Schroder: Sterkere greep
op financiële markt nodig
Overnamestrijd Mannesmann
leidt tot politieke controverse
Talens: eeuwige trouw aan penseel en palet
Economie
Computerbeurs trekt veel belangstelling
Aegon naar
hoorzitting
holocaustwet
Vrachtvervoerder ziet
verdienste verdampen
Reddingsplan Duitse
bouwgigant mislukt
AANDAG 22 NOVEMBER 1999
Twijfels over Zuidas vanwege fiscus
msterdam Een van de grootste partijen in het mega-kantoren-
J iroject Zuidas rond de AIO in Amsterdam dreigt zich terug te
3 rekken als het kabinet de belastingplannen niet herziet. Dat
4 ;egt directeur A. de Haan van het Duitse vastgoedfonds CGI in
iet blad Vastgoedmarkt. De Duitsers zijn geschrokken van de
lelastinghervormingen. Binnenkort moet ook over bepaalde
vinsten bij vastgoedtransacties belasting worden betaald. Dat
leeft gevolgen voor het rendement, vreest De Haan. CGI is van
ilan volgend jaar 500 tot 800 miljoen te investeren in Neder-
d and, vooral in de Zuidas. CGI is het vastgoedfonds van de
Commerzbank.
u
jCAO voor waterschappen is rond
De CAO voor de waterschappen is rond. De collectie-
e arbeidsovereenkomst loopt met terugwerkende kracht van 1
ipril dit jaar tot eind 2002 en voorziet in een structurele salaris
erhoging van 8,75 procent over deze periode en een 37-urige
verkweek. Verder voorziet de CAO in een millenniumuitkering
an 250 gulden netto. Vorige maand nog voerden honderden
werknemers voor het eerst in de geschiedenis van de water
de, chappen actie om de werkweek terug te brengen van 38 naar
'|6 uur. De CAO geldt voor ruim 8.700 werknemers.
)ure benzine gevolg van belasting
iamburg De scherpe stijging van de olieprijs is niet in de laat-
te plaats te wijten aan de belastingpolitiek van de verbruikslan-
len. Diverse West-Europese landen willen de prijs van benzine
n diesel laten stijgen, of om milieuredenen of om fiscale rede-
II ien. Dat is de mening van energie-expert H. Elfert uit Ham-
1 urg. Hij verwacht een verdere stijging van de olieprijs van 25
}t wellicht 30 dollar per vat. De prijzen voor ruwe olie zijn
inds februari meer dan verdubbeld tot boven de 25 dollar per
at, de hoogste stand sinds negen jaar. Pas na de winter kan er
2 p de oliemarkt enige ontspanning optreden, denkt Elfert.
eg !IB toch bereid tot anti-fraudecontrole
SP russel-luxemburg De Europese Investeringsbank (EIB) zal de
ntifraudedienst OLAF van de Europese Commissie toch zijn
:eJ oeken laten controleren. Dat gebeurt op grote aandrang van
et Europees Parlement. Dat wilde de nieuwe controledienst
)dl Doral laten onderzoeken of de EIB fouten heeft gemaakt bij
t0 oersspeculaties. Vorig jaar doken berichten op dat de EIB on-
eoorloofde risico's heeft genomen bij speculaties met wissel -
'e oersen. Tijdens een discussie over de bevoegdheden van OLAF
^el rilde EIB-voorzitter Unwin de nieuwe dienst aanvankelijk geen
°.e legang tot de bank verlenen. OLAF en de voorganger Uclaf
achten vorig jaar 1.100 gevallen van fraude met EU-fondsen
^e| n BTW-heffingen aan het licht.
i.e 'rocedurc RDM tegen Portugese staat
bon» De Nederlandse werf RDM is naar de rechter gestapt
et een aanklacht tegen de Portugese regering. Dat heeft het
ortugese blad Diario de Noticias gisteren gemeld. Volgens het
ad heeft het Portugese ministerie van defensie RDM van een
st geschrapt van aanbieders voor de levering van onderzeeërs,
ok Zweedse en Italiaanse aanbieders zouden zijn geschrapt,
lat alleen een Duits bedrijf (GSC) en een Franse firma (Direc-
de Constructions Navales) overbleven.
ie! bemiddelaar Microsoftzaak benoemd
ASHiNGTONIn de zaak tegen het Amerikaanse softwarebedrijf
icrosoft is vrijdag een bemiddelaar benoemd. Het is rechter R.
ister van het Federaal Hof van Beroep in Chicago. Microsoft
het ministerie van justitie hebben positief gereageerd. Rech-
^{r T. Penfield Jackson oordeelde 5 november dat Microsoft
nsumenten en bedrijven schade berokkent door 'monopolis-
che macht' op het-gebied van computersturingsprogram-
a's. Het is de bedoeling dat de zaak op 22 februari wordt
lortgezet. Als de vrijwillige arbitrage succes heeft, gaat dat niet
lor. Microsoft drukt door het internet-zoekprogramma Explo-
in te bouwen in het eigen besturingssysteem Windows an-
;re producenten van zoekprogramma's uit de markt, zo wordt
steld.
itel mag niet werken op sabbat
jtYAT gat Het Israëlische ministerie van arbeid dreigt de sub-
diekraan dicht te draaien voor een fabriek van de Amerikaanse
lipfabrikant Intel in Kiryat Gat, meldt de Israëlische krant
m'aretz. Het ministerie gebruikt de subsidie als breekijzer om
jj protesteren tegen het feit dat Intel-personeel werkt op de
dse rustdag sabbat, van vrijdag zonsondergang tot zaterdag
insondergang. Intel maakt in Kiryat Gat Pentium Ill-chips. In
I fabriek is 1,6 miljard dollar geïnvesteerd, waarvan 600 mil-
Jen door de overheid. In de fabriek werken drieduizend werk-
■mers, van wie driehonderd ook op sabbat.
raag naar Caterpillar ingezakt
irk De Amerikaanse concern Caterpillar, 's werelds
ootste fabrikant van bouwmachines, heeft voor het vierde
vartaai een winstwaarschuwing afgegeven. Die is veroorzaakt
>or een dalende verkoop van de machines, vooral in Noord-
nerika. Caterpillar voorspelt dat de nettowinst licht boven die
in het derde kwartaal (219 miljoen dollar) uitkomt.
aunsweig Het Koreaanse concern Samsung trekt zich terug
Rollei, de Duitse fabrikant van professionele fotocamera's,
nsung heeft Rollei in 1995 in handen gekregen voor 57 mil-
en mark (bijna 64 miljoen gulden). Een woordvoerder van
Pi Jllei voegde eraan toe dat het voortbestaan van de fabriek niet
L I gevaar is. Nieuwe investeerders zouden voor de deur staan
V n het bedrijf, met een omzet van 50 miljoen mark, over te rie-
ïen. In de komende dagen wordt daarover een besluit geno-
ïen. Rollei maakt de legendarische Rolleiflex, de hoekige came-
met twee lenzen boven elkaar die jarenlang tot de standaard-
trustig van veel (pers-)fotografen behoorde.
[iljardenverlies
- itogigant Nissan
amsung trekt zich terug uit Rollei
~h
Europese leiders en Clinton praten in Florence over toekomstproblemen
Bondskanselier Schroder wil dat er sterkere greep komt
op internationale financiële markten inclusief de parti
culiere sector. „Het valt niet langer te tolereren dat door
particuliere speculaties hele volkshuishoudingen wor
den geruïneerd", aldus Schroder. Volgens de, Duitse re
geringsleider moet ook de rol van de G7, de groep van de
zeven grootste industrielanden opnieuw worden beke
ken. Naar zijn oordeel zou China in deze groep thuisho
ren.
florence dpa-anp
De Europese leiders hielden in
Florence samen met VS-presi-
dent Clinton een conferentie
over een nieuwe sociale en
marktpolitiek voor de volgende
eeuw. In het Palazzo Vecchio
waren behalve Schroder ook
Jospin (Frankrijk), Blair (Groot-
Brittannië), Guterres (Portugal)
en D'Alema (Italië) aanwezig.
Premier Kok ontbrak in ver
band met een werkbezoek aan
India en Pakistan.
Het debat ten overstaan van
500 wetenschappers en promi
nenten werd zaterdagavond ge
opend EU-Commissievoorzitter
Prodi. Hij zei dat Europa de
nieuwe informatietechnologie
moet omarmen en moet inves
teren in onderwijs en opleiding
om dezelfde golf van nieuwe
banen te krijgen als in de VS.
De Amerikanen voegde hij toe
dat zij maar eens moeten pogen
dezelfde sociale verworvenhe
den op te bouwen als Europa
sinds 1945 heeft bereikt.
Clinton erkende dat er on
danks de spectaculaire econo
mische groei sinds zijn aantre
den in 1992 nog grote sociale
ongelijkheden bestaan in zijn
land. Volgens de Amerikaanse
president moeten de grote in
dustrielanden de mogelijkhe
den benutten, die het internet
en de nieuwe technologieën
bieden.
Er moet meer worden geïn
vesteerd in onderwijs, pro
gramma's voor de onderlagen
van de samenleving en in het
dichten van de 'digitale kloof.
Die kloof is een groot probleem
en bestaat tussen mensen die
wel en zij die geen toegang tot
het internet hebben, aldus Clin
ton.
De ontwikkelde landen moe
ten zich volgens hem ten doel
stellen snel een internetnetwerk
te hebben dat even uitgebreid
is als het huidige telefoonnet.
De Amerikaanse president Clinton in gesprek met de Italiaanse premier
D'Alema tijdens de topconferentie in Florence.
FOTO REUTERS PAOLO COCCO
,,Dat zal evenzeer als elk ander
initiatief sociale ongelijkheid
verkleinen. In de VS zullen eind
volgend jaar alle scholen zijn
aangesloten op het net." Clin
ton wees, denkend aan het
thuiswerken, ook op de milieu-
utrecht Zo'n 120.000 mensen bezochten het afgelopen weekeinde de Hobby Compu
terclub-dagen in de Utrechtse Jaarbeurs. Ruim 400 standhouders verkochten er hun com
puters en allerhande randapparatuur. Informatie, demonstraties en entertainment omlijst
ten de beurs voor de echte computerfreak. Vooral de cd-v
warme broodjes over de toonbank.
voordelen die, zijn te behalen.
Het is de bedoeling is dat ex
perts na de conferentie een ge
zamenlijk document opstellen
dat de centrumlinkse leiders
volgens jaar in Duitsland willen
ondertekenen.
new york rtr
Aegon heeft zich met drie ande
re grote Europese verzekeraars
bereid verklaard in Californië
een hoorzitting rond de nieuwe
wet inzake de holocaustslacht
offers bij te wonen. Die wet
wordt op 6 april Vein kracht en
moet leiden tot het beschikbaar
komen van gegevens over nog
onbetaalde claims van de jood
se slachtoffers van de naziter-
reur.
Het Joods Wereld Congres
(WJC) viel kort geleden Aegon
heftig aan, omdat deze zich niet
wilde aansluiten bij een inter
nationaal comité. Dat moet on
derzoeken of Europese verzeke
raars joodse overlevenden en
hun erfgenamen tekort hebben
gedaan door levensverzekerin
gen niet uit te keren.
Aegon heeft herhaaldelijk ge
zegd niets af te weten van onaf
gedane joodse claims. De ver
zekeraar is een van de grote
geldschieters van de operatie,
waarbij de Nederlandse verze
keringsbranche vijftig miljoen
gulden fourneert ter afdoening
van levensverzekeringen van
slachtoffers van de holocoaust.
Verzekeraars die niet willen
meewerken aan uitvoering van
de nieuwe wet kunnen hun ver
gunning kwijtraken om in Cali
fornië te mogen werken. Aegon
verwierf eerder dit jaar een ster
ke positie in Californië met de
aankoop van Transamerica
voor 22 miljard gulden. Behalve
Aegon hebben ook AXA, Zürich
Allied en Swiss Re zich bereid
verklaard op de hoorzitting te
verschijnen. Acht andere con
cerns is gelast te komen.
düsseldorf/londen dpa/rtr
De pogingen van de Britse tele-
fonie-aanbieder Vodafone om
het Duitse Mannesmann tegen
diens zin over te nemen, leiden
tot een politieke controverse
tussen Duitsland en Groot-Brit-
tannië. Volgens de Britse krant
The Independent heeft premier
Blair zaterdagavond in Florence
bondskanselier Schroder ge
vraagd zich wat in te houden bij
zijn kritiek op de houding van
Vodafone. Een woordvoerder
van Blair ontkende het gisteren.
Schroder verzette zich de af
gelopen week in emotionele be
woordingen tegen de mogelijke
overneming van Mannesmann
door Vodafone voor 273 miljard
gulden. Dat leverde hem in de
Britse The Times zelfs het ver
wijt van vreemdelingenhaat op.
Volgens het Duitse blad Focus
zou de kanselier zelfs stappen
in Brussel ondernemen om snel
een al geplande Europese richt
lijn van kracht te laten worden,
die een dam zou opwerpen te
gen Vodafone. Topman Chris
Gent van Vodafone had eerder
al gezegd dat Blair hem steunde
in de strijd om Mannesmann.
Bestuursvoorzitter Klaus Esser
van Mannesmann uitte op deze
uiüating heftig kritiek. „Natio
naal pathos kunnen wij echt
niet gebruiken. Dat past niet ih
deze tijd."
De Britse zondagkrant The
Sunday Times vindt dat de hou
ding van de Duitsers tegenover
grote overnemingen in deze tijd
van globalisering niet meer
past. „Schröder zal het niet be
vallen, vakbond IG Metall zal
het niet bevallen en Mannes-
mann-topman Esser zal het
niet bevallen. Maar de Angel
saksische manier van zaken
doen is in opmars", zo schrijft
de krant. Volgens The Sunday
Times willen de bestuurders
van Mannesmann de overne
ming niet tegenhouden in het
belang van de aandeelhouders,
maar omdat zij hun baan willen
houden en omdat Mannes
mann Duits moet blijven.
den haag anp-gpd
Japanse autoconcern Nis-
zit zwaar in de verliezen. De
alyii ogigant leed in de eerste
iste ft van het op 1 april begon-
boekjaar een verlies van
miljard gulden. Het lopen-
boekjaar wordt daarmee het
itste jaar op rij waarin de au-
iuW tbrikant verlies lijdt. Het
leem zit midden in een om-
EiK igrijke reorganisatie, die
iral is bedoeld om de kosten
rk te verlagen. De afgelopen
iold 'and werd bekend dat er vijf
jen 'rieken in Japan dicht gaan
•lat er in totaal 21.000 banen
pijnen.
Je saneringsoperatie staat
}rof der leiding van de Fransman
'os Ghosn, die naar Nissan
am nadat de Franse auto-
'ducent Renault in mei dit
een belang van bijna 37
'tent nam in de Japanse au-
k 'ouvver. Ghosn zei dat de,
atregelen onvermijdelijk zijn
dat Nissan in het komende
ekjaar weer winst zal maken.
Schilderen, tekenen, kliederen,
kladderen. Generaties zijn opgevoed
met de producten uit de Talens-
fabriek. En hoewel
computertekenprogramma's inkt en
verf steeds verder in de nostalgische
hoek drijven, twijfelt het Apeldoornse
bedrijf er niet aan dat penseel en palet
zullen overleven. Net als de
onderneming zelf, die er precies 100
jaar op heeft zitten.
apeldoorn rob hirdes
en jan witting
Jan Cremer en Rien Poortvliet. De één
schreef met zijn 'Ik Jan Cremer' vooral
geschiedenis en kwam later ook als
kunstschilder ruimschoots uit de verf.
De ander tekende zich groot met zijn ka
bouterimperium en gaf daarmee kleur
aan het bestaan van jong en oud.
Twee aansprekende namen zonder
raakvlakken. Toch deelden ze iets in hun
creatieve arbeid: Koninklijke Talens. Net
als de vele naamlozen groeiden ze er
mee op. Met schoolinkt, ecoline, wasco-
krijtjes, vingerverf.
De kleurrijke eeuweling kijkt in haar
verkoopstrategie overigens verder terug
dan de eigen geschiedenis. Om haar
professionele olieverven in binnen- en
buitenland onder de aandacht te bren
gen, gebruikt ze onze cultuurhistorische
visitekaartjes als topmerken: Rembrandt
en Van Gogh. „We prijzen ons gelukkig
zulke schilders te hebben gehad", lacht
Talens-directeur Hans Bax. „Met dat
soort namen kun je overal aankomen."
Vroeger was Talens op de scholen een
verplicht nummer. Maar de Apeldoorn
se, verffabrikant merkt de laatste jaren
dat onderwijsbudgetten stevig onder
druk staan en dat het tekenonderwijs
moeite heeft zich te handhaven. Daar
komt nog eens bovenop dat er tegen
woordig fraaie computertekenprogram
ma's zijn zodat kinderen naar hartelust
kunnen 'droog-kliederen'.
Bax doet er vrij laconiek over. „Het
echte schilderen zal heus niet verdwij
nen. Zo'n computerprogramma is nd-
tuurlijk wel leuk, maar het voelt toch
niet als echt verven. Dat laatste geeft uit
eindelijk veel meer voldoening. Het ge
voel om zelf dat tubetje verf in handen
te hebben, zelf te kunnen mengen, dat is
toch wezenlijk anders.
Begrijp me goed, ik heb niks tegen
'painting by number', het inkleuren van
verfnummers op de computer. Maar het
is en blijft heel anders dan echt tekenen.
Er is voor ouders toch ook niets leukers
dan de eerste tekening van hun kind;
twee van die rondjes met twee harken
eronder. Dat gevoel kun je met de com
puter nooit oproepen."
Het predikaat 'Koninklijke' verwierf
Talens bij haar halve eeuwfeest. De on
derneming was toen nog een typisch fa
miliebedrijf, gesticht in 1899 door Mar
ten Talens en begonnen in een villa aan
de Apeldoornse Sophielaan waar nog
steeds de directie zetelt. Marien en later
zoon Hilbrand ontpopten zich al snel als
ondernemende baasjes die letterlijk een
grenzeloos vertrouwen hadden in hun
producten. Maar daar stonden ze in het
buitenland tamelijk alleen in. De ware
doorbraak kwam met een heel nieuw
product, Talens-olieverf. Die deed het
zo goed dat zelfs een verkoopkantoor in
Amerika werd geopend, Talens and Son,
Newark. Daarna zette de groei zich in
rap tempo door. Toch was het in 1963
gedaan met het familiebedrijf toen Ta-
lens aansluiting zocht bij Akzo-dochter
Sikkens. De multinational zat een jaar of
tien geleden echter flink met het bedrijf
in zijn maag omdat het niet tot de kern
taken hoorde.
Directeur Bax, sinds 1986 aan het roer:
„Ik heb toen de directie van Akzo ge
vraagd of ik een nieuwe eigenaar mocht
uitzoeken en vervolgens reisde ik naar
diverse continenten om met potentiële
kopers te spreken." Uiteindelijk lijfde
het Japanse Sakura Talens in. „Gelukkig
hebben we het familiaire vast kunnen
houden. Die traditionele waarden willen
we blijvend koesteren. Personeel hier zit
in potten verf te roeren alsof ze goud
aan het bereiden zijn. Die betrokken
heid, dat verrast me elke keer weer."
Ooit vervaardigde het bedrijf ook car
bonpapier, inktlinten en Gluton-lijm.
Door de opkomst van de kopieermachi
ne en de pc zijn de eerste twee produc
ten verdwenen en Gluton bleek niet zo'n
successtory. Inmiddels is Talens verte
genwoordigd in zo'n honderd landen,
goed voor tachtig procent van de omzet.
Driekwart daarvan is kunstschildersverf,
bedoeld voor profs en voor goedwillen
de amateurs die niet op een paar centen
hoeven te kijken.
Transporteurs horendol van dieselprijs
in de eerste helft van het jaar al
met meer dan drie procent op
en de dieselkosten gingen met
18 procent omhoog. Die kosten
konden niet worden doorbere
kend in de vrachtprijs.
Een bijkomend probleem
voor Nederlandse transportbe
drijven zijn de lange wachttij
den aan de Russische grens. De
Russische douane laat alleen
nog buitenlandse vrachtwagens
in konvooien de grens passe
ren. Bedrijven die ooit de regels
overtraden, worden apart gezet
voor de verplichte douanebege
leiding. Die kost voor 200 kilo
meter of meer 430 gulden. Ne
derlandse ondernemers zijn
niet altijd op de hoogte of zij op
de 'zwarte lijst' staan.
TLN waarschuwt dat wacht
tijden kunnen oplopen van drie
tot zelfs tien dagen. De Europe
se koepelorganisatie Internatio
nal Roadtransport Union heeft
inmiddels protest aangetekend.
De transportbedrijven maken
een slecht jaar door. Binnen
landse vervoerders halen dit
jaar een bruto rendement van
1,5 procent en de internationa
le vervoerders maken een ver
lies van 0,1 procent op de om
zet. Stijgende personeels- en
brandstofkosten zijn de oor
zaak van de teruglopende ren
dementen. Dat blijkt uit cijfers
van Transport en Logistiek Ne
derland (TLN), de branche-or
ganisatie van het beroepsgoe-
derenvervoer. Voor een gezon
de bedrijfsvoering moet er ge
middeld een rendement van vijf
procent per jaar worden ge
haald. Sinds 1986 is dat streef
cijfer nooit gehaald.
De kosten voor de internatio
nale vervoer bestaan voor 43,6
procent uit loonkosten en voor
18,3 procent uit brandstofkos
ten. De personeelskosten liepen
frankfurt dpa
De gesprekken tussen het grote
Duitse bouwconcern Holz-
mann en zijn financiers zijn op
niets uitgelopen. Holzmann zal
daarom waarschijnlijk vandaag
al uitstel van betaling moeten
aanvragen. De mislukking bete
kent dat 28.000 werknemers
geen salaris krijgen en dat het
werk op ongeveer 1.200 bouw
plaatsen stil komt te liggen.
De voorzitter van de raad van
commissarissen, Carl von
Boehm-Bezing, verklaarde van
morgen dat de betrokken ban
ken het niet met elkaar eens
konden worden. Boehm-Bezig
is tevens directielid van Deut
sche Bank, grootaandeelhouder
en ook de grootste schuldeiser.
Als Holzmann het niet redt,
dreigt er een stortvloed aan fail
lissementen bij onderaanne
mers, waardoor in totaal zo'n
70.000 arbeidsplaatsen kunnen
verdwijnen. Commerzbank on
derzoekt inmiddels of er ge
rechtelijke stappen tegen de di
rectie van het bouwconcern
mogelijk zijn. Kort voordat
Holzmann vorige week bekend
maakte in de problemen te zit
ten, nam het bij deze bank een
lening van 50 miljoen mark op.
