f "till!
BRUGMAN
Reclassering machteloos
bij delicten ex-TBS'ers
'School kan maar weinig
doen aan examenscore'
'Rotonde' moet problemen in zorg oplossen
Twee maanden
gratis praten.
Binnenland
Raillassen in IJsselstein
Zoetermeer krijgt grootste
windmolen van Nederland
OENSDAG 24 NOVEMBER 1999
>on [n haag Het afgelopen jaar zijn er 14.000 kinderopvangplaat-
"ge n bij gekomen en maakten 182.000 kinderen gebruik van de
ek 13.000 plekken. Tien jaar geleden maakte nog slechts vier pro
mt van de Nederlandse kinderen gebruik van kinderopvang,
is dat ruim zeventien procent, zo blijkt uit cijfers van het mi-
v b sterie van VWS. Meer kinderopvang is een speerpunt binnen
:ïns Et kabinetsbeleid om meer vrouwen aan het werk te krijgen,
jor de uitbreiding van de kinderopvang is in deze kabinetspe-
ode een bedrag uitgetrokken oplopend tot 400 miljoen gulden
2002. De Belangenvereniging van Ouders in de Kinderopvang
1° lOinK) bood gisteren de Tweede Kamer een petitie aan met
ike in wensen. De ouders vinden dat de overheersende rol van
litzi meenten hun positie en keuzevrijheid aantast. Bovendien
orcit in hun ogen meer belang gehecht aan het aantal plaatsen
in aan de kwaliteit.
foto anp marcel antonisse
teer ziekte door lerarentekort
jort itterdam Het lerarentekort dreigt een sneeuwbaleffect te krij-
:psl n: leerkrachten vallen uit omdat ze te veel werk moeten over
at d men van collega's die ziek thuis zitten. In het basisonderwijs
is deeeg het verzuim in het afgelopen schooljaar tot 7,8 procent en
e na )k dit jaar venvacht het Vervangingsfonds, dat scholen betaalt
ds tor de extra kosten die ze maken voor invallers, een toename,
kei et ziekteverzuim in het onderwijs is nu vergelijkbaar met dat
de zorg, de sector met het hoogste verzuim. Voor de 250 ba-
ischolen met het hoogste ziekteveruim van Nederland start
oen t fonds een speciaal project. Op deze scholen zit tien tot
sml fintig procent van de leraren ziek thuis. Het Vervangingsfonds
1611 met de scholen bekijken of het hoge verzuim wordt veroor-
an 1 akt door het werk, of dat er iets anders aan de hand is.
i
,e uizenden scholieren willen staken
mei hardingen Ongeveer vierduizend leerlingen-hebben zich bij
Tweede Fase Staking Comité al aangemeld voor een staking
6 december tegen het studiehuis in het voortgezet onderwijs,
gei lgens woordvoerder Gebuis groeit het aantal aanmeldingen
internet nog gestaag. Staatssecretaris Adelmund (onderwijs)
gisteren nog eens weten dat ze voorlopig niet gaat sleutelen
t tei i het studiehuis. In de Tweede Kamer wees ze er op dat be-
hel id was dat de studielast met de invoering van het studiehuis
al d|u toenemen van dertig tot veertig uur per week. Of dat de eni-
reden is voor de onrust onder scholieren is echter nog on-
idelijk. De bewindsvrouw wees ook de scholieren zelf op hun
antwoordelijkheid. „Vaak hebben ze een bijbaan, intensieve
eu\ fdes en een betere verhouding met de computer thuis dan
ipei !t die op school. Ze moeten inzien dat school geen bijbaan is,
terspar hoofdzaak."
bij
nderzoek naar besnijdenis
haag» Nederland kan ouders die hun dochter in het land
i herkomst laten besnijden pas aanpakken als justitie kan be
ten dat de ouders zelf hebben meegedaan aan de besnijde-
of hier 'medeplichtig aan zijn'. Zij moeten die strafbare fei-
all i dan wel in Nederland hebben begaan. Ouders die naar het
nge itenland afreizen om hun dochter daar te laten besnijden,
lij b nnen alleen worden aangepakt als zij de Nederlandse natio-
>vei liteit hebben. Ook moeten besnijdenissen in dat land dan
afbaar zijn. Minister Korthals van justitie heeft dat gisteren
meld aan de Tweede Kamer in een reactie op het nieuws dat
malische meisjes door hun ouders naar Somalië worden ge-
lurd om daar te worden besneden. Exacte gegevens hierover
ii volgens de WD-bewindsman niet voorhanden. In de brief
ndigt hij aan hier onderzoek naar te laten verrichten.
VD wil sponsoring partijen
n pr versum WD-voorzitter Eenhoorn wil dat zijn partij zich laat
onsoren. De liberalen zijn ervoor dat het bedrijfsleven in de
ninj 'komst de partij financieel bijstaat, heeft hij gisteren voor de
gezegd. De WD gaat geldschieters zoeken omdat verkiezings-
mpagnes steeds duurder worden en de ledenaantallen van de
ïrs e ilitieke partijen dalen. De kersverse D66-partijvoorzitter
houw vindt dat sponsoring onder voorwaarden bespreekbaar
De voorzitter van de PvdA, Van Hees, ziet niets in het voor-
onir I van Eenhoorn. Vorig jaar gaf de WD 1 tot 1,5 miljoen gul-
»0 dl n uit aan de verkiezingscampagne. Eenhoorn verwacht dat
dat i bij verkiezingen over drie jaar het vijfvoudige zal zijn. Wette-
r Er ;is vastgelegd dat politieke partijen giften van bedrijven,
ma aatschappelijke instellingen of organisaties openbaar moeten
ond aken. Giften van 10.000 gulden, voor zover die niet van gewo-
5 mi mensen afkomstig zijn, moeten in het financieel jaarverslag
en irden gemeld.
205
telefJ
Ha?
?en
e tite ,e
Dutchtone Allin of een Business abonnement
igt twee maanden een"gratis belbundel. Over
schrijdt u het door u gekozen aantal belminuten, dan
betaalt u hierover het normale tarief. Voor meer mfor-
""atie belt u 0800-0550, of bezoekt u www.dutchtone.nl.
Onderzoekers pleiten voor permanente zorg
ANP Algemeen Nederlands Persbureau GPD Geassocieerde Pers Diensten
Heertje verkoopt schoolboek
voor halve prijs via internet
den haag gpd
De reclassering ziet het meestal aankomen als een voor
malig TBS'er weer de fout in dreigt te gaan, maar kan
vrijwel niets doen om dat te voorkomen. Het is nauwe
lijks mogelijk om maatregelen te nemen bij mensen die
er zelf alles aan doen om zich aan begeleiding van de re
classering te onttrekken. Dat staat in het zojuist versche
nen rapport 'Recidive na de TBS' van het Wetenschap
pelijk Onderzoeks- en Documentatie Centrum van het
ministerie van justitie.
den haag gpd
„In vrijwel geen van de bestu
deerde gevallen kwam het feit
dat het uiteindelijk 'misging'
met deze cliënten als een ver
rassing", aldus de onderzoe
kers. „Noodgedwongen ston
den ze erbij en keken ze er
naar." Het gaat hierbij om psy
chisch gestoorde deünquenten
die dwangbehandeling opge
legd kregen, uitbehandeld wa
ren en eenmaal op vrije voeten
opnieuw zwaar in de fout gin
gen. Deze groep komt meestal
uit gezinnen met problemen als
werkloosheid, armoede, alco
holisme, verwaarlozing en mis
handeling. Zij hadden vaak al
op jonge leeftijd ernstige ge
dragsproblemen, zijn mislukt
op school en zijn vaak ver
slaafd. De TBS-behandeling
verloopt vrijwel altijd proble
matisch: er zijn gewelddadige
conflicten of de patiënten lopen
weg. Als zij uiteindelijk worden
vrijgelaten, keren zij terug naar
een 'sterk problematische, cha
otische en ontwrichtende sa
menleving', zo staat in het rap
port.
De meeste TBS'ers die op
nieuw ernstig in de fout gaan,
proberen zich op alle mogelijke
manieren aan de reclassering te
onttrekken, vooral als zij op
nieuw onderduiken in een alco
hol- of drugsverslaving. De me
dewerkers van de reclassering
geven aan dat ze goed wisten
hoe het met hun cliënten ging,
maar dat ze als de TBS is afge
lopen formeel geen mogelijkhe
den hadden om in te grijpen.
De onderzoekers van justitie
stellen voor dat deze groep per
manente zorg krijgt, maar dat
hoeft niet per se in een kliniek.
Verder moeten vooral verslaaf
den een veel intensievere be
handeling krijgen. De reclasse
ring moet bovendien meer mo
gelijkheden krijgen om effectief
"in te grijpen.
Wat die concreet moeten in
houden, is nog onduidelijk.
De econoom professor Arnold
Heertje gaat een leerboek voor
het studiehuis verkopen via in
ternet. Daardoor kost het bijna
de helft van de prijs die anders
in de boekhandel moet worden
betaald. De hoogleraar, die vrij
dag afscheid neemt van de Uni
versiteit van Amsterdam, komt
met zijn initiatief tegemoet aan
de klacht van ouders dat de stu
dieboeken voor de tweede fase
van het voortgezet onderwijs
veel te duur zijn.
Het is voor het eerst dat een
schoolboek alleen via internet
te koop is. „Mijn boek kun je
straks alleen maar kopen via de
computer en dat maakt het
aanzienlijk goedkoper. Boek
handels kunnen het ook via in
ternet kopen, maar dan zul je
zien dat de één er een tientje
bovenop doet, de ander vijftien
gulden en weer een ander mis
schien maar zes gulden. Dan is
het dus gebeurd met de vaste
boekenprijs. Ik zal met mijn ini
tiatief veel weerstanden oproe-
IJsselstein De eerste sneltramlijn in Nederland, die van Utrecht naar Nieuwegein en Usselstein, wordt verlengd naar een nieuwe wijk van Usselstein. Op het twee en halve kilometer
lange nieuwe traject worden dezer dagen de railstaven aan elkaar gelast. De sneltram doet straks dus geen 'kedengkedeng'. Voor het laswerk wordt de rail voorverwarmd tot duizend
graden, waarna een vloeibaar metaalmengsel met een temperatuur van 2.400 graden in een mal wordt gegoten en de railstaven tot één geheel bindt. De sneltrams op de Nieuwegein-
lijn zijn van de busmaatschappij Connexxion. De verlengde tramlijn naar de woonwijk Zenderpark komt van de zomer in gebruik. foto anp ton borsboom
zoetermeer anp
groningen anp
De scholenlijst van dagblad
Trouw vertelt ouders weinig
over de kwaliteit van scholen.
De motivatie van de leerling is
van veel groter belang voor
diens score dan de aanpak van
de school, betoogt onderwijs
kundige Veenstra. Scholen blij
ken hun prestaties maar voor
een heel klein deel in eigen
hand te hebben. Voor ongeveer
vijftien procent, schat Veenstra,
die volgende week op die con
clusie promoveert aan de Rijks
universiteit Groningen.
De overige 85 procent van de
verschillen in prestaties van
scholen komen voort uit om
standigheden waar een school
nauwelijks iets aan kan doen.
Veenstra: „Het gaat dan onder
meer om de intelligentie van
een leerling, of zijn instelling."
De onderzoeker komt aan zijn
opmerkelijk precieze cijfers na
een studie van de schoolcarriè-
re van zevenduizend leerlingen
uit 450 klassen van 150 scholen.
Van alle leerlingen analyseerde
hij hun motivatie, leefgewoon
ten en de achtergrond van de
ouders. Daarnaast bekeek hij de
vorderingen van leerlingen tus
sen de brugklas en het derde
leerjaar in de vakken Neder
lands en wiskunde.
Omdat de invloed van scho
len beperkt is, zijn de kwali-
teits-lijsten eigenlijk oneerlijk,
vindt Veenstra. „Trouw houdt
geen rekening met ongunstige
en gunstige leerlingpopulaties.
Stel je hebt een mavo op het
platteland waar veel kinderen
met een havo-advies naar toe
gaan omdat de school dichtbij
is. Dat is wat anders dan een
vbo-mavo in een grote stad."
Op maatregelen als een inval-
regeling om lesuitval te voorko
men en huiswerklassen na, kon
Veenstra geen enkel kenmerk
van een school vinden dat bij
draagt aan de prestaties. Veen-
stra's conclusie zou voor de be
windslieden van onderwijs en
de Tweede Kamer aanleiding
moeten zijn om minder hoog
gestemde verwachtingen te
hebben van hun maatregelen,
denkt hij zelf.
Veel beleid richt zich op het
wegwerken van achterstanden
van kinderen van ouders met
een lage sociaal-economische
status, zoals allochtonen. Het
verschil met kinderen uit ande
re milieus blijft echter hoe dan
ook bestaan, hoewel het ook
niet groter wordt, blijkt uit
Veenstra's onderzoek. „Niet de
school, maar of een kind veel
rondhangt op straat of thuis
huiswerk maakt, bepaalt of
achterstand wordt wegge
werkt."
De grootste windmolen van
Nederland komt te staan in
Zoetermeer. Siemens Neder
land wil de 120 meter hoge
windturbine volgend jaar
neerzetten op zijn bedrijfster
rein langs de snelweg Den
Haag-Utrecht. De hoogste
windmolen staat nu nog in
Flevoland en meet 103 meter.
De windmolen in Zoeter
meer kan 11.000 huishou
dens van stroom voorzien en
wordt geplaatst in samenwer
king met Zoetermeerse parti
culieren die zich al langer in
zetten voor meer gebruik van
windenergie. Volgens mana
ger Lichtendonk van Siemens
kan een dergelijke samenwer
king ook leiden tot windmo
lens aan de rand van Den
Haag.
Lang zal Zoetermeer zich
niet op de borst kunnen klop
pen: Siemens zet volgend jaar
ook het grootste windmolen
park van Nederland neer bij
Delfzijl. Daar komen zo'n
veertig turbines van 120 me
ter hoogte. Momenteel heeft
Siemens in Nederland alleen
een molenpark bij Lelystad.
Het bedrijf aast op het plan
om een gigantisch park in de
Noordzee neer te zetten, zo'n
tien kilometer buiten de kust.
Maar daarover komt van het
ministerie van economische
zaken pas op z'n vroegst vol
gend jaar duidelijkheid.
In december worden er
twintig molens neergezet in
Duitsland, net over de grens
bij Coevoorden. Mogelijk le
veren die ook stroom aan Ne
derland. Gesprekken daar
over met stroomleverancier
NUON zijn gaande.
den haag gpd-anp
Bij een rotonde ontstaat veel minder oponthoud
dan bij stoplichten. Trek deze gedachte door en je
komt uit bij een radicaal nieuwe gezondheidszorg.
Gekkigheid? Nee, een 'gedachte-experiment' van
niet de minsten in de Nederlandse zorgwereld. Stie
kem promoten ze hiermee ook de basisverzekering
die in politiek Den Haag sinds kort weer het ge
sprek van de dag is.
'Op uw gezondheid!' heet het werkje van oud-staats
secretaris van volksgezondheid Simons, voorzitter
van de gezondheidsraad Sixma en strategie-adviseur
Van Asseldonk dat gisteren is gepresenteerd aan mi
nister Borst van volksgezondheid. „Het is een ge
dachte-experiment. Niet meer dan dat", benadruk
ken de drie.
Hoe werkt het? Bij een kruispunt met stoplichten
springen de lichten afwisselend op rood en groen om
een verwacht aanbod aan auto's of fietsers door te la
ten, redeneert het drietal. Maar bij een rotonde zijn
het de auto's en fietsers zelf die de doorstroming re
gelen. Laat dat ook toe in de gezondheidszorg en je
bent af van de wachtlijsten, de stopwatchzorg en zie
kenfondsellende.
Grofweg komt het plan van de drie mannen erop neer
dat de patiënt de macht grijpt. Hij bepaalt samen met
zijn huisarts hoe hij gezond blijft, dan wel beter
wordt. De huisarts heeft van iedere patiënt een zak
met geld onder zijn hoede waaruit hij alle zorg be
taalt. Hoe groot het budget is, hangt af van bijvoor
beeld de leeftijd van de patiënt en zijn medisch verle
den.
De huisarts spint een heel netwerk om zich heen van
zorgverleners als fysiotherapeuten, medisch specia
listen en apothekers. Maar hij is en blijft als hét ware
in dienst van de patiënt. Die kan zich zo inschrijven
bij een andere arts met een ander netwerk wanneer
hij niet tevreden is. Overigens ziet ook Simons wel in
dat zo'n klus voor een individuele huisarts niet te
doen is. Hij ziet de oplossing voor dat probleem in
groepspraktijken van een aantal huiartsen die samen
10.000 tot 15.000 patiënten onder hun hoede nemen.
„De gezondheidszorg is daarmee gekanteld", schrij
ven Simons en de zijnen. „Niet het ziekenhuis en de
specialist bepalen het aanbod, maar de burger be
paalt de vraag in samenspraak met zijn huisarts."
De onderlinge concurrentie van dergelijke zorgnet-
werken zal de kwaliteit van de zorg verhogen, ver
wacht Simons. „De patiënt zal met zijn voeten gaan
stemmen. In het huidige systeem is dat veel moeilij
ker." Voor nieuwe wachtlijsten bij goede 'netwerken'
is hij niet bang. Die kunnen dan gewoon extra artsen
in dienst nemen. In dunbevolkte regio's, waar geen
sprake is van een vrije keuze van een huisarts omdat
er maar een is, ziet hij wel een probleem voor zijn
plan. Toch denkt hij dat deze 'utopie' in tien jaar kan
worden verwezenlijkt.
De sterke nadruk op de bredere rol van de onderne
mende huisarts heeft tot gevolg dat ziekenhuizen hun
eigen budgetten kwijt raken. Ze worden afhankelijk
van de zorg van de centra die specialistische zorg
voor hun patiënt inkopen.
Ook moet de patiënt meer te zeggen krijgen over de
vraag voor welke zorg hij zich wil verzekeren. De
overheid moet een basispakket vaststellen waarvoor
iedereen premie naar draagkracht betaalt en vervol
gens kunnen mensen zelf kiezen voor welke delen
van de daar buiten vallende zorg ze zich individueel
willen bijverzekeren.
pen, maar ik weet dat het een
gewonnen race is", aldus Heer
tje.
De organisatie Ouders en
Coo, die strijdt tegen de hoge
prijs van schoolboeken, steunt
het initiatief van Heertje. „Het
is een belangrijke stap om te
gen veel lagere kosten school
boeken te produceren. Het is
ook een aanklacht tegen het
Nederlandse schoolboekenkar
tel",aldus directeur Werner van
Katwijk.
De vaste boekenprijs in Ne
derland is in strijd met de Euro
pese wetgeving, maar Neder
land heeft onlangs een vrijstel
ling daarvoor gekregen.
Ouders en Coo vindt echter
de vaste, hoge schoolboeken-
prijs misbruik van die vrijstel
ling. „Die is bedoeld voor het
algemene boek. Dit is misbruik
van die vrijstelling. De vaste
schoolboekenprijs is een mo
lensteen om de nek van de ou
ders", stelt Van Katwijk vast.
„Dat kartel moet weg". Volgens
Ouders en Coo baant Heertje
daarvoor nu de weg.
Afschuw over
openen seksshop
door wethouders
Vol afschuw is door burge
meesters, wethouders en ge
meenteraadsleden in de noor
delijke provincies gereageerd
op het officiële optreden van de
Asset wethouder Ruud Wierse-
ma en zijn collega en partijge
noot Willem Homan van de
plaatselijke partij PLOP.
Wiersema vertegenwoordigde
gistermiddag het college van
burgemeester en wethouders
van Assen bij de opening van
een sekswinkel, die wordt ge
dreven door de echtgenote van
wethouder Homan.
De beide wethouders namen
mevrouw Homan op de schou
ders en lieten zich voor een rek
met dildo's en andere artikelen
fotograferen, waarbij uitspra
ken over 'seks als topsport' en
condooms als 'mantels der lief
de' niet van de lucht waren.
Wethouder Wiersema was door
zijn vriend Homan gevraagd de
opening te verrichten.
Een rondgang onder noorde
lijke gemeentebestuurders le
verde een unanieme veroorde
ling op van het gedrag van de
PLOP-prominenten. Van Delf
zijl tot Meppel vindt men de
gang van zaken rond de ope
ning van de sekswinkel zeer
kwalijk. Zo vindt burgemeester
Van der Linde van Hoogezand
dat de voorbeeldfunctie van het
openbaar bestuur in het geding
is.
„Als één van mijn wethou
ders zoiets zou willen doen, zou
ik nadrukkelijk daartegen advi
seren. Als bestuurder heb je je
aan bepaalde grenzen te hou
den."
AH: Aanrecht
wordt domein
van de man
De Nederlandse man is hard op
weg de vrouw uit de keuken te
verdringen. Anno 1999 bereidt
41 procent van de mannen ge
regeld de warme maaltijd, ter
wijl dat twee jaar geleden nog
maar 31 procent was. Dat blijkt
uit een onderzoek naar het eet-
en kookgedrag van Nedérlan-
ders, dat grootgrutter Albert
Heijn onlangs voor de tweede
keer heeft gehouden.
De razendsnelle 'sekseveran
dering' in de keuken is de op
vallendste uitkomst. Volgens
AH, dat onderzoeksbureau NI
PO op pad stuurde, zal deze
trend er bij ongewijzigde voort
zetting toe leiden dat het aan
recht binnen twintig jaar het
domein van de man is gewor
den. Die maakt overigens nog
steeds een vrij traditionele
maaltijd, al blijft de aardappel
terrein verliezen aan pasta, rijst
en brood.
Twee jaar geleden vond AH
het vooral opvallend dat veel
Nederlanders hun eten stiekem
bleken te prakken. Daar is wei
nig verandering in opgetreden:
62 procent zet nog altijd de
vork in aardappelen, jus en
groenten. Iets meer dan één op
de drie Nederlanders geeft aan
geen producten te kopen of te
eten die men niet kent.
Albert Heijn onderzocht ook
wat aan tafel als de grootste er
gernis wordt ervaren. Daarbij
blijkt dat 47 procent van de Ne
derlanders er niet tegen kan als
een ander zijn bord niet leeg
eet. Het met de elleboog op ta
fel eten (38 procent) deelt de
tweede plaats met van tafel lo
pen voor het eten op is. Nieuw
op de lijst van ergernissen is het
gebruik van de mobiele tele
foon tijdens het eten: 4 procent
ergert zich daaraan.
