e
CHATEAU-d'OEX
m
Toerisme
Steenarenden en luchtballonnen boven
FEITEN
CIJFERS
Reisbe^CH TEN
o
u
VLIEGEN
■We kunnen best wat sneeuw gebruiken', zegt VW-
directeur Ede Liechti fronsend, als hij z'n Hollandse
gasten op de gletscher van Les Diablerets naar de
talrijke grauwe plekken op en rond de pistes wijst.
'Doe vanavond maar een schietgebedje.' Liechti heeft
't geweten, 't Begon zo hard te sneeuwen, dat er bijna
niet meer viel te skiën. En wat doet een
wintersporter dan? Binnenzitten en kniezen? Of
soepel meeveren met de omstandigheden? Het
laatste. Voor natuurliefhebbers en cultureel
geïnteresseerde toeristen blijft er genoeg te genieten
over in Les Diablerets en ChSteau-d'Oex, twee oude,
maar goed ontsloten wintersportenclaves in de
Waadtlander Alpen.
Chateau-d'Oex: een wintersportdorp zoals een wintersportdorp behoort te zijn.
in de stoeltjeslift.
p irs wijzen klimmers op een
"een denneboompje be-
jnde rotspunt. 'Chamois!',
n )en ze en de kabel slingert
'dousiast mee met hun wie-
nde lijven. De gems trekt
«niks aan van het ge-
«euw en staat zich onder
-^oompje stoïcijns te goed te
Nn aan een flinke pluk gras.
p Spotten van het alpendier is
lazzeltje, want het zicht is
irkt vandaag. Eric Liechti
it het un jour blanc - zo'n
raarop je bijna geen diepte
de witte wereld. Hij wijst
eigend samenpakkende
tenpartijen: geheid dat 't
akafs gaat sneeuwen. Een half
f reje later al dreutelen de eer-
lanjatte vlokjes omlaag. En
leert een uur later valt de
demuw in pakken neer.
waaghalzen vinden 't
fis leuk worden. Met ware
sverachting razen ze op
board of slee onoverzich-
pistes af, om - als klets-
de l yeti's - meteen weer de lift
logiiopwaarts te pakken. Eng is
leuk. Maar degenen
eens zeven weken naar
inkejgipsbeen hebben mogen
nemen de lift dalwaarts.
kap omlaag. Mooi weer-
•jwfs hoeven geen witte voetjes
te halen,
ao: 1
154|VeI
st dag eerder straalde de zon
jc-trapp de gletscher van Les
flerets. Krijsende bergkau-
ldatie omcirkelden de 'Quüle du
met vee' legendes
plaa<even (bowling) kegel van de
gVRyjel- De kale rotspunt rijst
56pmhoog in een indrukwek-
fl bergpanorama, dat onder
PfTTjr uitzicht biedt op het Mont
en de Dents du
1. De gondelbanen naar het
jtation worden dit en het
'lende seizoen voorzien van
cabines. Dat bevordert
naar de glet-
JPr-pistes, die zomer en win-
L-p-(eopend zijn. Bovenop vind
tede. glooiende afdalingen:
tode) route richting dal is
6n der behoorlijk smal,
"Tig en ijzig.
alve gletscherskiën kun je in
"piablerets naar hartelust
maufen over deels verlichte
11 s, en uiteraard kan je ook
L4oon' de bergen in. Gondel-
ïoeltjesliften voeren de win-
vakjPorter vanuit het dorpscen-
n naar pistes op de Isenau
l sneeuwpark) en de Meille-
pe laatste berg geeft aan-
jing op het ski-gebied van
jrs. Wel opletten: de beweg-
bring laat te wensen over en
malle passage is her en der
,J> lastig.
dorpje zelf (1200 inwoners)
ïhikt over een zwembad en
I ijspaleis' met curlingbaan,
^ffse hotels en restaurants,
Hstuk of vijf kroegen en één
Geen uitbundig
^Jtleven dus en daarmee is
^f?en ideale plek voor rust-
Iers, die op een maanver-
(e nacht beslist eens de
Ttes (van die sneeuwmat-
loppertjes) onder de schoe-
[moeten binden. Zo'n in-
lende avondwandeling,
;rs knerpende sneeuw in
rder doodstille natuur,
t; net zoals het bezoek per
boemeltje aan Vers l'Egli-
historische kem van
it Les Diablerets is ont-
b. Het ligt beeldschoon in
JÉallei Les Ormonts, heeft een
koepelkerkje uit ca.
en een oude herberg,
mn de waard naast streek
talen ook borrelhappen van
|n makelij serveert. De krul-
Rebibes, een vijf jaar
gortdroge kaas. laten zich
imbinatie met gedroogde
iwaren en -men is hier niet
beetje chauvinistisch -
Zwitserse wijn uit de om-
i1 (g
-4:
-
De fameuze rots in het gletsjerskigebied van Les Diablerets.
geving van Aigle overheerlijk
smaken.
Ten noord-westen van Les Dia
blerets, aan de andere kant van
de bergen, ligt Chateau-d'Oex.
Op ski's kan je er niet komen,
met de trein of per auto duurt
de rit over de pas ongeveer een
uur. Vergeleken met Les Dia
blerets is Chateau-d'Oex een
wereldstad, met drukke winkel
straatjes, massa's hotels en uit
stekende restaurants, waaron
der het met een Michélin-ster
bekroonde, doch zeer betaalba
re l'Ermitage. Er is een fraaie
winterwandelweg met uitzicht
op de Juratoppen, en dankzij
gondelbanen en stoeltjesliften
zijn nagenoeg alle ski-gebieden
ook voor wandelaars bereik
baar.
Thermiek
Wéér je in dit stadje maar kijkt:
overal zie je miniatuur-lucht
ballonnen. Want Chateau-d'O
ex (spreek uit: Dee) in de Vieux
Pays d'Enhaut, beschikt over
een heel bijzondere thermiek,
waarop steenarenden cirkelen
en die het ballonvaarders mo
gelijk maakt om het hele jaar
door vanuit het stadje op te stij
gen, de omgeving te verkennen
èn er weer te landen. Er is een
hele toeristen-industrie rond
opgebouwd en wedstrijdbal-
lonvaarders vanuit de hele we
reld treffen elkaar hier tijdens
de jaarlijkse Heteluchtballon-
weken, waarvan de 22e editie
aanstaande januari wordt ge
houden. Dan zullen opnieuw
zo'n tachtig ballonnen het
luchtruim kiezen en puilt de
dichtst bij het evenemententer
rein gelegen kroeg weer uit van
de ballonvaarders, die elkaar al
rond de toog proberen te over
troeven in sterke verhalen en
drankgebruik.
Denk trouwens niet dat er in
Chateau-d'Oex alleen maar
ronde ballonnen de lucht in
gaan: de meest vreemde mo
dellen stijgen er op. Met een
beetje mazzel kun je op een
mooie dag boven de stad zo
maar een compleet luchtkasteel
zien hangen. Zo'n burcht zul je
- de plaatsnaam ten spijt - in
het stadje zelf niet vinden. Het
is er ook nooit geweest. Wel een
gefortificeerde toren op een
strategisch heuveltje, die al eeu
wen geleden is vervangen door
een kerk.
Wie meer over de historie yan
de regio wil weten, moet een
bezoek brengen aan het streek
museum. Daar verhaalt de
CHATEAU-d'OEX/
LES DIABLERETS
Afstand vanaf
Amsterdam: Chêteau-
-d'Oex (via Bern - Fri-
bourg - Bulle - Gruyères)
circa 950 kilometer; Les
Diablerets (via Bern - Bul
le - Montreux - Aigle) cir
ca 980 kilometer. Trein:
ChSteau-d'Oex heeft een
station; voor Les Diable
rets moet in Aigle wor
den uitgestapt. Vandaar
rijden bussen naar het
dorp (circa 20 kilometer).
Vliegtuig: naar Genève
en vandaar met trein en
(voor Les Diablerets) bus.
Afstand circa 150 kilome
ter. ChSteau-d'Oex (1000
meter) behoort tot het
Ski Gstaad gebied (250 ki
lometer piste), maar is
daarop niet rechtstreeks
aangesloten; Les Diable
rets (1200 meter) heeft
één gebied met Villars
(150 kilometer piste). Let
op: de gletsjer van Les
Diablerets (3000 meter)
bij de Col du Pillon be
hoort tot Ski Gstaad.
Langlaufmogelijkhe-
den: Bij elkaar zo'n 70 ki
lometer aan Loipen.
Maar door lage ligging
niet altijd even sneeuw
zeker.
Prijzen: zesdaagse skipas
Ski Gstaad 233 Zwitserse
francs; zesdaagse skipas
Les Diablerets 210 Zwit
serse francs (wie ook op
de gletsjer wil skiën be
taalt 23 francs extra).
Meer informatie:
Zwitserland Toerisme in
Amsterdam, telefoon
(020)622.20.33.
Zwitsers/Britse Nelly Hillier
buitengewoon boeiend over
hoe het faillisement van de gok
lustige graaf van Gruyère rond
1500 zorgde voor een tweede
ling in de vallei: het ene stuk
bleef katholiek en fransspre-
kend, het andere deel verviel
aan het duitstalige, protestante
Bem. Het maakte het isolement
van de tegen elkaar uitgespeel
de bewoners er nog groter op,
maar parallel daaraan nam ook
hun vindingrijkheid toe. Kijk
maar eens naar die vroege
voorloper van de workmate,
waaraan generaties boeren ge
reedschappen vervaardigden.
En bewonder hun knipkunst:
artistieke juweeltjes van geduld,
precisie en vakmanschap. Hoor
ook hoe een grote Engelse kolo
nie zich eind vorige eeuw van
uit Brits-India in deze streek
vestigde en het tennisspel en de
ski-spon introduceerde. En heb
medelijden met de bergkoeien,
die tinnen of bronzen bellen
van soms wel vijftig kilo aan
houten halsbanden moesten
meetorsen 'omdat ze zoveel
van muziek houden en er beter
op lopen'.
Veel is verdwenen, maar de
trein, die sinds 1903 door de
vallei rijdt, is gebleven. En
dankzij dat opmerkelijk dichte
Zwitserse spoorwegnetwerk
met z'n - ook bij sneeuwval -
keurig op tijd rijdende treinen,
ben je vanuit ChSteau-d'Oex in
mum van tijd in het mondaine
ski-oord en winkelparadijs
Gstaad. in Grindelwald hoog in
de bergen bij Bem, aan de oe
vers van het meer van Genève
of zelfs helemaal in Meiringen,
waar Sir Arthur Conan Doyle in
The Final Problem de euvele
moed had om zijn meester-
speurder Sherlock Holmes van
de Riessenbachfalle te laten
storten.
Onder grote lezersdruk moest
Sir Arthur hem ijlings laten her
rijzen, maar Meiringens naam
was gevestigd: het werd een be
devaartsoord, waar jaarlijks vele
honderden Holmes-fanaten de
waterval afspeuren naar De
Plek. Dankbaar benoemde Mei-
ringen de detective tot ere-bur-
ger en opende in de gewelven
van het Engelse kerkje het enige
echte Sherlock Holmes-muse
um, compleet met een hila-
risch-nauwgezette reconstruc
tie van Holmes Londense
woonkamer. Waar de beroem
de detective elk moment lijkt te
kunnen terugkeren om met on
afscheidelijke cape, pet en pijp
aan een nieuwe zaak te begin
nen. Een dagtochtje waard, op
zo'n jour blanc.
JOKE DIEBEN-FRERICHS
fERDAG 4 DECEMBER 1999
31
REDACTIE ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Serfaus-Fiss/Ladis
Decennia lang werd er al over gepraat en onderhandeld. Maar
het komende seizoen is het eindelijk zover. De bij Nederland
se wintersporters zeer populaire skigebieden van Fiss/Ladis
en Serfaus zijn met elkaar verbonden. Afgelopen zomer wer
den daartoe twee nieuwe gondelbanen en drie nieuwe stoelt
jesliften aangelegd. Ook is er een batterij sneeuwkanonnen
geplaatst ten einde te voorkomen dat de zuidhellingen tussen
Fiss en Serfaus te snel groen worden. Ter gelegenheid van de
samenvoeging bieden beide dorpjes een aantal voordelige
wintersportarrangementen aan.
Informatie: Oostenrijks Toeristenburo, Postbus 94285,1090 GG Amster
dam,
telefoon: (020).468.47.93.
Kerstklokkenzondag
Het lijkt wat vroeg, maar op zondag 12 december al, wordt in
het Achterhoekse Lichtenvoorde dorpje 'Kerstklokkenzondag'
gevierd. Het evenement bestaat uit onder meer een kerst
markt waarop uiteraard de fameuze midwinterhoorns te horen
zullen zijn. Ook zal de Markt onder een laag van dertig centi
meter sneeuw bedolven worden, is er een skipiste en beleeft
Jan Klaassen in de poppenkast van de familie Prein dolle
avonturen. Vanzelfsprekend fungeert de 'enige echte Kerst
man' als gastheer.
Informatie: VW Lichtenvoorde, telefoon (0543).51.63.28.
Schaatsen 2000
Wie overweegt voor de komende winter nieuwe schaatsen te
kopen en nog twijfelt of dat klap- dan wel gewone moeten
zijn, doet er goed aan de test in het magazine 'Schaatsen
2000' te raadplegen. De derde, onlangs in de kiosken ver
schenen editie van het blad (prijs 12,50 gulden) bevat naast
een zo goed als compleet overzicht van alle noren en alm-
grens (Zweeds product) die op het ogenblik in de winkel lig
gen ook een onderlinge vergelijking van negen populaire klap
schaatsen. Verder onder meer interviews met Gunda Nie
mann en Evert van Benthem alsmede een aantal sprookjes
achtige, in Nederland gemaakte winterfoto's van Co Rent
meester.
Bevrijdingsmuseum
In Groesbeek begint binnenkort de uitbreiding en modernise
ring van het Bevrijdingsmuseum 1944 Rijk van Nijmegen.
Die naam behoort overigens met onmiddellijke ingang tot het
verleden, want bij de nieuwe aanpak hoort volgens de directie
ook een nieuwe naam: Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-
1945. Die naamswijziging is nodig, omdat het museum veel
meer dan de bevrijding van Nijmegen belicht. De uitbreiding
en herinrichting kost 1,8 miljoen gulden en past in de nieuwe
koers die het museum voor de komende jaren heeft uitgezet.
Binnen vier tot vijf jaar wil het Nationaal Bevrijdingsmuseum
1944-1945 het bezoekersaantal verdubbelen tot 45.000.
Winter Efteling
Voor het eerst in haar 47-jarig bestaan onderbreekt de Efte
ling de winterslaap. In december en januari opent het fami
liepark 21 dagen de poorten. De meeste overdekte attracties
zijn open, waaronder Fata Morgana, Villa Volta en Droom
vlucht. De Winter Efteling biedt verder een speciaal program
ma met live-entertainment, shows en een ijsbaan. Het
Sprookjesbos is feestelijk verlicht. Bezoekers kunnen aan
schuiven voor typische wintergerechten. De buitenattracties,
waaronder de stoomtrein, de Pirafia en Bobbaan, blijven in
verband met de koude gesloten. De openingstijden van de
'Winter Efteling' zijn: 11, 12, 18, 19 december en de perio
de 24 december-9 januari, dagelijks van 11 tot 20 uur. Toe
gang f. 30,00. Info: 0416-27.35.35.
M
N
Ik vlieg regelmatig. En word daarop nogal eens aangevallen.
Het is slecht voor het milieu. Zeggen ze.
Maar nu was ik laatst op een bijeenkomst en toen vertelde een
luchwaart-deskundige (hij was er zelfs in afgestudeerd) uit Ros
malen het volgende:
1) Een Boeing 747 verbruikt per passagier I liter brandstof per
30 kilometer;
2) De laatste vijftien jaar zijn vliegtuigen zes keer minder geluid
gaan produceren;
3) Bij een reis van 1500 kilometer is de vervuiling per persoon
met het vliegtuig minder dan dat van twee personen in een auto
met caravan;
4) Van alle schadelijke uitstoot (wereldwijd), komt I procent
van vliegtuigen;
5) Ons land telt 6 miljoen auto's en 800 vliegtuigen.
Onze Brabantse vriend had nog een aantal pro-luchtvaart ar-
12 gumenten die hem tot de voor mij nogal
verrassende slotsom bracht, dat de ml-
«t jgHB jg lieubeweging niet vóór. maar tegen het
O milieu vecht. 'Ze zouden eindelijk eens
z moeten gaan inzien, dat luchtvaart geen
probleem is. maar een oplossing.
I Wie moet ik nou geloven
