Verkoop museale objecten bespreekbaar
'Dit wordt een van de grote jongens'
'Ik ben nog zo'n puppy die overal snuffelt'
Cultuur Kunst
Palingsound is millenniumproof
INSDAG 30 NOVEMBER 1999
ïenefietconcert Antillen in Ahoy'
Rotterdam Het Rotterdams benefietconcert voor de Antillen
landt op woensdag 8 december plaats in Ahoy'. De opbrengst
aan het concert, dat wordt bijgewoond door burgemeester Op-
■jtelten en - waarschijnlijk - de premier van de Nederlandse An-
Ijillen, gaat naar de slachtoffers van orkaan Lenny. Kaartjes zijn
['anaf morgen verkrijgbaar bij de verschillende VW-kantoren.
Een gewone kaart gaat 50 gulden kosten. Bedrijven wordt ge-
/raagd minimaal 250 gulden neer te tellen voor een stoel. Het
Vntilliaans jazz-orkest Dendare, de Caribische band Quick Sil
ver en de zanger Lou Prince hebben al toegezegd mee te werken
aan het concert.
Vlusical 'Rent' naar Nederland
■en haag De musical 'Rent' komt volgend theaterseizoen in
•en Nederlandstalige versie op de planken. Producent Joop van
len Ende houdt in januari de audities. Daarmee is de kogel ein
delijk door de kerk: Van den Ende had al geruime tijd een optie
1 ap de rechten. Toch waren er twijfels bij de haalbaarheid van
ten Nederlandse versie van 'Rent'. De musical van Jonathan
.arson werd met name in New York een doorslaand succes. De
/oorstelling is een eigentijdse versie van de Puccini-opera 'La
lohème'. Vooral het feit dat Larson kort voor de Broadway-pre-
nière kwam te overlijden zorgde voor een enorme hype rond
Rent'. Die hype ontbrak bij recente versies in Engeland en
Duitsland. In beide landen moest de show al in een vroeg stadi
um de deuren sluiten.
Theaterproductie rond Valentino
den haag Rudolf Valentino staat centraal in de muziektheater
productie 'Tango de Valentino' die volgend jaar zomer twee
ill maanden de tijd krijgt om tot ontwikkeling te komen. Musical
ster Stanley Burleson, momenteel te zien in 'Elisabeth' in het
I Scheveningse Circustheater, tekent voor de regie. 'Tango de Va-
sslo lentino' komt uit de koker van Maurice Wijnen en Petra van der
Eerden. Zij werken momenteel aan de musical 'Diana'. Die
Als moet volgend theaterseizoen door het land toeren. Volgens Wij-
nen wordt de voorstelling over Rudolf Valentino een zogenoem-
vqde 'dance-play1, waarin veel nadruk op het dansen komt te lig-
De voorstelling wordt letterlijk in twee maanden uit de
grond gestampt. Blijkt het idee levensvatbaar te zijn, dan over
weegt producent Joop van den Ende een tournee-voorstelling.
Disco uit de jaren zeventig in Q-bus
iidenLiefhebbers van disco uit de jaren zeventig kunnen van
af aanstaande, vrijdag in Q-bus terecht. Boogie Wonderland, Q-
bus' eigen Glitterclub, houdt dan zijn eerste dance-night. DJ's
Bazz en Dazzler draaien de favorieten van toen in een aange
paste ambiance. Aanvang: 23.00 uur. Uiterstegracht 142, Lei
den.
Micha Hamel nieuwe dirigent NPO
haarlem De 29-jarige Micha Hamel is met ingang van het sei
zoen 2000 - 2001 de nieuwe chef-dirigent van het Noordhol
lands Philharmonisch Orkest (NPO). Op dezelfde datum wordt
Max Pommer aangesteld als eerste vaste gastdirigent van het
Haarlemse orkest. Het contract met Hamel duurt vier jaar. In
september volgend jaar opent hij als chef-dirigent het nieuwe
seizoen met een feestelijk programma rond de Amerikaanse
componisten Bernstein en Gershwin.
Simons maakt internationaal furore
den haag De jeugdige componist Marijn Simons (16) maakt in
ternationaal furore met zijn 'Noises in the Night'Dit stuk, dat
vrijdag zijn wereldpremière beleeft in Den Haag, wordt in het
seizoen 2000/2001 ook uitgevoerd door het Los Angeles Phil
harmonic Orchestra. Dirigent Jan Steen van het Residentie Or
kest neemt het muziekstuk verder mee naar Engeland om het
onder de aandacht te brengen van het BBC Symphonie Orches
tra (Londen) en het Halle Orchestra (Manchester) waar hij als
gastdirigent zal optreden. „Het is een typisch Anglo-Ameri-
kaans stuk, goed speelbaar en het klinkt als een klok", aldus de
enthousiaste Steen. „Het is bij vlagen tonaal, heel beeldend ge
schreven, en dat voor een jongen van 16 jaar. Het is echt won
derbaarlijk." Vrijdag wordt Noises in the Night, gebaseerd op
mythen en legenden van Noord-Amerikaanse indianen, voor
het eerst gespeeld door het Residentie Orkest in de Dr. Anton
Philipszaal. Simons speelt tijdens de uitvoering viool.
Van der Ploeg opent congres 'Grenzen aan de groei
Mogen beheerders van cultureel erfgoed museale objec
ten afstoten? Volgens staatssecretaris Rick van der Ploeg
van cultuur (OCW) zijn de tijden veranderd en is dit on
derwerp niet langer taboe, maar 'goed bespreekbaar' en
'tenminste onderhandelbaar geworden'. Bij de opening
van het congres 'Grenzen aan de groei' zei Van der Ploeg
gisteren in Amsterdam te hopen dat de museumwereld
'op het doornige pad van selecteren en afstoten' voort
aan gebruik zal maken van de recent vastgestelde 'con
cept-leidraad voor het afstoten van museale objecten'.
amsterdam
Het tweedaagse congres is ge
organiseerd door het Instituut
Collectie Nederland (ICN), de
Nederlandse Museumvereni
ging (NMV), en de musea Natu-
ralis en Boerhaave in Leiden,
Kröller-Müller in Otterlo, het
Catharijneconvent in Utrecht
en het Gemeentemuseum in
Den Haag. Thema van de eerste
plenaire bijeenkomst van de
Nederlandse museumwereld
over dit onderwerp was een
concept-leidraad die het ICN
ontwikkelde in samenspraak
met onder meer deze musea,
de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten en platformen uit
het veld.
De staatssecretaris gaf het
ICN opdracht de leidraad te
ontwikkelen naar aanleiding
van jarenlange felle discussies.
De controverse over ruil met of
schenking van voorwerpen aan
andere musea, verkoop of zelfs
vernietiging van collecties laai
de op in de jaren tachtig. De ge
meente Hilversum maakte in
1987 bekend Mondriaans
'Compositie met twee lijnen' op
de vrije markt te willen verko
pen om van de opbrengst de
restauratie van het vervallen ar
chitectonische monument
'Gooiland' te bekostigen. Het
schilderij bleef na een financië
le reddingsoperatie behouden
voor het Stedelijk Museum in
Amsterdam, waar het al vele ja
ren in bruikleen was gegeven.
Ook de voorgenomen ver
koop van twee schilderijen van
Picasso en een werk van Monet
in 1989 door de toenmalige di
recteur van het Haags Gemeen
temuseum Rudi Fuchs, die van
de opbrengst een aankoop
fonds voor het museum wilde
stichten, ging niet door. Fuchs
motiveerde zijn controversiële
plan door te stellen dat deze
drie topwerken niet onmisbaar
waren voor zijn museum en het
Nederlandse culturele erfgoed.
Nog dit voorjaar werd directeur
Chris Dercon van Museum
Boymans Van Beuningen terug
gefloten toen hij een werk van
Rothko wilde verkopen ten be
hoeve van de uitbreiding van
het museum.
Van der Ploeg wees er de
deelnemers van het volgeboek
te congres op dat het culturele
erfgoed 'soms tegen de ver
drukking in' groeit als kool. De
kosten voor behoud en beheer
van museale collecties zijn ech
ter onbeheersbaar geworden.
„Het is op deze plek misschien
goed nog eens te herinneren
aan de verzameling werk van de
Beeldende Kunstenaars Rege
ling. Op een zeker moment wa
ren er vele honderdduizenden
werken, ongewenst, ongewild,
onverzorgd. Weeskinderen van
de groei van het culturele erf
goed."
Hij nam overigens de vrees
weg dat de overheid de musea
aan de hand van de nieuwe lei
draad tot een forse grote
schoonmaak wil dwingen: „De
samenleving vraagt alleen maar
van u dat u het cultureel erf
goed volgens de hoogste stan
daarden verzorgt en dat u het
zoveel mogelijk presenteert."
Volgens de bewindsman zit een
aanzienlijk hoger budget voor
de musea er bovendien niet in.
De concept-leidraad waar de
congresgangers een uitspraak
over moeten doen, bevat onder
meer richtlijnen over ethiek,
collectiebeleid en de juridische
problemen die bij afstoting een
rol spelen. Van der Ploeg zal de
resultaten van het congres ver
werken in de brief over collectie
mobiliteit die hij begin volgend
jaar aan de Tweede Kamer zal
zenden: „Ik zie bij voorbeeld de
discussie over de besteding van
de opbrengsten uit verkoop van
museumvoorwerpen met grote
belangstelling tegemoet." Daar
bij gaat het onder meer om het
ethische probleem of de op
brengsten van afstoting mogen
worden gebruikt voor de repa
ratie van bijvoorbeeld een lek
kend museumdak.
Leids jazzfestival gewijd aan Yuri Honing
maarten baanders
Het Yuri Honing Festival in Leiden is
een opvallend initiatief. Jazzfestivals
waarin één musicus centraal staat, ko
men in Nederland maar weinig voor.
Saxofonist, componist en bandleider
Yuri Honing is het middelpunt van het
festival, omdat hij in korte tijd een plaats
heeft veroverd onder de topmusici van
de Nederlandse jazz.
Behalve Honing zelf zullen op 10, 11
en 12 december in De Burcht nog enkele
grootheden uit de jazzwereld te horen
zijn: Ab Baars, Sylvie Courvoisier en
Misha Mengelberg.
Stampod
„Bij Hot House, De Burcht en De X, ver
enigd in de stichting Stampod, leefde al
een tijdje het idee een festival te organi
seren waarin één persoon uit de gecom
poneerde en geïmproviseerde muziek
alle ruimte krijgt om zich te presente
ren", zegt Martin Rohde, als organisator
bij het festival betrokken.
„Yuri Honing is het absoluut waard
dat er een festival aan hem gewijd
wordt. Jazzmusicus Michiel de Ruyter
voorspelde het al een paar jaar geleden:
'Dit wordt één van de grote jongens van
de jazz.' Dat is uitgekomen. Daar zijn al
le kenners het over eens. In drie dagen
laten we verschillende kanten van hem
zien."
Het Yuri Honing Trio treedt de eerste
avond op. Klarinettist Ab Baars voegt
zich erbij en ook de wereldberoemde
Zwitserse klavierleeuwin Sylvie Cour
voisier. Rohde: „Eigenlijk had Michiel
Borstlap niet mogen ontbreken, maar
die kan rfiet komen. Yuri heeft schitte
rende optredens met hem gehad, toen
zij samen speelden in de band White
House. Maar sinds Borstlap de Theloni- en daar heeft hij het heel druk mee. Te jazzfestival stukken van de nieuwe cd.
ous Monk Competitie won, staat hij on- druk om hieraan mee te doen." Dat zijn vooral bewerkingen van pop
der contract bij cd-maatschappij Verve Het Yuri Honing Trio speelt op het songs.
Bijzonder
Op de tweede dag is het festival getuige
van iets bijzonders: de geboorte van de
New Yuri Honing Band. „Deze gloed
nieuwe groep baseert zich op de muziek
van Miles Davis uit de jaren zeventig. In
die periode experimenteerde Davis met
zijn sound en met electrische verster
king. De New Yuri Honing Band imiteert
deze stijl natuurlijk niet, maar gaat met
een eigen interpretatie voort op de weg
die Miles Davis destijds is ingeslagen."
De New Yuri Honing Band kan het
best omschreven worden als een labora
torium waar improvisaties belangrijker
zijn dan vastgelegde stukken. De stijl die
de band uitwerkt, heeft zijn wortels niet
alleen in de jazz maar ook in rock, vrije
en etnische muziek. De mengvorm van
akoestische en electrische instrumenten
is kenmerkend. De band bestaat uit er
varen musici. Behalve Yuri Honing zijn
dat Frank Wingold (gitaar), Frans van
der Hoeven (bas), Joost Lijbaart (drums)
en Bart Fermie (percussie).
Op de laatste dag speelt Yuri Honing
samen met Misha Mengelberg; iemand
van de jongere en iemand uit de oudere
generatie improviseren op sax en piano.
Rohde verwacht dat dit een heel bijzon
der optreden wordt. „Bij Mengelberg
weet je nooit van tevoren in welke rich
ting een sessie gaat. Zijn improvisaties
kunnen alle kanten opgaan. Je kunt van
hem dromerige melodieën verwachten,
maar ook wilde passages. Zelfs invloe
den van Beethoven of Schubert zijn hem
niet vreemd."
Yuri Honing Festival: De Burcht, Burg-
steeg 14 in Leiden, op vrijdag 10, zater
dag 11 (21.30 uur) en zondag 12 de
cember (15.00 uur). Reserveren: De X,
071-512.35.68 (ma t/m vr 13.30-17.30
uur). Voorverkoop: Velvet Music, Nieu
we Rijn 27, Leiden.
Elgin marbles
aangetast door
'barbaarse
schoonmaak'
athene ap
Griekse deskundigen hebben
vastgesteld dat de Elgin mar
bles - marmeren beelden en
een deel van het fries van hel
Parthenon die in de 19de
eeuw door Lord Elgin naar
Londen werden gebracht -
door 'barbaarse schoon
maakpraktijken' van het Bri
tish Museum zijn aangetast.
De Griekse minister van cul
tuur Elisavet Papazoi zei dat
gisteren in een samenvatting
van het rapport, dat de
Griekse onderzoekers van
daag tijdens een symposium
in Londen zullen presente
ren.
Griekenland probeert al ja
ren de beelden terug te krij
gen. De Britse regering zegt
dat de beelden langs legale
weg zijn verkregen van het
toenmalige Osmaanse rijk
Een woordvoerster van het
British Museum, Francis
Dunkels, wilde niet op het
ongeziene Griekse rapport
reageren, „maar wij zien uit
naar hun bevindingen en die
van andere gezaghebbende
archeologen en conservato
ren op de conferentie van
morgen."
Papazoi verklaarde dat bij
scho onmaakwe rkzaamh e -
den in de jaren dertig veel
details van het beeldhouw
werk verloren zijn gegaan.
Zij benadrukte dat het sym
posium in Londen een dui
delijk wetenschappelijk ka
rakter heeft en niet bedoeld
is om de teruggave van de
beelden af te dwingen.
Cabaretière Nilgün Yerli trekt solo het land rond
haarlem evelien baks
Nilgün Yerli reist voor het eerst in haar
carrière solo de Nederlandse theaters af.
De vooroordelen die ze met partner
Mark Koudijs in het programma 'Turkse
Troel Integreert' aan de kaak stelt, ma
ken in haar solo-programma 'Wat zeg ik'
plaats voor misverstanden, gekte en de
onvolprezen wijsheden van haar moe
der, die overleed in Turkije kort nadat
Yerli op 15-jarige leeftijd in Nederland
alleen was achtergebleven.
Het gaat nog maar een heel klein beet
je over vooroordelen. De eerste keer dat
ze daar zelf mee te maken kreeg, was
toen Nilgün als 10-jarige in Friesland
naar school ging. „Ik was het enige
Turkse meisje in de klas", legt ze uit.
,,'Turkie Turkie broeken jurkie' was een
zeer geliefde kreet bij mijn klasgenoten.
Ik werd heel erg gepest, waardoor ik op
school een erg stil en verlegen kind was,
maar dat thuis helemaal inhaalde. Ik
was dus een erg stout kind."
Toch bleek Nilgün de enige binnen
het gezin die in Nederland kon aarden.
Toen het gezin na vijf jaar Friesland naar
Turkije terugkeerde, besloot de jongste
dochter te blijven. Zij nam haar intrek in
een kostschool in Overijssel. „Ik had
heel liberale ouders, die mij veel vrijheid
gaven", vertelt ze. „Bovendien beseften
ze dat het Nederlandse studiesysteem
veel beter was dan het Turkse. Mijn ou
ders wilden zo graag dat ik iets werd.
Arts bijvoorbeeld, iets met een titel.
Daarom mocht ik in Nederland achter
blijven en studeren. Achteraf denk ik:
goh, dat ik dat allemaal heb doorstaan
zonder ouders. Ik had makkelijk aan de
coke kunnen raken."
Ze houdt van Nederland. Van de men
sen en van de regen, die haar energie
geeft. Zo vaak als ze kan bezoekt ze haar
familie in Turkije, maar Nederland is het
land waar ze zich thuisvoelt. Al is de
buurt waar ze woont met partner Mark
Koudijs niet ideaal. De bus werd voor de
deur gestolen. En nu is er weer ingebro
ken. Hebben ze haar laptop meegeno
men met daarin achtduizend woorden
voor haar boek dat volgend jaar moet
verschijnen.
Yerli heeft 't druk. Heel druk. De caba
retière werkt het etmaal bijna rond. Een voor Het Parool, het Utrechts Nieuws-
paar keer per week treedt ze op met blad en de VPRO-radio. Een dagje vrij
'Wat zeg ik'. Daarnaast presenteert ze noemt ze een dagje zonder optredens,
met Koudijs het programma 'Turkse Maar een dagje vrij gaat niet voorbij
Troel Integreert', schrijft ze columns zonder drie vier afspraken. „Ik ben
nog zo'n puppy, die overal snuffelt en
zijn sporen achterlaat. Ik vind heel veel
dingen leuk, maar mijn grote zwakte
punt is dat ik geen nee kan zeggen."
In maart komt haar eerste boek uit:
een bundeling van de columns die ze in
de afgelopen jaren heeft geschreven.
Herfst 2000 volgt een autobiografisch
boek. „Ik wil bepaalde dingen uitleg
gen", zegt ze. „Dat mijn moeder gesla
gen werd bijvoorbeeld, heb ik nooit dur
ven vertellen. Pas vorig jaar heb ik 't
mijn vriend verteld. Dan voel je, als je
iets onthult, hoe goed dat kan uitpak
ken."
In de afgelopen vijf jaar was Nilgün
Yerli de helft van het inmiddels opgehe
ven duo Turkish Delight, dat de strijd
aanbond met vooroordelen over natio
naliteit. „Iedereen heeft vooroordelen",
zegt de cabaretière. „Maar het wordt pas
een ramp als je handelt uit vooroorde
len. Wat me ook stoort is dat er altijd zo
gevoelig wordt gepraat over allochto
nen. Je hoeft niet altijd zo voorzichtig te
zijn."
Turkish Delight was een hype omdat
het Turks was. „Maar die tijd van 'oh ik
ben een Turks meisje en ik wil zo graag'
heb ik nu wel gehad", zegt Nilgün. „Bij
de start was het een grote hulp, nu hoeft
dat niet meer. Ik wil erkend worden als
cabaretière, niet als allochtone cabare
tière. 'Wat zeg ik' is een universele show.
Ik heb altijd typetjes gespeeld, nu ben ik
voor het eerst mezelf op het podium."
Haar oom en tante uit Turkije, die hun
nichtje op de Nederlandse planken za
gen staan, konden de ogen niet droog
houden bij het horen van een Turks
liedje. „Ze zijn zo trots op me", zegt ze.
Contact met haar vader, hertrouwd met
een vrouw slechts een paar jaartjes ou
der dan Nilgün, is er niet meer. „Ik vraag
me af wat mijn moeder ervan gevonden
zou hebben dat ik cabaretière ben ge
worden. Mijn tante denkt dat ze wel
trots op me zou zijn. Arts zou niets voor
mij geweest zijn."
Nilgün Yerli met Wat zeg ik'. Regisseur
Leoni Jansen. Theater Zuidplein, Rot
terdam, 26 november (uitverkocht) en
15 februari 2000; Stadsgehoorzaal
Vlaardingen, 3 maart 2000. Theater
Bellevue Amsterdam, 14 t/m 18 maart.
Arnold Mühren (The Cats) kijkt samen met Marco Borsato in het boek 'One way Wind' over de palingsound.
Op de achtergrond Carola Smit (BZN) met Johan Tol, een van de auteurs van het boek. foto gpd/joop boek
Ze waren er allemaal, gisteravond in dat bekende
hotel op de Volendamse Dijk: De BZN'ers, Piet,
Jantje, Maribelle, de aanstormende talenten en
de vergeten sterren. Alleen Annie Schilder was
onvindbaar. De Palingpopscene had gisteravond
massaal gehoor gegeven aan de uitnodiging van
de uitgever van het eerste grote naslagwerk over
de 'palingsound': One Way Wind. Het is een boek
van twee Volendamse Cats-fans met het 'Piet-vi
rus', zoals ze het zelf noemen. Marco Borsato
reikte de eerste exemplaren uit.
Johan Tol en Michel Veerman, de samenstel
lers van het boek, zijn geboren Volendammers en
fans van Piet Veerman. De indrukwekkende col
lectie, artikelen, platen en foto's op hun zolders
groeide en groeide. Het 'dossier-Piet' kreeg ha de
loop der jaren gezelschap van dikke mappen over
BZN, Jantje Smit, Maribelle en noem ze maar op.
Langzaam werd zo de hele scene in kaart ge
bracht. Het woord 'boek' werd steeds vaker ge
noemd op familiefeestjes. Even polsen op de dijk
was voldoende om goedkeuring te krijgen van de
sterren. „Er is niemand die niet wilde meewer
ken." Een uitgever vinden in eigen dorp bleek
moeilijk, maar in Zaltbommel zag men wel mu
ziek in het idee.
En zo werd gisteren een kleurige pil van 176
pagina's gepresenteerd. Vol historische foto's,
nieuwe interviews en geschiedkundig verani-
woorde palingpop verhalen. Marco Borsato, die al
tien jaar zijn platen opneemt in de studio van ex-
Cat Arnold Mühren, was gevraagd het eerste
exemplaar uit te reiken aan zijn studiobaas en
aan zangeres Carola van BZN. Dat ging gepaard
met veel mooie woorden en nog meer geflits.
Want de opkomst van de pers gaf ook aan dat de
palingsound nog springlevend is. Sterker nog:
„De palingsound is millenniumproof', onthulde
auteur Michel Veerman zelfverzekerd. Een ver
klaring had hij ook. „De kern zit 'm in de drama
tiek en de melodieuze muziek." Jantje Smit: „Het
is een Volendams geheim, waar niemand ooit
achter zal komen."
