Boijmans' Toorop legaal
iank Sinatra leeft nog altijd voort in zijn songs
Cultuur Kunst
Ouderwets rauwe soul
van Macy Gray
Nieuwe
Appel
in Cobra
Museum
Double Happiness
7 DECEMBER 1999
941
19
10 IN OOMKES
)U
gj latra (1915-1998) was
ei er wiens verschijning
kii iedere zaal ter wereld
ic laaie kon zetten. Ge-
d en zijn liederen voort
I a's Songbook, van-
ji or het eerst te zien in
i Stadsgehoorzaal. Er
v root orkest, 26 man.
r band van achttien
ar deel van uit. Cor
\ie s gastheer, muzikaal
o solist. De songs van
g iyes worden op eigen-
ijze vertolkt door on-
ni en Gerrie van der Klei,
v anting en Vera Mann.
Van der Klei: „Sinatra.
d< klijn muziek! Ik doe de
ïg t van Sinatra. Ik ken
epertoire van Frankie.
?e aijn hele leven inge-
ie k heb de grote man
rg ezien, in het Concert-
d Was ie al wel wat ou-
ki as helemaal stuk van
vo stem kraakte enigs-
at r de timing bleef nog
vi d. Ach, het verschafte
ke ikere mate van door-
n aan. Ik heb net met
ker en de strijkers
si r When' gerepeteerd.
Dan doe ik natuurlijk
dl ick Out Of You.' Mm-
w
,va i met die lijstjes bezig,
V i hem maar de zanger
r IW dan. Of het secreet
ivt uw. Maar ook als film-
at hoorde hij bij de beste
f I Allemaal timing, na-
t En daar moet je
i doen in deze show.
en allemaal galapak-
)e meisjes doen het in
i. Aan humor en sex-
ontbreekt het niet.
<te Winter is debutante
>w, ook al is ze al 31.
htergrond is show-
irdat we in Nederland
MUZIEK RECENSIE
PETER BRUYN
Concert Macy Cray. Gezien gisteravond.
Paradiso, Amsterdam.
De titel van haar debuutalbum
intrigeert onmiddellijk: 'On
how life is'. En dan is er nog die
stem waarmee Macy Gray haar
pure 'millenniumsoul' brengt.
Zo rauw en gekarteld, dat ze als
kind niet eens in het openbaar
durfde te zingen. Voeg daarbij
dat ze met een elfkoppige bege
leidingsband op het podium
staat en je hebt misschien een
indicatie waarom het concert
dat de Amerikaanse gisteravond
in Paradiso gaf al lang van tevo
ren uitverkocht was.
Het is een heikel onderscheid
tussen de ouderwetse 'soul' en
de meer hedendaagse 'r&b'. De
grens is vaag. Generaliserend is
het het verschil tussen hartver
scheurend en gepolijst. Tussen
brandy en lauwe thee. Ahoy'-
vullers als Whitney Houston,
Mariah Carey en R. Kelly kun
nen zonder veel discussie naar
de theekrans worden doorge
stuurd. Echte soulzangeressen
zijn er ook nog wel, maar die
bereiken nooit zo'n breed pu
bliek. Denk aan de Britse Car-
leen Anderson en Pauline Tay
lor, of Amerikaansen als Erykah
Badu en Brigette McWilliams.
Stuk voor stuk hebben ze
mooie platen gemaakt, maar
met zo'n compleet elftal achter
zich in James Brown-stijl zie je
ze zelden of nooit.
En dat doet deze dertigjarige
Macy Gray nou net wel. Tien
jaar lang heeft ze in allerhande
kleine clubs in Los Angeles ge
zongen, totdat ze anderhalf jaar
geleden ingelijfd werd door een
platenmultinational. Meteen
zet ze ook maar een onvervalste
soulrevue op het podium. Maar
dan wel eentje van deze tijd,
met naast blazers en een 'bac-
king'-koortje ook een dj en een
gitarist die zich niet geneert om
zich aan Hendrix te spiegelen -
inclusief het tanden tokkelen.
Het gevolg van die ambitieu
ze aanpak is wel dat op de mo
menten dat iedereen enthousi
ast tegelijk speelt het totaalge
luid op z'n zachtst gezegd wat
rommelig wordt en Gray er nog
maar met de grootste moeite
bovenuit komt; laat staan dat je
de blazers van, pakweg, de syn
thesizer kunt onderscheiden.
Als ze praat heeft Macy Gray
een grappig kindstemmetje,
maar als ze zingt heeft ze een
rauwe strot die soms aan de
beste Tina Tumer-opnamen
herinnert. In Amsterdam, waar
ze voor een uitgelaten lifestyle
magazine-achtig publiek op
treedt, werkt ze netjes alle
songs van On how life is' af.
Plus wat curiosa, zoals de lek
kere ballad 'Rather Hazy" die op
de sjabloon van John Hiatts
'Have a little Faith in me' lijkt
gecomponeerd. Ook die andere
ballad die er als koek ingaat, de
single 'I try', heeft zo'n overdui
delijk geleende basis, dat het
publiek er spontaan en en mas
se Marley's 'No woman no cry'
overheen begint te zingen.
Dat is niet per se kritiek. Ma
cy voelt de tijdgeest gewoon
perfect aan. Beetje hiphop,
beetje camp ('Que sera sera
en een scheut rock als ingredi
ënten. En seks natuurlijk. Want
soul seks. Haar 'handjob'-sce
ne met de microfoonstandaard
tijdens 'Seks-o-matic versus
Freak' moet beslist in de Para-
diso-logboeken bijgeschreven
worden. Afgaand op de enorme
opkomst en de enthousiaste re
acties bij Macy's concert kun je
je afvragen waarom niet meer
zangers en zangeressen met
een band als deze langs de
clubs toeren, in plaats van al
leen in clips te playbacken. Wat
concurrentie zou ook Macy zelf
geen kwaad doen.
mijn vader gekeken. Daddy's
Girl. Daddy's Bad Girl."
Vera Mann doet de theater
kant van Frank. „Ik heb maar
weinig naar hem geluisterd. Ik
wil m'n eigen ding doen. Zo
zing ik 'There's No Business Li
ke Showbusiness' anders dan
wat men van Sinatra gewend is.
Ik doe de depri-versie. Zo van:
wat hebben we in godsnaam in
dit vak te zoeken? Daar ben ik
misschien wel aan toe om dat
te zingen."
Voor sommige liedjes moet je
geleefd hebben. Ik ben 36, dus
komt dat nu een beetje. Mijn
verhaal is een beetje dat van Si
natra, al ben ik niet zoveel ge
trouwd geweest. Vallen en op
staan en blijven proberen. Maar
als je het niét hebt meegemaakt
(zingt: Let Me Try Again'), dan
moet de actrice naar boven ko
men. Dan zing je alsof je het
hebt doorstaan."
„Dirk Stuur, een componist
met wie ik veel gewerkt heb,
heeft me leren luisteren naar
Sinatra. Als je zelf een beetje
muziek studeert, merk je dat
die man een perfecte timing
bezat. Dat hij zo kon swingen
met heel weinig. Nou ja, met
zichzelf en dat is al meer dan
genoeg."
„Ik doe in deze show ook de
discoversie van 'Night And Day'
en een knallende versie van
'New York New York'. Ik heb
duidelijk gemaakt: ik mag
doodvallen, maar dat zit er in.
Heb ik ooit tijdens de Gay
Games gedaan en de hele Dam
explodeerde toen. Als je dat nu
repeteert met een big band
zweef je helemaal. Dan besef je:
dit is een dream come true."
Voor Sinatra's Songbook, van
avond in de Stadsgehoorzaal,
zijn nog kaarten beschikbaar.
De eenmalige concertserie is
daarna in slechts tien andere
steden te zien.
AMSTELVEEN Het Cobra Mu
seum voor Moderne Kunst
in Amstelveen heeft het
olieverfschilderij 'Kind, Zon
en Vogel' van Cobra-schil
der Karei Appel aangekocht.
Het schilderij dateert uit
1950 en is één van de drie
totemschilderijen die Appel
heeft gemaakt, zo genoemd
door de hoge smalle vorm
en de opeenstapeling van
beelden op het doek. Het
werk werd door de vorige
eigenaar rechtstreeks ge
kocht van Karei Appel.
Naast het 'nieuwe werk' van
Appel is van 18 december
tot en met 27 februari in het
Cobra Museum de expositie
'Van Kandinsky tot Comeil-
le, Linoleum in de kunst van
de 20ste eeuw' te zien. De
tentoonstelling geeft een
overzicht van de linoleum-
druk, een grafische techniek
die in de twintigste eeuw
door beeldende kunstenaars
over de hele wereld is beoe
fend. De tentoonstelling
omvat ruim 180 linoleum-
drukken van onder andere
Kandinsky, Kirchner, Picas
so. Matisse, Baselitz, Escher
en Comeille.
Van de grafische technie
ken is linoleumdruk één van
de jongste. Na de uitvinding
van het linoleum in 1863 in
Engeland werden rond 1890
de artistieke mogelijkheden
van het materiaal ontdekt
door de vooruitstrevende
Oostenrijkse kunstpeda
goog Franz Cizek. De Duitse
expressionisten voelden
zich direct door de nieuwe
techniek aangesproken. U-
noleumdrukken van Ernst
Ludwig Kirchner, Wasily
Kandinsky en Gabriele
Münter, uit de eerste jaren
van deze eeuw, behoren tot
de oudst bewaard gebleven
drukken.
De oudste Nederlandse li-
noleumdrukken in de expo
sitie zijn jeugdwerken van
M C. Escher uit 1917/18.
Van Picasso die in de jaren
'50 en '60 ongeveer 150 li-
noleumdrukken vervaardig
de, zijn acht prenten gese
lecteerd. Tevens zijn in de
expositie kunstobjecten van
linoleum opgenomen.
In de expositie is ook een
kinderonderdeel opgeno
men. Jeugdige bezoekers
krijgen elke zondag van
11.00 tot 14.00 uur de gele
genheid om linoleumsnedes
te maken.
Het Cobra Museum is ge
opend: dinsdag tot en met
zondag van 11.00 tot 17.00
uur. FOTO ANP
steeds meer aan musical doen
ben ik er ook bij gaan zingen. In
Sinatra s Songbook zing en
dans ik onderdelen van het
programma aan elkaar, een
soort extra verteller, een scha
kel. Ik zet ook 'de sexy persoon
lijkheid' neer. Een beetje als
commentaar op het appeal dat
Sinatra had. Ik zing Saturday
Night' (Is The Loneliest Night
Of The Week), 'It Seems To Me
I've Heard That Song Before',
een van de versies van 'Night
And Day'. En een duetje met
Vera Mann. Ik ben het verleide
lijke element. Althans, ik doe
mijn best dat neer te zetten."
Mathilde Santing doet de sa
loonsongs in Sinatra's Song
book. „Cor Franc heeft erg veel
materiaal geselecteerd. Zoveel
dat ik de komende jaren alleen
maar Frank aan het bestuderen
ben. Sinatra was net als ik een
zwemmer. Zingen is ademha
ling, eigenlijk is het hele leven
ademhaling, en dat leer je in
het water beter dan waar ook.
Zo weet ik ook dat Sinatra de
rug van een koperblazer bestu
deerde en merkte dat die ge
bruik maakte van 'luchtruim
ten' onder de schouderbladen.
Het vullen van dat lijf en die
holten maakte hij zich eigen.
Zijn techniek - fabelachtig - is
eigenlijk klassiek. Hij produ
ceert heel duidelijk frases, maar
de klank is heel licht, helemaal
poppy."
,,Ik heb zelf Ray Charles als
nummer één. Waarschijnlijk
omdat die in zijn gepassio
neerdheid geen gêne kent. Mis
schien omdat er een androgyn
element in zijn optreden zit.
Maar Sinatra is echt een kerel,
die weet hoe een kerel door het
leven gaat. Op die manier kan
ik ook echt van het materiaal
houden. Ik heb altijd goed naar
Cor Bakker, Matilde Santing, Gerrie van der Klei en Vera Mann in Sinatra's Songbook.
foto ruud gort
Schilderij niet afkomstig van Gestapo
".re van programma over OlBlue Eves vanavond in de Stadsgehoorzaal
auratie Sixtijnse kapel voltooid
Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam heeft
Toorops 'De Thames bij Londen' vermoedelijk op recht
matige wijze verworven. Dat stelt dr. A. Bonke na onder
zoek in opdracht van de gemeente Rotterdam.
Het doek bevond zich tot in
1937 in de collectie van de fa
milie Flersheim en hangt sinds
dien in Boijmans. Een erfge
naam van de familie vroeg zich
af of het doek wel op fatsoenlij
ke wijze in het bezit van het
museum was gekomen, want
de Gestapo heeft destijds een
aantal kunstwerken van de fa
milie in beslag genomen.
Volgens Bonke kan dat met
'De Thames bij Londen' bijna
niet het geval zijn. „De familie
Flersheim vertrok tussen no
vember 1936 en maart 1937 uit
Duitsland. De kunstcollectie
van de familie werd in Frank
furt opgeslagen. Een Neder
landse kunsthandel bood het
schilderij in januari 1937 aan
Boijmans aan. In maart 1937
werd het aangekocht. Flers
heim heeft in mei van dat jaar
nog werken van Duitse kunste
naars in Frankfurt laten veilen.
Alle nog resterende kunstwer
ken uit zijn collectie zijn na de
ze datum in beslag genomen."
Het heeft er dus schijn van, al
dus Bonke, dat Flersheim de
Toorop nog zelf op de markt
heeft gebracht.
Onduidelijker is de kwestie
rond Toorops tekening 'Gods
vertrouwen', in bezit van de
Stichting Museum Boijmans
van Beuningen. Bonke sluit niet
uit dat dit werk wel tot de in be
slag genomen werken behoor
de. „De tekening is in 1942 aan
gekocht door particulieren en
in januari 1943 geschonken aan
de Stichting Museum Boijmans
Van Beuningen. Omdat het hier
particulier bezit betreft is het
niet aan de gemeente Rotter
dam maar aan het bestuur van
de stichting om te beslissen
welke gevolgen het aan de con
clusie en de claim van de erfge
naam verbindt", zegt Bonke.
ktad De restauratie van de Sixtijnse kapel in het Vati-
voltooid. Het twintigjarige project heeft interessante
inzichten in de schilderingen opgeleverd, aldus een
oerder. De kapel werd aan het einde van de vijftiende
■n van de meest prestigieuze kunstprojecten van de Re-
ce. Meerdere beroemde kunstenaars werden naar Rome
om muren en plafonds te beschilderen. De schoon-
■rkzaamheden hebben kunsthistorici een veel betere in
geven wie eigenlijk wat schilderde. Het blijkt dat de
sAlessandro Botticelli, Domenico Ghirlandaio, Pietro
o en Cosimo Rosselli ieder een gelijk aandeel hebben in
deringen. Het plafond, waarop Michelangelo Buenarroti
itste Oordeel' schilderde, werd enkele jaren geleden al
ireerd. De Sixtijnse kapel is de ruimte waar kardinalen
traditie in conclaaf gaan om een nieuwe paus te kiezen.
fonds Cine CV haalt 41 miljoen op
h» De filminvesteringsmaatschappij Cine CV van Van
it Bankiers in Den Bosch en NIB-dochter InnoCap heeft
miljoen binnengehaald. Het geld wordt gebruikt om
is te produceren, waaronder een Amerikaanse ve sie
i Lift'. Sinds eind vorig jaar is het voor vermogende parti-
1 fiscaal aantrekkelijk om in films te investeren.
;er Scatman John overleden
De Amerikaanse zanger Scatman John, die in 1994
i tam verwierf met de megahit 'Scatman', is op 57-jarige
n Los Angeles overleden. Scatman John, pseudoniem
I tn Larkin, stierf aan kanker. Van 'Scatman' verkocht hij
1, rijd meer dan 20 miljoen exemplaren. Tot midden jaren
ging Larkin door het leven als pianist in grote Europe-
j s. Hij stotterde en gaf er daarom de voorkeur aan achter
io weg te kruipen, totdat hij op een dag ontdekte dat
indicap in werkelijkheid een geschenk uit de hemel
I het nummer Scatman maakte Larkin daar dan ook ge-
n. De man met de slappe hoed steunde tal van acties
tteraars.
t
Hendrix 'gitarist van de eeuw'
Muzikanten hebben in het Britse muziektijdschrift
lagazine Jimi Hendrix uitgeroepen tot gitarist van de
II lij bleef Eric Clapton en Led Zepellin-gitarist Jimmy
or. Keith Richards van de Rolling Stones reikte niet ver-
de 26ste plaats. Noel Gallagher van Oasis kreeg de twij-
e >e eer de meest overschatte muzikant te zijn. Volgens de
iten zijn de albumklassiekers van de eeuw 'Nevermind'
rana, 'Dark Side Of The Moon' van Pink Floyd en 'Elec-
pland' van Jimi Hendrix. John Entwhistle van The Who
beste bassist uitgeroepen, voor Paul McCartney van
ties en John Paul Jones van Led Zeppelin.
numegen In Museum Het Valkhof in Nijmegen is momenteel de ten
toonstelling 'Passages, Joris Ivens en de kunst van deze eeuw' te zien.
Een Vein de opmerkelijke werken die deel uit maakt van de expositie is
die met Mao en Richard Nixon in een informele setting. Het kunstwerk
van Woody van Amen uit 1979 heet 'Double Happiness'. De tentoon
stelling is nog tot 5 maart volgend jaar te bezichtigen. foto anp
imeltje' in première
iM_i Dé familiefilm voor de kerst. Zo wordt de nieuwe
j: ndse kinderfilm 'Kruimeltje' van regisseuse Maria Pe-
gekondigd. Gisteravond ging de film, gebaseerd op het
i Chris van Abkoude, in première in het Amsterdamse
s ski theater_Het verhaal gaat over de lotgevallen van het
e straatjongetje Kruimeltje en zijn hond Moor. Op de
g. oofdrolspeler Ruud Feitkamp te zien bij aankomst in
n ski. foto mario nap
