EU: Zwitserland te
aardig voor maffia
Tacedonië creëert chaos om EU-geld los te krijgen
Buitenland
Vrolijke herdenking
IRA bevestigt
vredeswens
Ruim 2 miljard voor Kosovo
Hevige strijd Tsjetsjenië
aan vooravond OVSE-top
Nabestaanden eisen geld van Boeing en EgyptAir
Optimisme over afkoop dwangarbeiders
CNDERDAG 18 NOVEMBER 1999
jnnock wil EU-vertrouwenspersoon
usburgDe Europese Commissie denkt aan het aantrekken
n een vertrouwenspersoon, bij wie ambtenaren terecht kun-
:n die fraude of onregelmatigheden op het spoor zijn. Zo'n re
ling heeft commissaris Kinnock, verantwoordelijk voor inter-
hervormingen, beloofd ter bescherming van 'klokkenluiders'
de Nederlander Van Buitenen. Deze toenmalige fraude-
ïbtenaar bracht eind vorig jaar informatie naar buiten over
isbruik door eurocommissarissen. Zijn onthullingen droegen
tot de val van de vorige Commissie. Van Buitenen werd ge-
horst. Hij probeert nu bij het europarlement aan de slag te
men.
eltsin tekent verdrag kernproeven
De Russische president Jeltsin heeft het ontwerpver-
ag dat kernproeven verbiedt getekend en naar het parlement
stuurd. Jeltsin zei dat in Istanbul, waar vandaag de top van de
(SE-landen begint. De bekendmaking is duidelijk een poging
in Rusland om de VS te kijk te zetten en de aandacht af te lei-
nvan Tsjetsjenië. De 54 lidstaten van de OVSE hebben al
ingekondigd de druk op Moskou op de top te zullen opvoeren
i een einde te maken aan de hevige gevechten in de Russi-
ie republiek. De Amerikaanse president Clinton leed op 13
tober een zware politieke nederlaag toen de Senaat het ver-
ag verwierp. Dat leidde tot internationale verontwaardiging.
Jslaag Noordpool wordt snel dunner'
wyork De ijsmassa in het Noordpoolgebied is de afgelopen
cennia 'dramatisch dunner' geworden, zeggen Amerikaanse
iderzoekers. Tussen 1958 en 1976 was de laag gemiddeld drie
eter dik. Tussen 1993 en 1997 nam dat af tot 1,80 meter, onge-
er veertig procent minder. In de jaren negentig werd de ijs-
ig ongeveer tien centimeter per jaar dunner. Dit blijkt volgens
New York Times uit een rapport van wetenschappers van de
iversiteit van Washington in Seattle op basis van metingen
or Amerikaanse onderzeeërs. Onderzoeksleider Rothrock
lemt de bevindingen 'alarmerend'. De gegevens zijn volgens
m het bewijs dat de temperatuur stijgt. Omdat het ijs aan de
rordpool al in water drijft, heeft het wegsmelten geen gevol-
n voor het zeewaterniveau.
ebensborn'-archieven gevonden
lun In de Duitse federale archieven zijn de gegevens gevon-
jnvan meer dan duizend kinderen die werden geboren onder
t'Lebensborn'-project, waarmee de nazi's een Arisch super-
Is wilden kweken. Het merendeel van de zevenduizend Le-
Insbom-kinderen werd afgestaan voor adoptie.. Aan de hand
n de dossiers zouden sommige van hen de identiteit van hun
iiders kunnen achterhalen. In het Lebensborn-project werden
louwen die aan het rassenideaal van de nazi's voldeden aan
Sselecteerde mannen gekoppeld om 'een kind voor de Führer'
1 maken. Kinderen die hieruit werden geboren, maar niet aan
ideale kenmerken voldeden, werden naar weeshuizen ge-
|iurd, waarbij de anonimiteit van de ouders bewaard bleef.
\'0 II was gebeurtenis -van de eeuw'
iSHiNGTONDe Tweede Wereldoorlog was de belangrijkste ge-
urtenis van de 20ste eeuw. Dat vindt 71 procent van de Ame-
ïen die zijn ondervraagd in opdracht van de krant USA Tb-
Op de (gedeelde) tweede en de derde plaats komen ge-
urtenissen die in nauw verband staan met de Tweede We-
doorlog: de ontploffing van de atoombom in Hiroshima (66
icent) en de vernietigingspolitiek van de nazi's (65 procent),
isrecht voor vrouwen werd ook door 66 procent genoemd.
Eerste Wereldoorlog scoorde 53 procent, de eerste mens op
maan vijftig procent en de moord op John F. Kennedy ook
ftig procent. De onderwerpen die minder boeiden zijn de af-
2 tingsprocedure tegen Clinton (vijftien procent), de Golfoor-
(achttien procent) en Watergate (veertien procent).
- egertop wil noodtoestand in Atjeh
art a Hoge Indonesische militairen willen een deel van de
rustige provincie Atjeh tot 'beperkt oorlogsgebied' uitroepen,
litiebevelhebber Rusmanhadi en minister van defensie Sud-
ono zouden zich volgens het officiële persbureau Antara in
richting hebben uitgelaten. Wegens de aanhoudende onlus-
tin het gebied, waarbij regeringstroepen en aanhangers van
separistische beweging Vrij Atjeh voortdurend met elkaar
raken, is Sudarsono voorstander van het instellen van de
ilitaire noodtoestand'. Rusmanhadi zei daarop dat in delen
n Atjeh het 'oorlogsrecht' moet gelden. Vorige week eisten
nderdduizenden mensen een referendum in Atjeh over onaf-
nkelijkheid van de provincie.
rtharif komt morgen voor de rechter
amabad De Pakistaanse ex-premier Sharif, die bij de militaire
lup van 12 oktober werd afgezet, moet morgen voor de rechter
(schijnen. Sharif wordt beschuldigd van betrokkenheid bij
n complot om legerleider Musharraf te vermoorden. Hij zou
weigerd hebben het vliegtuig van de generaal toestemming te
ven om te landen, terwijl het bijna geen brandstof meer aan
lord had. Dit incident was een van de aanleidingen voor de
latsgreep van Musharraf. Sharif wordt bovendien verdacht
n corruptie. Ook de in ballingschap verblijvende ex-premier
nazir Bhutto en enkele oud-ministers staan op een lijst van
rsonen die zich schuldig zouden hebben gemaakt aan omko-
ng- Musharraf had corrupte personen tot gisteren de tijd ge
ven onterecht verkregen geld terug te geven. Op de foto wor-
n aanhangers van Sharif naar het gerechtsgebouw gebracht.
uitstand wil Brits rundvlees nog niet
hun» Duitsland wil het importverbod op Britse rundvlees-
oducten nog niet opheffen. Minister van volksgezondheid Fi
ller zei gisteren dat zij eerst op Europees niveau geregeld wil
n dat de herkomst van een vleesproduct duidelijk is af te le-
n via een gestandariseerde etikettering of via andere identifi-
tiemiddelen. Pas als de Europese Commissie een duidelijk
steem heeft ontwikkeld en doorgevoerd, heft de Bondsrepu-
iek het importverbod op. Frankrijk en Duitsland hebben het
jaar oude verbod nog niet opgeheven. Parijs en Londen heb-
m hierover een hooglopende ruzie, maar Berlijn heeft zich tot
'teren op de vlakte gehouden, zonder Brits vlees in te voeren.
praag In hartje Praag herdachten studenten giste
ren het feit dat er tien jaar geleden een einde kwam
aan het communistische bewind in (toen nog)
Tsjechoslowakije. Ze deden dat net als in novem
ber 1989 door met kaarsjes de straat op te gaan.
Achttien dagen van vreedzaam protest waren des
tijds genoeg om het communistische bestel op de
knieën te krijgen. In zijn officiële residentie, de
Praagse Burcht, bedankte de Tsjechische president
Havel gisteren voormalige wereldleiders voor hun
rol in de omverwerping van het communisme. On
der zijn gasten waren George Bush, Michail Gor-
batsjov, Helmut Kohl, Margaret Thatcher en Lech
Walesa, die werden geëerd met de hoogste Tsje
chische onderscheiding, de Witte Leeuw. Havel
waarschuwde dat de oorlog tegen totalitaire syste
men onverminderd moet doorgaan. Hij legde later
met drie andere Tsjechische leiders in het centrum
van Praag bloemen bij een monument ter herden
king van de 'Fluwelen Revolutie'. Ongeveer twee
duizend mensen woonden de korte plechtigheid
bij. FOTO AP TOMAS ZELEZNY
Bankgeheim speelt sjoemelaars in de kaart
In de Europese Unie, met name in Italië, groeit de irrita
tie over Zwitserse laksheid of onwil bij de bestrijding van
grootschalige smokkel, grensoverschrijdende fraude en
belastingontduiking in Europa. „Zwitserland is een faci
litair bedrijf geworden voor de kopstukken van de eu
romaffia", aldus een zegsman van de EU-vertegenwoor
diging in Genève.
GENÈVE BOB KROON
CORRESPONDENT
Fraude met accijnzen en doua
neheffingen is in Zwitserland
strafbaar, maar individuele be
lastingontduiking is voor de
Zwitserse wet slechts een 'over
treding' en geen vergrijp. Het
grensgebied hiertussen is slecht
afgebakend, en daarbij speelt
het bankgeheim internationale
sjoemelaars in de kaart.
Volgens de EU derft Brussel
door het toedoen van in Zwit
serland opererende maffia
bazen honderden miljoenen
aan douaneheffingen of andere
inkomsten uit belastingen. Nu
LONDEN HARM HARKEMA
CORRESPONDENT
Het verboden Ierse Republiek-
einse Leger (IRA) heeft gisteren
een korte verklaring uitgegeven,
die bijna even vredelievend was
als de uitspraken die zijn poli
tieke tak Sinn Féin en de oude
vijanden van David Trimble's
Ulster Unionisten een dag eer
der deden. De organisatie wil
rechtstreeks onderhandelen
met de internationale commis
sie die zorg moet dragen voor
ontwapening in Noord-Ierland.
Die toezegging was zo ongeveer
waar Trimble om had gevraagd,
als voorwaarde om met Sinn
Féin in één regering te gaan zit
ten. Trimble moet nu zijn aan
hang overtuigen van de nood
zaak tot samenwerking met de
Republikeinen. Of het streven
naar vrede zal beklijven, hangt
nu vooral af van zijn achterban.
het Zwitsers lidmaatschap vdn
de Europese Unie door de re
cente verkiezingszege van
rechts op de lange baan is ge
schoven, wil de Europese Com
missie op korte termijn de
Zwitsers in bilateraal overleg
aan de tand voelen. Daarvoor is
in Bern niet veel animo, omdat
in 1997 al afspraken met de EU
waren gemaakt over 'admini
stratieve samenwerking bij
fraudegevallen'.
Maar volgens het gezagheb
bende Geneefse blad Le Temps
wordt de Zwitserse terughou
dendheid vooral ingegeven
door het bankwezen, dat iedere
'inmenging' van de EU ziet als
een poging het geheiligde
bankgeheim te ondergraven.
Dit bankgeheim dekt volgens
een studie van de universiteit
van Basel zo'n 850 miljard dol
lar aan al dan niet legaal bui
tenlands vluchtkapitaal, en de
banken zijn hierop erg zuinig.
Volgens Antonio Laudati, de
substituut-procureur in Milaan,
„kan men geen Europa bouwen
op onderling verschillende
bankwetten en in die zin is het
Zwitserse bankwezen een paard
van Troje in het hart van ons
continent".
Toni Egger, hoofd van de
werkgroep Europa van de Zwit
serse bondsregering, geeft toe
dat 'de samenwerking met
Brussel niet altijd tegemoet
komt aan de wensen van EU-
lidstaten als Italië'. Volgens Eg
ger wil 'Zwitserland geen toe
vluchtsoord zijn voor de geor
ganiseerde misdaad', en is Bern
bereid met de Europese Com
missie te praten.
brussel ap
Zevenenveertig landen en 34 internationale organisaties hebben
gisteren op de tweede donorconferentie voor Kosovo in Brussel
nog eens een miljard euro (2,2 miljard gulden) toegezegd voor de
wederopbouw. De initiatiefnemers van de eendaagse conferentie,
de Europese Unie en de Wereldbank, lieten weten dat er nu tot
2001 genoeg geld is. Het geld zal vooral worden gebruikt voor we-
deropbouwactiviteiten die plaatsvinden onder de vlag van de Ver
enigde Naties. De prioriteit ligt echter bij het treffen van voorberei
dingen op de naderende winter. Afgelopen juli werd de eerste do
norconferentie voor Kosovo gehouden, waar toen twee miljard eu
ro werd toegezegd. Pas eind 2000 zal de volgende conferentie vol
gen, meldde de Wereldbank.
NEW YORK-WASHINGTON Rtr-DPA-AFP
Nabestaanden van een Syrisch slachtoffer
van de ramp met het toestel van EgyptAir
stappen naar de rechter. Ze eisen een scha
devergoeding van ruim honderd miljoen
gulden van de luchtvaartmaatschappij en
van de vliegtuigbouwer Boeing. De Syri
sche familie houdt beide verantwoordelijk
voor de dood van hun familielid.
De Syrische man Hassan Koujan leefde al
tien jaar in de VS. Zijn vrouw verblijft nog
in Syrië. Koujan had een aanvraag inge
diend voor het Amerikaans staatsburger
schap. Hij was op 31 oktober met EgyptAir
op weg naar zijn vaderland om daar voor
bereidingen te treffen voor de komst van
zijn familie naar de VS.
De eis tot schadevergoeding komt voor
dat duidelijk is waardoor het vliegtuig is
neergestort. Het onderzoek naar de ramp,
waarbij alle 217 inzittenden om het leven
kwamen, richt zich nu met name op de co-
piloot Gamil al-Battouti. Op de cockpit-
voicerecorder is te horen hoe hij enkele re
ligieuze woorden uitsprak vlak voordat de
automatische piloot werd uitgezet en het
vliegtuig aan zijn duikvlucht begon. De
Amerikaanse onderzoekers gaan er daarom
van uit dat de crash een zelfmoordactie
was. Egyptische autoriteiten bestrijden dit.
De co-piloot zou alleen in de cockpit zijn
geweest toen hij de religieuze woorden zei.
De 59-jarige Egyptenaar had op dat mo
ment echter nog geen dienst. Collega's en
familie van de man omschrijven hem als
een erg ervaren piloot. Hij zou zich op zijn
pensioen dat voor de deur stond, hebben
verheugd. Hoewel zijn dochtertje erg ziek
was, zou al-Battouti niet depressief zijn ge
weest. Een zelfmoord zouden zij onver
klaarbaar vinden.
MOSKOU-ISTANBUL AFP-DPA-EFE
Russische troepen hebben gis
teren met geschut, lange-af-
standsraketten, gevechtsheli
kopters en bommenwerpers
talrijke doelen in Tsjetsjenië be
stookt, ondanks de vandaag in
Istanbul begonnen top van de
Organisatie voor Veiligheid en
Samenwerking in Europa (OV
SE). Er werd ook een dorp in
het buurland Georgië getroffen.
Westerse landen willen op de
OVSE-top druk uitoefenen op
Rusland om een vreedzame op
lossing te zoeken voor het con
flict in Tsjetsjenië. Moskou wil
juist begrip kweken voor de mi
litaire veldtocht tegen de Kauk-
asische deelrepubliek. De aan
vallen in Tsjetsjenië gaan dan
ook verwoed door.
De Russische troepen hebben
gisteren Bamoet veroverd, een
in de vorige Tsjetsjenië-oorlog
(1994-1996) verwoest dorp van
niet meer dan symbolische be
tekenis. De strijd gaat gepaard
met hevige bombardementen.
Ook de hoofdstad Grozny en
zeker twintig plaatsen in het
zuiden van Tsjetsjenië werden
aangevallen. De naar schatting
zesduizend rebellen in Grozny
zijn echter nog steeds niet om
singeld.
Het hoofd van de VN-vluch
telingenorganisatie, Ogata,
heeft gisteren in Moskou met"
minister van buitenlandse za
ken Ivanov gesproken. Ogata
bezoekt vandaag Tsjetsjenië om
poolshoogte te nemen. Volgens
Moskou vallen de problemen
wel mee, en redt Rusland het
zonder internationale hulp bij
de opvang van vluchtelingen.
Waarnemers in het aan Tsje
tsjenië grenzende Ingoesjetië
spreken echter van een huma
nitaire ramp.
Bedrijfsleven wil aandeel in verzoeningsfonds verhogen
BERLUN PETER VAN NUUSENBURG
CORRESPONDENT
De onderhandelingen over de
schadeloosstelling aan nazi
dwangarbeiders zijn gisteren
verdaagd. Ze worden over drie
weken in Washington voortge
zet. De deelnemers aan de zes
de onderhandelingsronde in
Bonn zagen na afloop voor het
eerst reden tot voorzichtig opti
misme. Aanleiding was de be
reidheid van het bedrijfsleven
om zijn aandeel in het 'verzoe
ningsfonds' te verhogen van
vier tot vijf miljard mark. De re
gering in Berlijn had haar aan
deel maandag al opgetrokken
van twee tot drie miljard.
Een van de advocaten van de
slachtoffers zei dat dit aanbod
nog lang niet voldoende is,
maar dat het verdere onder
handelingen mogelijk maakt.
Van een doorbraak was echter
nog geen sprake. De advocaten
eisen namens de ongeveer
twee miljoen slachtoffers tus
sen de tien en vijftien miljard
dollar.
De onderhandelaar van de
Duitse regering, graaf Lambs-
dorff, zei dat er 'aanzienlijke
verbeteringen' waren bereikt,
maar ook dat het bedrijfsleven
niet meer kon opbrengen. Het
bijeenbrengen van de toege
zegde vijf miljard zou al een
heksentoer worden. Tot nu
heeft het bedrijfsleven niet
meer dan twee miljard in het
fonds gestort.
Ruim tweeduizend bedrijven
hebben tijdens de Tweede We
reldoorlog slaven en dwangar
beiders in dienst gehad. Onge
veer veertig ondernemingen
hebben verklaard aan het fonds
deel te nemen, maar slechts ze
ventien hebben daadwerkelijk
betaald. De bedrijven willen in
ruil voor een akkoord rechtsze
kerheid. Men wil met name ge
vrijwaard blijven van de in de
VS gebruikelijke collectieve
claims. Ook eisen zij een einde
aan de advertentiecampagne
tegen Duitse ondernemingen
in de VS.
^BLACE HARALD DOORNBOS
RESPONDENT
lacedonische autoriteiten zorgen
1 opzet voor de gigantische chaos en
toppingen aan de grens met Kosovo,
'at hulpgoederen alleen met grote
0 haging Kosovo kunnen bereiken. Op
toanier proberen ze geld los te krij-
van de Europese Unie voor de re-
tstructie van de grensovergang Blace.
Sevan vrachtwagens bedraagt in-
Jdels zestien kilometer, drie tot tien
•n de wachttijd.
[is opzet in het spel", zo zegt een ho
lt zeer betrouwbare westerse bron in
toofdstad Skopje, die echter ano-
ttwenst te blijven. „De Macedoniërs
bang dat wanneer er zich geen pro
ten voordoen aan de grens met Kos-
de Europese Unie dan niet over de
'gkomt met miljoenensteun voor de
nstructie van de grensovergang Bla-
jBlace-gienspost, op zestien kilome-
lvande hoofdstad Skopje, is zo onge-
Ip de enige begaanbare overgang naar
Kosovo. Alle andere wegen in de buur
landen van en naar Kosovo zijn zo goed
als onbruikbaar. De weg door Servië, de
voormalige vijand, is geen optie. Vanuit
Montenegro leidt er een bergweggetje
naar Kosovo, maar daar ligt inmiddels
sneeuw. Albanië heeft te slechte wegen
om trucks door te kunnen laten en een
tweede, kleinere en ver weg gelegen
overgang tussen Macedonië en Kosovo,
is op dit moment door de NAVO afgeslo
ten om de weg te kunnen repareren.
Vanwege de invallende winter hebben
Albanezen, KFOR-troepen, leden van de
VN-macht en hulpverleners er alle be
lang bij dat er snel spullen en voertuigen
vanuit Macedonië naar Kosovo kunnen
worden gebracht. De enigen die geen
belang hebben bij een vlotte doorgang,
zijn de Macedoniërs. Toch al niet ge
charmeerd van de Kosovo-Albanezen -
vanwege Macedonië's gespannen ver
houding met haar eigen Albanezen -
maken ze handig gebruik van de situa
tie. Extreem ingewikkelde douaneforma
liteiten, tien procent belastingheffing
over de prijs van de vracht en een struc
tureel gebrek aan douaniers, hebben er
toe geleid dat er inmiddels de langste rij
vrachtwagens van heel Europa is ont
staan.
Vanaf de grens staat er een stoet trucks
tot in de buitenwijken van Skopje. Maar
ook Albanese burgers, hulpverleners en
zelfs KFOR-troepen, staan veelal uren te
wachten voor de grensovergang. Eén
hokje is er geopend door de Macedo
niërs. Daar zit dan één douanier. Ieder
een moet eerst een formulier invullen,
dan wordt de naam van de persoon op
geschreven, dan het paspoort gecontro
leerd, dan moet de auto open en onder
zocht worden op wapens of illegaal ge-
importeerde goederen. Met duizenden
wachtende voertuigen, is de chaos in
middels niet meer te overzien.
„Ik weet het niet meer. Je wordt bijna
gek van het wachten", zegt de bijna
wanhopige Bulgaarse vr achtwagen
chauffeur Hristov Vencislav. „Ik sta nu
al vijf dagen voor de grens. Wat een vol
slagen waanzin. En ik heb geen flauw
idee waarom. Niemand vertelt ons iets."
Zijn oplegger is gevuld met houten bal
ken en bouwmateriaal. „Dat hebben ze
hard nodig in Kosovo", zegt hij, „maar
op deze manier is het voor ons niet
meer lonend om spullen naar Kosovo te
brengen. Heen en weer naar Kosovo
raak ik twee weken kwijt, dat is gewoon
te duur. Binnen vijf dagen rijd ik op en
neer naar Frankfurt."
Natuurlijk kan het wel sneller in Blace,
daar is iedereen van overtuigd. Maar zo
lang Macedonië niet wil, gebeurt er
niets. De Macedoniërs hebben al een
plan bij de Europese Unie ingediend
waarin de EU wordt gevraagd om finan
ciële hulp om de onhoudbare situatie
aan de grens te verbeteren. Maar de Ma- fsU
cedoniërs wilden niet alleen geld heb-
ben voor de bouw van meer toevoerwe
gen en een grotere grensovergang, maar
tevens voor de aanleg van restaurants en
belastingvrije winkels. Dat ging de EU te
ver en vroeg de Macedoniërs met een
realistischer plan te komen. Zolang er
geen doorkomen aan is bij Blace staat
de EU echter onder druk om zo snel
mogelijk met miljoenen guldens steun
over de brug te komen.
V
BhBHHBSHH rj-SA
Nu met Telfort Pak&Bel:
In vrijwel heel Nederland bellen met
de nieuwe Motorola M3588.
Vanaf decembei
Telfort Pak&Bel Aboi
t Pak&Bel PrePai
tP
Telfort
Dat praat 'n stuk makkelijker
Telfort Pak&B
