'Ik heb er eindeloos achterheen gezeten'
Geen verborgen agenda om het
koningshuis omver te werpen
Cultuur Kunst
Première nieuwe 007
Melvyn Tan fabelachtig
Fraaie dubbele bodem in 'Onverwachte Man'
Eigentijdse zorgen van Hester Macrander
tl 'ussycat maakt haar rentree
Ixpositie verpakkingsglas in Leerdam
;rdam Maggiflesjes door de jaren heen. De 'smaakmakers'
jn slechts enkele van de vele soorten glasverpakkingen waar
lasfabriek Royal Leerdam de afgelopen jaren de hand in heeft
ehad. De flesjes zijn te zien op de tentoonstelling 'In Glas Ver-
akt' in het Nationaal Glasmuseum in Leerdam. Bij de tentoon-
telling is een boek verschenen met dezelfde titel.
foto anp/jasper juinen
M
aj
'v hinveld Voorlopig komen ze niet met nieuw materiaal en ze
allen ook niet wekelijks optreden, maar wel zal Pussycat in de
riginele samenstelling weer het podium beklimmen. Afgelo-
en week repeteerden ze weer: de zusjes Toni, Marianne en
etty, samen met Henk Dragstra, Jan Bernards en Hanz Mar
ris. De revival van Pussycat heeft overigens niets te maken
,vv iet de terugkeer van een groep als Doe Maar en de terugkeer is
jlgens leadzangeres Toni Willé (46) ook niet ingegeven door
immerciële belangen van haar vroegere platenmaatschappij
f ML De groepsleden namen zelf het initiatief. Na hun eerste
iicces Mississippi in 1975 waren de Limburgers ruim tien jaar
:tief met liedjes als 'Lovers Of A Kind', 'Same Old Song', 'Wet
lay In September', 'If You Ever Come To Amsterdam', 'Smile'
'Georgie'. De groep oogstte vele gouden platen en werd tal-
:e malen onderscheiden. Mét Hein Simons en André Rieu be-
oort Pussycat tot de best verkochte Limburgse artiesten van
ïze eeuw.
eel buitenlandse films voor Oscar
verly hills In totaal 47 buitenlandse films, een recordaantal,
ngt mee naar de Oscar voor de beste buitenlandse film, die op
maart in Los Angeles wordt uitgereikt. Vorig jaar deed ook al
jin recordaantal buitenlandse films mee, twee minder dan nu.
nder de films die meedingen naar de felbegeerde Academy
'n ivard voor de beste buitenlandse film, zijn voor het eerst in-
indingen uit Bhutan, Nepal en Tadzjikistan. De Nederlandse
m 'Madelief, Krassen in het tafelblad' doet ook mee aan de ra-
om de Oscar van 2000. Op 15 februari worden de nominaties
ior de Oscars bekendgemaakt.
lormaal zet gitarist aan de kant
'chemDe popgroep Normaal heeft gitarist Paul Kemper aan
kant geschoven. Volgens Normaal-manager D. van Berkum
er sprake van een zakelijk conflict en botert het ook op het
irsoonlijke vlak niet meer. „Ik doe geen inhoudelijke medede-
ngen, maar wil wel kwijt dat de beslissing de volledige instem-
ling heeft van de vier overige bandleden." De band neemt
het aantrekken van een nieuwe gitarist de tijd. Van Ber-
ïm: „De activiteiten liggen sowieso tot volgend jaar voorjaar
il. In verband met het 25-jarig bestaan gaan we in mei een
euwe cd opnemen, daarna volgt een concerttournee." Kern-
er heeft zeventien jaar bij de populaire Achterhoekse band ge-
ieI leeld en heeft aangekondigd zijn ontslag te zullen aanvechten.
Deelnemers Noordwijks Straattheaterfestival gedupeerd door uitblijven betalingen
Diverse theatergroepen die in augustus deelnamen aan
het Straattheater Festival in Noordwijk hebben nog
steeds geen honorarium ontvangen. Organisator Arno
Bos erkent dat er fouten zijn gemaakt. Hij heeft de gedu
peerden een brief met uitleg gestuurd en toegezegd dat
uiterlijk in januari tot betaling wordt overgegaan.
noordwijk maarten baanders
Anton Glas van Theater Tjé zegt
echter geen brief ontvangen te
hebben. „Ik heb er eindeloos
achterheen gezeten. Steeds
werden er toezeggingen ge
daan, maar er gebeurt niets. Ik
vind dat hier alle fatsoensnor
men overschreden zijn."
Op 14 en 15 augustus was
heel Noordwijk in de ban van
het Straattheater Festival. On
der de talloze optredenden was
Anton Glas van Theater Tjé uit
Den Bosch. Samen met Duke
van Egmond voerde hij de act
'The Mask Men' op. Hij heeft
het met veel plezier gedaan,
maar de financiële afwikkeling
werd een hem een grote teleur
stelling. „Voor dit optreden
zouden wij 4400 gulden plus
BTW krijgen. Volgens het con
tract zou dit uiterlijk 27 augus
tus betaald moeten zijn. Her
haaldelijk is beloofd dat het
geld snel overgemaakt zou wor
den. Drie weken geleden kreeg
ik 500 gulden. De rest zou ko
men, maar is er nog steeds
niet."
Ook andere groepen hebben
nog niets ontvangen. Volgens
Arno Bos, organisator van het
Noordwijks Straattheater Festi
val, zijn ingewikkelde financiële
procedures en een te hoge
werkdruk oorzaak van de pro
blemen. „Ik sta er maar alleen
voor. Er zijn momenteel geen
vrijwilligers of stagiairs die de
werkdruk verminderen. De
meeste groepen heb ik betaald,
een stuk of drie nog niet. Dat
heeft met de subsidie te maken.
Wij krijgen subsidie, maar in
dat bedrag is geen rekening ge
houden met de BTW die wij de
groepen moeten betalen. Daar
door zitten we met een gat van
17,5 procent in de salariskos
ten. Ik moet bij de fiscus terug
gave van die BTW vragen, maar
het duurt natuurlijk een tijdje
voordat ik dat geld heb."
Ook met adverteerders en
sponsors zijn er problemen,
vertelt Bos. Ze zijn nog niet al
lemaal over de brug gekomen.
Het is een heel werk om steeds
aanmaningen te sturen. Ik ben
met hen overeengekomen dat
het geld er uiterlijk 1 januari is.
Door deze problemen gaat alles
heel traag. Het is natuurlijk niet
de bedoeling geweest dat de ar
tiesten zo lang op hun geld
moeten wachten. Ze hebben
een goede prestatie geleverd.
We hopen met iedereen door te
kunnen gaan. Volgend jaar gaat
het met de honorering anders.
Het bestuur heeft besloten dat
we voor het volgende festival in
een vroeg stadium een financi
ële reserve opbouwen, waaruit
de deelnemers op tijd betaald
kunnen worden."
Meer ruimte
gevraagd voor
autonomie in
cultuurnota
den haag anp
De Tweede Kamer vraagt
meer ruimte voor onafhan
kelijke, kwalitatief goede
initiatieven in de kunst- en
cultuursector. Tweede-Ka
merlid Dittrich (D66) dien
de vandaag een motie van
deze strekking in. De motie
heeft brede steun in de
Tweede Kamer.
Dittrich reageert hiermee
op de nota Cultuur als Con
frontatie van staatsscretaris
Van der Ploeg. Daarin staan
de uitgangspunten voor de
komende cultuurnota voor
de jaren 2001-2004.
In de nota doet Van der
Ploeg onder meer globaal
uit de doeken hoe de ko
mende jaren de subsidie
gelden worden verdeeld en
wat instellingen moeten
doen om ervoor in aanmer
king te komen. De bewinds
man trekt 131 miljoen gul
den uit voor de vijf onder
delen van het Actieplan
Cultuurbereik.
In de besprekingen van
de nota met de staatssecre
taris hebben de partijen al
gezegd dat ze meer ruimte
voor autonome plannen
willen en dat er minder van
bovenaf moet worden gere
geld. Zij willen echter zeker
heid dat dit duidelijk wordt
verwoord in de cultuurnota.
londen De Ierse Bond-acteur Pierce Brosnan
wordt gezoend door een niet nader geïdentificeer
de partner bij aankomst in het Londense theater
waar gisteravond de première plaatsvond van de
nieuwe James Bond film 'The world is not enou
gh'. De laatst verfilmde lotgevallen van geheim
agent 007 werden vertoond in de Odeon Cinema
op Leicester Square in Londen. foto epa
lidy van der spek
Concert. New Mozart Ensemble o.l.v.
Melvyn Tan, fortepiano. Gehoord: gister
avond, Stadsgehoorzaal, Leiden
muziek recensie roept dat het leven zijn aantrek
kingskracht heeft verloren.
Maar deze avond lijkt de
droefenis en bezonkenheid ver
schoven te zijn naar het piano
concert in f, zeven jaar eerder
geschreven (1784). Wellicht
speelt 'afstand nemen' hem tij
delijk parten tijdens een fikse
(nier?)ziekte.
Voor de pauze is voorname
lijk de paljas in Mozart aan het
woord. Melvyn Tan speelt
krachtig, fabelachtig parelend,
in een snel en strak aangehou
den tempo. Het orkest volgt
hem voorbeeldig. De dialoog
komt tot stand door een subtie
le verweving van de orkest- en
pianopartij. Het orkest heeft
geen ondergeschikte rol meer
zoals voorheen, maar wordt
werkelijk in al zijn mogelijkhe
den benut. Tan zit niet meer
vér weg tegenover het ensem
ble maar is eerder vanuit het
orkestrale geheel naar voren ge
schoven. De samenklank van
de houtblazers is van een be
toverende warmte.
De fortepiano (mét pedalen)
verandert wonderlijk van klank
kleur in het laatste pianocon
cert (nr 17 in G). Was deze voor
de pauze heel direct, hel, bijna
hard, in dit concert valt er een
zijdezachte voile over het in
strument. Indrukwekkend is de
frasering, tot in de kleinste de
tails getimed, uitgebalanceerd.
Het middendeel vangt aan met
een omfloerst klokkende melo
die. De toon is mild. Tan vertelt
met z'n orkest in kleuren en
geuren een boeiend verhaal
waar liefde en weemoed hand
in hand gaan. Hier wordt de
Pierrot in Mozart zichtbaar.
Het New Mozart Ensemble
o.l.v. Melvyn Tan legt zich toe
op de klassieke periode en zoals
de naam al doet vermoeden
staat Mozart centraal, in het bij
zonder zijn pianoconcerten.
Tan is niet voor niets een van
de meest prominente fortepia
nisten van onze tijd. Achter het
klavier spreekt speciaal voor de
luisteraar zijn katachtige be
weeglijkheid boekdelen.
Heeft Haydns Concerto in G
(1785) voor hobo en fluit een
louter diverterend karakter,
luchtig, zonder veel pretenties,
hier valt de homogeniteit van
blazers en strijkers al op, al
blijft het coloriet van het orkest
in zijn geheel wat flets. Hier en
daar zijn er een paar verrassen
de uitschieters. Zo ligt het ac
cent in de Romance-allegretto
op de donkere klankkleur van
de grote strijkers, de hoorns en
fagot, en laten de violen onder
de vurige aanvoering van de
concertmeester hun felste kleur
horen in de Finale-allegro.
Als Melvyn Tan achter de for
tepiano, een prachtig exem
plaar uit 1815, plaatsneemt en
Wolfgang Amadeus Mozart
krijgt het voor het zeggen, dan
vaart de geest in het ensemble.
Het pianoconcert in Bes KV 595
staat te boek als een desolaat,
weinig vrolijk stuk. Einstein zag
niet het Requiem als Mozarts
laatste gemoedsuiting (wat re
centelijk ook gebleken is) maar
dit pianoconcert, waarin hij uit-
Debuut van Voorschotenaar Olaf Andersen over aanslag op de koning
irschoten maarten baanders
Iranje Boven... Leve de Ko-
,ig!' Vlaggetjes wapperen, ar-
n zwaaien, vrolijke gezich-
De koets rijdt aan hem
irbij. Hij lacht naar de Ko-
ig en even denkt hij dat hij
ii in het gezicht kijkt. Dan
splintert de ruit van de Gou-
Koets en de scherven vlie-
in het rond.... De glimlach
de Koning vertrekt zich in
grimas. Hij hoort een gil...
knal en nog een knal... De
ning zakt scheef weg."
:en doodstil huis in een on-
C lallend hoekje van Voor-
loten. Op de zolder heeft
if Andersen de afgelopen zes
gesteund door wijn en si-
cel etten, achter de pc zitten
e l rken aan zijn eerste boek 'De
'e. rgelding'. „Het was een solis-
^che bezigheid", vertelt hij,
^e, stig en zorgvuldig formule-
lf" id. „Ik praatte er met nie-
>e ind over. Als je een boek
irijft, weet je niet waar het op
draait. Dus zeg je niets. Het
iets anders dan postzegels
[zamelen. Postzegels zijn
ncreet. Die kun je laten zien.
een boek in wording ligt
anders. De mensen keken
J( toen het uitkwam. 'Ben je
lublikein?' vroegen ze."
Een begrijpelijke vraag, want
Vergelding' gaat over een
--■slag op de koning tijdens
insjesdag, in de eenentwin-
J11 ste eeuw. Een misdaadro-
in dus, een 'whodunit?'-
ek. Maar Andersen wilde
ier dan een spannend boek
ririjven. „Er zitten meerdere
len in. Ik heb historisch ma-
iaal gebruikt. Eind zestiende
uw werden de negentien
Weiaren van Gorinchem op
'welijke wijze vermoord door
Watergeuzen. Dit is echt ge-
y urd, maar staat niet in de
hoolboekjes, want dat zou
ft zo best zijn voor het imago
fflonze nationale helden."
Die martelaren hebben een
Pressante rol gespeeld. Bal-
uzar Gerards heeft hun zegen
vraagd, vlak voordat hij Wil
li van Oranje ging vermoor
dt- De nazaten van die marte
toneel recensie
susanne lammers
Voorstelling: De Onverwachte Man van Yasmina Reza.
Spel: Linda van Dyck en Jules Croiset. Regie: Gijs de
Lange. Vertaling: Tom Kleijn. Décor en licht: Reinier
Tweebeeke. Gezien: gisteravond. Leidse Schouwburg
(première). Nog te zien aldaar: vanavond
Je zit in een trein en tegenover je gaat je
lievelingsschrijver zitten. Ga je zijn nieuw
ste boek zitten lezen? Lezen is gênant,
urenlang zwijgen pijnlijk en een eerste zin
verzinnen hondsmoeilijk. 'De Onverwach
te Man' van de Frans-Iraanse schrijfster
Yasmina Reza begint met dat dilemma.
We horen wat de schrijver denkt, daartus
sen komen de gedachten en overwegingen
van de vrouw en heel langzaam en heel
voorzichtig raken ze met elkaar aan de
praat.
De situatie is een beetje apart en het
stuk doet wat kunstmatig aan, maar het
blijft heel spannend om in mensen te kun
nen kijken die niet in elkaar kunnen kij
ken. De schrijver is een kwal. Oud, bitter,
een lichtgeraakt kind, maar ook onzeker
en kwetsbaar en heel goed in staat tot
zelfrelativering. Hij piekert over zijn aan
staande schoonzoon, die minstens 52 is
en aan wie hij zijn dochter moet 'afstaan',
over de ongemakken van zijn leeftijd, over
zijn schrijverschap en over de streken die
het leven en zijn vrienden hem leveren.
Jules Croiset zit narrig in zijn designstoel
tje, kankert weergaloos over zijn laxerings-
middelen en schept een vertederende pu-
blieksverachter die zichzelf eigenlijk ook
niet serieus neemt. Een schrijver, bevreesd
voor zijn retour.
De vrouw tegenover hem is geen adore
rende bakvis meer. Ze repeteert alvast de
vragen waar ze hem mee wil confronteren
en natuurlijk ook een beetje epateren,
maar zijn aanwezigheid brengt herinne
ringen aan een overleden vriend boven,
en die remmen haar in het nemen van het
initiatief. De combinatie van ongemakke
lijkheid en melancholie maakt de rol Lin
da van Dyck interessant. Haar gemijmer
krijgt de juiste graad van droefgeestigheid,
haar ongemakkelijkheid geeft ze vorm met
raak getroffen meisjes-gebaartjes, en de fi
losofische uitstapjes houdt ze mooi klein
en natuurlijk.
Van samenspel is eigenlijk nauwelijks
sprake, het stuk bestaat uit twee monolo
gen die elkaar afwisselen, en het volstrekt
niet op elkaar reageren is de crux ervan.
Dat doen Van Dyck en Croiset eigenlijk zo
goed, dat het je verrast als ze uiteindelijk
toch nog in gesprek raken. Op de een of
andere manier klopt dat niet, want 'De
Onverwachte Man' gaat over de funda
mentele eenzaamheid en de hele regie is
erop gericht om dat zo veel mogelijk te be
nadrukken. Het licht is kil, de vele ver van
elkaar geplaatste stoelen houden afstand
wat ze kunnen, zelfs het treinraam heeft
de vorm van een koele Mondraan in grijs
tinten. Dat zet je op het verkeerde been en
daardoor krijgt het stuk een fraaie dubbele
bodem. Dat die mensen elkaar toch nog
vinden, is niets minder dan een wonder.
laren spelen een rol in dit boek.
Ik heb ook nog een ander stukje
van de geschiedenis gebruikt:
een beweging uit de negentien
de en begin twintigste eeuw die
een corporatistische staat van
Nederland wilde maken. Een
anti-Oranje beweging dus.
Maar zelf ben ik geen republi
kein. Het is geen boek met een
verborgen agenda om het ko
ningshuis omver te werpen.
Wat ik schrijf, zegt niets over
wat ik persoonlijk vind."
Andersen heeft er veel aan
gehad dat hij geschiedenis stu
deerde. Maar er was meer on
derzoek nodig om 'De Vergel
ding' waarheidsgetrouw te
schrijven. „Als de koning ver
moord wordt en er is geen an
dere Oranje die hem kan opvol
gen, dan heb je een constitutio
nele crisis. Ik heb wetsteksten
bestudeerd om te weten wat
voor maatregelen er in zo'n si
tuatie genomen worden. En
verder heb ik bij de Binnen
landse Veiligheidsdienst aange
klopt. Die gaven me informatie
over hoe het daar in zijn werk
gaat. Dat was uiteraard alleen
informatie die geen kwaad kon.
Ik had die nodig omdat één van
de hoofdpersonen bij de BVD
werkt."
Andersen houdt dus van rijk
gedocumenteerde, spannende
boeken. Het is dan ook niet ver
wonderlijk dat hij een bewon
deraar is van 'De Naam van de
Roos'. „Maar", zegt hij met na
druk, „ik heb niet de pretentie
de nieuwe Umberto Eco te zijn.
Een ander werk waar ik weg
van ben is 'Lucifer' van Vondel.
Dat is de diepste basis voor
mijn boek geweest. Het is geen
bewerking, maar het inspireer
de me tot de rode draad. Het
gaat over engelen die in op
stand komen tegen de gevestig
de orde. In 'De Vergelding' zijn
het mensen die zoiets doen.
'De Vergelding' is op een bij
zondere manier uitgegeven. De
uitgeverij, Gopher, is tevens een
electronische boekhandel. Op
de website kan men een stukje
van het boek lezen en binnen
kort ook door de schrijver zelf
horen voorlezen. „Als iemand
een boek bestelt, wordt speciaal
voor hem een exemplaar ge
maakt. Elk exemplaar vormt
een nieuwe druk. Dat is jammer
voor mensen die eerste druk
ken verzamelen, want daar is er
maar één van en die heb ik zelf.
De koper kan via de website
een opdracht intypen die in het
exemplaar wordt afgedrukt. Als
de mensen willen dat ik zelf een
opdracht verzin, kan dat ook."
De drempel naar internet is
voor Andersen laag. Hij werkt
als internet-adviseur bij het mi
nisterie van Binnenlandse Za
ken. Het is een tamelijk drukke
baan. Maar dat er een tweede
boek komt wil Anderson niet
uitsluiten. „Maar, het is een
zware klus. Voor 'De Vergel
ding' heb ik veel opzij gezet.
Mijn tweede studie bestuurs
kunde bijvoorbeeld. Ook mijn
voorzitterschap van de PvdA
Voorschoten heb ik ervoor
neergelegd. Voor een tweede
boek heb ik alleen nog maar va
ge ideeën. Ik wil eerst eens zien
wat er met mijn eerste gebeurt.
Voorlopig ben ik er al tevreden
mee dat het in mijn eigen boe
kenkast staat."
'De Vergelding' is te bestel
len op www.gopher.nl. prijs: f
34,95 plus verzendkosten.
theater recensie
wunand zeilstra
Voorstelling. 'Stomstomstom', cabaret
programma van en door Hester Macran
der Gezien 18/11, theater De Slof, Be
verwijk. Nog te zien 25/11, schouwburg
Oma had nog geen stemrecht,
moeder had nog niet de pil en
dochter Hester heeft geen tijd.
Zie daar enige zorgen van drie
generaties vrouwen. Hester Ma
crander maakt nog altijd haar
voorstellingen bewust vanuit
het perspectief van de vrouw.
Tijdens de voorstelling zelf zegt
ze dat bij haar het gehalte aan
'meegesleepte mannen' naar
verhouding hoog ligt. Dat laat
ste zal nog wel meevallen, maar
duidelijk is wel dat het bij Ma
crander vooral draait om de
zorgen van een eigentijdse
vrouw die zelfontplooiing, een
baan en het moederschap
wenst te combineren. En als je
dat allemaal goed wilt doen,
dan heb je het drukdrukdruk.
Tijdens de schaarse momenten
van bezinning ontdekt ze dat
veel van al die hektiek 'stomst
omstom' is. Maar nog stommer
is het volgens haar om die on
mogelijke combinatie niet te
willen proberen.
Evenals in vorige program
ma's is Hester Macrander tij
dens haar optreden constant in
de weer. Ze noemt zichzelf een
stresskip en daarmee is niets
miszegd. Bij wijze van therapie
beklimt ze een enkele keer de
wipkip die ze zelf in het buizen
decor heeft gemonteerd. Want
ook dat hoort er allemaal bij. Ze
heeft naar eigen zeggen in de fi
le gestaan en nog geen tijd ge
had om het decor op te bou
wen. Aan de oppervlakte brengt
Hester Ma
crander. foto
rens
plaschek
ze een programma van confe
rences en liedjes (met uitste
kende begeleiding op accorde
on van Greetje de Oude). In fei
te echter is de formule van haar
programma minder gesloten
dan voorheen en mikt ze al im
proviserend op reacties uit de
zaal. Dat lukt het best, wanneer
de doelgroep in de categorie
tweeverdienende
dertigers/veertigers met kleine
kinderen goed vertegenwoor
digd is.
Hoe herkenbaar zijn niet de
ruzietjes over een verkeerd op
gehangen closetrol of het ge
bruik van de verkeerde tanden
borstel? Ze neemt ruimschoots
afstand tot de alledaagse pro
blematiek die in eerste instantie
nauw aan haar privéleven gere
lateerd is. Tussen al het vaak
komische gejakker door is er
zelfs gelegenheid voor enige re
flectie, want aan oppervlakkig
heid heeft ze zich nog nooit
schuldig gemaakt.
Toen Macrander ongéveer
tien jaar geleden begon, moest
ze wennen aan de rol van caba
retière. Ze deed dingen in haar
programma - ze zong bijvoor
beeld een lied van Schubert -
die je bij het cabaret van die tijd
niet zou verwachten. Nu maakt
ze ons deelgenoot van haar rol
als moeder van twee kleine kin
deren en als partner van een
man die van haar actief aan het
huishouden moet deelnemen.
En weer moet ze wennen aan
die rolpatronen, wat wederom
aanleiding geeft tot fraaie be
spiegelingen die niet van
zelfspot zijn gespeend. 'Stomst
omstom' is het relaas van een
zelfbewuste vrouw die weet wat
ze wil en die zegt wat ze vindt
dat ze zou moeten kunnen.