VS en EU fel tegen Russisch
ultimatum inwoners Grozny
Cubanen met gekaapt schip naar VS
Buitenland
Vermeende pedofiel dirigeerde trouwmis
Volcker-commissie maakt 54.000 slapende rekeningen wakker
Afscheid dreigt voor
Kohl afgang te worden
Thee met Tony
Griekenland zet Turks
EU-lidmaatschap op scherp
Levenslang voor leider
Rwandese Hutu-militie
7 DECEMBER 1999
Id in Kosovo duurt voort
be komst van de vredesmacht KFOR in juni heeft het
ÜCosovo niet gestopt. Dit concludeert de Organisatie
fcheid en Samenwerking in Europa (OVSE) in een gis-
henen rapport. De OVSE stelt dat geen enkele groep
n is gespaard in het geweld van het afgelopen jaar.
>nge etnisch-Albanese mannen de meest bekende ver
baren. zijn onder elke bevolkingsgroep veel slachtof-
|en. Veel Serviërs zijn vermoord bij Albanese wraakac-
tns de OVSE dient een onderzoek te worden ingesteld
bl van de Albanese guerillabeweging UQK in het ge-
juni. Velen beweren dat het officieel opgeheven U£K
itwoordelijk is voor wraakacties op Serviërs.
eider wil ook strijd in Frankrijk
iken moeten hun strijd voor onafhankelijkheid niet
ipanje, maar ook in Frankrijk voeren. Deze oproep
loog lid van de Baskische terreurbeweging ETA giste-
een rechtszaak in Parijs. De ETA beschouwt de Fran-
iiten als medeplichtig aan het restrictieve beleid van
|e regering tegenover de Baskische bevolking, aldus
jd. Volgens hem heeft Frankrijk haar strenge optreden
|TA alleen maar versterkt tijdens het eenzijdig afge-
«taakt-het-vuren. Hierdoor is Frankrijk 'een vijand
fcskische volk' geworden. De ETA zegde vorige week na
paanden een staakt-het-vuren op uit onvrede met de
tan de Spaanse en Franse autoriteiten. Baskenland ligt
liid-Frankrijk en deels in Noord-Spanje.
;wonden bij schietpartij school
'X vijf leerlingen van een middelbare school in de
;e staat Oklahoma zijn gisteren gewond geraakt toen
je medeleerling in het wilde weg om zich heen be
ieten. De dader is aangehouden. Het drama speelde
:ort Gibson, in de buurt van de stad Tulsa. Vier leer-
en gewond door geweerschoten een vijfde werd ver-
dde kinderen in paniek probeerden te vluchten. De ge-
jjn buiten levensgevaar. Over de achtergrond van de
ij is nog niets bekend. In april van dit jaar schoten
igen van de Columbine High School in Littleton der-
in dood.
reigt met nieuwe oorlog
Koerdische Arbeiderspartij (PKK) heeft gisteren ge-
gapens weer op te nemen als de Turkse regering blijft
jh te gaan op de vredesoproepen van de rebellen.
1CK in augustus een staakt-het-vuren afkondigde,
nurkse regeringsleger meer dan honderd PKK-strijders
ifen gebracht. Dat meldt de verboden beweging in een
n waarin ook werd opgeroepen tot vrijlating van de ter
irdeelde PKK-leider Abdullah öcalan. De verklaring
pn moment dat er aanwijzingen zijn die duiden op
iin de PKK. Vorige week riep een voorheen onbekende
iepering al op tot hervatting van de strijd. De groepe-
rtt zich 'PKK-Strijders voor de Revolutionaire Lijn'.
tikwagen met stookolie in Nis
rste van veertien tankwagens met stookolie van de
jiJnie is gisteravond in de Joegoslavische stad Nis aan-
Het voertuig reed meteen door naar de verwarmings-
i8 de Zuid-Servische stad. De olietransporten werden
■&i aan de Joegoslavische grens tegengehouden. Zes
dchtwagens zijn volgens een plaatselijk televisiestation
epr de stad. Volgens diverse bronnen zou de auto's in
ifi douane-inspectie wachten, maar de chauffeur van
kagen ontkende dat. De EU-olieleveranties zijn be-
t de steden Nis en Pirot. De Europese Unie wil met
ïfen 'energie voor democratie-programma' het demo-
ajzinde bestuur van deze steden steunen.
lotse regels van Kamp Zeist
ipchotse politievrouw hangt in Kamp Zeist bij Utrecht
els voor journalisten op een hek. In het tijdelijk tot
^gebied verklaarde kampement bij Utrecht begint
tn hoorzitting in de zaak tegen de Libische verdach-
laanslag op een Pan Am-Boeing boven het Schotse
"in 1988. De twee Libiërs zullen de bevoegdheid van
p gerechtshof om hen te berechten aanvechten. Het
na jaren van gebakkelei in april uitgeleverd, nadat
jsteld dat de twee op neutrale grond volgens het
É°ht zulen worden berecht. Het proces zelf moet in fe-
Innen. foto reuters jerry lampen
jjmezen dakloos door noodweer
(ker 750.000 mensen in Vietnam zijn volgens officiële
:ih dakloos geworden door de zware overstromingen
i bnderd levens hebben geëist. Gevreesd wordt dat het
"og verder zal stijgen. Honderdduizenden mensen in
lied van midden-Vietnam moesten gisteren door
irkers naar hoger gelegen gebieden worden geëvacu-
en treinverbindingen zijn verbroken door de over-
en aardverschuivingen die het gevolg waren van de
;e regenval. Het water teistert de kuststreek over een
500 kilometer. Naar schatting 150.000 mensen heb-
e»nd behoefte aan drinkwater en voedsel. Een maand
tPrd het land al getroffen door de zwaarste overstro-
h de afgelopen honderd jaar. Bijna zeshonderd men-
n toen de dood.
jj-amp door kolenbranden China
thina voltrekt zich een sluipende milieuramp. In het
ekn het land staan op zekere 56 plaatsen enorme on-
zfe kolenvelden al jaren en soms zelfs al tientallen jaren
aflet vuur zorgt voor een enorme uitstoot van koolmo-
feveldioxide en stikstofdioxide. De uitstoot van scha-
Ben zorgt ervoor dat mensen in de getroffen gebieden
lebben van ziektes aan de luchtwegen, maag- en
"lemen hebben en dat kanker er vaker voorkomt. Tien-
k heeft de overheid geen aandacht geschonken aan
hen. Pas nu wordt de omvang ervan officieel erkend.
Jiische schade van de branden ligt volgens een offici-
|pek op ongeveer 4 miljard dollar per jaar. Het bestrij-
»n brandhaard duurt ongeveer vijf jaar en kost tussen
P miljoen dollar.
jjige ingezet als drugsdealer
-flfe politie in de Britse stad Middlesbrough heeft afge-
Jf familieleden van een driejarig meisje gearresteerd,
ilti hadden ingeschakeld in hun drugshandeltje. Un
dent en kregen de drugs volgens een politiewoord-
ïtlbetaJing in hun handen gestopt door het kind. De
j<i arresteerden de moeder van het kind. De vader,
ijler, een oom en een oudoom hangt ook een aan-
en het hoofd. „Er zal tegen het kind geen actie wor-
etoomen. omdat ze jonger is dan tien. Ze is waarschijn-
dpte persoon ooit die betrapt is op betrokkenheid bij
4 van verdovende middelen aldus een woordvoer-
ilitie. Het meisje woont nu bij andere familie.
jpolii
brussel anp
Bij de huwelijksmis van de Belgische
kroonprins Filip en Mathilde d'Udekem
d'Acoz zou het koor geleid zijn door een
van ontucht met kinderen verdachte pas
toor. Dat melden de Belgische media. Het
aartsbisdom Mechelen-Brussel zegt de
zaak te onderzoeken.
De pastoor zou begin jaren negentig als
aalmoezenier van een katholieke padvin-
dersgroep enkele scouts hebben aange
rand. De ouders van de kinderen dienden
een klacht tegen hem in. In juni werd de
man opgepakt. Justitie liet hem weer vrij op
voorwaarde dat hij niet meer alleen mocht
zijn met kinderen onder de 16 jaar. Ook
moest hij een psychiatrisch onderzoek on
dergaan.
De pastoor zou zijn aangesteld als koor
leider bij de huwelijksmis omdat hij zo'n
mooie stem heeft. De ouders van enkele
vermeende slachtoffertjes 'wisten niet wat
ze zagen' toen ze op tv de man het koor za
gen dirigeren, meldt de krant Het Laatste
Nieuws.
In België werd het 'sprookjeshuwelijk'
van Filip en Mathilde gezien als een ideale
gelegenheid om het blazoen van het land
weer wat op te poetsen. De afgelopen jaren
haalde het vooral het wereldnieuws door
een reeks van schandalen, zoals de zaak-
Dutroux.
AFP Agpnce France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur CPD Geassocieerde Pers Diensten RTR Reuters
manchester Hij zit nog altijd stevig in het zadel, maar met de verkiezingen van uiterlijk 2001 in het vizier werkt de Britse premier Tony Blair toch
al aan zijn imago. Gisteren bezocht hij in Manchester een verarmde wijk, waar hij thee dronk met een bewoonster. Blair wil vooral laten zien dat
hij en zijn Labour-partij oog hebben voor de armoede die grote delen van Groot-Brittannië nog altijd treft foto »ap» dan chunc
'Wie blijft wordt beschouwd als terrorist en bandiet en wordt vernietigd'
berlun peter van nuusenburg
correspondent
Helmut Kohls afscheid van de
politiek dreigt een afgang te
worden. Het schandaal rond de
geheime bankrekeningen en
zijn optreden in deze affaire
richten niet alleen grote schade
aan voor zijn CDU. ze werpen
ook een schaduw over wat ver
der een grootse carrière moet
worden genoemd.
Vorige week trok de oud
bondskanselier het boetekleed
aan. Hij gaf toe er geheime re
keningen op na te hebben ge
houden, waarmee CDU-activi-
teiten werden gefinancierd. Van
'persoonlijke verrijking' was
geen sprake geweest. Hij had
alleen zijn partij willen dienen,
en betreurde dat hij daarbij
mogelijk de wet op de partijfi
nanciering had overtreden.
Kohls 'biecht' klonk oprecht.
Niet alle vragen werden beant
woord. maar de grand old man
leek zijn partij ook in zijn nada
gen nog een dienst te willen be
wijzen.
De laatste ontwikkelingen no
pen tot een herziening van deze
indruk. Nu blijkt dat de huidige
partijleiding - voorzitter Wolf
gang Schauble en secretaris-ge
neraal Angela Merkel - Kohl tot
zijn bekentenis heeft moeten
dwingen. Kohl meende dat hij
gezien zijn grote verdiensten
recht had op de mantel der lief
de. Tijdens een talkshow oreer
de hij dan ook gloedvol over
zijn favoriete thema, de Duitse
hereniging, en bagatelliseerde
hij de affaire als een 'storm die
wel weer gaat liggen'.
Dat is vermoedelijk al te roos
kleurig. Dit weekeinde kwamen
er nieuwe onthullingen en jobs
tijdingen. Een dossier over de
geheime rekeningen was vorige
week niet bij Schauble en Mer
kel terechtgekomen, maar
doorgesluisd naar Kohl. De par
tijfunctionaris die zo de ophel
dering van de affaire had willen
saboteren, bleek een oude
kompaan van Kohl. Hij werd
meteen op non-actief gesteld,
maar Schauble zou Konl alsnog
onder druk hebben moeten zet
ten om het dossier eindelijk in
zijn bezit te krijgen.
Dit weekeinde werd ook be
kend dat de officier van justitie
in Bonn de affaire gaat onder
zoeken. Kohl komt dus moge
lijk zelfs in de verdachtenbank.
De huidige CDU-kopstukken
beginnen zich dan ook steeds
nadrukkelijker van hun ere
voorzitter te distantiëren. Ze
bewijzen nog wel lippendienst
aan diens 'indrukwekkende
staat van dienst' en bezweren
dat de affaire 'geen afbreuk
doet aan zijn levenswerk', maar
het is duidelijk dat ze de 'kanse
lier van de eenheid' liever van
daag dan morgen kwijt zijn.
De CDU-perikelen worden
door de SPD van kanselier
Schroder met grote voldoening
gevolgd. De affaire leidt de aan
dacht af van de schandalen en
schandaaltjes waarin diverse
SPD-grootheden zijn of waren
verwikkeld, en het beroerde
eerste jaar van de coalitie met
de Groenen. De SPD houdt de
ze week haar congres in Berlijn,
en dat had voor de in eigen
kring weinig populaire kanse
lier een beproeving kunnen
worden. Dat zal mede dankzij
de CDU nu niet gebeuren.
Want niets is zo goed voor de
sfeer als een schandaal bij de
tegenstander.
De ministers van buitenlandse zaken van de Europese
Unie vinden het Russische ultimatum aan de bevolking
van de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny onacceptabel. De
Amerikaanse president Clinton zei dat Moskou een hoge
prijs voor zijn optreden in Tsjetsjenië zal betalen.
reld zal verkleinen", aldus de
president.
Het ministerie van buiten
landse zaken in Washington
had eerder al de Russen opge
roepen het dreigement niet uit
te voeren. De EU herhaalde zijn
veroordeling van al het buiten
proportionele geweld tegen de
Tsjetsjenen. Brussel meent dat
het dreigement de spiraal van
geweld in de Kaukasus zal ver
ergeren.
Het bevel om de stad voor za-
brussel-washington-grozny
Het Russische leger zei de Tsje
tsjenen gisteren dat zij Grozny
voor zaterdag moeten verlaten,
anders 'worden zij als terrorist
beschouwd en vernietigd'. De
reactie van Clinton op het drei
gement was ongekend fel:
„Rusland zinkt dagelijks dieper
in het moeras dat het extremis
me zal aanwakkeren en het
aanzien van Rusland in de we-
terdag te verlaten, staat in een
pamflet dat boven Grozny en
twee andere strategische steden
in de opstandige deelrepubliek
werd uitgestrooid. „Jullie zijn
omsingeld, alle wegen naar
Grozny zijn geblokkeerd. Jullie
hebben geen enkele kans om te
winnen. Het commando van de
verenigde strijdkrachten geeft
jullie een kans. Tot zaterdag 11
december zal een veiligheids
corridor via het dorp Pervoma-
jsjkoje lopen. Iedereen die tot
dat moment vertrekt, zal wor
den gespaard", aldus de tekst
van het pamflet. „Degenen die
blijven, zullen worden be
schouwd als terroristen en ban
dieten. Ze zullen worden ver
nietigd door de artillerie en de
luchtmacht", schrijven de Rus
sen in hun ultimatum.
Van Tsjetsjeense zijde was
gisteravond nog niet gereageerd
op het ultimatum. Maar de re
bellen hadden eerder te kennen
gegeven nooit te zullen opge
ven. Hoewel de meeste inwo
ners zijn gevlucht, bevinden
zich nog zo'n 45.000 burgers in
de stad, die al weken onophou
delijk vanuit de lucht wordt be
stookt.
De Russen hebben steeds ge
zegd de stad niet te zullen be
stormen. Tijdens de vorige oor
log van 1994 tot 1996 deden ze
dit wel. Het kwam hen" op het
verlies van vële duizenden,
meest ongeoefende, soldaten te
staan.
brussel paul koopman
correspondent
De Europese Unie koerst af op
een breuk met Turkije, dat al
sinds 1963 het lidmaatschap
van de EU nastreeft. Gisteren
maakte de Griekse minister van
buitenlandse zaken Pa-
pandreou duidelijk dat Europa
Turkije niet als kandidaat-lid-
staat kan verwelkomen, voordat
aan een reeks eisen is voldaan.
Over drie dagen zouden de
Europese regeringsleiders in
Helsinki de deur naar het EU-
lidmaatschap voor Turkije wil
len openzetten. Volgens diplo
maten is dat een laatste kans
om de betrekkingen te normali
seren. Die weg wordt nu door
Griekenland geblokkeerd. Dat
zei minister .Van Aartsen van
buitenlandse zaken gisteravond
na afloop van een vergadering
met zijn Europese collega's.
De Griekse minister eist on
der meer dat eerst het EU-lid
maatschap van Cyprus wordt
veiliggesteld, vóórdat Turkije
een entreekaartje kan krijgen.
Dit dictaat is voor een groot
aantal lidstaten, waaronder Ne
derland, onaanvaardbaar. De
Europese Unie onderhandelt
wel met de Grieks-Cyprioten
over EU-lidmaatschap. maar
hoopt dat gaande de rit ook de
Turks-Cyprioten kunnen aan
schuiven. Er is echter nog geen
centimeter toenadering tussen
beide gemeenschappen.
Turkije verbrak in 1997 het
politiek overleg met de Europe
se Unie, nadat de EU-chefs in
Luxemburg twaalf andere kan
didaat-lidstaten wél de status
van kandidaat-lidstaat gaven,
maar voor Turkije een aparte
procedure uitdachten met min
der rooskleurige vooruitzichten.
Ankara liet duidelijk verstaan
zich gediscrimineerd te voelen.
nairobi «frans van den houdt
correspondent
Ruim vijf jaar na zijn oprichting
heeft het Rwanda-tribunaal in
het Tanzaniaanse Arusha giste
ren de zesde Rwandees veroor
deeld voor zijn aandeel in de
volkerenmoord van 1994. Na
een 28 maanden durende
rechtszaak werd Georges Ruta-
ganda (41) schuldig bevonden
aan volkenmoord, misdaden
tegen de mensèlijkheid en
moord. Hij kreeg levenslang.
Voormalig zakenman Ruta-
ganda was als vice-president
van de extremistische Hutu-or-
ganisatie Interahamwe nauw
betrokken bij de slachtpartijen
die in 1994 aan een miljoen
Tutsi's en gematigde Hutu's het
leven kostten. Volgens de rech
ter was Rutaganda's betrokken
heid bij de genocide welover
wogen en heeft hij tijdens de
rechtzaak geen enkel teken van
spijt getoond.
De aanklager oordeelde dat
de slachtpartijen zonder Ruta
ganda's inbreng nooit zo vlot
en systematisch hadden kun
nen worden uitgevoerd. Ruta-
ganda zelf heeft altijd volge
houden dat hij onschuldig is,
en dat de door de Interahamwe
uitgevoerde slachtpartijen niet
georganiseerd waren.
Dat Rutaganda's veroordeling
pas de zesde is sinds de oprich
ting van het tribunaal, toont
volgens critici pijnlijk aan hoe
slecht het internationale hof
nog altijd functioneert.
Een paar jaar geleden zag
VN-secretaris-generaal Kofi An
nan zich genoodzaakt radicale
veranderingen en personeels
wisselingen door te voeren bin
nen het tribunaal vanwege mis
management, inefficiëntie, ver
kwisting van geld en een tekort
aan middelen en faciliteiten.
Sindsdien is hier en daar wel
wat verbeterd, maar zijn er nog
altijd grote problemen.
havana dpa
Klasgenoten van het Cubaanse jongetje Elian klappen bij de aankomst van President Fidel Castro
bij hun school. Castro eist van de VS dat Elian terug komt naar Cuba. Ook de schoolkinderen wil
len dit getuige de opschriften op de posters: 'Breng Elian terug naar zijn schooltafeltje'.
foto reuters rafael ptrez
Zeven Cubanen hebben een schip ge
kaapt en zijn daarmee in de richting van
de Verenigde Staten gevlucht. Dat heeft
de Cubaanse president Fidel Castro gis
teravond op televisie bekendgemaakt.
Het staatshoofd riep buurland Ameri
ka op de 'piraten' die met messen bewa
pend zouden zijn, tegen te houden. De
Cubaanse kustwacht heeft de achtervol
ging ingezet. De Amerikaanse diploma
tieke vertegenwoordiging en kustwacht
zijn op de hoogte gesteld.
De spanningen tussen Cuba en de VS
zijn de afgelopen week sterk opgelopen
wegens de strijd om een 6-jarige jongen
die naar Amerika is gevlucht. Vorige
week zonk de boot waarmee Elian Gon
zalez samen met zijn moeder en negen
anderen naar de VS wilde vluchten. De
jongen was de enige overlevende. Vis
sers pikten hem op uit zee.
Zijn grootouders en zijn vader in Cuba
eisen dat de jongen, die bij familie in
Florida is ondergebracht, terugkeert
naar het eiland. Ook Castro wil dat Elian
wordt teruggestuurd naar Cuba. De
Amerikaanse regering heeft deze eis af
gewezen.
zürich bob kroon
correspondent
Drie jaar graaf- en spitwerk in 54 Zwit
serse banken door de Volcker-Com-
missie heeft ruim 54.000 slapende re
keningen van Holocaust-slachtoffers
opgeleverd. De na vijftig jaar aan het
Zwitserse bankgeheim ontrukte schat,
zou tussen de anderhalf en twee mil
jard gulden waard zijn. Dit bedrag, dat
Holocaust-slachtoffers of hun nabe
staanden toekomt, wordt overigens
ruimschoots gedekt door de twee mil
jard gulden die het Zwitserse bankwe
zen hiervoor na een civiele procedure
in New York reeds vorig jaar toezegde
aan Joodse belangengroepen.
De Volcker-Commissie werd drie jaar
geleden ingesteld na het internationale
rumoer over het Zwitserse oorlogsver
leden. Zij bestond uit vijf Zwitserse en
vijf joodse leden, onder wie Israël Sin
ger, een van de kopstukken van het
Joods Wereldcongres. De commissie
stond onder leiding van Paul Volcker,
ex-president van de Amerikaanse Fe
derale Reservebanken. Die toonde zich
gisteren bij de presentatie van zijn be
vindingen in het Zürichse Kongres-
shaus over het algemeen tevreden over
de medewerking van het bankwezen,
al waren 'sommige banken niet vrij te
pleiten van harteloosheid en een soms
misleidende handelwijze'.
Zo kregen in de naoorlogse jaren na
bestaanden van joodse rekeninghou
ders van sommige banken te horen,
dat ze geen recht op uitbetaling had
den zonder een 'wettige overlijdensak
te' van hun in Auschwitz vergaste
bloedverwanten.
Maar Volcker zei dat de commissie
geen aanwijzingen had, dat de banken
moedwillig joodse tegoeden hadden
verdonkeremaand of ten eigen bate
aangewend. Hij noemde het onder
zoek 'uniek' in de geschiedenis van het
internationale bankwezen.
Dat de Zwitserse banken niet gelukkig
met deze wereldpremière is overigens
niet onbegrijpelijk. Volcker mobiliseer
de een leger van 650 accountants van
topfirma's als KPMG, Emst Young
en Pricewaterhouse, om ruim vier mil
joen bankrekeningen uit de Nazi-tijd
na te trekken. Niet alleen was dit een
regelrechte aanslag op het Zwitserse
bankgeheim, maar de banken kregen
ook nog de rekening gepresenteerd
voor het onderzoek: ruim één miljard
gulden. Instellingen als de Banque
Cantonale Genevoise weigerden daar
om aanvankelijk hun medewerking
maar werden aoor de Zwitserse Ban
kiersvereniging in het gareel gedwon
gen.
Volcker gaf overigens toe, dat het tota
le bedrag van slapende rekeningen uit
de oorlogstijd na een halve eeuw nooit
meer met zekerheid kan worden vast
gesteld. Maar van de 54.000 'waar
schijnlijk' met de Holocaust verband
houdende rekeningen, is de helft 'zeer
waarschijnlijk' van naam en toenaam
voorzien. Hierbij zouden ook Neder
landse rechthebbenden zijn. Het is nu
aan de Federale Bankencom missie in
Bem om deze namen te publiceren.
Hoeveel, wanneer en vooral aan wie er
geld van de Holocaust-rekeningen zal
worden uitbetaald wordt nog een le
vensgroot probleem. Bekende joodse
namen als Goldschmid of Weinstein
zijn in de hele wereld bij duizenden
verbreid en het zal instellingen als het
Joods Wereld Congres niet meevallen
om het kaf van het koren te scheiden
bij de reeds 500.000 binnengekomen
claims.
Naast de joodse rekeningen stuitten de
accountants ook nog op 1662 conto's
van vermoedelijke Nazi-kopstukken,
die tegen het eind van de oorlog even
eens hun al dan niet eerlijk verdiende
geld bij een Zwitserse bank onder
brachten. Naar een lid van de com
missie liet doorschemeren, zijn hier
van in 1945 aanzienlijke bedragen
overgemaakt naar Zuid-Amerikaanse
banken en vermoedelijk door de reke
ninghouders ter plaatse opgesou
peerd.
4
