Emile Ratelband als openluchtbewoner TV WEER Het Gesprek van de Dag Vloedgolf houdt zich niet aan afspraak Adelmund en de scholieren Een mooi leven BAHXET REBE Van het Reve in het Cyrillisch) DINSDAG 7 DECEMBER 1999 152 COMMENTAAR Het scholierenprotest tegen het studiehuis is gisteren in Den Haag in een behoorlijke chaos ontaard. Enkele honderden scholieren en een flink aantal beroepsrelschoppers van de voetbalclub ADO Den Haag vonden elkaar in de 'bestorming' van het Binnenhof. Daar aan voorafgaand hadden de scholieren op het Malieveld de plaat selijke zuivelhandel een dienst bewezen door de aanwezige politici op een ware eierregen te trakteren. Natuurlijk zijn de vernielingen die de scholieren aanrichtten niet goed te praten. Maar men moet evenmin overtrokken reageren op het uit de hand lopen van het protest. Volgens WD-voorman Hans Dijkstal moeten scholieren niet staken maar studeren. Maar daar ging het protest nu juist over. De scholieren ervaren de werk druk van het nieuwe studiesysteem en de daarmee gepaard gaan de stress als te zwaar Vooral de nadruk op zelfwerkzaamheid en de gebrekkige begeleiding spelen de scholieren parten. Met de ac tie in Den Haag is deze boodschap in elk geval wel duidelijk over gekomen. Vreemder nog dan het wat kwajongensachtig gedrag van de scho lieren was het optreden van de voor onderwijs verantwoordelijke staatssecretaris Karin Adelmund. Zij zag er niet tegen op een stapel handtekeningen in ontvangst te nemen en de meute en passant nog toe te spreken. Dat ging haar maar heel even goed af. Na een opsomming van wat ze allemaal al aan werkdrukvermindering voor de scholieren had gedaan, liet de voormalige vakbondsleid ster zich gaan en waande zich weer heel even actievoerder. Zonder enige concrete concessie richting scholieren te doen. zegde ze wel haar steun aan de acties toe en moedigde de scholieren zelfs aan door te gaan. Het was een op zijn zachtst gezegd wat ontactisch toneelstukje van een staatssecretaris die geen gelegenheid onbenut laat om haar betrokkenheid met 'het veld' te etaleren. Zij wekt de indruk aan de kant van de scholieren te staan, terwijl zij in het kabinet verant woordelijk is voor het beleid waartegen - terecht of onterecht - wordt geageerd. Dat leidt bij de scholieren tot nog meer onduide lijkheid. Beter was geweest dat Adelmund geen politieke munt uit de situatie had trachten te slaan en na het in ontvangst nemen van de handtekeningen gewoon weer aan het werk was gegaan. Hij zou het goed gedaan hebben bij Jerry Springer, de hoofdrolspeler van NCRV Dokument van gisteravond. Een handige schrijver moet uit die berg ellende een mooi filmscript kunnen brouwen. De jeugdige Cubaanse travestiet Ricardo vlucht naar Amerika, laat zich daar ombouwen tot Sara, leeft als prostituee jaren op straat in New York waar hij landgenoten de prostitutie in lokt en aan de drugs brengt. Krijgt aids, laat zich door wedergeboren christenen bekeren en de 'verbouwing' tot vrouw ongedaan maken en trouwt met een Amerikaanse geloofsgenote. Dan laat de bekeerling zich doorzijn kerk door het halve land slepen om zijn vroegere 'vrien dinnen te bekeren. Het begin van de documentaire is schrijnend. Ricardo leeft met tientallen drugsverslaafde travestieten en transseksuelen op een vuilnisbelt met caravans en vuurkorven en vertelt dat hij, toen hij nog in Cuba woonde, dacht dat Amerika 'het mooiste land ter we reld' was. Land van zijn dromen. „Maar zonder geld ben je hier ook niets. Hij laat zich bekeren, de wedergeboren christenen betalen de opera ties die hem weer tot man maken en geven hem onderdak. En Ri cardo gaat braaf op toernee voor de kerk om zijn levensverhaal te vertellen en van zijn bekering te getuigen. Dat was ook een mooi programma voor de EO geweest, denk je dan nog. Maar gaandeweg wordt Ricardo ongeloof vaardig. ,,Ik ben God dankbaar dat ik aids heb", zegt hij als hij juist voor de kerk in het huwelijk is getreden. „Want anders was ik nooit van de straat geko men en had ik mij nooit aan Hem gegeven. Gods liefde zit in mijn hart.En als een transseksuele landgenote hem vraagt of hij toch niet veel liever vrouw was: „Ik geef niet toe aan de verleiding, want ik weet dat dat de duivel is. Zijn oude drugsverslaafde maatjes weet hij niet te bekeren. Die ge loven ook niet dat Ricardo echt in God gelooft. „Hij is door dat aids- virus helemaal gek gewordenzegt er een. Wonderen gebeuren nog steeds, maar ik zie ze nooit", zegt een ander cynisch. „Zet hem aan een leugendetector", adviseert een derde. En uiteindelijk, als hij door zijn ziekte zwaar vermagerd en met de dood in de ogen nog één keer door zijn wedergeboren vrienden in een busje wordt gehesen om ergens zijn bekeringsverhaal uit te ven ten. wordt Ricardo weer eerlijk: „Als ik het over mocht doen. wilde ik toch weer een vrouw zijn. Ik heb een mooi leven gehad. Daar waren die wedergeboren christenen toch mooi ingetuind. Die sleepten deze zieke nep-bekeerling jarenlang het land door om te getuigen. Een mooi verhaal. Maar ik vraag me dan wel af. of de inkopers van de NCRV wel de hele documentaire hadden gezien voordat ze hem kochten. Indicaties voor een zachte winter Onderzoeker Folkert IInsen houdt al jaren achtereen het ge middelde verschil in luchtdruk november minus oktober' bij. Hij doet dat aan de hand van zo'n dertig vaste punten in de Euro-Atlantische regio. Uit de verschilkaart. gebaseerd op het aantal dagen dat de druk in no vember in een bepaalde regio hoger of lager was dan in okto ber. komt over de afgelopen tijd het volgende beeld naar voren: boven Biskaje is de druk in no vember ten opzichte van okto ber vaker hoger geweest, ter hoogte van de Noorse Lofoten was deze wat lager en boven het noordwesten van Rusland was er weer sprake van een ge ring drukoverschot. IInsen noemt het een contrastloze kaan die enige overeenkomst vertoont met de gemiddelde kaart die vooraf gaat aan zachte winters. Ook vergelijkingen met vToegere winters wijzen in de richting van een te zachte win ter wijzen. Met nadruk zegt IIn sen dat hij geen zachte winter 'voorspelt' maar dat het,slechts om een indicatie gaat. IInsen kwam tot zijn methode nadat hij bij onderzoek uitvond dat aan de vooravond van de zachtste en koudste winters fr appante dnikverschuMngen november minus oktober kun nen optreden. Het werken met kalendergrenzen kent echter beperkingen. Zo onttrokken de zeer strenge winter van 1942. de Siberische koudegolf van febru ari 1956 en de 'vergeten winter' van 1954 zich aan deze statisti sche benadering. Vooral in het noorden en noordoosten is tijdens het afge lopen etmaal veel regen geval len. In Pieterzijl viel sedert gis ternacht 30 mm. Bij ons viel aanmerkelijk minder. Tussen gisterochtend en vanochtend werd op Schiphol slechts 8 mm opgevangen. Verder was het zacht weer. In Nieuw-Vennep werd gistermiddag maximaal 10,8. in Alphen a/d Rijn 11,2 graden gemeten en vanoch tend schommelde de tem peratuur rond de 10 gra den. Morgen krijgen we met een nieuwe depres sie te maken. Vooral later op de middag en avond gaat het weer regenen en de naar zuid tot zuidwest krim pende wind wordt aan de kust op nieuw hard tot stormachtig. Schilderswijk viert eigen Haags Lichtfeest Dat Schilderswijkers trots zijn op hun wijk blijkt niet alleen uit het het jaarlijkse multiculturele Ha-Schi-Ba festival. Sinds twee jaar heeft de wijk ook in de win ter een groot feest, het Haags Lichtfeest. Het evenement trekt de aandacht van gemeenten uit het hele land. Drie jaar geleden ontstond het idee om wijkbewoners elkaar op een leuke manier te laten ontmoeten. Het werd een soort alternatief kerstfeest voor alle bewoners. ..Normaal gesproken komen zoveel verschillende soorten mensen hier alleen sa men om problemen te bespre ken zegt directeur Schouten van Welzijnsorganisatie Schil derswijk (SWOS). Hoewel de naam het wel suggereert, is het Lichtfeest niet religieus, omdat er 'zoveel religies in de wijk zijn dat je nooit ergens de nadruk op kunt leggen.' De organisatie houdt bij het sa menstellen van het programma ook zoveel mogelijk rekening met de diversiteit van de wijk bewoners. Publiekstrekkers zijn dit jaar zangeres Denise Jan- nah, de Marokkaanse Moha- med Benchakhchakh met zijn band en het koor van kinderen van vier basisscholen in de wijk. De derde editie van het feest en de grote belangstelling waren voor de organisatie van Haags Licht reden een boekje uit te geven. Vanuit het hele land krijgt Welzijnsorganisatie Schil derswijk (SWOS) de vraag hoe ze het doen. Vooral kleinere steden met veel allochtonen willen meer weten over de bij eenkomst. „Mensen zoveel mo gelijk zelf laten doen", is dan het advies van Schouten, die wel vertelt dat zaken als admi nistratie en begeleiding van de vrijwilligers worden geregeld door de Stichting Haags Licht die dit jaar is opgericht. „Maar dat betekent niet dat je als or ganisatie alles van de mensen moet afpakken." Schouten verwacht ook dit jaar weer een 'volle zaal'. Er mo gen maximaal twaalfhonderd mensen in. Vorig jaar haalden we dat ruim en dat halen we nu ook wel weer." M1LLENNL Tsjakka-goeroe komt belofte aan daklozen na Afgelopen april ging Emile Ratelband in Rotterdam een opvallende uit daging aan: hij beloofde de daklozen van de Pauluskerk om ook de straat op te gaan. De tsjakka-goeroe komt zijn belofte na. Samen met hoofdredacteur Sander de Kramer van het Straatmagazine trekt hij deze week door het land. Zonder één cent op zak. nog, 25* dager Het personeel van kapsalon Vat in Barendrecht stond gisteren voor een moeilijke taak: twee klanten moesten nu eens niet netjes worden gekapt, maar juist toegetakeld. En dus wer den haar en wenkbrauwen blond geverfd, zorgde de visa- giste met zorg voor donkeren wallen en een grauwe huids kleur en werd cola en koffie over de te krappe kleding ge morst. Een overtuigend zwerver ben je immers niet zomaar. Op de valreep werd nog een donkerblauwe visserstrui aan geschaft. De feloranje skitrui le verde te veel kritiek op. „Dat kan echt niet. Die is veel te op vallend". vonden de kapsters eensgezind. De metamorfose van Emile Ratelband en hoofd redacteur Sander de Kramer nam gisteren ruim vier uur in 'Openluchtbewoner' noemt Ra telband zichzelf deze week. Dat klinkt een stuk positiever dan zwerver of dakloze. Een open luchtbewoner met een baard van vijf dagen, wel te verstaan. .Afschuwelijk vind ik het. Ik heb altijd gezegd dat mannen met baarden wat te verbergen hebben. En nu weet ik het ze ker." Van een publiciteitsstunt wil Mister Feelgood niet weten. Hij heeft het zichzelf juist zo moei lijk mogelijk proberen te ma ken. „Ik heb bewust gekozen om op 6 december te beginnen. Het weer is slecht en de porte monnee van de mensen is vlak na Sinterklaas leeg." Vanuit de kappersstoel, waar hij Ratelband wordt omgetoverd tot 'openluchtbewoner'. nog snel wat broodjes en kop pen koffie verorbert, legt hij de gedachte achter zijn 'straatpro ject' uit. „Ik doe het om te kij ken hoe deze mensen leven. Te veel mensen die niet meer mee kunnen met de rat-race worden door de maatschappij uitge kotst. We zouden minder hard vochtig met hen moeten om gaan." vindt Ratelband. De gebruinde Arhemmer zegt grote bewondering te hebben voor daklozen. ,Je hebt twee groepen: degenen die ongewild op straat terecht zijn gekomen en degene die vrijwillig zijn uit gestapt. Die laatste groep men sen geniet van het moment, iets dat wij al lang zijn verleerd." Ratelband hoopt het opnieuw te kunnen aanleren. Om te kunnen gebruiken in zijn eigen therapie. Om aan geld voor eten en on derdak te komen, zijn Ratel band en De Kramer van plan om velerlei klusjes te doen. De ruiten van automobilisten was sen bijvoorbeeld. Of het Straat magazine verkopen.Als we tenminste een pas kunnen krij gen," zegt De Kramer. De hoofdredacteur van het Straatmagazine was gisteren wat minder positief gestemd dan zijn compaan. Niet in de laatste plaats omdat zijn maag behoorlijk van streek was. „En ik heb maar één schone onder broek bij me." Toch denkt De Kramer een week op straat wel aan te kun nen. Maar meerdere dagen in het gezelschap verkeren van ie mand van als Emiel Ratelband, dat lijkt hem een stuk moeilij ker. „Ik hoop niet dat hij de he le dag tsjakka roept," verzucht hij. YVONNE KEUNEN Het Betuwse medium Mariska heeft opnieuw gesproken. Haar boodschap was kort en krach tig: „Wat niet is, zal nog ko men." De rampspoed die Mid den-Nederland en dan vooral de Betuwe zal treffen, heeft na melijk wat vertraging opgelo pen. Maar uitstel betekent in dit geval geen afstel. Uit de Licht- rijken van Maria is haar verkon digd, dat de allesverwoestende vloedgolf niet per se vandaag dood en verderf zal zaaien. Die natuurramp kan zich ook nog in januari voltrekken. Met an dere woorden, het worden spannende tijden. Hoewel het orakel wat sjoemelt met het exacte tijdstip, is ze heel precies over welke plaat sen worden weggevaagd. Tij dens een gisteren gehouden persconferentie in haar 'Inter national Rescue Centre' in Nieuw-Milligen noemde ze He- teren, Driel, Heelsum en Door- werth. Ook de bewoners van Doornenburg doen er beter aan te evacueren. Mariska liet zich gisteren verge zellen door zes breedgeschou derde bodyguards. Ze was de laatste tijd al diverse keren be dreigd. Vandaar. Eieren tegen de ruiten van haar Drielse boer derij Sancta Maria en ook een paar keer een telefonische bommelding. Mariska achter de tafel: „Wat niet is, kan nog komen." Droefgeestig kijkend schoof ze aan tafel, waarop even tevoren een kaarsje was aangestoken. Zes televisieploegen en een meervoud aan fotojournalisten omringden haar. Een gemiddel de staatssecretaris zou jaloers zijn op zoveel media-aandacht. Maar Mariska had het er niet zo op. „Ik ben niet het type dat graag in de belangstelling staat. Ik doe het liefst gewoon mijn werk." Hoewel de vragen die op haar werden afgevuurd, eenvoudig van aard waren, bleven ant woorden vaak uit. Zo is nog steeds niet duidelijk hoeveel evacués inmiddels gebruik ma ken van de bungalows van Landal GreenParks in Nieuw- Milligen en in Putten. Mariska kende dat aantal tenminste niet. Ze had wel andere dingen aan het geplaagde hoofd. Wel vertelde ze dat de operatie 'red de medemens' haar tot nu toe 80.000 gulden heeft gekost en dat ze behoorlijk rood staat bij de bank. Maar dankzij sponsors houdt ze nog steeds het hoofd boven water. Welke sponsors dat wel mochten zijn, liet ze in het midden. Of ze besefte hoeveel mensen ze angst inboezemt met haar berichten uit de Lichtrijken van Maria? „Ik denk dat deze onrust het wel waard is", meende ze. „Ik doe dit werk nu sinds 1986 en ik kan de waarde er inmid dels wel van inschatten." Bo vendien krijgt ze heel veel post van mensen die haar juist be danken voor haar tomeloze in zet. „Ik kan niet genoeg waar schuwen voor de rampspoed die ons bedreigt. Ik weet al drie jaar wat ons te wachten staat. Maar juist om geen onnodige onrust te veroorzaken, heb ik het tot het laatste moment al tijd voor me gehouden. Ze had trouwens geen goed woord over voor het feit, dat na de storm van afgelopen vrijdag pamfletten in haar woonplaats werden verspreid met daarop: 'Dit was dus de ramp. We heb ben het gehad." .Jammer dat die mensen denken dat het voorbij is. Het ergste moet na melijk nog komen." Onbegrip heerste er tijdens de bijeenkomst waarom Mariska geen boodschap had doorge kregen over de aardbeving in Turkije en wel over de aan staande vloedgolf die de Betu we en aangrenzende gebieden zal doen wegvagen. Of de Betu- wenaren vanuit de Lichtrijken misschien een streepje voor hadden? Dat laatste was vol gens het medium niet zo. „Mijn hemelse moeder houdt van alle mensen evenveel." Bovendien wist ze wel degelijk van de ramp die Turkije zo diep trof. „Maar ik hoefde toen geen bur gemeester te waarschuwen. Dat ligt nu anders. Ik heb dit keer - duidelijk doorgekregen de bur gemeester van de gemeente Heteren dringend te moeten in formeren." Zodra de eerste te kenen van de vloedgolf zich af tekenen, zal ook Mariska het rampgebied verlaten. Aan de rand ervan, ergens in de buurt van Zevenaar, zal ze zich dan ophouden om de helpende hand te bieden, sprak ze terwijl de spanning van haar gezicht was af te lezen. Die uitdrukking veranderde niet toen haar werd gevraagd of het niet allemaal een publiciteitsstunt van het medium Mariska betrof. In het niets starend, antwoordde ze vol overtuiging: „Dat zult u spoedig weten..." ROB HIRDES Dit jaar overleed de veelgeprezen Karei van het Reve, slavist en denker. Zijn beste columns versche nen onlangs in de bundel 'Achteraf. Als het aaji mij ligt stopt u hier met lezen en gaat u naar de boekivinkel, om de rest van de dag te besteden aan het verzameld werk van een grootmeester. Houdt u van stuk ken met een wat langere adem. koop dan zijn essaybundel 'Een Grote Bruine Envelop'. Daarin vindt u, behalve de definitieve afrekening met de literatuurwetenschap, een aantal hoogst originele ge dachten oier de evolutieleer. Karei is nier op voorhand anti-evolutie, maar wijst wel op een zwakke plek in Dar- wins gedachtengoed: dat het zelfveru ijzend is. Darwin beweert, zoals bekend, dat selectie van diersoorten geschiedt door 'survival of the fittest': de best aangepaste diersoorten overlex>en. Maar hoe weten nu wij zeker dat die overlevende soorten de best aange paste naren? Omdat ze overleeft hebben, zegt Darwin. En dan zegt Ka- rel van het Reve dat Darwin uitslui- JUSTUS VANOEL tend beweert dat de overlevers overleven, en dat we dat al wisten zie daar maar eens een speld tussen'te krijgen. Toch is Karei galant genoeg om Darwin ver volgens te hulp te schieten. Dat hele gedoe van 'fittest' is onzin, zegt hij. Zolang een eigenschap maar niet schadelijk is. overleeft de drager gemiddeld lang ge- noeg om zich voort te planten, en wordt die - al dan niet bizarre - eigenschap gewoon doorgegeven. Een voorbeeld: in Amsterdam rijdt al jaren een man rond die zich in winter en zomer in tangaslip door het verkeer beweegt, op rollerskates. Wie weet, plant hij zich ooit voort en ontspringt uitzijn geharde zaad een stamboom van steeds beter skatende mensen die steeds moeilijker gaan lopen. Mensen met dikke lagen natuurlijk eelt op hun knieën, zoals kamelen, en met een isolerende lichaamsbeharing die bovendien be schermt tegen schaafwonden. Stel dat zo'n skatende ondersoort zich blijkt te ontwikkelen. Mogen wij daaruit nu concluderen, volgens Darwin, dat blote skaters in het laat-20e eeuu se milieu een selectievoor deel hadden boven fietsers of automobilisten? Nee. zegt Karei. Het gaat er niet om of een afwijking nuttig is. veel beslissender is de vraag of een afwijking kan bestddn. Die skaters zijn gek, maar ze gaan niet dood, en dat is per definitie voldoende om te overle ven. Aldus Karei van het Reve. die zelf ook zo'n 'be staanbare afwijking' was. Volgens Darwin had Karei van het Reve binnen het academisch milieu weinig succesvol moeten zijn: aangeboren eigenwijsheid is op universiteiten zelden een nuttige eigensclmp. En dan is eigenwijsheid niet zozeer een hinderpaal voor fysiek overleven, dat niet, maar wel ongunstig voor de over levingskansen van werken denkbeelden. Wiesnel vooruit wil. past zich aan bij zijn omgeving: hoe gro ter de paringskansen van de eigen ideeën, en paren betekent hier geabsorbeerd of geciteerd worden door collega's, des te groter de kans op wetenschappelijke overleving. Karei heeft er zelden iets aan gedaan om zich binnen zijn vakgebied geliefd te maken. Als hoogleraar litera tuur pleitte hijleivnslang voor het afschaffen van de literatuur-wetenschap. Khrel van het Reve achtte het onmogelijk dat ivetenschappers die zelf niet één goed lopende zin kunnen produceren, ooit konden weten waarom een bepaald boek een mooi en interessant boek was. Hij achtte het zelfs onmogelijk om zoiets ooit uetenscliappelijk vast te stellen. Kortom, Karei van het Reve beschikte vooreen weten schapper in een academisch milieu over weinig nutti ge eigenschappen. Dat zijn gedachtengoed deson danks overleefd heeft, bewijst wat mij betreft opnieuw zijn eigenwijze gelijk in de zaak Darwin: overleven is niet winnen van een ander, het is kunnen bestaan en dat vervolgens zolang mogelijk volhouden. r Nog 26 dagen ent nieuwe millei breekt aan. Redt deze krant om gelijkse serie tei ken op belangrij beurtenissen di< grepen op com rende data in di pen 1000 jaar. Dij week: 6 dec 199 lijden Aad Man; schokt sportwei dec 1988: Sovjei kondigt eenzij penen aan; 8 d« begrafenis Wilht dec 1980: John vermoord; 10 de», korps mariniers richt; 11 dec 194(1 ting Unicef opg% 7 DECEMBER 1988 „Wij stellen er prijs deze meest gezaghi wereldorganisatie op de hoogte word Zo begint op deze 7 december 1988 h van Michail Gorbat de Verenigde Natie een is heel benieuv bedenker van de p< nu concreet aan de bieden heeft. In de daarvoor hebben a en ambassades fan probeerd te weten wat de Sovjetleider zeggen. Tevergeefs opent CNN op din; de vooravond, met tionele bericht dat tsjov een eenzijdig! reductie van het R< zal aankondigen ei termijn ook de nuc wapening tot norm porties zal terugbn Maar dit grote nieu op maandag al in I» se bladen. CNN opi om met een Neder getje in de rechter 1 hoek van het scher wijst naar 'a Dutch in Moscow'. Die joi was ik. Een 'deep tl mij zondagavond g naar het besneeuw aan de Serpoechov komen. Mijn hart b de keel toen hij me wandeling de essei speech meedeelde, 'scoop' bleek juist, uit de hele wereld Gevraagd naar de b 'Sinterklaas', maar loofde niemand. ALEXANDER MÜNNING H MENSEIi PIETER STORMS e{! gramma Breekijzer K terug naar SBS6. D^j het tv-station gisterC tigd. De programma^ ruilde het station leden voor RTL4, da maakt van de Hol laf Groep (HMG). Storif ooit met zijn prograc waarin hij burgers! met instanties als g en verzekeraars hel lossen, bij RTL. Hij met toenmalig RTL grammadirecteur F Westerloodie SBS ten. Nadat Storms! verplichten meer pi af te nemen, ging h dwongen terug naai ging wel gepaard m geding, eind 1997. eiste hierin een sch ding van 1,7 miljoa van SBS, maar wer< rechter in het ongel Lego is volgens het kaanse zakentijdscl BES het speelgoed eeuw. De gekleurde bouwsteentjes uit D ken behoren volgen tot de invloedrijkste van de eeuw. Lego de speelgoedtop or van grote opvoedki waarde is, omdat h< mensen in de hele spreekt en omdat h populair is. Volgen: Lego een van de we merkartikelen die t van de mensen in c ste eeuw heeft vera dere producten die het Amerikaanse ti, ook zeer veel invloe (gehad) zijn het pcx de paperclip en de

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 2