschreven. Het is vreselijk dat sommi ge mensen niet willen luisteren naar een lied met een spirituele inhoud. Er is toch niets mis met een verlan gen naar het goede? De di's denken Cliff Richard is niet hip, als wij hem niet draaien zal het publiek hem wel vergeten'. Maar goed. ik heb geleerd te vergeven, dus ik vergeef ze hun stommiteit." In popkringen ging het gerucht dat Richard aanvan- niet makkelijk zou zijn om deze plaat onder de aan dacht te brengen. Het is immers niet de eerste keer dat mijn werk door de radio wordt genegeerd, het is de af gelopen tien jaar juist schering en inslag. Iedereen die ouder is dan veertig wordt door radiojongens be schouwd als te oud voor rock 'n 'roll. Dat is natuurlijk belachelijk, want wij zijn ermee begonnen. En ik kan ze venellen: wij houden er ook niet zomaar mee op. Wat mij betreft is het de mooiste kunstvorm die ooit op de ze planeet heeft bestaan." kelijk in zijn wanhoop had besloten zelf een radiosta tion op ie kopen om zo zijn muziek te kunnen promo ten. Sir Cliff ontkent die verhalen, al heeft hij als best verkopende Britse artiest aller tijden ruimschoots de middelen voor een dergelijke acquisitie. Voorlopig heeft Richard het echter te druk met andere aardse za ken. De komende weken geeft hij een groot aantal mil lennium-concerten. Ook de opbrengst van deze optre dens gaat naar Children's Promise. Na een laatste concert in Cardiff op 2 januari is het wal hem betreft even afgelopen; Richard gaat er een jaar tussenuit voor een sabbatical break'. „Maar in 2001 ben ik weer terug. Want stoppen, dat kan later nog." MUZIEK RECENSIE SUSANNE LAMMERS Concert Sinatra's Songbook Met Matilde Santing, Geme van der Klei, Vera Mann, Melise de Winter en het Amencan Song book orkest o.l.v. Cor Bakker, Gehoord: gisteravond. Stadsge hoorzaal, (.elden. Nog te horen o.a.: 15/12, Concertgebouw, Haarlem. Het ijkpunt. De top. Absoluut niet te overtref fen. Vandaar 'Sinatra's Songbook', een ode aan Frank Sinatra. Een big band, aangevuld met strijkers en een gitarist, en Cor Baldcer aan de vleugel zorgen voor de sound. Het vocale ge deelte wordt, heel verstandig, door vier dames verzorgd. Want welke Nederlandse man kan zich meten met 'the voice'? Gerrie van der Klei, Vera Mann en natuurlijk Matilde Santing zijn bovendien bij uitstek in staat om Sinatra's over bekende liedjes nieuw leven in te blazen en de veelzijdigheid van zijn repertoire te benadruk ken. De vierde zangeres, Melise de Winter, he laas niet. Haar presentatie zwalkt tussen Liza Minelli en Marilyn Monroe op haar hijgerigst, maar haar vocale gebreken vallen daardoor niet minder op. Gerrie van der Klei 'doet' de jazz-kant van Si natra. In haar beeldschone zwarte jurk belicht ze rtiisschien eerder de show-zijde, maar het acute gevoel van nostalgie dat je bespringt, voelt weldadig. Van der Klei zingt 'Where Or When' en Tm Getting Sentimental Over You' vrijwel zonder legato, maar de broeierige sfeer die ze oproept is echt en de glamour die ze uitstraalt klopt in deze voorstelling als een bus. Vera Mann begint met vocale krachtpatserij, die nog wat minder goed uit de verf komt van wege onbalans tussen haar en het orkest, en vervolgt dan met zeer geslaagde tegendraadse interpretaties. Ze zit bij de paicken neer aan de voet van de trap en geeft een in-trieste opsom ming van artiestenleed met een piepklein stem metje: haar versie van 'No Business Like Show Business'. Maar Matilde Santing maakt met haar ironi sche en hekserige versie van 'Tender Trap' in één klap duidelijk om wie het allemaal gaat. De ingehouden 'snap' waarmee haar val dichtklapt, krijgt nog meer overtuiging door het triomfante lijk loeiende koper. Zij beheerst de perfecte ti ming waar de anderen vooral over praten, in de teksten die ze net als 01' Blue Eyes een nieuw le ven geeft. Prachtig zijn haar kroegliederen, met 'One For My Baby' als hoogtepunt. Veel samen zingen doen de dames niet en als ze tot een ensemble komen, is dat niet altijd even imponerend. In de kwartetten die Sinatra en zijn vriendjes moeten tekenen, overheerst de rommeligheid en komt de rellerigheid eerder van het buitengewoon opzwepende en gedisci plineerde orkest. Van subtiliteit en genuanceer de tekstbehandeling is al helemaal geen sprake. Mooier is het samenspel. Als Mann in een dron ken vtfrsie van 'New York New York' een einde loos 'My' zingt en haar keel zowat open scheurt, peutert Van der Klei achteloos in haar oor. De finale tenslotte biedt mooi vergelijkings materiaal: ieder zingt haar versie van 'Night And Day". Geestig is Manns disco-versie met John Travolta-pasjes, ook al verjaagt ze daarmee de verlangende, verstilde sfeer die Santing met gi tarist Maarten van der Grinten zo zorgvuldig opbouwde.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 23