'Snelverkeer
aan banden'
Leiden Regio
Grayvis wint eerste
voorronde Leidse Start
Niet in de tropen, maar op de velden
nal
rijwilligersprijs naar
iders Centrum Club 58
[onderzoek
3p zoek naar prijswinnaars
|>I30ZH3(3N0
ISDAG 8 DECEMBER 1999
17
I; ARNOUD WUKMANS
perplex. Ik weet niet wat
i ?t zeggen." Beduusd be-
r woordvoerder Fred
i ifenger gisteravond in het
is de jury voor het toe-
i van de Co Verhoogprijs
Centrum Club 58-be-
ngsteam van verstande-
jhandicapte voetballers.
e Leidse vrijwilligersprijs
- tiet begeleidingsteam de
ing waar het volgens de
ars recht op heeft. Namens
neester Postma overhan-
wethouder Laurier de
qOm het belang van het
igerswerk te benadruk-
ed hij dat naar eigen zeg-
gekleed met das en be-
met Postma's ambtske-
Tien jaar geleden nam de
Leidse voetbalvereniging UVS
een team van verstandelijk ge
handicapte sporters van Cen
trum Club 58 op in haar gelede
ren. Inmiddels voetballen er
veertig gehandicapte voetbal
lers mee. verdeeld over drie
teams. Dertig zeer actieve vrij
willigers trainen, coachen, ver
zorgen en begeleiden deze
'G-teamvoetballers'. Hierdoor
kunnen zij in UVS-verband een
gezonde en sportieve vorm van
recreatie beoefenen. Bovendien
is het gelukt een volledige inte
gratie tot stand te brengen tus
sen een reguliere sportclub en
een gehandicaptenclub. „UVS
staat voor Uit Vriendschap Sa
men. Ik kan u zeggen dat uit
deze vriendschap de afgelopen
jaren wat moois is gegroeid",
nnkele jaren klaagt de or-
in satie van de jaarlijkse
'a se vrijwilligersprijs over
gebrek aan kandidaten,
dat er geen mensen zijn
tl voor de Co Verhoogprijs
anmerking komen, inte-
5( leel. maar kennelijk zijn
neeste van de vele dui-
f len vrijwilligers zo be
iden dat hun omgeving
oi omweg 'vergeet' voor te
en. Vorig jaar presen
teerde de Vrijwilligerscentra-
le aan de vooravond van de
wedstrijd een uitgebreide
folder. Deze werd over de
hele stad verspreid onder
vrijwilligersorganisaties. Het
leek iets te helpen. In 1998
kwamen vijftig voordrachten
binnen. Dit jaar zakte dit
aantal weer terug tot 34.
Juryvoorzitter Wilbert Het-
tinga hoopt door een betere
PR volgend jaar tenminste
boven de vijftig uit te komen.
lichtte juryvoorzitter en ex-wet
houder Wilbert Hettinga de uit
slag toe aan een publiek van
enthousiaste vrijwilligers.
De Leidse vrijwilligersprijs is
vernoemd naar Co Verhoog, die
met haar man Walter in 1993 de
eerste editie won van deze door
de Vrijwilligerscentrale ingestel
de ereprijs. Kort daarna over
leed zij onverwachts. De hoofd
prijs bestaat uit duizend gulden
en - dit jaar voor het eerst - een
bronzen beeld van Piet de Boer.
Het beeldje symboliseert een
vrijwilliger die, waar nodig, de
helpende hand toesteekt. Met
de Co Verhoogprijs wil de orga
nisatie elk jaar op Internationa
le Vrijwilligersdag stilstaan bij
het belangrijke werk van de
dertigduizend Leidse vrijwilli
gers. De jury becijferde de eco
nomische waarde ervan op 78
miljoen gulden. Mensen uit
hun omgeving kunnen vrijwilli
gers voordragen die zich op bij
zondere wijze inzetten.
Dit jaar kwamen 34 voor
drachten binnen. Tien daarvan
kregen een nominatie. De twee
de en derde prijs gingen - ex
aequo - naar H. Ramdas voor
zijn ijveren voor de Surinamers
in Leiden en naar H. Berkemei
er voor haar activiteiten voor
kerkelijke en maatschappelijke
organisaties. Bijzondere ver
melding kreeg ook Babs Dui
venvoorden. Babs woont in ge
zinsvervangend tehuis de An
kerplaats. In haar eentje trekt ze
geregeld de straat op om dit
vuil op te ruimen.
foto mark la-
mers
H. Craman van Grayvis, F. van den Berg van Fashion Solution en R. van Rossum van Energiek luisteren
gespannen naar jury-voorzitter Angèle Magré. foto mark lamers
LEIDEN LESLEY GRIETEN
Grayvis Internationale Expedi
tie won gisteravond in Holi
day Inn de eerste voorronde
van de Leidse Start. De jury
verkoos het expeditiebedrijf
uit Hillegom boven Fashion
Solution uit Leiden en fitness
centrum Energiek uit Valken
burg. Uit de presentaties bleek
dat elke starter vooral uit on
vrede is begonnen met een ei
gen bedrijf.
Het grootste deel van de be
zoekers van de Leidse Start
bestond uit Leidse onderne
mers. Het kostte presentator
Kees Klerks moeite de belang
stellenden na de pauzes weer
de zaal in te krijgen. De bar
van het Holiday Inn was een
goede plek om weer eens ou
derwets te netwerken. Er werd
veel gelachen en de visitie-
kaartjes wisselden snel van ei
genaar. Ook tijdens de presen
taties werd er geregeld een
toespeling op aanwezige po
tentiële klanten gemaakt.
Hoewel de bijbehorende
muziek ontbrak, was de pre
sentatie van directeur H. Gra-
man van Grayvis de meest
professionele. Met behulp van
een computer presenteerde
hij zijn internationaal opere
rend expeditiebedrijf. Na de
eerste zenuwen te hebben
overwonnen, vertelde Graman
LEIDSi
START
dat zijn bedrijf het vervoer
voor Idanten uitbesteedt en
dat hij werkt met een netwerk
van agenten in bijvoorbeeld
Spanje, Portugal en Polen.
Aan de hand van een reken
voorbeeld legde hij het ver
schil uit tussen een transport
bedrijf en een expediteur. Bo
vendien kreeg het publiek
zicht op de rooskleurige toe
komst van zijn bedrijf. Het be
drijf dat hij na twintig jaar
voor een baas werken begon
uit onvrede over het ontbre
ken van flexibilteit.
Onvrede was ook de reden
voor R. van Rossum om fit
nesscentrum Energiek in Val
kenburg te beginnen. Uit ei
gen ervaring weet hij dat goe
de begeleiding op veel scholen
vaak ontbreekt en dat de na
druk vooral ligt op het uiterlijk
vertoon. In zijn presentatie lag
de nadruk ook meer op de in
houd dan op het uiterlijk ver
toon. „En dan krijgt u nu een
heel onduidelijk plaatje van
een fitnessapparaat te zien",
hield hij zijn gehoor op een
gegeven moment voor. Het
was tekenend voor zijn 'no-
budget' presentatie. Toch wist
hij met zijn handgeschreven
sheets en enthousiaste verhaal
het aanwezig publiek op zijn
hand te krijgen. Hij won met
ruime meerderheid de pu
blieksprijs en kon met twee
flessen champagne huis
waarts.
Fashion Solution uit Leiden
ging met lege handen naar
huis. Volgens F. van den Berg
waren persoonlijke negatieve
ervaringen met selectiebu
reaus de reden om zelf in de
mode- en confectiebranche
een bureau te starten. Enigs
zins gehaast presenteerde ze
het wervings- en selectiebu
reau. Het valt ook niet mee
om tijdens een presentatie te
horen dat er nog maar een
paar minuten zijn. Bovendien
was de aandacht van de toe
hoorders verslapt na twee pre
sentaties, een pauze en het
verhaal van Van Lent commis
saris A. Kraaijeveld. Maar de
jury had ook voor Fahion So
lution lovende worden. Met
name het enthousiasme en
het zelfvertrouwen van deze
starter werden geroemd.
Fortuinwijk en Gasthuiswijk:
Meer of juist minder verkeersdrempels aanleggen, sluip
routes als de Brahmslaan gedeeltelijk afsluiten en meer
aandacht voor de veiligheid van fietsers en voetgangers.
Bewoners van de Fortuinwijk en de Gasthuiswijk lieten
gisteren tijdens de inspraakavond over de inrichting van
hun wijk als 30-kilometerzone weten dat zij meer maat
regelen willen tegen snel verkeer. De aanleg van de ge
plande extra inritten met 30-kilometerborden, drempels
en verhoogde kruisingen vonden zij niet voldoende.
LEIDEN CONNIE VAN UFFELEN
Zo zou de gemeente iets moe
ten doen aan het harde rijden
van met name auto's op het
stukje busroute aan de Beetho-
venlaan, tussen de Kennedy-
laan en de Apollolaan. Volgens
A. Haagsman van de gemeente
lijke afdeling ver
keer en vervoer is
de moeilijkheid
daarbij echter dat
busmaatschappij
en protesteren te
gen gewone
drempels omdat
die meer rijtijd
kosten en dus
meer geld. Speci
ale busdrempels
(voor 50 kilome
ter per uur) rem
men de auto's
weer niet af. De
aanleg van 'kus
sentjes' zoals op
de Telderskade zou volgens
Haagsman nog te overwegen
zijn.
Een voorstel om het trottoir
van de Paganinistraat iets bre
der te maken, zodat de straat
smaller is en te snelle automo
bilisten op elkaar moeten
wachten. Nadeel daarvan was
volgens Haagsman weer dat die
dan uiterst rechts van de straat
gaan staan, waardoor ze de
doorgang voor fietsers weer be
lemmeren.
De veiligheid van fietsers kon
sowieso wel wat extra aandacht
krijgen. Omdat zij zich op de
Kennedylaan niet veilig voelen,
zouden veel ouders hun kroost
hier met de fiets over de stoep
'Je zou
die ouders
moeten
opvoeden
naar school brengen. Gevolg:
een gevoel van onveiligheid bij
voetgangers. „Als voetganger
moet je maar zien dat je opzij
komt. Ie zou die ouders moeten
opvoeden", zo vond een oude
re dame.
Een andere bewoonster zou
het liefst een gedeelte van de
Brahmslaan af
sluiten, vanwe
ge de scholen
in de buurt.
Veel automobi
listen gebrui
ken deze laan
als sluiproute
naar de Voor-
schoterweg.
Haagsman liet
echter weten
dat de ge
meente de
Brahmslaan als
gebiedsontslui-
tingsweg ziet
en het kruis
punt met de Kennedylaan wil
reconstrueren bij de ontwikke
ling van het winkelcentrum.
Tot slot was er nogal wat kri
tiek op slecht uitzicht door
struiken danwel wijkcontainers
bij de kruispunten Apollolaan-
Schubertlaan, Kennedylaan-
Brahmslaan en de Van 's Gra-
vensandestraat-Jacob van Cam-
penlaan. Bovendien zou het
voor vrachtwagens vanaf de
Voorschoterweg eerder duide
lijk moeten worden dat zij de
Brahmslaan niet in kunnen rij
den. Haagsman vond deze
klachten extra aandacht waard.
Op 24 december hoopt de ge
meente met een definitief plan
te komen.
DOOR ONNQ HAVERMANS
Rob Verpoorte zoekt naar medicijnen uit bloembollen
lati
vaar het front der wetenschap, dat is het streven van de
te iversiteit Leiden. En met succes. Niet zelden brengen
vo idse onderzoekers opmerkelijke resultaten onder de
b®cht. Maar ook onderzoeken die minder opvallen dragen
nglan een inzichtelijker samenleving. In Onderzoek houdt
h dwarsdoorsnede van de Leidse wetenschap tegen het
Elke week vertelt een andere onderzoeker over zijn of
haar werk. Vandaag Rob Verpoorte.
^len in de Bollenstreek
mekka van de farma-
:he industrie. Dat klinkt
lien verrassend, maar
iraar farmacognosie Rob
one gelooft er stellig in.
M cognosie is de weten-
123 waarin wordt gekeken
- s e geneeskrachtige wer-
tan stoffen uit de natuur.
)23't one geeft leiding aan een
:NT toeksgroep die biolo-
n 8 ictieve stoffen uit plan-
kaan brengt. En bloem-
'E* staan nu eenmaal 'bol'
n actieve stoffen, die
IEN 'j nieuwe technieken
beter van elkaar te
len zijn. Met zo'n 'biblio-
o) van stoffen kan de indu-
liel de werkzaamheid
htig.
n vi ferd jaar geleden kwa-
in9<$lle geneesmiddelen uit
PE|, n", zegt Verpoorie.
er po kwam de aspirine en
ent iwerden steeds meer
hii™ I synthetisch geprodu-
)pc Die werden getest met
k ie; oeven, een tijdrovende
eenjdure. Maar intussen zijn
■*ef methoden op molecu-
snue' veau gebracht. De indu-
i m tegenwoordig wel
m u rdduizend stoffen per
sten en die kunnen we
oort I niet maken. Dus zie je
eri' idens terug naar de na-
oor het zoeken naar een
e de basis kan zijn voor
4 euw geneesmiddel. Want
^^anisme maakt wel tien
stoffen. En naar schat-
itaan er wel dertig mil-
irten organismen
is nou de meeste bio-
teit? In het tropisch re-
id, zegt iedereen. Nee,
telling is: hier. De bollen-
ts hebben zo'n twintig-
id variëteiten en soorten
in hun kassen en op de velden.
Als je naar het oerwoud gaat
om te zoeken naar een bijzon
der plantje, moet je eerst vacci
naties halen tegen ziektes die
je daar kunt oplopen. Moet je
later terug voor nader onder
zoek, dan is het oerwoud mis
schien gekapt of dat ene plant
je is niet meer te vinden. Hier
heb je een enorme biodiversi
teit en de mogelijkheid om op
grote schaal te planten als je
een werkzame stof hebt gevon
den."
De farmaceutische industrie
kan natuurlijk ook zelf zoeken.
Verpoorte en zijn vakgroep
hebben echter een manier ge
vonden om de diverse be
standdelen van een plant heel
nauwkeurig te scheiden. Daar
door kunnen ze stoffen onder
scheiden die slechts in heel
kleine hoeveelheden aanwezig
zijn. „Wij kunnen het bedrijfs
leven een ruw extract aanleve
ren, maar het ook ffactioneren
in tientallen stofjes die alle
maal door de testrobots kun
nen worden gehaald."
Van de honderdduizenden
stoffen die worden getest, blij
ven er uiteindelijk maar enkele
over waarmee daadwerkelijk
een medicijn wordt gemaakt.
„Er zijn tal van bedrijven die
een bibliotheek van stoffen
aanbieden: de planten van En
geland, het tropisch regen
woud. planten van de zee. Wij
doen Nederland. Als je dan
gras screent, zul je niet gauw
iets vinden. Maar bollen staan
letterlijk bol van de giftige stof
fen. Daar kun je activiteit van
verwachten. Voor de kwekers is
dit onderzoek interessant om
dat ze kunnen kijken naar mo
gelijkheden om nieuwe gewas
sen te kweken."
Rob Verpoorte.
Een van de werkzame stoffen
in bloembollen is galandiami
ne. Het Amerikaanse bedrijf
Johnson en Johnson heeft op
basis van die stof een middel
geïntroduceerd tegen de ziekte
van Alzheimer. Maar dat mid
del wordt synthetisch gemaakt.
„Galanthamine komt voor in
de narcis en het sneeuwklokje,
waaraan de stof ook zijn La
tijnse naam dankt. Ik sluit niet
uit dat we door onderzoek een
variëteit van de narcis vinden
foto hielco kuipers
waarmee we op grote schaal
goedkoop galanthamine kun
nen produceren. De stof werkt
remmend op de symptomen
van Alzheimer. Je wordt er niet
beter van, maar je kunt wel be
ter functioneren. Als zo'n mid
del op de markt komt. praat je
over een topdrug in de wereld,
met een te verwachten omzet
van meer dan een miljard gul
den per jaar."
Het onderzoek naar de bollen
verloopt in nauwe samenwer
king met de kwekers. „Zij be
schikken immers over die grote
hoeveelheden, zij kunnen kij
ken hoe we de hoeveelheid ga
lanthamine zouden kunnen
verhogen, bijvoorbeeld door
de tijd van oogsten te verande
ren of door rekening te houden
met seizoensinvloeden." Van
uit de vakgroep wordt ook ge
dacht aan het verhogen van de
productie door middel van ge
netische modificatie. Daarbij
moeten we niet denken aan de
gemanipuleerde aardappelvel
den waar milieubeschermers
tegen te hoop lopen. „Het gaat
niet om planten die we eten,
maar om het maken van ge
neesmiddelen", bezweert Ver
poorte.
Voor de bollenboeren is het
onderzoek interessant genoeg
om er via hun vakorganisaties
in te investeren. Maar steenrijk
zullen ze er niet van worden,
waarschuwt Verpoorte. „Het
vinden van een actieve stof is
maar een heel klein onderdeel
in de ontwikkeling van een
nieuw geneesmiddel. De klini
sche fase, die jaren duurt, is
veel belangrijker. De ontwikke
lingslanden rekenen zich rijk
met de mogelijkheden uit het
tropisch regenwoud. Ze vragen
veel geld aan de farmaceuti
sche industrie en mede daar
door zijn er maar weinig van
hun planten beschikbaar voor
een extract."
Verpoortes vakgroep bestaat
uit 25 mensen, afkomstig uit de
hele wereld. Vooral de Aziati
sche landen zijn goed verte
genwoordigd. Dat is niet zo
verwonderlijk, voor wie be
denkt dat juist in die landen de
natuurgeneeskunde nog een
belangrijke plaats inneemt.
„Tachtig procent van de we
reldbevolking maakt voor de
primaire gezondheidszorg ge
bruik van medicinale planten.
Misschien is dat niet zo effec
tief als hier, maar het is de
moeite om naar locale gebrui
ken te kijken. De aandacht
voor de natuur neemt toe. Het
onderwerp zit in de lift."
t de Leidsch DagbladA KC HIE vïIV
ANNO 1899
Vrijdag 8 December
LEIDEN - Het Studenten-muziekgezelschap 'Sem-
pre Crescendo' geeft Vrijdag 15 dezer zijn eerste In
vitatie-Concert met een hoogst interessant program
ma. Mevr. Oldenboom-Lütkeman, hier ter stede be
kend als Oratoriumzangeres en als Concertzangeres
werkte zij mede in een concert van de Maatschappij
voor Toonkunst en de jeugdige violiste Annie De
Jong, dochter van den bekenden muzikalen verslag
gever van het Vaderland' dr. J. De Jong, zullen de
solisten zijn. Mej. De Jong is herhaaldelijk zoowel in
Nederland als in Duitschland en Parijs met uitbun
dig succes opgetreden.
Het orkest zal, geleid door Gottfried Mann, drie zeer
interessante noviteiten uitvoeren, Saint Saens' 2de
Symphonie. Glazvernow's muzikale schilderij 'Le
Printemps' en het voorspel uit Fervaal van Vincent
d'lndy. Bovendien tot slot van het concert Beetho-
vens's Prometheus-ouverture
De ruime invitatie, die Sempre's bestuur steeds ver
spreidt. zal ook wel op dit concert de Gehoorzaal
overvol doen zijn.
LONDEN - In de tweede editie van de 'Times' komt
van den 2den December het volgende bericht uit La-
dysmith voor: De toestand wordt met den dag ernsti
ger. Het bombardement doet veel schade. De Boe
ren eerbiedigen de vlag van het Roode Kruis niet.
ANNO 1974
Zaterdag 7 december
LEIDEN - Het was een merkwaardige, maar ook ge
vaarlijke gebeurtenis waarbij een 46-jarige ambte
naar uit Leiden betrokken was. Op de weg tussen Al
phen aan den Rijn en Bodegraven stelde een be
stuurder vast, dat iemand die voor hem reed fors on
der invloed van drank moest zijn, gezien de levens
gevaarlijke manier van rijden. Bij het slingeren,
kwam de auto zelfs op de baan voor tegenliggers.
Die autobestuurder was een officier van justitie, die
dan ook de politie van Alphen aan den Rijn en Bode
graven waarschuwde. In Bodegraven werd de man
aangehouden en tot verbazing van politiemannen en
officier van justitie, bleek de bestuurder spiernaakt
in de auto te zitten. "In een café hebben ze me uit
gekleed", aldus de informatie van de ambtenaar, die
nu voor de Haagse politierechter stond. De Bode
graafse politie had goede diensten bewezen, want
nadat verdachte weer aangekleed was, werd hij door
de politie naar zijn broer gebracht. "Ik heb nog nooit
iets dergelijks aan de hand gehad en ik hoop dat het
me nooit meer zal overkomen", aldus de verdachte.
Van het gebeurde kon hij zich ovengtens weinig of
niets herinneren. "Hij zal er toch de gevolgen van
moeten dragen", stelde de officier vast, die twee we
ken gevangenisstraf en 12 maanden intrekking van
het rijbewijs, waarvan 6 maanden voorwaardelijk
vorderde. De politierechter legde 14 dagen gevange
nisstraf op. waarvan acht dagen voorwaardelijk, een
geldboete van 500 gulden en voorwaardelijk zes
maanden intrekking van het rijbewijs.
LEIDEN - Jacques. Zeg maar Sjakie. De pasgeboren zoon van de heer en mevrouw Rooijakkers zal zijn
verdere leven naar bovenstaande naam luisteren. En omdat het echtpaar het Antoniusdubhuis exploiteert
en omdat de Leidse carnavalsvereniging 'De Hutspotten' in datzelfde Antoniusdubhuis altijd de beruchte
feesten viert, werd deze foto gemaakt. Eer- en huldebetoon voor de vrouw van de directeur door wakkere
doorluchtigheden. Zo te zien werd de geste gewaardeerd. foto archief leidsch dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabevteid door binnen veertien dagen na plaatsing een ingevulde cheque 'geen
overseiirljvingskoarl) Ier waarde van vijf gulden (voor ren exemplaar van 13 bij 18 ln rvvart wil) op tc Muren naar liet loidach
Dagblad. t.a.v. Irtdsch Dagblad Archieven, postbus 54, 2300 AB leiden of door contante lM-iallng aan de bolle van het leidicti
Dagblad aan de Roosevrltvtraal 82. U ontvangt de foto binnen drie weken.
aan de Roovrveitstraat 82. II ontvangt de foto binnen drie w
